Bài giảng Kế toán quản trị - Hồ Phan Minh Đức

ng khoảng từ 
$15 đế 
 ta có một phạm vi chuyển nhượng để thực hiện như sau: $15 Phạm vi giá 
Cn B hay không? 
y vì chấp nhận cái giá $20 cho các sản phẩm của mình, bộ phận A có thể sử dụng năng lực 
nhàn rỗi của mình đề sản xuất loại sản phẩm khác mang lại lợi nhuận cao hơn. Ngược lại, nếu bộ 
phận A quyết định không giảm giá xuống $20 như giá thị trường bên ngoài bên ngoài thì bộ phận 
B có bị buộc phải mua sản phẩm nội bộ với giá cao h 
âu trả lời cũng là không. Khi bộ phận bán không thỏa mãn được điều kiện về giá mua thì 
bộ phận mua được quyền tự do mua sản phẩm từ nhà cung ứng bên ngoài. Tuy nhiên, nếu bộ phận 
A còn năng lực sản xuất nhàn rỗi trong khi bộ phận B lại mua sản phẩm từ nhà cung cấp bên 
ngoài, thì khi đó bộ phận bán, có thể cả bộ ph 
hiên cả công ty đều không có lợi. Trong thí dụ này, nếu bộ phận A từ chối đáp ứng giá $20 
thì cả nó và công ty sẽ mất $5 số dư đảm phí cho một đơn vị của năng lực nhà rỗi. Tóm lại, khi 
còn thừa năng lực sản xuất thì cần phải cố gắng để thương lượng một mức giá có thể chấp nhận 
được cho cả bên mua và bên bán để việc kinh doanh trong nộ 
g ty được thực hiện nhằm đem lại kết quả tốt nhất cho công ty. Như đã trình bày, trong 
trường hợp này mức giá chuyển nhượng có thể chấp nhận được giữa bộ phận A và B dao động từ 
$15 đến $20. 7.3.4. Xác định giá c 
g lượng giữa các đơn vị trực thuộc. Giá thương lượng được sử d 
g hợp không có mức giá thị trường nào có thể sử dụng được. Giá thương lượng là giá thỏa 
thuận giữa bộ phận mua và bộ phận bán khi chuyển nhượng sản phẩm trong nội bộ doanh nghiệp. 
Nhà quản lý hoặc đại d 
gia vào quá trình chuyển nhượng sản phẩm tiến hành đàm phán với nhau để thống nhất mức 
giá chuyển nhượng. Mức giá chuyển nhượng được xác lập tuỳ thuộc vào sự đàm phán của các bộ 
phận và phụ thuộc vào tình hình hoạt động hiện tại của các bộ phận tham gia vào quá trình chuyển 
nhượng (chẳng hạn như bộ phận bán còn năng lực nhàn rõi hay không). Sự dụng giá chuyển 
nhượng là giá thương lượng có một nhược điểm lớn. Việc đàm phán và th 
g tối 
ng tố 
trong tổ chức. Điều này gây tổn thất đến sự hợp tác và thống nhất trong tổ chức. 7.3.5. Xác 
định giá chuyển nhượng theo chi phí Nhiều tổ chức không sử dụng phương pháp xác định giá 
chuyển nhượng theo giá 
g hoặc theo sự đám phán, họ định giá chuyển nh 
g tính theo cách này có thể chỉ căn cứ trên các chi phí khả biến liên quan, hoặc chi phí toàn 
bộ. Sử dụng chi phí khả biến: Giá chuyển nhượng nội bộ được thiết lập bằng các chi phí biến 
đổi đ 
Sử dụng chi phí toàn bộ: Gía chuyển nhượng được xác định bằng chi phí biến đổi của sản 
phẩm, cộng với các chi phí 
í sản xuất khả biến đơn vị để sản xuất sản phẩm ở bộ phận chuyển nhượng là $7.5 và tổng 
chi phí sản xuất cố định là $500.000. Khối lượng sản phẩm sản xuất là 200.000 đơn vị. Giá thành 
toàn bộ của sản phẩm sẽ là: Giá thành toàn bộ = Chi phí biến đổi đơn vị + Chi phí cố định đơn vị 
= $7.5 + $5 
 = $10.0 
 ợng nội bộ sẽ 
Theo phương pháp này, giá chuyển như 
Mặc dù phương pháp xác định giá chuyển nhượng theo chi phí dễ sử dụng g phổ biến trong 
thực tế, phương pháp này không được khuyến khích 
n 
ng pháp này có nhiều nhược điểm: - Sử dụng chi phí làm căn cứ tính giá chuyển nhượng có 
thể đưa tới những quyết định sai lầm trong một doanh nghiệp, 
p. - Việc lấy chi phí để xác định giá chuyển nhượng còn có một khuyết điểm nữa là bộ phận 
duy 
bên ngoài công ty. Những bộ phận khác (các bộ phận chuyển nhượng) không có lợi nhuận, 
do vậy việc đánh giá sự thực hiện theo ROI hoặc theo thu nhập thặng dư sẽ không được thực hiện. 
