Bài giảng Những vấn đề cơ bản về tài chính

NHỮNG VẤN ĐỀ 
CƠ BẢN VỀ TÀI 
CHÍNH 
NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN
VỀ TÀI CHÍNH
1. Khái niệm về tài chính
2. Nguồn tài chính
3. Chức năng của tài chính
4. Hệ thống tài chính
1. Khái niệm về tài chính
* Nguồn gốc ra đời và phát triển của tài
chính:
Tiền đề quyết định làm nảy sinh phạm
trù tài chính là sản xuất hàng hóa và tiền tệ.
Đồng thời, nhà nước ra đời làm cho hoạt
động tài chính ngày càng phát triển hơn.
* Khái niệm:
Tài chính là hệ thống các quan hệ
kinh tế phát sinh trong quá trình phân
phối các nguồn tài chính bằng việc hình
thành và sử dụng các quỹ tiền tệ nhằm
đáp ứng nhu cầu tích lũy hoặc tiêu dùng
của các chủ thể trong xã hội.
2. Nguồn tài chính
Nguồn tài chính là biểu hiện bằng tiền
(giá trị) của toàn bộ của cải, tài sản xã hội
của một quốc gia đạt được trong một thời
kỳ nhất định.
Nguồn tài chính bao gồm:
- GDP do các ngành SX và DV tạo ra
trong 1 năm.
- Tài sản tích lũy trong quá khứ.
- Tài nguyên thiên nhiên có thể mua
bán, chuyển nhượng, cho thuê 
- Tài sản từ nước ngoài chuyển vào lớn
hơn tài sản trong nước chuyển ra.
- Nguồn tài chính bao gồm:
+ Nguồn tài chính hữu hình và nguồn
tài chính vô hình.
+ Nguồn tài chính trong nước và
nguồn tài chính nước ngoài.
3. Chức năng của tài chính
3.1. Huy động nguồn tài chính
Đây là chức năng thể hiện khả năng tổ
chức khai thác các nguồn tài chính nhằm
đáp ứng nhu cầu phát triển của nền kinh tế.
Chức năng huy động vốn được thực hiện
trên cơ sở tương tác giữa các yếu tố:
- Chủ thể cần vốn.
- Các nhà đầu tư.
- Hệ thống tài chính bao gồm TTTC và
ĐCTC.
- Môi trường tài chính và kinh tế.
Chính sách huy động vốn cần đáp ứng
các yêu cầu về thời gian, kinh tế và pháp lý.
3.2. Chức năng phân phối
Là chức năng mà nhờ đó, các nguồn
tài lực đại diện cho những bộ phận của
cải xã hội được đưa vào các quỹ tiền tệ
khác nhau để sử dụng cho những mục
đích khác nhau, đảm bảo những nhu
cầu, những lợi ích khác nhau của đời
sống xã hội.
* Quá trình phân phối:
- Phân phối lần đầu:
Là sự phân phối được tiến hành trong
lĩnh vực sản xuất cho những chủ thể tham
gia vào quá trình sáng tạo ra của cải vật
chất hay thực hiện các dịch vụ.
Toàn bộ giá trị sản phẩm xã hội trong khu
vực sản xuất được phân chia thành các quỹ
tiền tệ như sau:
+ Bù đắp những chi phí vật chất đã tiêu
hao.
+ Hình thành quỹ tiền lương.
+ Góp vào hình thành các quỹ bảo hiểm.
+ Thu nhập cho các chủ sở hữu.
- Phân phối lại:
Là quá trình sử dụng các quỹ tiền tệ
hình thành từ quá trình phân phối lần đầu
và có thể dẫn đến việc tạo lập các quỹ
tiền tệ khác.
3.3. Chức năng giám đốc
Là việc kiểm tra bằng đồng tiền được
thực hiện đối với quá trình vận động của
các nguồn tài chính để tạo lập các quỹ
tiền tệ hay sử dụng chúng theo các mục
đích đã định.
4. Hệ thống tài chính
Hệ thống tài chính là một tổng thể các
quan hệ tài chính trong các lĩnh vực KT-
XH khác nhau nhưng thống nhất với nhau
về bản chất, chức năng và quan hệ hữu
cơ với nhau về việc hình thành và sử
dụng các quỹ tiền tệ để đáp ứng các yêu
cầu của quá trình tái sản xuất xã hội.
* Hệ thống tài chính bao gồm các bộ phận sau:
Tài chính
doanh nghiệp
Tài chính
cá nhân
Tài chính công
Thị trường tài
chính & các
TCTC trung gian
Tài chính công được đặc trưng bằng
các quỹ tiền tệ của các định chế thuộc khu
vực công gắn liền với việc thực hiện các
chức năng của nhà nước.
Tài chính doanh nghiệp được đặc
trưng bằng các loại vốn hay các quỹ tiền
tệ phục vụ cho hoạt động của các công ty,
các đơn vị kinh tế trong việc cung cấp
hàng hóa và dịch vụ.
Tài chính cá nhân được đặc trưng
bằng sự tồn tại của các quỹ tiền tệ được
sở hữu bởi cá nhân.
Trong quá trình hoạt động, các chủ thể
kinh tế có thể rơi vào tình trạng dư thừa
hoặc thiếu hụt về vốn. Luân chuyển vốn từ
nơi thừa đến nơi thiếu là chức năng của
thị trường tài chính và các tổ chức tài
chính trung gian.
Các định
chế cung
vốn
1. TCC
2. TCDN
3. TCCN
Các định
chế cần
vốn
1. TCC
2. TCDN
3. TCCN
Thị trường
tài chính
Các tổ chức
tài chính
trung gian
Vốn Vốn
Vốn
Vốn Vốn
TC trực tiếp
TC gián tiếp
Như vậy, các khâu của hệ thống tài
chính hoạt động trong mọi lĩnh vực của
đời sống KTXH, mỗi khâu có vị trí, vai trò
nhất định và có mối quan hệ hữu cơ với
nhau.