Bài giảng Cơ khí đại cương - Các công nghệ hàn - Vũ Đình Toại

 mét chiÒu hay xoay chiÒu
- §iÖn cùc ch¶y (cßn gäi lµ que hµn ®iÖn) tuú theo c«ng dông cña nã vµ thµnh phÇn ho¸
häc cña kim lo¹i ®−îc hµn cã thÓ chÕ t¹o b»ng c¸c vËt liÖu kh¸c nhau nh− thÐp, gang,
®ång, nh«m v.v
Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009
10
C
Ơ
 K
H
Í Đ
Ạ
I C
Ư
Ơ
N
G
: CC
áá cc
cô
ng
cô
ng
ng
h
ng
h ệệ
HH
àà nn
© ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 19 / 44
Que hµn ®iÖn: 
- Que vá bäc máng dn ≤ 1,2d 
- Que vá bäc dµy (dn ≤ 1,55d) 
4. C«ng nghÖ hµn ®iÖn hå quang tay:
4.1. C¸c lo¹i liªn kÕt hµn:
C
Ơ
 K
H
Í Đ
Ạ
I C
Ư
Ơ
N
G
: CC
áá cc
cô
ng
cô
ng
ng
h
ng
h ệệ
HH
àà nn
© ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 20 / 44
4.2. VÞ trÝ mèi hµn trong kh«ng gian
- Hµn xÊp
- Hµn ®øng
- Hµn trÇn
+ Hµn ngang
+ Hµn leo
+ Hµn xiªn
4.3. ChÕ ®é hµn MMA:
)(1
2
mmsd +=
- §−êng kÝnh que hµn: d [mm]
)(2
2
mmKd +=
mèi hµn sÊp lµ thÐp cacbon:
Ih = (20 + 6d) d [ampe]
- C−êng ®é dßng hµn: Ih
Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009
11
C
Ơ
 K
H
Í Đ
Ạ
I C
Ư
Ơ
N
G
: CC
áá cc
cô
ng
cô
ng
ng
h
ng
h ệệ
HH
àà nn
© ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 21 / 44
IV. HÀN HỒ QUANG TỰ ĐỘNG DƯỚI LỚP THUỐC – SAW
Submerged arc welding
1215
14
11
1
5
4
67
98
3
10
13
2
Hướng hàn
16
7
14
15
17
1- Ổ cấp điện
2- Nguồn điện hàn
3- Cáp dẫn điện (cho điện cực)
4- Cáp nối mát
5- Cuộn dây hàn
6- Bộ phận đẩy dây
7- Bép dẫn điện
8- Kẹp mát
9- Vật hàn
10- Thuốc hàn (bột)
11-Xỉ lỏng
12- Xỉ đặc (kết tinh)
13- Thu hồi thuốc hàn thừa
14- Dây hàn (điện cực hàn)
15- Hồ quang
16- Kim loại lỏng
17- Kim loại mối hàn đã kết tinh
* Phạm vi ứng dụng
- Hàn những mối hàn có chiều dài
lớn, đặc biệt ở vị trí hàn sấp hoặc
hàn ngang.