- Ngoài ra, có nhiều ý kiến phê phán rằng, việc lấy chi phí làm giá chuyển nhượng sẽ không 
khuyến kh 
bộ phận khác một cách đơn giản, khi đó sẽ không khuyến khích bất kỳ ai kiểm soát chi phí. 
Bộ phận thực hiện khâu tiêu thụ cuối cùng phải gánh chịu tất cả các chi phí bao gồm cả sự lãng 
phí và không hiệu quả của các bộ phận trước đó và hậu quả là tỷ lệ hoàn vốn của nó sẽ ở vị trí kém 
hơn khi đem so sánh với các đối thủ cạnh tranh. Để hạn chế những điểm hạn chế trên, các nhà 
quản lý thường căn cứ trên chi phí tiêu chuẩn thay cho chi phí thực tế và sử dụng công thức chung 
(trình bày ở mụ 
iá chuyển nhượng giữa các bộ phân/đơn vị trong doanh nghiệp 
Tóm tắt bài giảng 
Hệ thống kế toán trách nhiệm được thiết lập nhằm thúc đẩy tính hợp nhất mục tiêu giữa các 
nhà quản lý trong các tổ chức phân quyền. Theo quan điểm của hệ thống kế toán trách nhiệm, mọi 
bộ phận trong một tổ chức có quyền kiểm soát đối với chi phí, hoặc doanh thu, hoặc lợi nhuận, 
hoặc vốn đầu tư được gọi là một trung tâm trách nhiệm. Những trung tâm có quyền kiểm soát đối 
với chi phí được xem là các trung tâm chi phí. Những trung tâm có quyền kiểm soát đối với cả chi 
phí và lợi nhuận được gọi là trung tâm lợi nhuận và những trung tâm có quyền kiểm soát đối với 
chi phí, lợi nhuận và vốn đầu tư được gọi là trung tâm đầu tư. Thông tin được vận động trong các 
trung tâm này từ dưới lên, từ các cấp thấp lên các cấp cao hơn về trách nhiệm, thông qua một hệ 
thống báo cáo thực hiện thống nhất. Báo cáo thực hiện là báo cáo trình bày những kết quả tài 
chính chủ yếu của các trung tâm trách nhiệm. 
Để hệ thống kế toán trách nhiệm phát huy tác dụng trong tổ chức, khía cạnh thông tin nên 
được nhấn mạnh, hơn là khía cạnh trách nhiệm. Điều này có nghĩa là mục tiêu quan trọng của hệ 
thống kế toán trách nhiệm là cung cấp thông tin cho các nhà quản lý để họ điều hành và quản lý bộ 
phận mình phụ trách một cách hiệu quả. 
