Bài giảng Khí cụ điện - Chương 7: Khí cụ đóng cắt bằng tay

CHƯƠNG 7 
KHÍ CỤ ĐÓNG CẮT BẰNG TAY
CẦU DAO
KHÁI NIỆM CHUNG 
Cầu dao là loại KCĐ đóng, cắt mạch điện 
bằng tay ở lưới điện hạ áp. 
Cầu dao được dùng rất phổ biến trong mạch 
điện dân dụng và công nghiệp ở dải công suất nhỏ
với tần suất đóng cắt bé. 
CẦU DAO
CẦU DAO
KHÁI NIỆM CHUNG 
Để dập tắt hồ quang nhanh khi ngắt cầu dao, cần 
phải kéo nhanh luỡi dao ra khỏi má kẹp. Tốc độ kéo 
tay không thể nhanh được nên người ta thêm lưỡi dao 
phụ . 
Lưỡi dao phụ 3 cùng lưỡi dao chính 1 bị kẹp 
trong kẹp 2 lúc đóng cầu dao. Khi ngắt, lưỡi dao chính 
bị kéo ra trước còn lưỡi dao phụ vẫn bị kẹp ở kẹp 2. 
Lò xo 4 bị kéo căng tới mức độ nào đó sẽ bật 
nhanh, kéo lưỡi dao phụ 3 bật ra khỏi kẹp 2. Do vậy 
hồ quang bị kéo dài ra nhanh và bị dập tắt trong thời 
gian ngắn 
CẦU DAO
CC
CD
a b c d
Hình : Kí hiệu cầu dao
a. Hai cực b.Có cầu chảy c.Ba cực 
d.Ba cực 2 ngả
NÚT ẤN
KHÁI NIỆM CHUNG
 Nút ấn (hay nút bấm, nút điều khiển) dùng 
để đóng - cắt mạch ở lưới điên hạ áp.
 Nút ấn thường được dùng để điều khiển các 
rơ le, công tắc tơ, chuyển đổi mạch tín hiệu, 
bảo vệ ... Phổ biến nhất là dùng nút ấn trong 
mạch điều khiển động cơ để mở máy, dừng 
và đảo chiều quay điện.
NGUYÊN LÝ CẤU TẠO 
MỘT SỐ NÚT ẤN
 Nút ấn thường mở : khi nút bị ấn thì
mạch thông, khi thôi ấn nút, lò xo đẩy 
nút lên và mạch bị cắt. 
 Nút ấn thường đóng : nó chỉ cắt mạch 
khi nút bị ấn .
NGUYÊN LÝ CẤU TẠO 
MỘT SỐ NÚT ẤN
1
2 3 4
Hình II.2.1 : Nút ấn thường mở
1.Tiếp điểm động 2.Tiếp điểm tĩnh 3.Lò xo 4.Ký hiệu
1
2
3
4
Hình II.2.2 : Nút ấn thường đóng
1.Tiếp điểm động 2.Tiếp điểm tĩnh 3.Lò xo 4.Ký hiệu
NGUYÊN LÝ CẤU TẠO 
MỘT SỐ NÚT ẤN
CÔNG TẮC
KHÁI NIỆM CHUNG
 Công tắc là khí cụ đóng cắt dòng điện bằng tay 
kiểu hộp, dùng để đóng ngắt mạch điện công 
suất bé.
 Công tắc hộp thường được dùng làm cầu dao 
tổng cho các máy công cụ, dùng đóng mở trực 
tiếp cho các động cơ điện công suất bé, hoặc 
dùng để đổi nối, khống chế trong các mạch 
điện tự động, hoặc cách nối cuộn dây stato 
động cơ từ () sang (). 
CÔNG TẮC
BỘ KHỐNG CHẾ
KHÁI NIỆM CHUNG
 Bộ khống chế là khí cụ điện dùng để chuyển 
mạch điện bằng tay gạt hay vô lăng quay, điều 
khiển trực tiếp hoặc gián tiếp từ xa, thực hiện 
các chuyển đổi mạch phức tạp để điều khiển, 
khởi động, điều chỉnh tốc độ, đảo chiều quay, 
hãm điện vv ... các máy điện và thiết bị điện.
PHÂN LOẠI 
Tùy theo cấu tạo bộ khống chế có thể chia thành :
 Bộ khống chế phẳng
 Bộ khống chế hình trống 
 Bộ khống chế hình cam.
BỘ KHỐNG CHẾ
CẦU CHẢY
KHÁI NIỆM CHUNG
Cầu chảy là loại khí cụ điện bảo vệ mạch 
điện, nó tự động cắt mạch điện khi có sự cố , 
ngắn mạch. 
ĐẶC ĐIỂM
Cầu chì có đặc điểm là đơn giản, kích 
thứớc nhỏ, khả năng cắt lớn và giá thành hạ
nên ngày nay nó vẫn được sử dụng rộng rải.
CÁC YÊU CẦU CỦA CẦU CHẢY 
 Các phần tử cơ bản của cầu chì là dây chảy 
dùng để cắt mạch điện cần bảo vệ và thiết bị
dập hồ quang sau khi dây chảy đứt. Yêu cầu 
đối với cầu chì như sau :
 Đặc tuyến ampe - giây của cầu chì cần 
phải thấp hơn đặc tính cảu thiết bị bảo vệ.
 Khi có ngắn mạch cầu chì phải làm việc 
có chọn lọc theo trình tự.
CÁC YÊU CẦU CỦA CẦU CHẢY
 Đặc tính cầu chì phải ổn định
 Công suất của thiết bị bảo vệ càng tăng, 
cầu chì phải có khả năng cắt cao hơn.
 Việc thay thế dây chảy phải dễ dàng và
tốn ít thời gian. 
CẤU TẠO CẦU CHÌ
Hình : Cấu tạo cầu chảy nắp xoay
CẤU TẠO CẦU CHÌ
CẦU CHÌ TRUNG ÁP
CẦU CHÌ TRUNG ÁP
CẦU CHÌ TRUNG ÁP