Bài giảng Mạ điện

Tóm tắt Bài giảng Mạ điện: ...ề mặt  Tẩy dầu mỡ  Tẩy gỉ  Tẩy nhẹ  Trung hòa CHUẨN BỊ BỀ MẶT ĐÁNH BÓNG HÓA HỌC ĐÁNH BÓNG ĐIỆN HÓA GIA CÔNG CƠ HỌC MÀI VÀ ĐÁNH BÓNG SÓC BÓNG VÀ QUAY BÓNG PHUN CÁT CHẢI PP. DAO ĐỘNG TẦN SỐ CAO BẰNG DÂY ĐAI ĐÁNH BÓNG TỰ ĐỘNG MÀI & ĐÁNH BÓN... hay thuốc đánh bóng ngăn cản quá trình điện kết tủa kim loại, gây bong lớp mạ, đồng thời làm bẩn dung dịch mạ. Tẩy dầu hóa học; tẩy dầu điện phân; tẩy dầu thủ công và tẩy dầu trong thùng quay.  Tẩy dầu hóa học: dùng phản ứng hóa học hay các chất...i ăn mòn khi lớp mạ chì đủ dày để không còn lỗ thủng. - Dùng để bảo vệ thiết bị chống lại tác dụng của H2SO4 và không khí có chứa SO2 và H2S; để chống tia X; để bảo vệ móc treo khi tẩy bóng điện hóa cho kim loại trong H2SO4, cromic., để chế tạo các ano...

pdf50 trang | Chia sẻ: havih72 | Lượt xem: 246 | Lượt tải: 0download
Nội dung tài liệu Bài giảng Mạ điện, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
MẠ ĐIỆN 
Mạ điện: 
• Bảo vệ kim loại khỏi ăn mòn: giúp vật liệu trở nên bền 
hơn, chịu được những điều kiện khắc nghiệt hơn.
• Tăng độ cứng; chống mài mòn
• Phục hồi kích thước của các chi tiết đã bị mài mòn.
• Chức năng trang trí: các lớp mạ crôm, vàng, bạc, hợp kim 
.
• Trong kỹ thuật điện và điện tử : tăng độ dẫn điện và bảo 
đảm tiếp xúc tốt.
• Caùc coâng duïng khaùc: Phản xạ quang và nhiệt; Dẫn 
nhiệt; dẫn điện; dễ hàn; thấm dầu .
Ưu điểm : Rẻ tiền, dễ thực hiện
Maï ñieän : söû duïng nguoàn ñieän
Maï hoùa hoïc : duøng phaûn öùng khử = pp hoùa hoïc
Mạ hợp kim 
Nguyeân lý quaù trình mạ :
Mn+ + n ē→ M
mLT = A.I.t/F
•m : khoái löôïng chaát kết tủa; A: ñöông löôïng gam
•I : löôïng ñieän chaïy qua dung dòch; F: haèng soá Faraday
•t : thôøi gian ñieän phaân
Hiệu suất dòng : H = (mTN/mLT).100%
Các giai đoạn của quy trình mạ:
1) Xử lý bề mặt:
• Tẩy dầu mỡ : hóa học, điện hóa
• Phosphat hóa, anod hóa
• .
2) Mạ :
• Anod tan; anod không tan
• Dung dịch: pH; nền; phức
• Phụ gia
• Mật độ dòng
3) Thụ động hóa:
• Ổn định tính chất bề mặt
• Màu sắc
Tẩy dầu Rửa Biến đổi bề mặt Rửa
Phosphát hóa, 
Các yếu tố ảnh hưởng phân bố kim loại
Các ngành KH nghiên cứu ứng dụng cho quá trình Mạ
Quaù trình ñieän phaân với anod hòa tan:
• Catod: Mn+ + n ē→M 
• Anod: M - n ē→Mn+ 
U= (1 + β)[φp,a – φp,c + (1+ α) IR]
• β : hệ số tiêu hao điện năng tại các tiếp điểm.
• φp,a , φp,c : điện thế phóng điện anot và catot.
• α : hệ số tiêu hao điện năng tích tụ khí ở điện cực.
• I : cường độ dòng qua bể mạ.
• R : điện trở dung dịch.
