Bài giảng Kế toán chi phí - Chương 1: Tổng quan kế toán cho phí - Vũ Quốc Thông

Vũ Quốc Thông 27/06/2017 
1 
Chương 1 
Tổng quan kế toán chi phí 
Kế Toán Chi Phí 
GV. ThS. Vũ Quốc Thông 
Mục tiêu học tập 
• Giải thích khái niệm kế toán chi phí và thông tin 
của kế toán chi phí cung cấp. 
• Trình bày vai trò của kế toán chi phí trong quá 
trình quản trị doanh nghiệp. 
• Giải thích ý nghĩa của thông tin kế toán chi phí. 
• Trình bày các phương pháp tính giá thành sản 
phẩm trong các quy trình sản xuất của một doanh 
nghiệp. 
2 
Vũ Quốc Thông 27/06/2017 
2 
Nội dung 
• Khái niệm về kế toán chi phí và thông tin cung cấp 
của các lĩnh vực kế toán. 
• Vai trò của kế toán chi phí trong quản trị doanh 
nghiệp. 
• Kế toán chi phí và các quyết định quản trị quản 
trọng. 
• Ý nghĩa của thông tin chi phí. 
• Các phương pháp giá thành trong các quy trình sản 
xuất. 
3 
Khái niệm kế toán chi phí 
Kế toán chi phí là một trong những bộ phận của hệ thống 
kế toán, liên quan đến việc ghi nhận, phân loại và tổng hợp 
chi phí của các đối tượng khác nhau để có thể cung cấp 
thông tin cho việc ra các quyết định bên trong và bên ngoài. 
4 
Vũ Quốc Thông 27/06/2017 
3 
• Cung cấp thông tin 
cho cả kế toán quản trị 
và kế toán tài chính. 
• Đo lường và báo 
cáo dữ liệu tài chính và 
phi tài chính cho KTTC 
và KTQT. 
• Tập trung vào cung 
cấp thông tin cho đối 
tượng bên ngoài. 
• Đo lường và báo 
cáo dữ liệu chủ yếu là 
tài chính thông qua 
BCTC. 
• Tập trung vào cung 
cấp thông tin cho đối 
tượng bên trong. 
• Đo lường và báo 
cáo thông tin tài chính 
và phi tài chính thông 
qua BCKTQT để nhà 
quản trị ra quyết định. 
Kế toán tài chính Kế toán quản trị Kế toán chi phí 
5 
Các lĩnh vực kế toán 
KẾ TOÁN 
KẾ TOÁN 
TÀI CHÍNH 
 KẾ TOÁN 
QUẢN TRỊ 
KẾ TOÁN 
CHI PHÍ 
6 
Các lĩnh vực kế toán 
Vũ Quốc Thông 27/06/2017 
4 
Thông tin kế toán chi phí trên 
BCTC 
7 
Thông tin kế toán chi phí trên 
BCTC 
8 
Vũ Quốc Thông 27/06/2017 
5 
Thông tin kế toán chi phí trên 
BCTC 
9 
Thông tin kế toán chi phí trên 
báo cáo kế toán quản trị 
Khoản mục 
Nước 
uống 
Hàng tươi 
sống 
Thực phẩm 
đóng hộp 
Tổng 
Doanh thu 26,450 70,020 40,330 136,800 
Giá vốn hàng bán 20,000 50,000 30,000 100,000 
Chi phí chai hoàn trả 400 - - - 
Chi phí đặt hàng 1,200 2,800 1,200 5,200 
Chi phí giao nhận 800 5,840 1,760 8,400 
Chi phí quản lý kho 360 3,600 1,800 5,760 
Chi phí dịch vụ khách hàng 840 7,360 2,040 10,240 
Tổng chi phí 23,600 69,600 36,800 130,000 
Lãi hoạt động 2,850 420 3,530 6,800 
Tỷ lệ lãi 10.77% 0.60% 8.75% 4.97% 
10 
Đvt. trđ 
Vũ Quốc Thông 27/06/2017 
6 
Kế toán chi phí và quản trị 
doanh nghiệp 
Quyết định quản trị Hệ thống KTCP và KTQT 
Kế hoạch 
Kiểm soát 
Đánh giá 
việc thực hiện 
Ngân sách 
Hệ thống 
KTCP và KTQT 
Báo cáo 
việc thực hiện 
P
h
ản
 h
ồ
i 
11 
Kế hoạch và kiểm soát 
Kế hoạch là gì ? 
