Bài giảng Pháp luật tài chính và ngân hàng - Vấn đề 3: Pháp luật về quá trình ngân sách nhà nước

VẤN ĐỀ 3
PHÁP LUẬT VỀ 
QUÁ TRÌNH NGÂN SÁCH 
NHÀ NƯỚC
DHTM_VCU
VĂN BẢN PHÁP LUẬT
 Luật Ngân sách nhà nước 2015
 Nghị định số 60/2003/NĐ-CP hướng dẫn thi hành 
luật Ngân sách nhà nước 2002
 Nghị định 73/2003/NĐ-CP Ban hành quy chế xem 
xét, quyết định dự toán và phân bổ NS địa 
phương, phê chuẩn quyết toán NS địa phương
 Thông tư 59/2003/TT-BTC hướng dẫn thi hành Nghị 
định số 60/2003/NĐ_CP
 Thông tư 99/2012/TT-BTC hướng dẫn xây dựng dự 
toán ngân sách nhà nước năm 2013 
 Thông tư 222/2012/TT-BTC quy định về tổ chức 
thực hiện dự toán ngân sách nhà nước năm 2013 
DHTM_V
U
KẾT CẤU BÀI HỌC
i
Chế độ lập dự 
toán NSNN
ii
Chế độ chấp 
hành dự toán 
NSNN
iii
Chế độ quyết 
toán NSNN
KN – ĐĐ
CHỦ THỂ
TRÌNH TỰ
KN – ĐĐ
CHỦ THỂ
NỘI DUNG
KN – ĐĐ
CHỦ THỂ
TRÌNH TỰ
DHTM_VCU
QUÁ TRÌNH NSNN
Quá trình ngân sách là toàn bộ hoạt động 
của một ngân sách bắt đầu từ giai đoạn xây 
dựng dự toán các khoản thu – chi trong 
năm NS, thông qua dự toán, chấp hành bản 
dự toán và quyết toán NS
Quá trình ngân sách không gói gọn trong 
một năm mà thường kéo dài (27 tháng)
DHTM_VCU
I. CHẾ ĐỘ LẬP DỰ TOÁN NSNN
Khái niệm – Đặc điểm1
LẬP 
DỰ 
TOÁN
NSNN
Là quá trình các cấp, các cơ quan đơn vị trong 
hệ thống NSNN tổ chức xây dựng(soạn thảo và 
thảo luận) và quyết định dự toán NSNN cho 
năm sau theo thẩm quyền
DHTM_VCU
I. CHẾ ĐỘ LẬP DỰ TOÁN NSNN
THỨ 1
THỨ 2
THỨ 3
Lập dự toán NSNN được tiến 
hành hàng năm, vào trước năm NS
Thể hiện rõ nét sự tập trung quyền 
lực nhà nước vào tay Quốc hội
Có sự tham gia của nhiều chủ thế khác 
nhau, giữa các chủ thể có sự phân định 
quyền hạn và trách nhiệm rõ ràng
THỨ 4
Được tiến hành theo quy trình, thủ tục 
chặt chẽ được luật hóa
Khái niệm – Đặc điểm1 DHTM_VCU
CÁC CHỦ THỂ THAM GIA12
I. CHẾ ĐỘ LẬP DỰ TOÁN NSNN
QUYẾT ĐỊNH DỰ TOÁN XÂY DỰNG DỰ TOÁN
QUỐC HỘI
UBTVQH
UB KINH TẾ - NS
HĐND CÁC CẤP
C.QUAN QUẢN LÝ NN
CHÍNH PHỦ
UBND CÁC CẤP
CÁC C.QUAN ĐƠN VỊ
DỰ TOÁN KHÁC
DHTM_V
U
CÁC CHỦ THỂ THAM GIA12
I. CHẾ ĐỘ LẬP DỰ TOÁN NSNN
THẨM 
QUYỀN
QUỐC HỘI
Thông qua dự toán NS & phân bổ NS;
Phân bổ ngân sách trung ương;
Qđịnh các dự án, các công trình quan trọng 
Quốc gia được đầu tư từ nguồn NSNN;
Điều chỉnh dự toán Ngân sách Nhà nước
DHTM_VCU
CÁC CHỦ THỂ THAM GIA12
I. CHẾ ĐỘ LẬP DỰ TOÁN NSNN
THẨM 
QUYỀN
UBTVQH
Quyết định tỷ lệ phần trăm (%) phân chia 
giữa NSTW & NSĐP
Cho ý kiến đối với các báo cáo của Chính phủ
về dự toán NSNN, phương án phân bổ NSTW
DHTM_VCU
CÁC CHỦ THỂ THAM GIA12
I. CHẾ ĐỘ LẬP DỰ TOÁN NSNN
THẨM 
QUYỀN
UB KINH TẾ
& NS
Chủ trì thẩm tra dự toán NSNN, 
phương án phân bổ ngân sách trung ương
do Chính phủ trình Quốc hội
DHTM_VCU
CÁC CHỦ THỂ THAM GIA12
I. CHẾ ĐỘ LẬP DỰ TOÁN NSNN
THẨM 
QUYỀN
HĐND 
CÁC CẤP
Thông qua dự toán thu NSNN trên địa bàn, 
dự toán thu/chi NSĐP;
Phân bổ dự toán ngân sách cấp mình;
Quyết định các chủ trương, biện pháp 
để triển khai thực hiện ngân sách địa phương; 
quyết định điều chỉnh dự toán NSĐP trong 
trường hợp cần thiết.
