Bài giảng Khí cụ điện - Chương 8: Aptomat

CHƯƠNG 8
APTOMAT
KHÁI NIỆM CHUNG
Áptômát là TBĐ tự động cắt mạch điện khi 
có sự cố , dùng để bảo vệ cho mạch điện khi có sự
cố quá tải, ngắn mạch, sụt áp, truyền công suất 
ngược.
Ngoài ra còn dùng để đóng mở cho mạch 
điện không thường xuyên đóng mở.
PHÂN LOẠI
 Phân theo kết cấu
 Loại một cực.
 Loại hai cực.
 Loại ba cực.
 Phân theo thời gian tác động
 Tác động không tức thời.
 Tác động tức thời.
PHÂN LOẠI
 Phân loại theo công dụng bảo vệ
 Dòng cực đại.
 Dòng cực tiểu.
 Áp cực tiểu.
 Áptômát bảo vệ công suất điện ngược.
 Áptômát vạn năng (chế tạo cho mạch có dòng điện 
lớn các thông số bảo vệ có thể chỉnh định được) loại 
này không có vỏ và lắp đặt trong các trạm biến áp lớn.
 Áptômát định hình: bảo vệ quá tải bằng rơle nhiệt, bảo 
vệ quá điện áp bằng rơle điện từ, đặt trong vỏ nhựa. 
CÁCH CHỌN LỰA APTOMAT
Việc lựa chọn áptômát, chủ yếu dựa vào : Dòng điện 
tính toán đi trong mạch; Dòng điện quá tải; Tính thao tác 
có chọn lọc.
Ngoài ra lựa chọn áptômát còn phải căn cứ vào đặc 
tính làm việc của phụ tải và áptômát không được phép cắt 
khi có quá tải ngắn hạn (thường xảy ra trong điều kiện làm 
việc bình thường như dòng điện khởi động, dòng điện đỉnh 
trong phụ tải công nghệ). 
Yêu cầu chung là dòng điện định mức của móc bảo 
vệ Iaptô không được bé hơn dòng điện tính toán (Itt) của 
mạch : Iaptô >= Itt
CÁCH CHỌN LỰA APTOMAT
Tùy theo đặc tính và điều kiện làm việc cụ thể của 
phụ tải, người ta hướng dẫn lựa chọn dòng điện định 
mức của móc bảo vệ bằng 125%, 150% hay lớn hơn 
nữa so với dòng điện tính toán của mạch.
Sau cùng ta chọn áptômát theo các số liệu kĩ thuật 
đã cho của nhà chế tạo. 
CẤU TẠO CỦA APTOMAT
1. Đầu nối
2. Đế
3. Buồng dâp hồ quang
4. Tiếp điểm tĩnh
5. Cơ cấu truyền động
6. Cần điều khiển
7. Rơle nhiệt
8. Phần tử bảo vệ ( RI)
CẤU TẠO APTOMAT
1.Hệ thống tiếp điểm : 
Gồm các tiếp điểm động và tiếp điểm tĩnh.
Yêu cầu các tiếp điểm này ở trạng thái 
đóng, điện trở tiếp xúc phải nhỏ để giảm tổn hao 
do tiếp xúc.
Khi ngắt dòng điện rất lớn, các tiếp điểm 
phải có đủ độ bền nhiệt, độ bền điện động để
không bị hư hỏng do dòng điện ngắt gây nên.
CẤU TẠOÚ APTOMAT
2.Hệ thống dập hồ quang:
Hệ thống dập hồ quang có nhiệm vụ nhanh 
chóng dập tắt hồ quang khi ngắt, không cho nó
cháy lặp lại. 
Buồng dập hồ quang của aptomat thường 
có kiểu dàn dập (aptomat xoay chiều), có kết 
hợp cuộn thổi từ (aptomat một chiều)
CẤU TẠOÚ APTOMAT
3.Cơ cấu truyền động đóng cắt aptomat: 
Cơ cấu truyền động đóng cắt của aptomat 
gồm có cơ cấu đóng cắt và khâu truyền động trung 
gian.
Cơ cấu đóng cắt aptomat thường có 2 dạng : 
bằng tay à bằng cơ điện.
Cơ cấu truyền động trung gian phổ biến nhất 
trong aptomat là cơ cấu tự do trượt khớp
MỘT SỐ APTOMAT
1. Aptomat dòng điện cực đại
2. Aptmat dòng điện cực tiểu
3. Aptomat điện áp thấp
4. Aptomat công suất ngược
APTOMAT DÒNG CỰC ĐẠI
I
I
6 4
3
2
1
5
Hình : Nguyên lý làm việc áptômát dòng điện cực đại
flx
fđt
APTOMAT DÒNG CỰC TIỂU
I
I
3
1
2
Hình : Nguyên lý làm việc áptômát dòng điện cực đại
fđt
flx
APTOMAT ĐIỆN ÁP THẤP
6
4
3
2
1
Hình : Nguyên lý làm việc áptômát điện áp thấp
flx
fđt
APTOMAT CÔNG SUẤT NGƯỢC
6
43
2
1
Hình :Nguyên lý làm việc áptômát công suất ngược
flx
fđt
APTOMAT VẠN NĂNG
1. Tiếp điểm dập hồ quang
2. buồng dậo hồ quang
3. Tiếp điểm làm việc
4. Cuộn dây đóng
5. Rơle nhiệt
6,7. Cơ cấu tự do tuột khớp
8. Rơle dòng điện cực đại
9, 10. Rơle điện áp
11. Cuộn dây cắt từ xa
12 Cần đóng cắt
13. Gối tựa
APTOMAT
APTOMAT
APTOMAT
APTOMAT