Sức sinh lời của vốn đầu tư - ROI được công nhận phổ biến là một công cụ để đánh giá hiệu 
quả của một trung tâm đầu tư vì nó tổng hợp nhiều phương diện về trách nhiệm của người quản lý 
một trung tâm đầu tư. Một phương pháp khác được sử dụng đánh giá việc thực hiện của người 
quản lý trung tâm đầu tư là sử dụng chỉ tiêu thu nhập thặng dư – RI. Những công ty sử dụng thu 
nhập thặng dư để đánh giá quản lý nhấn mạnh rằng phương pháp này khuyến khích đầu tư có lợi 
trong rất nhiều trường hợp mà cách dùng ROI lại không khuyến khích đầu tư. 
Giá chuyển nhượng liên quan đến giá được tính cho một sản phẩm chuyển nhượng hoặc một 
dịch vụ giữa hai đơn vị trong cùng một tổ chức. Việc xác định giá chuyển nhượng có thể căn cứ 
trên chi phí của sản phẩm được chuyển nhượng, hoặc giá thị trường của sản phẩm được chuyển 
nhượng, hoặc giá thương lượng giữa bộ phận mua và bộ phận bán. Giá chuyển nhượng thích hợp 
nhất là giá thị trường hoặc giá thương lượng. Việc sử dụng giá thị trường hoặc giá thương lượng 
trong quá trình chuyển nhượng giữa các đơn vị tạo điều kiện thuận lợi cho việc đánh giá kết quả 
thực hiện vì nó cho phép cả bên mua và bên bán được đối xử như là những đơn vị độc lập. 
Câu hỏi ôn tập và bài tập 
Câu hỏi ôn tập 
 1. Sự phù hợp mục tiêu của tổ chức là gì? Hãy giải thích vì sao sự phù hợp mục tiêu đóng vai 
trò quan trọng đối với hoạt động của tổ chức. 
 2. Mục tiêu quan trọng nhất của nhân viên kế toán quản trị khi xây dựng hệ thống kế toán 
trách nhiệm trong một tổ chức là gì? 
 3. Hệ thống kế toán quản trị đóng góp vào sự phù hợp mục tiêu hoạt động của tổ chức như thế 
nào? 
 4. Hãy giải thích một phương pháp quản trị có tên gọi là “quản trị theo mục tiêu” 
(management by objectives – MBO). 
 5. Liệt kê các lợi ích và chi phí của việc phân cấp quản lý. 
 6. Định nghĩa và cho thí dụ về các trung tâm trách nhiệm sau đây: trung tâm chi phí, trung 
tâm doanh thu, trung tâm lợi nhuận, và trung tâm đầu tư. 
 7. Theo bạn, khi nào một trung tâm lợi nhuận sẽ trở thành một trung tâm đầu tư? 
 8. Làm thế nào để hệ thống kế toán trách nhiệm có những ảnh hưởng tích cực đến hành vi và 
thái độ của nhà quản lý? 
 9. Báo cáo thực hiện (performance report) là gì? Hãy trình bày trình tự và phương pháp thiết 
lập báo cáo thực hiện trong tổ chức. 
 10. Chỉ tiêu nào được sử dụng để đánh giá hiệu quả của trung tâm đầu tư? Chỉ tiêu này được 
tính toán như thế nào? 
 11. Bằng cách nào nhà quản lý của Công ty bia Huda - Huế có thể cải thiện tỷ suất sinh lời 
trên vốn đầu tư – ROI của công ty? 
 12. Thu nhập thặng dư – RI của một trung tâm đầu tư được tính toán như thế nào? Cho một 
thí dụ minh hoạ cho việc tính toán này? Thông tin nào được sử dụng khi tính toán RI mà 
không được sử dụng khi tính ROI? 
 13. Nhược điểm của việc sử dụng ROI để đánh giá hiệu quả hoạt động của một trung tâm đầu 
tư là gì? Chỉ tiêu thu nhập thặng dư – RI sẽ khắc phục nhược điểm này như thế nào? 
 14. Khi sử dụng RI làm chỉ tiêu để so sánh hiệu quả của các trung tâm đầu tư, nhược điểm của 
việc này là gì? Cho một thí dụ minh hoạ. 
 15. Hãy cho biết vì sao ROI hoặc RI của một trung tâm đầu tư có thể có xu hướng tăng theo 
thời gian? Hiện tượng này có thể dẫn đến hành động không mong muốn nào của nhà quản lý? 