- Hàn đắp
* Vật liệu
- Các loại thép thường và thép
hợp kim (hợp kim cao)
* Chiều dày vật hàn
- Lớn hơn 5 mm
C
Ơ
 K
H
Í Đ
Ạ
I C
Ư
Ơ
N
G
: CC
áá cc
cô
ng
cô
ng
ng
h
ng
h ệệ
HH
àà nn
© ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 22 / 44
V. HÀN ĐIỆN XỈ - ESW
Electroslag Welding
1- Ổ cấp điện
2- Nguồn điện hàn
3- Cáp dẫn điện (cho điện
cực hàn)
4- Cáp nối mát
5- Cuộn dây hàn
6- Bộ phận đẩy dây
7- Đầu tiếp điện
8- Tấm đồng
9- Nước vào
10- Nước ra
11- Vật hàn
12- Tấm đệm chân mối hàn
13- Tấm đệm trên
14- Dây hàn (điện cực hàn)
15- Xỉ lỏng
16- Chuyển dịch kim loại lỏng
17- Kim loại lỏng mối hàn
18- Kim loại mối hàn đã kết tinh
* Phạm vi ứng dụng
- Hàn Giáp mối vật DÀY theo
hướng thẳng đứng
* Vật liệu
- Các loại thép thường và thép
hợp kim
* Chiều dày vật hàn
- Lớn hơn 10 mm
Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009
12
C
Ơ
 K
H
Í Đ
Ạ
I C
Ư
Ơ
N
G
: CC
áá cc
cô
ng
cô
ng
ng
h
ng
h ệệ
HH
àà nn
© ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 23 / 44
VI. HÀN HỒ QUANG ĐIỆN CỰC NÓNG CHẢY TRONG KHÍ BẢO VỆ - MIG/MAG 
Metal Gas Shielded Arc Welding
1
25
4 67 98 3
1112 1510
19
7
13
14
16
Hướng hàn
17
18
19
11
7
15
1- Ổ cấp điện (Mains connection)
2- Nguồn điện hàn
(Welding current source)
3- Cuộn dây hàn
(Wire electrode coil).
4- Bộ phận đẩy dây hàn
(Wire feed unit).
5- Bình khí bảo vệ
(Shielding gas)
6- Nguồn điện hàn
7- Dây hàn
(Wire electrode)
8- Ống dẫn khí bảo vệ
(Shielding gas hose)
9- Mỏ hàn
(Welding Torch)
10- Kẹp mát
11- Vật hàn
12- Cáp nối mát
13- Bép dẫn điện
(Current contact nozzle)
14- Chụp khí bảo vệ
(Shielding gas nozzle)
15- Hồ quang
16- Giọt kim loại lỏng
17- Kim loại mối hàn nóng chảy
18- Kim loại mối hàn đã kết tinh
19- Khí bảo vệ vùng hàn
* Phạm vi ứng dụng
- Hàn được ở mọi vị trí trong không gian,
- Xử lí bề mặt.
•Vật liệu
- Các loại thép thường và thép hợp kim
(Dùng CO2 hoặc hỗn hợp khí chứa CO2, O2)
- Kim loại màu sử dụng Ar, He hoặc (Ar + He)
* Chiều dày vật hàn
- Lớn hơn 1 mm
C
Ơ
 K
H
Í Đ
Ạ
I C
Ư
Ơ
N
G
: CC
áá cc
cô
ng
cô
ng
ng
h
ng
h ệệ
HH
àà nn
© ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 24 / 44
VII. HÀN HỒ QUANG ĐIỆN CỰC KHÔNG CHẢY TRONG KHÍ BẢO VỆ - TIG
Tungsten inert-gas shielded arc welding
1 2
54
6 7 983 11
1013 16
12
15
14
Hướng hàn
16
13
11
9
Hồ quang tỏa rộng
Dạng vát mép Mối hàn
1- Ổ cấp điện
2- Nguồn điện hàn
3- Cáp dẫn điện
4- Cáp nối mát
5- Kẹp mát
6- Nguồn điện hàn
7- Ống cấp khí
8- Mỏ hàn
9- Que hàn phụ (Welding rod)
10- Vật hàn
11- Điện cực Wolfram
(Tungsten electrode)
12- Bép dẫn điện cho điện cực
13- Hồ quang
14- Kim loại mối hàn nóng chảy
15- Kim loại mối hàn nóng chảy