Lớp mạ
Nền
Ăn mòn; Mài mòn;
Độ xốp
Ứng lực
Phụ gia
Cấu trúc; Tính chất
Độ bám dính
Khuếch tán
Giòn hóa hydro
Những tiêu chuẩn quan trọng khi lựa chọn hệ mạ
Yêu cầu về lớp mạ:
- Bám chắc vào nền, không bong tróc
- Kết tủa nhỏ mịn; yêu cầu về độ xốp (lớn, nhỏ)
- Dẻo; Độ cứng cao; đủ độ dày theo yêu cầu
- Bóng, Mờ, .
Quá trình kết tủa
2 giai đoạn 
Tạo mầm
Phát triển mầm
Tốc độ của từng g/đ phụ thuộc vào đ/k điện phân:
T, I, độ phân cực, tp dung dịch, khuấy trộn,.
Dung dịch điện phân
a) Bản chất của chất điện ly :
Dung dịch muối đơn: ion kim loại là cation tự do 
phân cực catôt bé→ lớp mạ thô, sần sùi, không đồng đều.
Dung dịch muối phức: ion phức
phân cực catôt lớn → phân bố tốt, lớp mạ đều hơn
Ví dụ: - phức CN− ;
- phức với ion diphosphat, amoniac, floborat (BF4-).
Dung dịch điện phân
b) Nồng độ :
Càng lớn càng làm giảm độ phân cực catôt → lớp mạ càng thô.
 Nhưng khi quá loãng thì :
- tốc độ kết tinh thấp → hiệu suất thấp 
- I giới hạn bé→ lớp mạ xấu hình thành nhánh cây; ngoài ra độ
dẫn điện thấp làm mất nhiều năng lượng.
→ Nồng độ tối ưu
c) Thành phần
Thường thêm các phụ gia:
-Nền (chất điện ly, nồng độ cao) : tăng độ dẫn điện, tổ
chức lớp mạ tốt, khống chế pH
-Chất HĐBM (làm bóng, làm bằng, làm ướt ): Gelatin, 
Thiourê, 1,4-butildiol, dẫn xuất của sulfonapten, natri 
laurylsulfat, 
Dung dịch điện phân
Chæ soá pH vaø taùc duïng cuûa dung dòch ñeäm:
• - tăng quaù theá hydro treân ñieän cöïc
• - pH giaûm thì hieäu suaát doøng catot giaûm
• Ñeå ñaûm baûo chaát löôïng lôùp maï caàn oån ñònh pH 
cuûa dung dòch baèng caùch theâm vaøo dung dòch 
ñeäm.
Mật độ dòng : mật độ dòng ảnh hưởng nhiều đến 
tính chất lớp mạ, tốc độ mạ, các phản ứng ở
các điện cực, hiệu suất dòng, 
Cấu tạo tinh thể càng nhỏ mịn → lớp mạ càng tốt
Cách sắp xếp, định hướng các tinh thể→ độ bóng, t/c quang,.
Phân bố dòng tốt
Tinh thể nhỏ mịn : Vtạo mầm >> Vphát triển mầm
→ Phân cực catod lớn: KL kết tủa ở thế âm hơn nhiều so với Ecb
mức độ hoàn chỉnh của các tính thể cũng tăng
Để đạt phân cực catod lớn:
- mật độ dòng lớn
- phức chất (phụ gia, ligand hữu cơ hoặc vô cơ)
Mật độ dòng cao : kết cấu bề mặt rắn chắc; độ cứng của lớp 
mạ tăng, tuy nhiên bề mặt không đồng nhất. 
Mật độ dòng thấp : lớp mạ không có độ cứng cao nhưng mịn, ít 
gai hơn và chiều dày lớp mạ giảm.
Khả năng phân bố của lớp mạ
Muốn thu được lớp mạ tốt thì độ dày ở các vị trí khác nhau phải 
đồng đều. Thực tế mạ : ở biên luôn dày hơn, chỗ lồi dày 
hơn chỗ lõm.
a) Tìm hiểu Nguyên nhân ảnh hưởng đến sự phân bố của lớp 
mạ để loại trừ
Hình học: đối với các vật thể phức tạp làm cho khoảng cách 
anôt và catôt không đồng đều.