 16. Trong tính toán ROI của một trung tâm đầu tư, thành phần dưới mẫu số (vốn đầu tư) 
thường được tính theo giá trị còn lại của tài sản thay vì nguyên giá của tài sản. Hãy cho biết 
tính hợp lý của việc này? 
 17. Một số nhà quản lý thì cho rằng khi tính toán ROI, vốn đầu tư nên được tính theo nguyên 
giá mà không nên sử dụng giá trị còn lại? Vì sao? 
 18. Theo bạn, ngoài việc sử dụng ROI và RI để đánh giá hiệu quả của trung tâm đầu tư, 
những chỉ tiêu nào khác có thể sử dụng (liệt kê ít nhất 3 chỉ tiêu)? 
 19. Sự phân biệt giữa việc đánh giá hiệu quả hoạt động của một trung tâm đầu tư và đánh giá 
hiệu quả quản lý của nhà quản lý trung tâm đầu tư đó là quan trọng. Hãy giải thích vì sao? 
 20. Mục tiêu quan trọng của nhân viên kế toán quản trị trong việc lựa chọn một chính sách 
định giá chuyển nhượng là gì? 
 21. Hãy phân tích nguyên tắc chung trong xác định giá chuyển nhượng? 
 22. Liệt kê và giải thích về các phương pháp xác định giá chuyển nhượng. 
 23. Khi bộ phận chuyển nhượng (bộ phận bán) còn thừa năng lực sản xuất, theo nguyên tắc 
chung trong xác định giá chuyển nhượng thì giá chuyển nhượng được thiết lập như thế nào? 
 24. Theo bạn, khi đơn vị mua sản phẩm từ một đơn vị khác trong nội bộ doanh nghiệp và 
không có mức giá thị trường nào có thể thiết lập cho sản phẩm này, giá chuyển nhượng sẽ 
được xác định bằng cách nào? 
 25. Nhược điểm việc xác định giá chuyển nhượng theo chi phí là gì? Bằng cách nào để khắc 
phục nhược điểm này? 
Bài tập 
Bài tập 1: Trong mỗi một loại hình tổ chức sau đây, bạn hãy thảo luận những ưu điểm và nhược 
điểm của việc phân cấp trong quản lý tổ chức? Nếu bạn là nhà quản lý cấp cao của tổ chức, bạn sẽ 
chọn mô hình quản lý tập trung hay phân tán (phân cấp)? 
 1. Một công ty đa quốc giá (ví dụ: Coca-cola) 
 2. Chuỗi cửa hàng bán thức ăn nhanh (ví dụ như Mc-Donald) 
 3. Một trường Đại học (ví dụ: Trường Đại học Kinh tế Huế) 
 4. Một bệnh viện (ví dụ: Bệnh viện trung ương Huế) 
 5. Một đài truyền hình (ví dụ: Đài truyền hình Việt Nam) 
Bài tập 2: Đối với mỗi một bộ phận/đơn vị dưới, hãy cho biết nó thuộc loại trung tâm trách nhiệm 
nào? 
 1. Công ty Điện lực III ở Đà Nẵng (trực thuộc Tổng Công ty Điện lực Việt Nam) 
 2. Bưu điện Tỉnh Thừa Thiên Huế (là đơn vị trực thuộc Tổng công ty Bưu chính Việt 
Nam) 