16- Khí bảo vệ vùng hàn
* Phạm vi ứng dụng
- Hàn được ở mọi vị trí trong 
không gian,
* Vật liệu
- Các loại thép thường và
thép hợp kim (hợp kim cao)
- Kim loại màu sử dụng Ar, 
He hoặc (Ar + He)
* Chiều dày vật hàn
- 0,5 đến 4 mm
Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009
13
C
Ơ
 K
H
Í Đ
Ạ
I C
Ư
Ơ
N
G
: CC
áá cc
cô
ng
cô
ng
ng
h
ng
h ệệ
HH
àà nn
© ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 25 / 44
VIII. HÀN PLASMA ĐIỆN CỰC WOLFRAM – WP
Tungsten Plasma Welding
12
11
1
5467
9 8 3 102
17
13
Hướng hàn
16
14
15
17 12
11
1- Ổ cấp điện
2- Nguồn điện hàn
3- Cáp dẫn điện (cho điện
cực hàn)
4- Cáp nối mát
5- Kẹp mát
6- Bình khí bảo vệ
7- Bình khí Plasma
8- Ống dẫn khí bảo vệ
9- Ống dẫn khí Plasma
10- Mỏ hàn
11- Que hàn phụ
12- Vật hàn
13- Điện cực Wolfram
14- Khí bảo vệ
15- Khí Plasma
16- Kim loại mối hàn
17- Hồ quang Plasma
* Phạm vi ứng dụng
- Hàn ở MỌI VỊ TRÍ trong không gian.
- Hàn đắp
* Vật liệu
- Các loại thép thường và thép hợp
kim (hợp kim cao)
- Kim loại mầu
* Chiều dày vật hàn
- Micro-Plasma > 0,1–2,0 mm
- Macro-Plasma >lớn hơn 2 mm 
C
Ơ
 K
H
Í Đ
Ạ
I C
Ư
Ơ
N
G
: CC
áá cc
cô
ng
cô
ng
ng
h
ng
h ệệ
HH
àà nn
© ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 26 / 44
IX. HÀN BẰNG CHÙM TIA ĐIỆN TỬ - EBW
Electron Beam Welding
1- Ổ cấp điện
2- Nguồn điện áp cao
3- Cáp dẫn điện áp cao
4- Bộ phận điều khiển chùm tia
5- Cáp điều khiển
6- Cathode
7- Phát điện tử
8- Anode
9- Khuếch đại từ trường
10- Chùm tia điện tử
11- Ligthing installation
12- Ống ngắm
13- Buồng chân không
14- Máy hút chân không
15- Vật hàn
16- Đồ gá vật hàn
17- Bộ phận điều khiển chuyển
động của vật hàn
18- Vùng kim loại nóng chảy
* Phạm vi ứng dụng
- Hàn giáp mối ở mọi vị trí
* Vật liệu
- Hầu hết các loại vật liệu
* Chiều dày vật hàn
- 0,1 đến 100 mm
Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009
14
C
Ơ
 K
H
Í Đ
Ạ
I C
Ư
Ơ
N
G
: CC
áá cc
cô
ng
cô
ng
ng
h
ng
h ệệ
HH
àà nn
© ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 27 / 44
X. HÀN LASER – LW
LASER Welding
1- Ổ cấp điện
2- Bình chứa khí bảo vệ
3- Ống dẫn khí
4- Nguồn tạo Laser
5- Bảng điều khiển
6- Gương lái tia
7- Khí bảo vệ (Ar, He)
8- Chùm tia Laser
9- Thấu kính hội tụ
10- Vật hàn
11- Bộ phận điều khiển chuyển
động của vật hàn
12- Vùng kim loại nóng chảy
* Phạm vi ứng dụng
- Hàn giáp mối ở mọi vị trí
* Vật liệu
- Hầu hết các loại vật liệu
* Chiều dày vật hàn
- 0,1 đến 10 mm
C
Ơ
 K
H
Í Đ
Ạ
I C
Ư
Ơ
N
G
: CC
áá cc
cô
ng
cô
ng
ng
h
ng
h ệệ
HH
àà nn
© ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 28 / 44
XI. HÀN TIẾP XÚC ĐIỂM – RSP
Resistance Spot Welding
R T
6
6
9
10
1
2
P
P
6
7
9
1- Ổ cắm điện