Điện hóa: tác dụng phân cực, mật độ dòng.
b) Các phương pháp cải thiện sự phân bố của lớp mạ:
Dùng dung dịch muối phức
 Tăng khoảng cách giữa anod và catod
Dùng anod có hình dạng giống với catod
Dùng vật cản giữa anod và catod để cân bằng khoảng 
cách 
Sô löôïc veà gia coâng beà maët tröôùc khi maï:
Phöông phaùp cô khí: maøi thoâ, maøi tinh, ñaùnh boùng, chaûi, 
phun caùt
Phöông phaùp hoùa hoïc hay ñieän hoùa: taåy daàu, môõ, taåy gæ, 
laøm boùng beà maët, röûa saïch.
+ Taåy daàu, môõ: xaø phoøng hoaù baèng NaOH hoaëc KOH
(RCOO)3C3H5 + 3NaOH -> 3RCOONa + C3H5(OH)3
daàu môõ tan tan
+ Taåy gæ: thöôøng duøng H2SO4 10% (deã bay hôi) hoaëc HCl 10% 
(deã gaây gioøn hydro)
do : Fe + 2 HCl → FeCl2 + H2
CAÙC THAO TAÙC CHUAÅN BÒ TRÖÔÙC MAÏ
 Chuaån bò beà maët
 Taåy daàu môõ
 Taåy gæ
 Taåy nheï
 Trung hoøa
CHUAÅN BÒ BEÀ MAËT
ÑAÙNH BOÙNG HOÙA HOÏC ÑAÙNH BOÙNG ÑIEÄN HOÙA
GIA COÂNG CÔ HOÏC
MAØI VAØ ÑAÙNH BOÙNG
SOÙC BOÙNG VAØ QUAY BOÙNG
PHUN CAÙT
CHAÛI
PP. DAO ÑOÄNG TAÀN SOÁ CAO
BAÈNG DAÂY ÑAI
ÑAÙNH BOÙNG TÖÏ ÑOÄNG
MAØI & ÑAÙNH BOÙNG
 Heä thoáng: maùy quay hai ñaàu truïc coù gaén baùnh xe ñaùnh boùng.
 Toác ñoä quay baùnh xe thay ñoåi: tuøy theo loaïi kim loaïi.
 Baùnh xe ñaùnh boùng: vaûi, da, luïa.
 Haït maøi ñöôïc gaén leân baùnh xe ñaùnh boùng baèng moät lôùp keo 
thuûy tinh hay da traâu. Noàng ñoä keo phuï thuoäc vao töøng loaïi hat 
maøi.
 Kích thöôùc haït maøi quyeát ñònh hieäu quaû ñaùnh boùng. Để ñöôïc ñoä
boùng cao phaûi ñaùnh boùng töø thoâ ñeán tinh.
 Thuoác ñaùnh boùng coù nhieàu loaïi: thuoác ñaùnh boùng xanh (cöùng -
maï Croâm); thuoác ñaùnh boùng traéng (meàm - maï Nickel, Nhoâm); 
thuoác ñaùnh boùng ñoû (cöùng trung bình - ñoàng vaø caùc hôïp kim)
QUAY BOÙNG
 Duøng cho caùc chi tieát nhoû.
 Nguyeân taéc: söï coï saùt giöõa caùc chi tieát vôùi nhau vaø giöõa chi tieát 
vôùi nguyeân lieäu maøi.
 Vaän toác quay: ñoùng vai troø quan troïng (15 – 50 voøng/phuùt)
Vật lieäu Toác ñoä quay (voøng/phuùt)
Theùp ñuùc, saét, niken, croâm
Ñoàng vaø hôïp kim, baïc, keõm
Nhoâm vaø hôïp kim, chì thieát
18 – 30
14 – 18
10 – 14
CHAÛI
 Nguyeân taéc: duøng khí neùn thoåi caùt vaøo beà maët chi tieát laøm 
bong caùc taïp chaát.
 Cheá ñoä haït cuûa caùt vaø aùp löïc khoâng khí phuï thuoäc vaøo nguyeân 
lieäu vaø kích thöôùc cuûa chi tieát.
