Bài giảng Dự báo trong kinh doanh - Thực hiện dự báo - Phùng Thanh Bình

1Dự báo trong kinh doanh
(Business Forecasting)
Khoa Kinh tế Phát triển
1A Hoàng Diệu, Phú Nhuận
Website: www.fde.ueh.edu.vn
Phùng Thanh Bình
1. Chìa khóa để có các dự báo tốt hơn
2. Quy trình dự báo
3. Lựa chọn phương pháp dự báo
THỰC HIỆN DỰ BÁO
2Phùng Thanh Bình
z J.Holton Wilson & Barry Keating, (2007), 
Business Forecasting With Accompanying Excel-
Based ForecastXTM Software, 5th Edition, 
Chapter 9.
z John E.Hanke & Dean W.Wichern, (2005), 
Business Forecasting, 8th Edition, Chapter 10.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Phùng Thanh Bình
CHÌA KHÓA ĐỂ CÓ CÁC DỰ BÁO 
TỐT HƠN
z Nên đánh giá cả thông tin định tính và định lượng; và khi
có thể, nên kết hợp để dự báo
z Không nên lẫn lộn giữa dự báo, kế hoạch và mục tiêu. Dự
báo nên là một mãng thông tin khách quan đóng vai trò như
một phần trong quá trình xây dựng kế hoạch và mục tiêu
z Nỗ lực dự báo sẽ thành công nếu như tăng cường trao đổi, 
hợp tác, cộng tác giữa những người liên quan
3Phùng Thanh Bình
QUY TRÌNH DỰ BÁO
z Quy trình dự báo được chia thành 9 bước (như
ở hình 9.1). Các bước này bắt đầu và kết thúc
với sự trao đổi (communication), hợp tác
(cooperation) và cộng tác (collaboration) giữa
những người sử dụng và những người làm dự
báo
Phùng Thanh Bình
4Phùng Thanh Bình
QUY TRÌNH DỰ BÁO
z Bước 1: Xác định mục tiêu
o Các mục tiêu liên quan đến các quyết định cần đến
dự báo phải được nói rõ. Nếu quyết định vẫn không
thay đổi bất kể có dự báo hay không, thì mọi nỗ lực
thực hiện dự báo cũng vô ích
o Nếu người sử dụng và người làm dự báo có cơ hội
thảo luận các mục tiêu, và kết quả dự báo sẽ được
sử dụng như thế nào, thì kết quả dự báo sẽ có ý 
nghĩa quan trọng
Phùng Thanh Bình
QUY TRÌNH DỰ BÁO
z Bước 2: Xác định dự báo cái gì
o Khi các mục tiêu tổng quát đã rõ, ta phải xác định
chính xác là dự báo cái gì (cần có sự trao đổi) 
• Ví dụ chỉ nói dự báo doanh số không thì chưa đủ, 
mà cần phải hỏi rõ hơn là: Dự báo doanh thu bán
hàng (sales revenue) hay số đơn vị doanh số (unit 
sales); Dự báo theo năm, quý, tháng, hay tuần.
• Nên dự báo theo đơn vị để tránh những thay đổi
của giá cả
5Phùng Thanh Bình
QUY TRÌNH DỰ BÁO
z Bước 3: Xác định khía cạnh thời gian
o Có 2 loại khía cạnh thời gian cần xem xét:
• Thứ nhất: Độ dài dự báo, cần lưu ý:
ƒ Đối với dự báo theo năm: từ 1 đến 5 năm
ƒ Đối với dự báo quý: từ 1 hoặc 2 năm
ƒ Đối với dự báo tháng: từ 12 đến 18 tháng
• Thứ 2: Người sử dụng và người làm dự báo phải
thống nhất tính cấp thiết của dự báo
Phùng Thanh Bình
QUY TRÌNH DỰ BÁO
z Bước 4: Xem xét dữ liệu
o Dữ liệu cần để dự báo có thể từ 2 nguồn: bên trong và
bên ngoài
o Cần phải lưu ý dạng dữ liệu sẵn có (thời gian, đơn vị
tính, )
o Dữ liệu thường được tổng hợp theo cả biến và thời
gian, nhưng tốt nhất là thu thập dữ liệu chưa được
tổng hợp
o Cần trao đổi giữa người sử dụng và người làm dự báo
6Phùng Thanh Bình
QUY TRÌNH DỰ BÁO
z Bước 5: Lựa chọn mô hình
o Làm sao để quyết định được phương pháp thích hợp
nhất cho một tình huống nhất định?