2- Nguồn điện hàn (biếp áp
hàn) 
3- Giá đỡ trên
4- Giá đỡ dưới
5- Bộ phận tạo áp lực
6- Điện cực trên
7- Điện cực dưới (cố định)
8- Bàn đạp chấp hành
9- Vật hàn
10- Vùng hàn
11- Nước làm mát điện cực
* Phạm vi ứng dụng
- Hàn mọi vị trí trong không gian
* Vật liệu
- Thép thường, thép hợp kim cũng như
hầu hết kim loại mầu
* Chiều dày vật hàn
- 0,1 đến 25 mm
Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009
15
C
Ơ
 K
H
Í Đ
Ạ
I C
Ư
Ơ
N
G
: CC
áá cc
cô
ng
cô
ng
ng
h
ng
h ệệ
HH
àà nn
© ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 29 / 44
XII. HÀN TIẾP XÚC ĐƯỜNG - RSW 
Resistance Seam Welding
Đường hàn có các điểm hàn
chồng lên nhau
Đường hàn có các điểm hàn
cách nhau
1- Ổ cắm điện
2- Nguồn điện hàn (biếp áp
hàn) 
3- Giá đỡ trên
4- Giá đỡ dưới
5- Bộ phận tạo áp lực
6- Cáp dẫn điện (đồng lá)
7- Đĩa điện cực trên
8- Đĩa điện cực dưới
9- Bàn đạp chấp hành
10- Vật hàn
11- Mối hàn
* Phạm vi ứng dụng
- Hàn ở vị trí hàn bằng
* Vật liệu
- Thép thường, thép hợp kim
cũng như hầu hết kim loại mầu
* Chiều dày vật hàn
- 0,1 đến 3,5 mm
C
Ơ
 K
H
Í Đ
Ạ
I C
Ư
Ơ
N
G
: CC
áá cc
cô
ng
cô
ng
ng
h
ng
h ệệ
HH
àà nn
© ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 30 / 44
XIII. HÀN TIẾP XÚC ĐỐI ĐẦU - FBW
Flash But Welding
1- Ổ cắm điện
2- Nguồn điện hàn (biếp áp hàn) 
3, 4- Dây cáp dẫn điện
5, 6-Đầu kẹp
7- Thân máy
8- Bàn trượt
9- Bộ phần di chuyển bàn trượt
10- Vật hàn
11- Lực ép
12- Kim loại chảy dẻo
13- Vùng nhiệt độ cao.
* Phạm vi ứng dụng
- Hàn giáp mối các chi tiết dạng thanh, 
ống, hoặc các chi tiết cùng tiết diện.
* Vật liệu
- hầu hết kim loại
* Kích thước vật hàn
- 8 đến 350 mm đường kính
Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009
16
C
Ơ
 K
H
Í Đ
Ạ
I C
Ư
Ơ
N
G
: CC
áá cc
cô
ng
cô
ng
ng
h
ng
h ệệ
HH
àà nn
© ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 31 / 44
XIV. HÀN KHÍ + ÁP LỰC – PGW
Pressure Gas Welding
10
8- Bàn gá di chuyển
9- Bộ phận truyền động
10- Vật hàn
11- Áp lực
12- Vùng nhiệt độ cao
13- Vùng kim loại bị dồn
1- Bình chứa khí cháy
2- Bình chứa Ôxy
3- Ống dẫn khí cháy
4- Ống dẫn khí Ôxy
5- Mỏ đốt
6- Khung máy
7- Thiết bị gá kẹp
* Phạm vi ứng dụng
- Hàn giáp mối chi tiết dạng thanh, ống
* Vật liệu
- Thép thường, 
* Kích thước vật hàn
- 1 đến 100 mm đường kính
C
Ơ
 K
H
Í Đ
Ạ
I C
Ư
Ơ
N
G
: CC
áá cc
cô
ng
cô
ng
ng
h
ng
h ệệ
HH
àà nn
© ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 32 / 44
XV. HÀN MA SÁT – FRW
Friction Welding
1- Ổ cắm điện
2- Thân máy chính
3- Trục quay
4- Bánh đà
5- Phanh
6, 7 - Mâm cặp
8- Trục di chuyển dọc trục
9- Then chống xoay
10- Thiết bị tạo lực ép
11- Lực ép
12- Bavia hàn
13- Vật hàn.