 3. Một văn phòng bán vé máy bay (của Việt Nam Airlines). 
 4. Nhà máy đóng chai của Công ty Coca-cola Việt nam. 
 5. Phân xưởng sản xuất của Công ty Bia Huda Huế. 
 6. Trường Đại học Kinh tế của Đại học Huế. 
 7. Văn phòng Tỉnh uỷ của Tỉnh Thừa Thiên Huế. 
 8. Một rạp chiếu phim của một Công ty điện ảnh. 
Bài tập 3: Tập đoàn Xerox quyết định thay đổi Bộ phận phân phối và hậu cần từ một trung tâm 
chi phí thành một trung tâm lợi nhuận. Bộ phận này có chức năng quản lý hàng tồn kho và cung 
cấp các dịch vụ hầu cần cho các bộ phận kinh doanh của công ty. Trước đây, nhà quản lý bộ phận 
này chỉ chịu trách nhiệm về chi phí hoạt động của bộ phận. Bây giờ Bộ phận này cung cấp/bán các 
dịch vụ của nó cho các bộ phận khác trong công ty, và nhà quản lý bộ phận được đánh giá thông 
qua lợi nhuận đạt được của bộ phận. Ban giám đốc tập đoàn Xerox cảm thấy rằng sự thay đổi này 
là có lợi cho công ty. Sự thay đổi này đã đem lại bầu không khí làm việc và động lực mới trong bộ 
phận vì quản lý cấp cao của công ty đã giao một số quyền ra quyết định cho cấp thấp hơn. 
Yêu cầu: Hãy thảo luận về quyết định thay đổi loại hình trung tâm trách nhiệm của Bộ phận 
phân phối và hậu cần của ban giám đốc tập đoàn Xerox. 
Bài tập 4: Bộ phận thực phẩm và đố uống (Food and Beverage Department) của một Khách sạn 
có ba đơn vị trực thuộc được mô tả trong sơ đồ dưới đây. Tổ Tiệc có chức năng tiếp nhận và tổ 
chức các buổi tiệc cho khách hàng, nó là một trung tâm doanh thu; Tổ Nhà Hàng có chức năng 
cung cấp các dịch vụ ăn uống cho khách hàng, nó cũng là một trung tâm doanh thu; và Tổ Bếp 
chịu trách nhiệm nấu nướng và chuẩn bị thức ăn cho các buổi tiệc và nhà hàng để phục vụ khách 
hàng, nó là một trung tâm chi phí. 
Số liệu ghi nhận được trong tháng ba tại các đơn vị trực thuộc Bộ Phận Thực Phẩm và Đồ 
Uống như sau: 
 Dự toán
*
 Thực tế
* 
Tổ Tiệc $65.000 $65.800 
Tổ Nhà Hàng 180.000 179.400 
Tổ Bếp 
 Lương (8.500) (86.000) 
 Thực phẩm (69.000) (69.000) 
 Chi phí chung biến đổi (7.500) (7.800) 
 Chi phí chung cố định (9.000) (9.300) 
* Những con số trong ngoặc đơn là chi phí, những con số không đặt trong dấu ngoặc đơn là lợi nhuận. 
Yêu cầu: Hãy lập báo cáo thực hiện cho Bộ phận Thực Phẩm và Đồ Uống. Lưu ý rằng, trong 
bài này chúng ta chỉ lập báo cáo cho Tổ Bếp và Bộ phận Thực Phẩm và Đồ Uống. Hãy vẽ mũi tên 
để thể hiện mối quan hệ giữa các con số trong báo cáo thực hiện được thiết lập. 
Bài tập 5: Các số liệu ghi nhận được tại Công ty XYZ trong năm 2005 như sau: 
Lợi nhuận $4.000.000 
Doanh thu 50.000.000 
Vốn đầu tư bình quân 20.000.000 
Yêu cầu 
 1. Tính tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu, hệ số quay vòng của vốn, và sức sinh lời trên vốn 
đầu tư của công ty. 
 2. Hãy chỉ ra hai cách mà nhà quản lý của công ty XYZ có thể sử dụng để tăng ROI của 
công ty lên thành 25%. 
 3. Giả sử rằng giá sử dụng vốn của công ty là 10%. Hãy tính thu nhập thặng dư – RI của 
công ty trong năm 2005. 
Bài tập 6: Công ty ABC có hai đơn vị trực thuộc, A và B. Bộ phận A chuyển nhượng một phần 
sản phẩm của nó cho Bộ phận B theo mức giá chuyển nhượng xác định trước. Năm 2005, chi phí 
khả biến đơn vị tiêu chuẩn của Bộ phận A là $300/sản phẩm. Hiện tại Bộ phận A không còn năng 
lực nhàn rỗi và bộ phận này có thể bán toàn bộ sản phẩm của nó cho khách hàng bên ngoài với giá 
$380/sản phẩm. 