 Chi tieát sau khi phun caùt xong caàn ñöôïc xöû lyù beà maët ngay hay 
choáng gæ taïm thôøi.
 Öùng duïng: caùc chi tieát chính xaùc, xöû lyù beà maët chi tieát tröôùc khi maï, 
oxi hoùa, phosphate hoùa
PHUN CAÙT
 Heä thoáng truïc coù gaén baøn chaûi ôû hai ñaàu.
 Nguyeân taéc: duøng tính ñaøn hoài cuûa caùc sôïi daây kim loaïi ñeå laøm 
bong lôùp gæ.
 Daây baøn chaûi: theùp, ñoàng thieát, ñoàng keõm, loâng.
 Ñoä cöùng daây chaûi tuøy thuoäc vaøo loaïi nguyeân lieäu.
 Nguyeân taéc: döïa treân söï chuyeån ñoäng cuûa daây ñai, caùc 
haït maøi ñöôïc gaén leân daây ñai.
 Öu ñieåm:
– deã hôn ñaùnh boùng baèng phôùt. Phaúng, khoâng bị loài lõm 
– Löïc caét goït lôùn, thôøi gian ñaùnh boùng ngaén
– Saûn phaåm khoâng bị quaù nhieät
– Haït maøi duøng ñöôïc laâu; Coù theå duøng toác ñoä lôùn
– Neáu duøng daây ñai chòu nöôùc, coù theå gia coâng baèng haït 
maøi nöôùc.
ÑAÙNH BOÙNG BAÈNG DAÂY ÑAI
Baùnh khôûi 
ñoäng
Baùnh 
daãn
Taám ñôõ
Daây ñai
ÑAÙNH BOÙNG ÑIEÄN HOÙA
 Thöïc chaát laø quaù trình aên moøn hoùa hoïc.
 Beà maët aên moøn phaúng, töông ñoái boùng (sau khi ñaùnh boùng cô 
khí)
 Ứng duïng: cheá taïo duïng cuï ño, kính phaûn quang nhoâm
 Öu ñieåm: khoâng duøng nguoàn, hieäu suaát cao, coù theå ñaùnh boùng 
caùc chi tieát phöùc taïp.
 Nhöôïc ñieåm: ñoä boùng keùm, sinh nitô trong quaù trình ñaùnh boùng
ÑAÙNH BOÙNG HOÙA HOÏC
 Phöông phaùp aên moøn anod trong ñieàu kieän nhaát ñònh.
 Ứng duïng: saét, theùp khoâng gæ, nhoâm ñoàng, hôïp kim
 Nhöôïc ñieåm: khoâng ñaùnh boùng ñöôïc caùc chi tieát coù beà maët 
loõm, saâu; khoâng khöû taïp chaát phi kim loaïi treân beà maët; toán 
keùm.
 Öu ñieåm: beà maët boùng, hieäu suaát cao, tieát kieäm söùc lao ñoäng.
Nguyeân nhaân: caùc loaïi daàu môõ boâi choáng gæ hay thuoác ñaùnh boùng 
ngaên caûn quaù trình ñieän keát tuûa kim loaïi, gaây bong lôùp maï, 
ñoàng thôøi laøm baån dung dòch maï.
Taåy daàu hoùa hoïc; taåy daàu ñieän phaân; taåy daàu thuû coâng 
vaø taåy daàu trong thuøng quay.
 Taåy daàu hoùa hoïc: duøng phaûn öùng hoùa hoïc hay caùc chaát HĐBM.
 Taåy daàu ñieän phaân: Toác ñoä cao; hòeâu suaát cao vaø taåy daàu saïch. 
Maät ñoä doøng: 10 – 15 A/dm2 ; nhieät ñoä: 60 – 70oC.
 Taåy daàu thuû coâng vaø taåy daàu trong thuøng quay: phöông phaùp 
cô khí -> thuaän tieän, giaûn ñôn, linh hoaït, chi tieát vaãn ñaûm baûo 
ñoä boùng, khoâng bò aên moøn. Toác ñoä quay (taåy daàu trong thuøng 
quay: 60 – 100 voøng/phuùt).