14- Vùng nhiệt độ cao
* Phạm vi ứng dụng
- Hàn giáp mối các chi tiết dạng thanh
tròn xoay
* Vật liệu
- hầu hết kim loại
* Kích thước vật hàn
- 3,5 đến 100 mm đường kính
Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009
17
C
Ơ
 K
H
Í Đ
Ạ
I C
Ư
Ơ
N
G
: CC
áá cc
cô
ng
cô
ng
ng
h
ng
h ệệ
HH
àà nn
© ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 33 / 44
XVI. HÀN CẤY CHỐT – HÀN BULÔNG – BW
Stud Welding
Định vị Đinh Gây hồ quang Hình thành liên kết
1- Ổ cắm điện
2- Nguồn điện
3- Cáp hàn
4- Cáp nối mát
5- Cáp điều khiển
6, Súng hàn (mỏ hàn)
7- Thiết bị định vị
8- Vật hàn
9- Đinh đã hàn vào vật hàn
10- Ống kẹp đinh
11- Đinh
12- Vòng gốm
13- Hồ quang.
14- Vùng kim loại nóng chảy
* Phạm vi ứng dụng
- Hàn chi tiết dạng đinh vào vật
khác ở mọi vị trí trong không gian
* Vật liệu
- hầu hết kim loại
* Kích thước Đinh
- 2 đến 25 (mm) đường kính
C
Ơ
 K
H
Í Đ
Ạ
I C
Ư
Ơ
N
G
: CC
áá cc
cô
ng
cô
ng
ng
h
ng
h ệệ
HH
àà nn
© ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 34 / 44
BẢNG TỔNG HỢP MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP HÀN
Hàn laser
Hàn chùm tia điện tử
Chùm tia
Hàn hồ quang tay
MIG/MAG
TIG
Hàn hồ quang tự động dưới lớp thuốc
Hàn Plasma
Hàn đinhĐiện và Khí
Hàn điện xỉHàn điểm
Hàn đường
Hàn điện trở
Dòng điện
Hàn khíHàn áp lực + khí
Hàn rèn
Khí
Hàn đúcChất lỏng
Hàn ma sát
Hàn nổ
Động năng
PP Hàn nóng chảyPP Hàn áp lựcSỬ DỤNG
Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009
18
C
Ơ
 K
H
Í Đ
Ạ
I C
Ư
Ơ
N
G
: CC
áá cc
cô
ng
cô
ng
ng
h
ng
h ệệ
HH
àà nn
© ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 35 / 44
XVII. C¾t kim lo¹i b»ng nhiÖt
1. Kh¸i niÖm:
C¾t ®øt kim lo¹i ®en, kim lo¹i mµu vµ hîp kim b»ng hå quang ®iÖn hoÆc b»ng ngän
löa khÝ ch¸y ®Òu lµ nh÷ng ph−¬ng ph¸p ®èt nãng ®Ó lµm vËt cÇn c¾t ®¹t tíi ®iÓm
nãng ch¶y, bÞ ch¶y m¹nh vµ bÞ c¾t rêi ra. Môc ®Ých cña c¾t ®øt ng−îc víi ph−¬ng
ph¸p hµn
2. C¾t ®øt b»ng hå quang ®iÖn:
lµ qu¸ tr×nh nung ch¶y vµ c¾t ®øt kim lo¹i b»ng nhiÖt l−îng cña hå quang ®iÖn
