Bài giảng Pháp luật đại cương - Bài 2: Nhữn vấn đề cơ bản về pháp luật - Đinh Thị Hoa

Môn họcTh.s Đinh Thị Hoa – Khoa lý luận chính trịPháp luật đại cương Bài 2 Những vấn đề cơ bản về Pháp luậtBài 2I/ NGUỒN GỐC PHÁP LUẬTII/ BẢN CHẤT CỦA PHÁP LUẬTIII/ THUỘC TÍNH CỦA PHÁP LUẬTIV/ CHỨC NĂNG, VAI TRÒ CỦA PHÁP LUẬTV/ MỐI QUAN HỆ CỦA PHÁP LUẬT VỚI CÁC HIỆN TƯỢNG XÃ HỘI KHÁCVI/ KIỂU PHÁP LUẬT, HÌNH THỨC PHÁP LUẬTKết cấu nội dung : Những vấn đề cơ bản về Pháp luậtBài 2I/ Nguồn gốc Pháp luậtNN và Pháp luật là hai hiện tượng có cùng nguồn gốc Những nguyên nhân làm phát sinh NN cũng chính là những nguyên nhân dẫn đến sự ra đời của Pháp luật : Những vấn đề cơ bản về Pháp luật1/ Nguồn gốcBài 2CỘNG SẢN NGUYÊN THUỶCHIẾM HỮU NÔ LỆPHONG KIẾNTƯ SẢNXÃ HỘI CHỦ NGHĨALịch sử XH loài người trải qua 5 Hình thái KTXHChưa có NN, chưa có PL, cộng đồng Thị tộc, Bộ lạc duy trì c.sống dựa trên các quy tắc đạo đức. Tập quán..Trải qua quá trình lao động, xã hội loài người vận động, phát triển, Nhà nước ra đời. Khi NN ra đời , NN cần phải có công cụ để thực hiện chức năng, nhiệm vụ của mình, công cụ đó chính là Pháp luật,I/ Nguồn gốc pháp luật1/ Nguồn gốc pháp luậtCon đường hình thành pháp luật.XHCSNTKo cóPháp LuậtTư hữu xuất hiệnXh phân hoá g/cĐấu tranh g/c Pháp luật ra đờiNhà nước đặt ra cácQPPL mớiNN thừa nhận các qui tắc có sẵn, nếu có lợi, cải tạo nâng lên thành luật Điều kiện ra đời PL Hai con đường hình thành PLBài 2 II/Bản chất của pháp luật Thể hiệnBản chất Giai cấpBản chấtXã hội Bản chất của pháp luật là vấn đề cơ bản của mọi thời đại : Những vấn đề cơ bản về Pháp luậtBài 2Không có pháp luật tự nhiên hay pháp luật phi giai cấp 1/Bản chất giai cấp : Những vấn đề cơ bản về Pháp luậtBài 2 1/Bản chất giai cấpThể hiện12Pháp luật luôn phản ánh lợi ích, ý chí của giai cấp thống trị Mục đích điều chỉnh các quan hệ XH phát triển theo một trật tự phù hợp với ý chí của G/C thống trịPL chính là công cụ thực hiện sự thống trị G/C. : Những vấn đề cơ bản về Pháp luậtBài 2Lưu ý 1/Bản chất giai cấpPháp luật tuy là ý chí của giai cấp thống trị. Nhưng ý chí ấy bị qui định bởi điều kiện thực tiễn xã hội. Chính vì vậy, pháp luật vừa mang tính chủ quan,vừa mang tính khách quan : Những vấn đề cơ bản về Pháp luậtBài 2 2/Bản chất xã hội Thể hiệnPháp luật là công cụ, phương tiện t ổ chức đời sống xã hộiỞ những mức độ khác nhau, Pl còn thể hiện quyền và lợi ích của các G/C tầng lớp khác nhau trong XH : Những vấn đề cơ bản về Pháp luậtBài 2 II/Bản chất của pháp luật Tóm lạiPháp luật là một hiện tượng vừa có tính giai cấp vừa có tinh xã hội.Hai thuộc tính này có quan hệ mật thiết với nhau, tác động lẫn nhau và cả hai đều mang tính tất yếu khách quan. Do những điều kiện khách quan và chủ quan, sự thể hiện tính giai cấp và tính XH của PL có khác nhau trong các kiểu Nhà nước : Những vấn đề cơ bản về Pháp luậtBài 2Khái niệm