Bài giảng Đường lối Cách mạng của Đảng cộng sản Việt Nam - Bài 2: Đảng lãnh đạo đấu tranh giành chính quyền cách mạng (1930 – 1945) - Nguyễn Việt Hùng

ĐẢNG LÃNH ĐẠO ĐẤU TRANH 
GIÀNH CHÍNH QUYỀN
CÁCH MẠNG (1930 – 1945)
TS. NGUYỄN VIỆT HÙNG
TRƯỞNG KHOA XÂY DỰNG ĐẢNG
TRƯỜNG CÁN BỘ TP. HỒ CHÍ MINH
MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU
1. Nhận thức.
2. Động cơ, tình cảm.
3. Hành động, việc làm.
TÀI LIỆU HỌC TẬP
1. Giáo trình Trung cấp lý luận Chính trị – 
Hành chính, Những vấn đề cơ bản về 
ĐCS, Nhà nước và pháp luật XHCN 
Việt Nam, Nxb CT-HC, H, 2009.
2. Tài liệu tham khảo. 
III
III
CAO TRÀO CÁCH MẠNG 1930 –
1931 VÀ XÔ VIẾT NGHỆ TĨNH.
LÃNH ĐẠO ĐẤU TRANH KHÔI PHỤC HỆ THỐNG 
TỔ CHỨC ĐẢNG VÀ PHONG TRÀO CÁCH MẠNG (1932 
– 1935), ĐẠI HỘI LẦN THỨ NHẤT CỦA ĐẢNG.
CAO TRÀO CÁCH MẠNG 1936 – 1939.
IV LÃNH ĐẠO CAO TRÀO GIẢI PHÓNG DÂN TỘC VÀ CÁCH MẠNG THÁNG 
TÁM (9.1939 ĐẾN 8.1945).
BỐ CỤC
I. CAO TRÀO CÁCH MẠNG 1930 
– 1931 VÀ XÔ VIẾT NGHỆ TĨNH.
Chủ trương 
của Đảng và 
phong trào 
đấu tranh 
của quần 
chúng.
1 2
Hội nghị Ban 
chấp hành 
Trung ương 
Đảng lần thứ 
nhất (tháng 
10.1930) và 
Luận cương 
chính trị 
của Đảng.
3
Ý nghĩa của 
cao trào 
cách mạng 
1930 -1931 
và Xôviết 
Nghệ Tĩnh.
1. Chủ trương của Đảng và phong 
trào đấu tranh của quần chúng.
a. Chủ trương của Đảng sau khi 
Đảng cộng sản Việt Nam ra đời.
- Chào mừng Đảng cộng sản Việt 
Nam ra đời.
- Đòi tự do dân chủ, cải thiện đời 
sống, chống khủng bố trắng.
b. Diễn biến
- Phong trào đấu tranh: 
* Đồn điền cao su Phú Riềng (02.1930).
Nhà máy sợi Nam Định (03.1930).
Nhà máy diêm Bến Thủy (04.1930).
* Cuộc đấu tranh ngày 01.05.1930
Nổ ra trong toàn quốc với khoảng 300 
cuộc đấu tranh. 
Đỉnh cao là ở 2 tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh
1. Chủ trương của Đảng và phong 
trào đấu tranh của quần chúng.
2. Hội nghị Ban chấp hành Trung ương 
Đảng lần thứ nhất (tháng 10.1930) 
và Luận cương chính trị của Đảng.
a. Hội nghị Ban chấp hành Trung ương 
Đảng lần thứ nhất (tháng 10.1930):
- Địa điểm: Hương Cảng, Trung Quốc
- Thời gian: 14-31.10.1930.
b. Nội dung Hội nghị:
- Bầu BCH Trung ương chính thức.
- Thông qua Luận cương chính trị do đồng 
chí Trần Phú khởi thảo.
3. Ý nghĩa của cao trào cách mạng 
1930 -1931 và Xôviết Nghệ Tĩnh.
- Xác lập vai trò lãnh đạo của GCCN và 
Đảng ta trong thực tế.
- Khẳng định tính đúng đắn trong 
Cương lĩnh đầu tiên của Đảng ta.
- Khẳng định vai trò và sức mạnh của 
quần chúng cách mạng ở nước ta.