- §iÖn cùc cña HQ cã thÓ lµ than hoÆc lµ kim lo¹i (que c¾t) - cã lç thæi khÝ nÐn ë gi÷a
- Ph−¬ng ph¸p c¾t ®øt b»ng HQ ®iÖn lµ ph−¬ng ph¸p kh«ng kinh tÕ, khã thùc hiÖn khi
chiÒu dµy cÇn c¾t lín vµ th−êng cho ®−êng c¾t kh«ng ®Òu, do ®ã nã th−êng chØ hay dïng
®Ó th¸o rêi c¸c c¬ cÊu kim lo¹i, cò vµ c¾t ®øt hÖ thèng ®Ëu ngãt, ®Ëu h¬i, ®Ëu rãt cña c¸c
vËt ®óc
- ¦u ®iÓm c¬ b¶n cña ph−¬ng ph¸p c¾t ®øt ®−îc hå quang ®iÖn lµ nã kh«ng nh÷ng chØ
dïng ®Ó c¾t ®øt ®−îc thÐp mµ cßn cã thÓ c¾t ®øt ®−îc gang vµ kim lo¹i mµu n÷a
3. C¾t ®øt b»ng ngät löa khÝ:
lµ qu¸ tr×nh nung ch¶y vµ c¾t ®øt kim lo¹i b»ng nhiÖt l−îng cña ngän löa khÝ ch¸y
C
Ơ
 K
H
Í Đ
Ạ
I C
Ư
Ơ
N
G
: CC
áá cc
cô
ng
cô
ng
ng
h
ng
h ệệ
HH
àà nn
© ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 36 / 44
C¾t ®øt b»ng
khÝ Oxy
- Ph−¬ng ph¸p c¾t ®øt b»ng khÝ «xy chØ cã thÓ dïng ®Ó c¾t 
nh÷ng kim lo¹i cã nhiÖt ®é ch¸y thÊp h¬n hiÖt ®é nãng ch¶y, 
cßn nhiÖt ®é nãng ch¶y cña c¸c «xyt ®−îc t¹o thµnh ph¶i thÊp
h¬n nhiÖt ®é nãng ch¶y cña b¶n th©n kim lo¹i, ®ång thêi nh÷ng
«xyt ®ã ph¶i dÔ ch¶y (VD: thÐp cacbon)
- TÝnh dÉn nhiÖt cña b¶n th©n kim lo¹i ph¶i thÊp ®Ó tËp trung
®−îc nhiÒu nhiÖt n¨ng
§iÒu kiÖn c¾t ®−îc:
? gang, nh«m ®ång vµ c¸c hîp kim mµu
kh«ng thÓ c¾t b»ng khÝ «xy
3.2. C¾t ®øt b»ng khÝ Oxy + chÊt trî dung:
lµ ph−¬ng ph¸p dïng thªm chÊt trî dung (thµnh phÇn c¨n b¶n lµ bét s¾t vµ mét sè Ýt c¸c
chÊt phô thªm) ®−îc dÉn cïng víi luång khÝ «xy tíi vïng ph¶n øng
3.1. C¾t ®øt b»ng khÝ Oxy:
dùa trªn kh¶ n¨ng cña mét sè kim lo¹i khi ch¸y trong khÝ «xy th× to¶ ra mét nhÞªt
l−îng lín cã thÓ lµm ch¶y ®−îc kim lo¹i vµ c¸c chÊt «xyt t¹o thµnh
Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009
19
C
Ơ
 K
H
Í Đ
Ạ
I C
Ư
Ơ
N
G
: CC
áá cc
cô
ng
cô
ng
ng
h
ng
h ệệ
HH
àà nn
© ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 37 / 44
4. C¾t ®øt b»ng hå quang Plasma khÝ nÐn:
- C¾t ®−îc t¸t c¶ c¸c lo¹i vËt liÖu: kim lo¹i ®en, KL mµu, hîp kim, gèm sø, ...