pháp luậtPháp luật là hệ thống các quy tắc xử sự mang tính bắt buộc chung,do Nhà nước đặt ra, hoặc thừa nhận, thể hiện ý chí Nhà nước, được Nhà nước bảo đảm thực hiện, nhằm điều chỉnh các Quan hệ xã hội. Những vấn đề cơ bản về Pháp luậtBài 2 III/ Thuộc tính của pháp luậtKHÁINIỆMThuộc tính của Pl là những đặc điểm đặc trưng của Pháp luật. Căn cứ vào những đặc điểm đặc trưng đó có thể phân biệt được PL với các quy tắc khác không phải là Pháp luật Tính quy phạm phổ biếnTính cưỡng chếTính xác định chặt chẽ về hình thức và nội dungBài 2 III/ Thuộc tính của pháp luật 1/ Tính quy phạm phổ biếnPL là chuẩn mực là khuôn mẫu cho hành vi xử sự của con ngườiPl đưa ra giới hạn cần thiết để các chủ thể có thể xử sự một cách tư do trong khuôn khổ cho phépPl có phạm vi tác động rộng rãi, bao quát( là khuôn mẫu chung cho nhiều người, áp dụng trong không gian rộng, thời gian dài)Bài 2VIỆC THỰC HIỆN PHÁP LUẬT KHÔNG PHỤ THUỘC VÀOÝ MUỐN CHỦ QUANCỦA CON NGƯỜIPHÁP LUẬT DO NHÀ NƯỚC BAN HÀNH VÀ BẢO ĐẢM THỰC HIỆN Tính cưỡng chế III/ Thuộc tính của pháp luậtBài 212 Pl tồn tại dưới dạng văn bản, các văn bản này được ban hành theo trình tự thủ tục nhất định Ngôn ngữ được thể hiện trong văn bản rõ ràng, chính xác, dễ hiểu, một nghĩaTính xác định chặt chẽ về nội dung và hình thức III/ Thuộc tính của pháp luậtBài 2 III/ Thuộc tính của pháp luậtNhận xét cách diễn đạt trong các câu sau? Trâu này để cày không được giết. Lái xe không được bấm còi rú ga trong giờ cao điểm. Cấm không đổ rác khu vực này.123Bài 212 Ngôn ngữ pháp lý chính xác, rõ ràng, chặt chẽ thể hiện tính quy phạm phổ biến của PL? Một quan hệ XH không thể cùng bị điều chỉnh bởi PL và các quy tắc XH khác?Các nhận định bên đúng hay sai, tại sao? III/ Thuộc tính của pháp luậtCâu hỏi Chức năng giáo dụcBài 2 IV /Chức năng, vai trò của pháp luật1/ Chức năng Pháp luật có 3 chức năng cơ bản Bài 2 21Vai trò của pháp luật34PL là phương tiện chủ yếu để NN quản lý mọi mặt đời sống xã hội Pl là phương tiện bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của công dân PL là cơ sở hoàn thiện Bộ máy nhà nước PL là cơ sở tạo lập mối quan hệ đôi ngoại Bài 2V /Mối quan hệ của PL với các hiện tượng XH khác Quan hệ giữa pháp luật với kinh tếQuan hệ giữa Pháp luật với chính trịQuan hệ giữa Pháp luật với Nhà nướcQuan hệ giữa Pháp luật vơi các Quy phạm XH khácMối quan hệ của PL với các hiện tượng XH khác Quan hệ giữa Pháp luật với kinh tế* Sự phụ thuộc của pháp luật vào kinh tếPháp luật có sự tác động trở lại với kinh tế+ Tác động tích cực:ổn định trất tự XH, thúc đẩy kinh tế phát triển khi pháp luật phản ánh đúng trinh độ phát triển kinh tế-xã hội(vd)+ tác động tiêu cực: cản trở, kìm hãm sự phát triển kinh tế-xã hội khi pháp luật phản ánh không đúng trình độ phát triển kinh tế-xã hội.V /Mối quan hệ của PL với các hiện tượng XH khác * Sự phụ thuộc của pháp luật vào kinh tế	+ Nội dung của PL là do các quan hệ kinh tế-XH quyết định+ Chế độ kinh tế là cơ sở của Pháp luậtPL luôn phản ánh trình độ phát triển của k.tế.