Cài đặt mục tiêu Dự đoán kết quả 
Làm sao để đạt 
được mục tiêu 
12 
Vũ Quốc Thông 27/06/2017 
7 
Kế hoạch và kiểm soát 
Kiểm soát là gì ? 
Thủ tục đo lường 
kết quả thực tế để 
so sánh với những 
tiêu chuẩn 
Phát hiện nguyên 
nhân các chênh 
lệch 
13 
Kế hoạch và kiểm soát 
Ngân sách là gì ? 
Chuyển hoá kế 
hoạch hành động 
thành số liệu định 
lượng 
Sự phối hợp và 
thực hiện theo 
kế hoạch 
14 
Vũ Quốc Thông 27/06/2017 
8 
Ví dụ 1 
DN sản xuất sản phẩm A, trong kz thông tin về chi phí 
nguyên vật liệu trực tiếp để sản xuất sản phẩm A như sau: 
- Định mức chuẩn nguyên vật liệu X là 2kg/sp, đơn giá 
mua định mức là 10.000 đ/kg. 
- Định mức chuẩn nguyên vật liệu Y là 4kg/sp, đơn giá 
mua định mức là 6.000 đ/kg. 
Nếu DN dự kiến sản lượng sản xuất trong kz tới là 2.000 
sp A thì chi phí nguyên vật liệu trực tiếp dự toán là bao 
nhiêu? 
15 
Kế hoạch và kiểm soát 
Báo cáo việc 
thực hiện là gì ? 
Những báo cáo trình 
bày kết quả thực tế 
so với ngân sách 
Nhà quản lý kiểm tra việc thực 
hiện ở quá khứ và hệ thống 
hoá toàn bộ các cách khác 
nhau để làm quyết định cho 
tương lai tốt hơn 
Phản hồi là gì ? 
16 
Vũ Quốc Thông 27/06/2017 
9 
Ví dụ 2 
Với thông tin ở ví dụ 1, kết quả sản xuất thực tế trong kz 
như nhau: 
- Lượng nguyên vật liệu X là 4.500 kg, đơn giá mua là 
10.000 đ/kg. 
- Lượng nguyên vật liệu Y là 7.800 kg, đơn giá mua là 
6.000 đ/kg. 
- Sản lượng sản xuất là 2.000 sp. 
Yêu cầu: hãy xác định chi phí NVLTT thực tế phát sinh và 
nhận xét. 
17 
Ví dụ 3 
Ví dụ: hãy cho biết doanh nghiệp thực hiện hành động gì sau 
đây? 
- DN muốn sản lượng sản xuất trong kỳ tới tăng lên 20% so 
với kỳ trước. 
- Sản lượng sản xuất mục tiêu là 10.000 SP, nhà quản lý 
muốn biết chi phí sản xuất dự tính trong kỳ tới là bao nhiêu. 
- Kế toán thiết kế các chứng từ, sổ để theo dõi chi phí thực tế 
và so chúng với chi phí kế hoạch. 
- Kế toán xác định chênh lệch giữa chi phí thực tế và chi phí 
kế hoạch là 3.000. 
- Sau khi tìm hiểu nguyên nhân lãng phí vật tư, DN tổ chức 
khoá huấn luyện tay nghề cho công nhân. 
18 
Vũ Quốc Thông 27/06/2017 
10 
Kế toán chi phí và quá trình 
quản trị doanh nghiệp 
Tập trung vào khách hàng 
Các phân tích 
chuỗi giá trị 
Các nhân tố quan trọng: 
Chi phí và hiệu quả, 
Thời gian, chất lượng, 
sự đổi mới 
Liên tục phát triển 
và 
các tiêu chuẩn 
19 
Tập trung vào khách hàng 
Các nhà quản lý luôn đối diện với những thay đổi, 
đó là tìm kiếm nguồn lực thích hợp để 
 thoả mãn khách hàng từ đó thu hút khách hàng 
 và giữ chân khách hàng 
20 
Vũ Quốc Thông 27/06/2017 
11 
Các phân tích chuỗi 
giá trị 
• Phân tích các bộ phận chức năng trong chuỗi giá trị:tầm 
quan trọng và tạo ra giá trị. 