- Cuộc tổng diễn tập lần đầu tiên của 
cách mạng Việt Nam.
II. LÃNH ĐẠO ĐẤU TRANH KHÔI PHỤC HỆ THỐNG TỔ 
CHỨC ĐẢNG VÀ PHONG TRÀO CÁCH MẠNG (1932 –
1935), ĐẠI HỘI LẦN THỨ NHẤT CỦA ĐẢNG.
1.Đấu tranh 
phục hồi hệ 
thống tổ 
chức Đảng 
và phong 
trào cách 
mạng của 
quần chúng.
2. Đại hội 
đại biểu 
lần thứ I 
của Đảng 
(3. 1935).
1. Đấu tranh phục hồi hệ thống tổ 
chức Đảng và phong trào cách 
mạng của quần chúng.
a. Cuộc đấu tranh tại các tòa án và nhà 
tù đế quốc.
- Giữ vững khí phách trước tòa án kẻ thù.
- Biến nhà tù đế quốc thành trường học cách 
mạng.
b. Xây dựng cơ quan lãnh đạo của Đảng ở 
hải ngoại.
- Ban lãnh đạo hải ngoại và Chương trình 
hành động của Đảng (06.1932).
- Ban Chỉ huy ở ngoài của Đảng (03.1934).
2. Đại hội đại biểu lần thứ I 
của Đảng ( 3. 1935).
a. Địa điểm, thời gian:
- Ma Cao, Trung Quốc.
- Từ 27 – 31.03.1935
b. Nội dung Đại hội:
- Nhiệm vụ (củng cố phát triển Đảng; thu 
phục quảng đại quần chúng; chống chiến 
tranh đế quốc).
- Bầu BCH TW (9 chính thức, 4 dự khuyết). 
Đồng chí Lê Hồng Phong được bầu làm 
TBT.
- Đại hội I đã khôi phục lại Đảng ta sau 
khủng bố trắng.
III. CAO TRÀO CÁCH 
MẠNG 1936 – 1939.
1. Bối cảnh lịch sử.
2. Chủ trương mới của Đảng và các phong trào
đấu tranh đòi dân sinh, dân chủ
3. Ý nghĩa cao trào 1936 – 1939.
1. Bối cảnh lịch sử.
a.Quốc tế:
- Chủ nghĩa phát xít và nguy cơ chiến 
tranh phát xít.
- Đại hội lần thứ VII Quốc tế cộng sản 
(07.1935).
- Mặt trận bình dân Pháp giành thắng 
lợi. Chính phủ Mặt trận bình dân 
Pháp (06.1936).
1. Bối cảnh lịch sử.
b. Trong nước:
- Đảng mới hồi phục.
- Quần chúng chưa chuẩn bị 
sẵn sàng.
- Chấp hành Nghị quyết của 
Quốc tế Cộng sản. 
2. Chủ trương mới của Đảng và các 
phong trào đấu tranh đòi dân 
sinh, dân chủ.
a. Sự chuyển hướng chỉ đạo chiến lược của 
Đảng. Hội nghị BCH TW (07.1936).
- Nội dung:
Tạm gác 2 nhiệm vụ chống đế quốc và chống 
phong kiến.
Tập trung vào nhiệm vụ trước mắt: chống 
phản động thuộc địa và tay sai; vì tự do, cơm 
áo, hòa bình.
Thành lập Mặt trận TNNDPĐĐD (sau đổi thành 
MTDCĐD).
Đấu tranh công khai, hợp pháp, nửa hợp pháp.
- Bầu đồng chí Hà Huy Tập làm TBT.
b. Diễn biến của cao trào.
- Đấu tranh vì dân sinh, dân chủ.
- Đấu tranh nghị trường.
- Đấu tranh trên mặt trận báo chí, 
xuất bản.
- Đa dạng hóa các hình thức tập hợp 
đông đảo, rộng rãi quần chúng.
2. Chủ trương mới của Đảng và các 
phong trào đấu tranh đòi dân 
sinh, dân chủ.
c. Ý nghĩa.
- Sự trưởng thành của Đảng trong chỉ đạo 
chiến lược.
- Là ĐCS duy nhất trong hệ thống thuộc 
địa của Pháp tiến hành được đấu tranh 
dân sinh, dân chủ.