Ch¸y trong «xy, chÊt trî dung sÏ toa to¶ thªm nhiÖt, lµm ch¸y c¸c «xyt kim lo¹i khã ch¶y
vµ lµm cho viÖc thæi chóng ra khái vïng c¾t b»ng khÝ «xy ®−îc dÔ dµng
? Ph−¬ng ph¸p nµy dïng ®Ó c¾t ®øt c¸c lo¹i thÐp kh«ng gØ, thÐp chÞu nhiÖt, gang vµ mét
sè kim lo¹i mµu
C
Ơ
 K
H
Í Đ
Ạ
I C
Ư
Ơ
N
G
: CC
áá cc
cô
ng
cô
ng
ng
h
ng
h ệệ
HH
àà nn
© ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 38 / 44
XVIII. Hµn v¶y
1. Kh¸i niÖm:
lµ ph−¬ng ph¸p nèi c¸c chi tiÕt kim lo¹i hoÆc hîp kim ë tr¹ng th¸i r¾n nhê mét kim
lo¹i trung gian gäi lµ v¶y hµn - cã nhiÖt ®é nãng ch¶y thÊp h¬n kim lo¹i chi tiÕt hµn
Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009
20
C
Ơ
 K
H
Í Đ
Ạ
I C
Ư
Ơ
N
G
: CC
áá cc
cô
ng
cô
ng
ng
h
ng
h ệệ
HH
àà nn
© ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 39 / 44
2. §Æc ®iÓm:
- Sù h×nh thµnh mèi hµn ë ®©y chñ yÕu dùa vµo qu¸ tr×nh hoµ tan vµ khuÕch t¸n cña v¶y
hµn vµo kim lo¹i vËt hµn ë mèi nèi
- Trong qu¸ tr×nh hµn v¶y, chØ cã v¶y hµn bÞ nãng ch¶y do vËy cã kh¶ n¨ng hoµ tan vµo
mÐp hµn cña chi tiÕt hµn vµ tiÕp theo lµ qu¸ tr×nh khuyÕch t¸n khi mèi hµn ®«ng ®Æc
- PP nµy cã tÝnh kinh tÕ cao
- Do kh«ng g©y ra sù thay ®æi thµnh phÇn ho¸ häc cña kim lo¹i vËt hµn, vïng ¶nh
h−ëng nhiÖt kh«ng tån t¹i do vËy vËt hµn kh«ng bÞ biÕn d¹ng 
- Cã thÓ hµn ®−îc c¸c kÕt cÊu phøc t¹p mµ c¸c PP hµn kh¸c khã thùc hiÖn
- Cã kh¶ n¨ng hµn c¸c kim lo¹i kh¸c nhau víi nhau, kim lo¹i víi phi kim
- N¨ng suÊt hµn cao vµ kh«ng ®ßi hái c«ng nh©n bËc cao
3. V¶y hµn:
- V¶y hµn mÒm cã nhiÖt ®é nãng ch¶y thÊp h¬n 4500C, cã ®é cøng nhá, tÝnh chÊt c¬ häc
thÊp. Lo¹i v¶y hµn nµy dïng ®Ó hµn c¸c chi tiÕt chÞu lùc nhá, ë ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é thÊp
VÝ dô: v¶y hµn Sn - Pb (víi 61% Sn vµ 39% Pb); v¶y hµn Sn - Zn ®Ó hµn nh«m v.v
- V¶y hµn cøng cã nhiÖt ®é nãng ch¶y t−¬ng ®èi cao (> 5000C) th−êng tõ 720 - 9000C. 
