Bài giảng Chấn thương tá-tụy

Chấn thương tá-tụyTổng quanHiếm, là loại thương tổn nặngDo sự phức tạp về giải phẫu của cơ quanNguy cơ đặc biệt: viêm tụy cấpDịch tễ họcTừ 1 đến 6% những chấn thương bụngChấn thương bụng kín (tai nạn giao thông)Dây an toànVa đập trực tiếp (gối đệm tựa trên cột sống)Ghi-đông xe đạp (trẻ em)Chấn thương hở : USAThương tổn đi kèm : 90% số trường hợpĐộ nặngThương tổn đi kèm xuất huyết : 5 đến 30% số trường hợpChẩn đoán trễ làm tiên lượng xấu điBệnh suất liên quan tới thương tổn của ống tụy chính Phân bố thương tổnXếp hạng thương tổnXếp độ thương tổn theo LucasDập hoặc rách kèm thương tổn nhu mô tối thiểu, ống Wirsung nguyên vẹn, không tổn thương tá tràngRách, thủng hoặc đứt hoàn toàn thân đuôi tụy với thương tổn ống Wirsung. Không tổn thương tá tràngDập nát, thủng hoặc đứt hoàn toàn đầu tụy. Không tổn thương tá tràngThương tổn kết hợp tá-tụy; thương tổn tụy giới hạnThương tổn kết hợp tá-tụy. Tổn thương tụy nặng (đứt ống Wirsung)Quyết định điều trị2 tình huốngCần phải mở bụng cấp cứu (chảy máu, viêm phúc mạc)Không cần mở bụng cấp cứu (ổn định)Trong 2 trường hợpĐứt ống tụy chính Wirsung ?Tổn thương tá tràng ?Quyết định điều trị - mở bụngMở bụng cấp cứu vì chảy máu ++ hoặc thương tổn ống tiêu hóa Chảy máu nhiều, truyền hơn 5 đv HCL, hạ thân nhiệt + toan máuMở bụng xử trí tạm: chẹn gạc, cầm máu đơn giản, dẫn lưu. Đặc biệt: cắt khối tá-tụy ko phục hồi lưu thông Hồi sức, CT, MRI? Thuyên tắc mạch? ERCP?Tổn thương ống Wirsung?Tổn thương tá tràngHuyết động ổn định hoặc đã được ổn địnhThám sát xoang bụng kèm với khối tá-tụyChắc chắn hoặc nghi ngờ ++ tổn thương ống Wirsungống Wirsung nguyên vẹnvùng đầu tụyvùng thân-đuôiDẫn lưu tụyChỉnh sửa tá tràng:KhâuNối tắtTá tràng nguyên vẹn:-dẫn lưu tụy ++++-dẫn lưu mật tùy nghi-cắt khối tá-tụy: trường hợp đặc biệtTá tràng tổn thương:-khâu tá tràng-nối tá-hỗng tràng-cắt khối tá-tụy (2 thì)Tình trạng tại chỗ ổn:-cắt thân đuôi tụy-cắt thân đuôi tụy + láchTình trạng tại chỗ xấu:(viêm tụy nặng):-dẫn lưu rộngCây quyết định trong chấn thương tá-tụy, mở bụng điều trịQuyết định điều trị: mở bụngLâm sàng không rõ ràng, xét nghiệm sinh hóa không đặc hiệuLàm thêm các xét nghiệm hình ảnhSiêu âm, CT, MRI, ERCPQuyết định điều trị: bảo tồnTrả lời cho câu hỏi: ống Wirsung có bị đứt không ?Tính nguyên vẹn của ống Wirsung, không tổn thương tá tràngTheo dõi trong môi trường ngoại khoaTổn thương ống WirsungNếu là ống Wirsung đoạn đầu tụy, ưu tiên đặt stent qua nội soiNếu là ống Wirsung ở thân hay đuôi, nên đặt ra vấn đề cắt tụyQuyết định điều trị: bảo tồnXử trí những dạng «đến muộn »Viêm tụy cấp, tụ mủ vùng tụy, nang giả tụy chèn épĐiều trị gần như trong viêm tụy cấp « cổ điển»Dinh dưỡng, chống nhiễm trùng, dẫn lưu ổ tụ dịch và nang giả tụyKết luậnPhương tiện điều trị quan trọngHồi sức, điều trị nội soi, điều trị bằng HA học can thiệp, mở bụng xử trí « nhanh »Tính đến những thương tổn kết hợpTá tràng và mạch máuCố gắng tìm bằng chứng thương tổn đứt ống tụyTình trạng nặng khi chẩn đoán trễ