- Là cuộc tổng diễn tập lần thứ 2 của cách 
mạng Việt Nam, khôi phục trận địa và 
lực lượng cách mạng cho phong trào cứu 
quốc và CMT8 sau này.
2. Chủ trương mới của Đảng và các 
phong trào đấu tranh đòi dân 
sinh, dân chủ.
IV. LÃNH ĐẠO CAO TRÀO GIẢI PHÓNG DÂN TỘC 
VÀ CÁCH MẠNG THÁNG TÁM (9.1939 ĐẾN 8.1945).
1.Đảng chủ trương nêu cao nhiệm vụ
giải phóng dân tộc.
2. Cao trào kháng Nhật, cứu nước.
3. Tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945.
4. Ý nghĩa lịch sử và một số kinh nghiệm 
chủ yếu của Cách mạng tháng Tám năm 1945.
1. Đảng chủ trương nêu cao 
nhiệm vụ giải phóng dân tộc
a. Những đặc điểm của tình hình quốc tế và 
trong nước.
- CTTG II bùng nổ: 01.09.1939.
- Chiến tranh vệ quốc của ND Liên xô: 20.06.1941.
- Chiến tranh Thái Bình Dương: 07.12.1941.
- Các cuộc khởi nghĩa Bắc Sơn (27.09.1940); Nam 
Kỳ (23.11.1940); Binh biến Đô Lương 
(13.01.1941).
- Ngày 28.01.1941: lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc – Hồ 
Chí Minh sau gần 30 năm xa Tổ quốc đã về nước 
trực tiếp lãnh đạo cách mạng.
1. Đảng chủ trương nêu cao 
nhiệm vụ giải phóng dân tộc
b. Chủ trương chuyển hướng chỉ đạo chiến 
lược của Đảng.
- Các Hội nghị BCHTW: lần thứ 6 (11.1939), 
lần thứ 7 (11.1940), lần thứ 8 (05.1941).
- Nội dung:
• Giương cao ngọn cờ GPDT.
• Khởi nghĩa vũ trang là nhiệm vụ trung tâm.
• Thành lập MT Việt Minh.
• Khoa học, nghệ thuật lãnh đạo, chỉ đạo 
khởi nghĩa vũ trang giành chính quyền.
2. Cao trào kháng Nhật, 
cứu nước.
a. Bước ngoặt của tình hình cách mạng.
- Nhật đảo chính Pháp (09.03.1945). 
- Chiến thắng phát xít Đức của Hồng quân Liên 
Xô (09.05.1945).
b. Sự lãnh đạo của Đảng ta.
- Chỉ thị “Nhật – Pháp bắn nhau và hành động 
của chúng ta” (12.03.1945).
- Hội nghị quân sự Bắc Kỳ (13 – 20.04.1945).
- Chỉ thị tổ chức UBDTGP các cấp (16.04.1945).
- Khu giải phóng Việt Bắc được thành lập 
(04.06.1945).
2. Cao trào kháng Nhật,
cứu nước.
c. Tổng khởi nghĩa tháng Tám 1945:
- Đêm 13.08.1945, UBKN ra Quân lệnh số 1, hạ 
lệnh tổng khởi nghĩa.
- 15.08.1945, Nhật đầu hàng Đồng minh.
- HN toàn quốc của Đảng tại Tân Trào (14 –
15.08.1945).
- Ngày 16.08.1945, Đại hội quốc dân Tân Trào 
thành lập UBGPDT do Hồ Chí Minh làm Chủ tịch.
- Thắng lợi của CMT8: Hà Nội (19.08), Huế 
(23.08), Sài Gòn – Chợ Lớn – Gia Định (25.08), 
Hà Tiên, Rạch Giá (28.08).
4. Ý nghĩa lịch sử và một số kinh 
nghiệm chủ yếu của Cách mạng 
tháng Tám năm 1945.
a. Ý nghĩa:
- Đối với dân tộc VN và cách mạng VN.
- Đối với CM TG.
b. Kinh nghiệm:
- ĐLDT là hàng đầu.
- Đoàn kết toàn dân trong MTVM.
- Chớp thời cơ.
- Xây dựng Đảng vững mạnh.