Yêu cầu 
 1. Hãy xác định giá chuyển nhượng dựa theo nguyên tắc chung trong xác định giá chuyển 
nhượng. 
 2. Giá chuyển nhượng sẽ thay đổi như thế nào nếu Bộ phận A không còn năng lực nhàn 
rỗi. 
Bài tập 7: Liên hệ với bài tập 6. Chi phí toàn bộ của Bộ phận A là $340 (chi phí khả biến đơn vị 
là $300 và chi phí cố định phân bổ cho mỗi sản phẩm là $40). Giá chuyển nhượng mà Bộ phận A 
tính cho Bộ phận B là $374 (bằng chi phí sản xuất, cộng với mức lãi 10% trên chi phí). 
Bộ phận B có một đơn hàng đặc biệt, có thể bán sản phẩm với giá $465/sản phẩm. Khi tiếp 
nhận sản phẩm do bộ phận A cung cấp, Bộ phận B tiếp tục sản xuất để tạo ra sản phẩm cuối cùng. 
Chi phí phát sinh thêm tại bộ phận B tính cho mỗi sản phẩm là $100. Cả hai bộ phận đề còn năng 
lực sản xuất nhàn rỗi. 
Yêu cầu 
 1. Theo bạn, nhà quản lý Bộ phận B sẽ tiếp nhận hoặc từ chối đơn hàng? Vì sao? 
 2. Xét trên tổng thể lợi ích của công ty ABC, quyết định của nhà quản lý Bộ phận B là có 
lợi hay không? Vì sao? 
 3. Bạn hãy thử đề xuất một mức giá chuyển nhượng có lợi cho công ty. 
Bài tập 8: Số liệu được ghi nhận tại Công ty thương mại X trong năm 2005 như sau: 
Doanh thu $2.000.000 
Giá vốn hàng bán 1.100.000 
Chi phí hoạt động 800.000 
Vốn đầu tư bình quân 1.000.000 
Yêu cầu: 
 1. Tính tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu, hệ số quay vòng của vốn, và sức sinh lời trên vốn 
đầu tư của công ty trong năm 2005. 
 2. Nếu doanh thu và vốn đầu tư trong năm tới (năm 2006) vẫn giữ nguyên như năm 2005, 
để tăng ROI của công ty lên thành 15% thì tổng chi phí của công ty phải được cắt giảm 
đến mức nào? 
 3. Giả sử chi phí đã được cắt giảm. Hãy tính tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu của công ty 
năm 2006 và chỉ ra chỉ tiêu này đã cải thiện ROI của công ty như thế nào? 
Bài tập 9: Số liệu về tình hình kinh doanh của công ty X trong năm 2004 như sau: 
 Chi phí biến đổi đơn vị = 30.000đ 
 Chi phí cố định = 320.000.000đ 
 Giá bán đơn vị = 50.000đ 
 Vốn hoạt đồng bình quân = 500.000.000đ 
 Sản lượng tiêu thụ (cái) = 20.000 
Yêu cầu: 
 1. Hãy thiết lập báo cáo kết quả kinh doanh theo số dư đảm phí của công ty trong năm 
2004. Tính sức sinh lời trên vốn đầu tư – ROI công ty đạt được trong năm 2004. 
 2. Hãy tính lại tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu, hệ số quay vòng tài sản và ROI của công ty 
trong từng trường hợp sau đây (từng trường hợp được xét độc lập nhau): 
a). Công ty có khả năng tiết kiệm được chi phí lao động trực tiếp 10.000.000đ mỗi 
năm bằng cách thuê mướn lao động rẻ hơn. 
b). Công ty có thể cắt giảm mức tồn kho bình quân 100.000.000đ mỗi năm bằng 
cách áp dụng mô hình tồn kho tối ưu. 
b) Công ty dự định sẽ tăng chi phí quảng cáo lên thêm 20.000.000đ mỗi năm để 
thúc đẩy việc tiêu thụ sản phẩm. Với cách làm này, công ty hy vọng doanh số sẽ 
tăng lên 10%. Công ty nên thực hiện quyết định này hay không? Nếu thực hiện thì 
ROI mà công ty đạt được sẽ là bao nhiêu? 