• Hợp nhất và liên kết các nỗ lực của tất cả các bộ phận 
chức năng để gia tăng việc phát triển năng lực của mỗi 
đơn vị kinh doanh. 
21 
Các nhân tố quan trọng cho 
thành công 
Những nhân tố này tác động trực tiếp đến sự tồn tại 
và phát triển kinh tế của doanh nghiệp 
Chi phí (Cost) – các doanh 
nghiệp liên tục gia tăng áp lực 
là cắt giảm chi phí 
Chất lượng (Quality) – 
các khách hàng luôn 
mong đợi chất lượng 
ngày càng cao 
22 
Vũ Quốc Thông 27/06/2017 
12 
Thời gian (Time) – các doanh nghiệp 
đặt dưới áp lực hoàn thành 
sản phẩm, dịch vụ nhanh hơn 
và giao hàng đúng hẹn. 
Đổi mới (Innovation) – có một thừa 
 nhận là liên tục đổi mới 
sản phẩm, dịch vụ là điều kiện 
tiên quyết để doanh nghiệp 
thành công liên tục. 
Các nhân tố quan trọng cho 
thành công 
23 
Liên tục phát triển và các 
tiêu chuẩn 
Liên tục phát triển được tạo ra bởi các đối thủ cạnh tranh 
và không có điểm kết thúc cho mức độ cao hơn về 
tiêu chuẩn ở bất cứ doanh nghiệp nào. 
24 
Vũ Quốc Thông 27/06/2017 
13 
Cuộc chiến Apple và Samsung, bao giờ 
mới kết thúc? 
25 
2012: Samsung Galaxy A3 vs Apple iPhone 4S 
 2015: Galaxy Note 5 vs iPhone 6 
 2016: Galaxy Note 7 vs iPhone 6s Plus 
Chuỗi giá trị (value chain) là kết quả của các bộ phận 
chức năng mang lại tính hữu ích cho sản phẩm, dịch vụ. 
Từ giá trị (value) được sử dụng vì tính hữu ích của sản phẩm, 
dịch vụ được gia tăng, vì vậy nó mang lại giá trị 
cho khách hàng. 
Chuỗi giá trị 
26 
Vũ Quốc Thông 27/06/2017 
14 
Chuỗi giá trị 
 R & D 
Nghiên cứu và phát triển 
 Design 
Thiết kế 
 Production 
Sản xuất 
 Marketing 
Tiếp thị 
 Distribution 
Phân phối 
 Service 
Dịch vụ 
Kế toán chi phí và kế toán quản trị 
27 
Định giá bán cho điện thoại Iphone 
28 
Vũ Quốc Thông 27/06/2017 
15 
Nghiên cứu và phát triển 
Là quá trình được tiến hành để 
tạo ra và thử nghiệm thông qua 
 những ý tưởng liên quan đến các 
sản phẩm, dịch vụ mới. 
Chuỗi giá trị 
29 
Đó là một kế hoạch chi tiết về thiết kế 
sản phẩm và thiết kế sản xuất. 
Thiết kế 
Chuỗi giá trị 
30 
Vũ Quốc Thông 27/06/2017 
16 
Đó là việc liên kết các nguồn lực 
để sản xuất ra một sản phẩm, 
dịch vụ. 
Sản xuất 
Chuỗi giá trị 
31 
Đây là cách mà các công ty quảng bá 
và bán sản phẩm hoặc dịch vụ của họ cho 
khách hàng hoặc khách hàng tiềm năng. 
Tiếp thị 
Chuỗi giá trị 
32 
Vũ Quốc Thông 27/06/2017 
17 
Quá trình giao sản phẩm, dịch vụ tới khách hàng 
Phân phối 
Chuỗi giá trị 
33 
Đó là các hoạt động phục vụ sau bán hàng 
dành cho các khách hàng 
Dịch vụ 
Chuỗi giá trị 
34 
Vũ Quốc Thông 27/06/2017 
18 
Ví dụ 4 
Ví dụ: hãy cho biết doanh nghiệp thực hiện hành động sau sẽ 
ảnh hưởng đến chuỗi giá trị (bộ phận chức năng) nào? 
- DN yêu cầu tinh giản kiểu dáng của sản phẩm để cho chi 
phí sản phẩm thấp hơn. 