V¶y hµn nµy cã ®é cøng vµ ®é bÒn c¬ häc t−¬ng ®èi cao. V¶y hµn cøng dïng ®Ó hµn c¸c 
chi tiÕt chÞu lùc lín
C
Ơ
 K
H
Í Đ
Ạ
I C
Ư
Ơ
N
G
: CC
áá cc
cô
ng
cô
ng
ng
h
ng
h ệệ
HH
àà nn
© ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 40 / 44
3. Thuèc hµn:
lµ vËt liÖu cÇn thiÕt ®Ó lµm s¹ch mèi hµn vµ thóc ®Èy qu¸ tr×nh hoµ tan, khuÕch t¸n 
cña vËt hµn
? Tuú theo lo¹i v¶y mµ sö dông thuèc hµn kh¸c nhau:
- axit, muèi (clorua kÏm), axit photphoric, ... dïng cho v¶y mÒm
- borac, clorua kÏm, muèi kali, ... dïng cho v¶y cøng
4. ThiÕt kÕ mèi ghÐp khi hàn v¶y:
VÝ dô: dïng v¶y hµn cøng ®Ó hµn m¶nh hîp kim cøng lªn th©n dao b»ng thÐp kÕt cÊu 
? Lo¹i v¶y hµn nµy th−êng dïng lµ ®ång thau, b¹c, niken, nh«m v.v...
Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009
21
C
Ơ
 K
H
Í Đ
Ạ
I C
Ư
Ơ
N
G
: CC
áá cc
cô
ng
cô
ng
ng
h
ng
h ệệ
HH
àà nn
© ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 41 / 44
4. ThiÕt kÕ mèi ghÐp khi hàn v¶y:
C
Ơ
 K
H
Í Đ
Ạ
I C
Ư
Ơ
N
G
: CC
áá cc
cô
ng
cô
ng
ng
h
ng
h ệệ
HH
àà nn
© ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 42 / 44
XIX. KhuyÕt tËt hµn vµ c¸c ph−¬ng ph¸p kiÓm tra
1. C¸c d¹ng khuyÕt tËt hµn:
KhuyÕt tËt bªn ngoµi KhuyÕt tËt bªn trong
- sai lÖch kÝch th−íc
- kh«ng ®ñ tiÕt diÖn
- kh«ng ®Òu
- nøt ngoµi
- rç xØ, rç khÝ bªn ngoµi
- ch¸y c¹nh
- ch¶y trµn
- ...
- kh«ng ngÊu
- rç khÝ, lÉn xØ
- nøt, rç co
- qu¸ nhiÖt
- vïng ¶nh h−ëng nhiÖt qu¸ lín
- sai tæ chøc
Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009
22
C
Ơ
 K
H
Í Đ
Ạ
I C
Ư
Ơ
N
G
: CC
áá cc
cô
ng
cô
ng
ng
h
ng
h ệệ
HH
àà nn
© ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 43 / 44
2. C¸c ph−¬ng ph¸p kiÓm tra chÊt l−îng hµn:
KiÓm tra ph¸ huû KiÓm tra kh«ng ph¸ huû
- Thö c¬ tÝnh: kÐo, nÐn, uèn, xo¾n, ®Ëp
- Soi kim t−¬ng: xem ®é h¹t, tæ chøc
- Thö ¨n mßn
- Thö mµi mßn
- Chôp siªu ©m
- Chôp tia X (X-Ray)
- Thö tõ tÝnh
- Thö thuû tÜnh (kiÓm tra ®é kÝn)
- §o: th−íc, d−ìng, 
- Xem b»ng m¾t th−êng
- Dïng chÊt chØ thÞ mµu
- Chôp b»ng tia gama
C
Ơ
 K
H
Í Đ
Ạ
I C
Ư
Ơ
N
G
: CC
áá cc
cô
ng
cô
ng
ng
h
ng
h ệệ
HH
àà nn
© ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 44 / 44
XX. D¸n kim lo¹i: Tù ®äc SGK