• Loại và lượng dữ liệu sẵn có
• Mô hình (bản chất) dữ liệu quá khứ
• Tính cấp thiết của dự báo
• Độ dài dự báo
• Kiến thức chuyên môn của người làm dự báo
Phùng Thanh Bình
QUY TRÌNH DỰ BÁO
z Bước 6: Đánh giá mô hình
o Đối với các phương pháp định tính, thì bước này ít
phù hợp hơn so với phương pháp định lượng
o Đối với các phương pháp định lượng, cần phải đánh
giá mức độ phù hợp của mô hình (trong phạm vi 
mẫu dữ liệu)
o Đánh giá mức độ chính xác của dự báo (ngoài phạm
vi mẫu dữ liệu)
o Nếu mô hình không phù hợp, quay lại bước 5
7Phùng Thanh Bình
QUY TRÌNH DỰ BÁO
z Bước 7: Chuẩn bị dự báo
o Nếu có thể nên sử dụng hơn một phương pháp dự
báo, và nên là những loại phương pháp khác nhau
(ví dụ mô hình hồi quy và san mũ Holt, thay vì cả 2 
mô hình hồi quy khác nhau)
o Các phương pháp được chọn nên được sử dụng để
chuẩn bỉ cho một số các dự báo (ví dụ trường hợp
xấu nhất, tốt nhất và có thể nhất
Phùng Thanh Bình
QUY TRÌNH DỰ BÁO
z Bước 8: Trình bày kết quả dự báo
o Kết quả dự báo phải được trình bày rõ ràng cho ban 
quản lý sao cho họ hiểu các con số được tính toán
như thế nào và chỉ ra sự tin cậy trong kết quả dự báo
o Người dự báo phải có khả năng trao đổi các kết quả
dự báo theo ngôn ngữ mà các nhà quản lý hiểu được
o Trình bày cả ở dạng viết và dạng nói
8Phùng Thanh Bình
QUY TRÌNH DỰ BÁO
z Bước 8: Trình bày kết quả dự báo
o Bảng biểu phải ngắn gọn, rõ ràng
o Chỉ cần trình bày các quan sát và dự báo gần đây
thôi
o Chuỗi dữ liệu dài có thể được trình bày dưới dạng
đồ thị (cả giá trị thực và dự báo)
o Trình bày thuyết trình nên theo cùng hình thức và
cùng mức độ với phần trình bày viết
Phùng Thanh Bình
QUY TRÌNH DỰ BÁO
z Bước 9: Theo dõi kết quả dự báo
o Lệch giữa giá trị dự báo và giá trị thực phải được
thảo luận một cách tích cực, khách quan và cởi mở
o Mục tiêu của việc thảo luận là để hiểu tại sao có các
sai số, để xác định độ lớn của sai số
o Trao đổi và hợp tác giữa người sử dụng và người
làm dự báo có vai trò rất quan trọng trong việc xây
dựng và duy trình quy trình dự báo thành công
9Phùng Thanh Bình
Phùng Thanh Bình
LỰA CHỌN CÁC PHƯƠNG PHÁP 
DỰ BÁO THÍCH HỢP
z Đánh giá các phương pháp dự báo đã được trình bày
ở các bài giảng trước theo các điều kiện cơ bản mà
mỗi phương pháp có thể áp dụng
z Tập trung vào 3 khía cạnh:
o Dữ liệu
o Thời gian
o Nhân sự
10
Phùng Thanh Bình
Phùng Thanh Bình
11
Phùng Thanh Bình