(vd)Đường lối chính sách của Đảng cầm quyền có ý nghĩa chỉ đạo việc xác định nội dung pháp luật Mối quan hệ của PL với Chính trịQuan hệ giữa Pháp luật với chính trị là mối quan hệ giữa pháp luật với đường lối, chính sách của Đảng cầm quyền Pháp luật thể chế hóa đướng lối của Đảng cầm quyền thành ý chí chung của Nhà nước Cụ thểV /Mối quan hệ của PL với các hiện tượng XH khác “Chính trị là linh hồn của Pháp luật”Mối quan hệ giữa Pháp luật với Nhà nước Sự tác động của Nhà nước đối với pháp luậtSự tác động của Pháp luật đối với Nhà nướcNhà nước là chủ thể ban hành và bảo đảm cho Pháp luật được thực hiện trong cuộc sốngPháp luật chỉ phát sinh, tồn tại và có hiệu lực khi dựa trên sức mạnh của quyền lực Nhà nướcNhà nước không thể tồn tại và phát huy quyền lực của mình nếu thiếu pháp luậtTrong tổ chức và hoạt động, Nhà nước phải dựa trên cơ sở Pháp luật, phải tôn trong pháp luậtV /Mối quan hệ của PL với các hiện tượng XH khác 123Mối quan hệ giữa PL với các quy phạm XH khácNhà nước thể chế nhiều quy phạm đạo đức, tập quán thành quy phạm pháp luậtPhạm vi và mục đích điều chỉnh của Pháp luật so với các loại quy phạm XH khác có thể thống nhất với nhauCác loại quy phạm XH khác đóng vai trò hỗ trợ để Pháp luật phát huy hiệu lực, hiệu quả trong việc điều chỉnh các quan hệ xã hộiV /Mối quan hệ của PL với các hiện tượng XH khác Bài 2V /Mối quan hệ của PL với các hiện tượng XH khác Câu hỏiPháp luật luôn tác động tích cực đến kinh tế, thúc đẩy kinh tế phát triển? Đúng hay sai, tại sao?Đường lối của Đảng cầm quyền phản ánh chính sách pháp luật của một nhà nước ? đúng hay sai, tại sao?Bài 2VI/ Kiểu pháp luật và hình thức pháp luậtPháp luật Chiếm hữu nô lệPháp luật phong kiếnPháp luật Tư sảnPháp luật XHCNKiểu PL là tổng thể các dấu hiệu đặc trưng cơ bản của pháp luật, thể hiện bản chất G/c và những điều kiện tồn tại, phát triển của Pl trong một hình thái kinh tế XH nhất định Văn bản quy phạm pháp luật (hình thức tiến bộ nhất)Bài 2Hính thức pháp luật là các dạng tồn tại trên thực tế của pháp luậtVI/ Kiểu pháp luật và hình thức pháp luậtCó 3 hình thức pháp luậtCâu hỏi1.Pháp luật khác gì so với quy tắc đạo đức và tôn giáo? Nhà nước nên dùng quy tắc nào để quản lý đất nước, vì sao?2. Nhận định sau đây đúng hay sai, tại sao? Pháp luật là một quy phạm xã hội đặc biệt? Pháp luật điều chỉnh mọi quan hệ xã hội?Tập quán pháp, tiền lệ pháp và văn bản quy phạm pháp luật là những hình thức pháp luật được áp dụng ở Việt Nam ? Pháp luật chỉ có thể được hình thành bằng con đường ban hành của Nhà nước?- Việc pháp luật đưa ra khuôn mẫu, chuẩn mực cho hành vi xử sự của con người là thể hiện tính xác định chặt chẽ về hình thức của pháp luật ?Kết thúc bài 2