Bài tập 10: Công ty N có hai đơn vị trực thuộc. Số liệu về kết quả hoạt động của hai đơn vị trong 
năm 2005 được ghi nhận như sau: 
 Đơn vị I Đơn vị II 
Lợi nhuận $200.000 $900.000 
Vốn đầu tư bình quân 1.000.000 6.000.000 
Yêu cầu: 
 1. Nếu sử dụng ROI là tiêu chuẩn đánh giá hiệu quả của hai đơn vị, đơn vị này sẽ được 
đánh giá hoạt động hiệu quả hơn trong năm 2005? 
 2. Giả sử rằng giá sử dụng vốn của công ty là 10%. Đơn vị nào sẽ được đánh giá hoạt động 
thành công hơn trong năm 2005 theo tiêu chuẩn thu nhập thặng dư? 
 3. Với giá sử dụng vốn của công ty là bao nhiêu thì thu nhập thặng dư trong năm 2005 của 
hai đơn vị sẽ bằng nhau? 
Bài tập 11: Tổng công ty H quyết định đầu tư $100.000 vào một thiết bị mới cho một đơn vị trực 
thuộc, Công ty X, hai năm trước đây. Vào thời điểm đó, nhân viên của bộ phận kế toán của Công 
ty X đã chỉ ra rằng thiết bị mới này sẽ tiết kiệm cho công ty $36.400 chi phí hoạt động hàng năm 
trong thời đoạn 5 năm. Trước khi có thiết bị mới này, sức sinh lời trên vốn đầu tư ROI của công ty 
là 20%. 
Nhà quản lý công ty đã tin tưởng rằng thiết bị này phát huy tác dụng như mong đợi. Tuy 
nhiên, báo cáo thực hiện công việc của công ty cho thấy rằng sức sinh lời trên vốn đầu tư của công 
ty trong năm đầu tiên đưa thiết bị mới vào sử dụng không được cải thiện như mong muốn. Nhà 
quản lý yêu cầu bộ phận kế toán cung cấp các thông tin liên quan đến thiết bị được đầu tư để tìm 
nguyên nhân vì sao việc đầu tư này không cải thiện ROI của công ty. 
Bộ phận kế toán có khả năng cung cấp các thông tin liên quan đến sự đóng góp của thiết bị 
vào kết quả hoạt động của công ty. Báo cáo được kế toán soạn thảo và cung cấp cho nhà quản lý 
vào cuối năm thứ nhất như sau: 
Chi phí hoạt động được cắt giảm do sử dụng thiết bị mới $36.400 
Trừ: Khấu hao thiết bị 20.000 
Phần đóng góp (Lợi nhuận tăng thêm) $16.400 
Vốn đầu tư đầu năm $100.000 
Vốn đầu tư cuối năm $80.000 
Vốn đầu tư bình quân $90.000 
ROI = $16.400/90.000 = 18.2% 
Nhà quản lý cảm thấy ngạc nhiên vì ROI qua thấp, trong khi thiết bị vận hành tốt và cắt 
giảm chi phí hoạt động hàng năm cho công ty. Nhân viên kế toán quản trị của bộ phận kế toán giải 
thích với nhà quản lý rằng sức sinh lời trên vốn đầu tư – ROI được sử dụng để đánh giá hiệu quả 
hoạt động khác với sức sinh lời được sử dụng trong các quyết định đầu tư. 
Yêu cầu: Hãy thảo luận các vấn đề liên quan đến chỉ tiêu ROI được sử dụng làm tiêu chuẩn 
để đánh giá hiệu quả hoạt động của một bộ phận. Nhà quản lý công ty X sẽ quyết định như thế nào 
trong tương lai khi có một đề nghị mua một thiết bị mới tương tự? Vì sao?