- DN sản xuất sản phẩm mới thì cần nhiều chuyên gia nghiên 
cứu và chi phí khá cao, liệu thị trường có chấp nhận. 
- Bộ phận sản xuất phải tiết kiệm vật tư hơn nữa để chi phí 
thực tế thấp hơn chi phí kế hoạch. 
- Chi phí quảng cáo cho sản phẩm mới khá cao, có nên tính 
cho các sản phẩm truyền thống. 
- DN phân tích chi phí hỗ trợ sử dụng sản phẩm để phân bổ 
chi phí cho các dòng sản phẩm. 
35 
Ý nghĩa thông tin chi phí 
• Đánh giá hàng tồn kho và giá vốn hàng bán trên BCTC. 
• Giúp doanh nghiệp ra các quyết định liên quan đến giá bán. 
• Kiểm soát chi phí và cắt giảm chi phí. 
• Kiểm soát các hoạt động trong quá trình sản xuất kinh 
doanh. 
• Đánh giá việc thực hiện của các bộ phận, trung tâm, cá 
nhân trong doanh nghiệp. 
• Đánh giá khả năng sinh lời của sản phẩm, dòng sản phẩm 
trong ngắn hạn và dài hạn. 
• Các quyết định quản trị khác. 
36 
Vũ Quốc Thông 27/06/2017 
19 
Ý nghĩa thông tin chi phí 
37 
Ví dụ 5 
• Đánh giá hàng tồn kho và giá vốn hàng 
bán trên BCTC. 
DN sản xuất sản phẩm A, trong kz chi phí phát sinh như sau: 
- Chi phí NVLTT là 100 triệu đồng 
- Chi phí nhân công trực tiếp là 40 triệu đồng 
- Chi phí sản xuất chung là 20 triệu đồng 
- Chi phí bán hàng là 10 triệu đồng 
- Chi phí quản lý doanh nghiệp là 20 triệu đồng 
Số lượng sản xuất là 1.000 sp, DN tiêu thụ được 70% giá trị 
sản phẩm đã sản xuất. DN sản xuất không có sản phẩm dở 
dang đầu kz và cuối kz, 
Yêu cầu: hãy xác định giá trị hàng tồn kho cuối kz và giá vốn 
hàng bán trên BCTC. 38 
Vũ Quốc Thông 27/06/2017 
20 
Ví dụ 6 
• Ra các quyết định liên quan đến giá bán. 
Với thông tin đã cho ở ví dụ 5, và không có khoản chi 
phí nào khác. DN muốn lợi nhuận mỗi sản phẩm là 
20.000 đ/sp. 
Yêu cầu: hãy cho biết giá bán sản phẩm khoảng bao 
nhiêu để có lời. 
39 
Ví dụ 7 
• Đánh giá việc thực hiện của các bộ phận, 
trung tâm, cá nhân trong doanh nghiệp. 
Tại công ty sản xuất có hai bộ phận A và B, trong kz có thông 
tin sau: 
- Doanh thu của bộ phận A là 100 triệu đồng 
- Doanh thu của bộ phận B là 200 triệu đồng 
- Chi phí của bộ phận A là 60 triệu đồng 
- Chi phí của bộ phận B là 120 triệu đồng 
- Chi phí chung của hai bộ phận là 60 triệu đồng 
Nhà quản lý bộ phận A và B thoả thuận phân bổ chi phí chung 
theo doanh thu. 
Yêu cầu: tính lợi nhuận của từng bộ phận 
40 
Vũ Quốc Thông 27/06/2017 
21 
Các hệ thống 
 kế toán chi phí 
• Hệ thống kế toán chi phí theo công việc 
(theo đơn đặt hàng); 
• Hệ thống kế toán chi phí theo quá trình (theo 
sản phẩm công nghiệp). 
41 
Tài liệu học tập 
• Chương 1 – sách “Kế toán Chi Phí” ĐH Kinh 
Tế TP. HCM 
• Evaluating and Improving Costing in 
Organizations – IFAC, 2009 / Figure 1 p.7 / 42 
• Evaluating the Costing Journey: A Costing 
Levels Continuum Maturity Model – IFAC, 
2013 / levels of costing p.7 / 30 
• Bài tập do GV giao 
42