TAÅY DAÀU MỠ
VÍ DUÏ VEÀ TAÅY DAÀU HOÙA HOÏC
Thaønh phaàn dung dòch taåy daàu
Kim loaïi
Thaønh phaàn dung dòch (g/l)
T oC
Thôøi 
gian 
(phuùt)NaOH Na2CO3
Na3PO4. 
12H2O
Na2SiO3
Kim loaïi ñen
Ñoàng vaø hôïp 
kim ñoàng
Nhoâm, keõm, chì
20 – 60
10 – 15
20 – 30
50 – 60
20 – 25
10 – 20
50 – 60
20 – 25
5 – 10
3 – 5
5 – 10
80 – 90
80 – 90
80 – 90
20 – 40
20 – 40
20 – 40
 Do chi tieát caàn maï thöôøng coù lôùp oxit phuû beân ngoaøi.
 Tieán haønh sau khi taåy daàu.
Taåy gæ hoùa hoïc vaø taåy gæ ñieän hoùa.
 Taåy gæ hoùa hoïc: duøng axit maïnh hoøa tan lôùp gæ; trong 
quaù trình taåy caàn cho theâm chaát öùc cheá.
 Taåy gæ ñieän hoùa: lôïi duïng phaûn öùng ñieän cöïc ñeå taùch 
lôùp gæ treân beà maët chi tieát. Öu ñieåm : tieát kieäm hoùa chaát, 
chaát löôïng beà maët toát, naêng suaát cao. Tuy nhieân, phaûi 
duøng ñieän vaø thieát bò phöùc taïp.
TAÅY GÆ
TAÅY NHEÏ & TRUNG HOØA
 Taåy nheï: duøng axit loaõng röûa ôû nhieät ñoä thöôøng töø 5 
– 10 phuùt nhaèm ñaåy ñi lôùp oxit moûng sau khi vật maï
di chuyeån ngoaøi khoâng khí, khi chôø maï hay taåy daàu 
ñieän phaân.
 Trung hoøa: duøng dung dòch kieàm nheï ngaâm caùc chi 
tieát ñaõ laøm saïch beà maët, chöa maï kòp ngay ñöôïc. 
(Na2CO3 30 – 50g/l hay NaOH 20 – 100g/l)
S LC MT VÀI kt MAÏ ÑIEÄN:
• 1. Maï keõm
• 2. Maï cadimi
• 3. Maï chì
• 4. Maï ñoàng
• 5. Maï niken
• 6. Maï crom
1. Maï Keõm
Ñieän theá chuaån – 0.763V neân laø lôùp maï anoât ñoái vôùi theùp, ñoàng, 
niken vaø baûo veä chuùng raát toát.
• - ÔÛ vuøng bieån keõm bò aên moøn raát maïnh. 
• - Chieàu daøy nhoû hôn 100 µm. 
• + Moâi tröôøng aên moøn raát maïnh : 36 – 42 µm
• + Moâi tröôøng aên moøn maïnh : 25 – 30 µm
• + Moâi tröôøng aên moøn trung bình :12 – 15 µm
• + Moâi tröôøng aên moøn yeáu : 3 – 5 µm
• + Keõm maï cho oác vít, caùc boä phaän laép gheùp : 4 – 7 µm
• + Maï cho caùc coâng trình vónh cöõu coù caùc quy ñònh rieâng.
2. Maï Cd
- Lôùp maï cadimi gaén baùm toát vôùi neàn kim loaïi, chòu maøi 
moøn toát
- Ñoä cöùng cuûa lôùp maï cadimi laø 0,6 - 1,5 Gpa (1 Mpa =10 
kg/cm2).
- Eo = – 0,403 V. Cd laø lôùp maï catoât ñoái vôùi Fe, theùp.
- Nöôùc bieån, coù maët caùc ion Cl- vaø SO42-, ñieän theá Cd trôû
neân aâm hôn, Cd bieán thaønh lôùp maï anoât ñoái vôùi Fe theùp. 
- Maï Cd: caùc ren gheùp caàn noái thaät kín, laøm vieäc ôû 2500C, 
choáng aên moøn ñieän hoùa cho caùc maët tieáp xuùc giöõa ñoàng 
vôùi nhoâm hay theùp. 
- Chieàu daøy cuûa lôùp maï Cd thöôøng töø 12 ñeán 18 µm
• 3. Maï chì:
- Ñoä cöùng lôùp maï chì 60 - 90 Mpa.
- Eo = 0,126 V, lôùp maï chì laø catot so vôùi Fe vaø chæ baûo veä ñöôïc 
theùp khoûi aên moøn khi lôùp maï chì ñuû daøy ñeå khoâng coøn loã thuûng.
- Duøng ñeå baûo veä thieát bò choáng laïi taùc duïng cuûa H2SO4 vaø khoâng 
khí coù chöùa SO2 vaø H2S; ñeå choáng tia X; ñeå baûo veä moùc treo khi 
taåy boùng ñieän hoùa cho kim loaïi trong H2SO4, cromic., ñeå cheá taïo 
caùc anot phuï trong maï crom.
- Lôùp maï chì coù ñoä chòu maøi moøn raát cao.
- Lôùp maï chì baùm raát toát treân neàn ñoàng vaø hôïp kim ñoàng, coøn ñoái 
vôùi theùp thì phaûi maï keàn tröôùc khi maï chì.
- Chieàu daøy lôùp maï coù theåà 3 – 2000 µm
- Dung dòch maï chì ñeàu coù phaân cöïc catot beù neân lôùp maï thoâ, deã 
sinh nhánh caây
• 4. Maï ñoàng:
- Cu/Cu2+ :+ 0.34V, Cu/Cu+: + 0.52V.
- Lôùp maï catoât ñoái vôùi Fe, theùp 
- Neáu coù loã thuûng trong lôùp maï ñoàng thì trong khoâng khí aåm 
laäp töùc hình thaønh moät vi pin aên moøn Cu - Fe, trong ñoù Fe theùp 
laø anoât hoøa tan vaø quaù trình aên moøn xaûy ra raát maïnh.
- Lôùp maï ñoàng deã ñaùnh boùng, baùm gaén toát vôùi nhieàu kim loaïi 
nhö Ni, Cr, Ag  Ñoàng thöôøng duøng maï loùt cho nhieàu lôùp maï
khaùc.
- Chieàu daøy lôùp maï ñoàng :
+ Maï loùt döôùi Ni hay Cr : 6 – 30 µm
+ Maï leân kim loaïi ñen deã haøn : 6 – 30 µm
+ Maï gheùp hình ngheä thuaät : treân 1000 µm
•5. Maï niken:
Ñoä cöùng cuûa lôùp maï Ni : 2500 – 4000 Mpa; cuûa Ni boùng: 4500 -
5000 Mpa
- Lôùp maï Ni thöôøng cöùng vaø gioøn.
- oån ñònh pH rất quan trọng vì:
+ pH nhoû : thì Ni khoù keát tuûa vaø treân catoât chæ coù thoaùt khí H.
+ pH taêng : H vaø Ni cuøng phoùng ñieän ñoàng thôøi
+ pH cao hieäu suaát doøng thoaùt Ni caøng lôùn, nhöng neáu quaù cao 
thì coù söï xuaát hieän keát tuûa hydroxyt Ni hoaëc oxyt laãn vaøo lôùp 
maï gaây loã.
- Hieän töôïng roã
6. Maï crom
Eo = – 0,7 V, Cr choáng aên moøn toát.
- Trong khoâng khí aåm, ñieän theá + 0,2 V, Cr laø lôùp maï catoât ñoái vôùi 
theùp neân phaûi kín môùi coù khaû naêng baûo veä.
- maï trang söùc raát moûng trong heä lôùp maï baûo veä-trang söùc (ñoä daøy 
0.3-1µm),
•- maï Cr baûo veä choáng aên moøn
•- maï Cr cöùng phuïc hoài chi tieát maùy ñaõ bò maøy moøn
- chòu maøi moøn vaø va ñaäp: kín vaø xoáp.
- Lôùp maï Cr coù caáu taïo tinh theå nhoû mòn: rất bóng
Xöû lyù beà maët vaät maï
Nhuùng vaøo beå chöùa kim loaïi noùng chaûy
Laøm thuï ñoäng beà maët vaät maï
Coâng ngheä maï nhuùng noùng 
Sô ñoà quy trình maï nhúng nóng. 
Söï hình thaønh lôùp maï nhuùng noùng chuû yeáu 
döïa vaøo phaûn öùng luyeän kim trong beå Zn 
(hoặc Al) noùng chaûy, khoâng bò taùc ñoäng bôûi 
kyõ naêng con ngöôøi, thôøi tieát vaø khoâng khí. 
Phöông phaùp naøy chæ duøng ñeå phuû caùc 
kim loaïi coù ñieåm noùng chaûy töông ñoái thaáp 
nhö keõm (4190C), thieác (2320C), nhoâm 
(6580C).
Ñoä daøy lôùp phuû maï nhuùng noùng tuyø thuoäc 
vaøo ñoä daøy cuûa keát caáu theùp.
Maïï nhuùùng noùùng
Moät vaøi saûn phaåm maï nhuùng noùng:
ĐIỆN PHÂN SẢN XUẤT 
KIM LOẠI BỘT
KL bột thường được sử dụng:
• Luyện kim : s/x hợp kim
• Xúc tác
• Pigment
• S/x vật liệu compact, .
Có thể s/x KL bột bằng các pp cơ học, hóa học, 
phun
- Cơ học: chỉ với KL có tính giòn; hình dạng hạt 
không đồng đều
- Hóa học : KL rẻ tiền, xốp, không s/x được bột 
hợp kim
- Pp (nguyên tử hóa) “phun” : hạt hình cầu, thường 
hay dùng nhất
Ưu điểm của pp điện hóa:
• Áp dụng được cho rất nhiều KL
• Có thể s/x hợp kim
• Độ tinh khiết cao
• Giá thành phải chăng
• Có thể thay đổi chất lượng theo yêu cầu bằng cách thay đổi 
điều kiện điện phân, thành phần dung dịch và bề mặt điện cực
• Bột hình thành có bề mặt riêng lớn, rất tốt để làm xúc tác,
• Dễ dàng tự động hóa và liên tục quá trình sản xuất
Trực tiếp hoặc gián tiếp
Nguyên tắc
Mật độ dòng cao : vùng dòng giới hạn
PP điện hóa cho chất lượng tốt:
hạt mịn, kích thước nhỏ, đồng đều, 
Anod tan hoặc không tan
- Anod tan : để bên ngoài ngăn chứa bột thành 
phẩm
- Anod không tan : dd chuyển động để dễ dàng bổ
sung ion KL
Các yếu tố thuận lợi cho hình thành KL bột:
- Giảm nồng độ ion KL trong dd điện ly
- Tăng nồng độ chất điện ly nền
- Giảm khuấy
- Giảm nhiệt độ
- Tăng độ nhớt dung dịch
Tất cả những yếu tố này đều phù hợp với lý 
thuyết là điện kết tinh bột là quá trình khng 
ch chuyn cht.
Tính chất bột (cấu trúc, chất lượng, độ bám 
dính,) phụ thuộc vào:
- Mật độ dòng: Cu, Ni, Fe - bột chắc, đặc ở i thấp; 
Ag, Pb, Cd - bột xốp, vảy trong dung dịch không 
chứa phức chất.
- Chất HĐBM, phụ gia hoạt điện, 
- thụ động anod
- đồng kết tủa các tiểu phân khác trong hệ
Nhược điểm :
• Hình dạng và kích cỡ hạt có thể bị bất thường 
(hình nhánh cây,) gây khó khăn cho một số
ứng dụng.
• Bề mặt riêng quá lớn → KL rất hoạt động →
gây khó khăn cho vấn đề bảo quản.
Các phương pháp tách sản phẩm:
• Đảo dòng
• Catod quay 
• Tạo hỗn hống với Hg
• Catod là giải băng chuyền và tách sản phẩm bên 
ngoài bể điện phân
• Bình hai ngăn: dd nước và dung môi hữu cơ; catod 
quay.
• Lưỡi cạo : lưỡi cạo đứng yên – catod quay hoặc 
ngược lại.
• Dùng phụ gia : chú ý tác động đến chất lượng bột.

File đính kèm:

  • pdfbai_giang_ma_dien.pdf