DHTM_VCU
CÁC CHỦ THỂ THAM GIA12
I. CHẾ ĐỘ LẬP DỰ TOÁN NSNN
THẨM 
QUYỀN
CHÍNH PHỦ
+ Lập & trình Quốc hội dự 
toán NSNN & phương án 
phân bổ NSTW hàng năm; dự 
toán điều chỉnh NSNN;
DHTM_VCU
CÁC CHỦ THỂ THAM GIA12
I. CHẾ ĐỘ LẬP DỰ TOÁN NSNN
THẨM 
QUYỀN
CHÍNH PHỦ
+ Phân bổ NSTW, quyết 
định giao nhiệm vụ thu, chi 
NS cho từng bộ, cơ quan 
ngang bộ, cơ quan thuộc 
Chính phủ và cơ quan TW 
khác;
DHTM_VCU
CÁC CHỦ THỂ THAM GIA12
I. CHẾ ĐỘ LẬP DỰ TOÁN NSNN
THẨM 
QUYỀN
CHÍNH PHỦ
+ Lập dự toán điều chỉnh 
NSNN trình Quốc hội trong 
trường hợp có biến động 
lớn so với dự toán đã phân 
bổ cần điều chỉnh tổng thể;
DHTM_VCU
CÁC CHỦ THỂ THAM GIA12
I. CHẾ ĐỘ LẬP DỰ TOÁN NSNN
THẨM 
QUYỀN
CHÍNH PHỦ
+Quy định/phân cấp quy 
định các định mức phân bổ & 
các chế độ, tiêu chuẩn, định 
mức chi NSNN để làm căn cứ 
xây dựng, phân bổ và quản lý 
NSNN; 
DHTM_VCU
CÁC CHỦ THỂ THAM GIA12
I. CHẾ ĐỘ LẬP DỰ TOÁN NSNN
THẨM 
QUYỀN
CHÍNH PHỦ
+ Kiểm tra nghị quyết HĐND 
cấp tỉnh về dự toán ngân sách;
+ Ban hành Quy chế xem xét, 
qđịnh dự toán và phân bổ NSĐP
DHTM_VCU
CÁC CHỦ THỂ THAM GIA12
I. CHẾ ĐỘ LẬP DỰ TOÁN NSNN
THẨM 
QUYỀN
BỘ TÀI CHÍNH •.
Chủ trì việc chuẩn bị và 
soạn thảo dự toán NSNN 
và phương án phân bổ 
ngân sách trung ương; 
DHTM_VCU
CÁC CHỦ THỂ THAM GIA12
I. CHẾ ĐỘ LẬP DỰ TOÁN NSNN
THẨM 
QUYỀN
UBND 
CÁC CẤP
Lập dự toán NSĐP, phương 
án phân bổ NS cấp mình; dự 
toán điều chỉnh NSĐP trong 
trường hợp cần thiết, trình 
HĐND cùng cấp quyết định
DHTM_VCU
CÁC CHỦ THỂ THAM GIA12
I. CHẾ ĐỘ LẬP DỰ TOÁN NSNN
THẨM 
QUYỀN
UBND 
CÁC CẤP
Hướng dẫn, tổ chức và chỉ 
đạo các đơn vị trực thuộc, 
chính quyền cấp dưới lập dự 
toán thu, chi ngân sách 
thuộc phạm vi quản lý;
DHTM_VCU
CÁC CHỦ THỂ THAM GIA12
I. CHẾ ĐỘ LẬP DỰ TOÁN NSNN
THẨM 
QUYỀN
UBND 
CÁC CẤP
Chủ tịch UBND có quyền yêu 
cầu HĐND cấp dưới điều 
chỉnh lại dự toán ngân sách, 
nếu việc bố trí NSĐP không 
phù hợp với quyết định của 
HĐND cấp trên.
DHTM_VCU
1 TRÌNH TỰ, THỦ TỤC LẬP DỰ TOÁN NSNN3
I. CHẾ ĐỘ LẬP DỰ TOÁN NSNN
HƯỚNG
DẪN LẬP
+
T.BAO SỐ 
K.TRA DT
BƯỚC 1 BƯỚC 2 BƯỚC 3
31/5 10/6 25/7 31/12
LẬP
+
XÉT DUYỆT 
+
TỔNG HỢP
QUYẾT ĐỊNH
+ PHÂN BỔ
+ GIAO
DHTM_VCU
I. CHẾ ĐỘ CHẤP HÀNH NSNN
Khái niệm – Đặc điểm1
Chấp hành NS là quá trình thực 
hiện dự toán NSNN sau khi được 
các cơ quan có thẩm quyền thông 
qua theo những trật tự, nguyên tắc 
luật định.
KHÁI NIỆM
DHTM_VCU
I. CHẾ ĐỘ CHẤP HÀNH NSNN
Khái niệm – Đặc điểm1
ĐẶC ĐIỂM
Luôn có sự tham gia của nhà nước, 
gắn liền với lợi ích của nhà nước
Là hoạt động tạo ra năng lực tài 
chính thực tế (thông qua hoạt động 
thu NS) và sử dụng nguồn vật chất 
này vào việc thực hiện các chức năng, 
nhiệm vụ của nhà nước
DHTM_VCU
CÁC CHỦ THỂ THAM GIA12
I. CHẾ ĐỘ CHẤP HÀNH NSNN
QH
HĐND
CP
TTCP
UBND
Điều chỉnh các chỉ tiêu NSNN trong 
trường hợp cần thiết, giám sát hoạt 
động chấp hành NS của CP, UBND
Điều hành quá trình chấp hành 
NS, đảm bảo tính thống nhất
Có trách nhiệm chấp hành NSNN 
cấp mình và giám sát, quản lý hoạt 
động NSNN cấp dưới
DHTM_VCU
CÁC CHỦ THỂ THAM GIA12
I. CHẾ ĐỘ CHẤP HÀNH NSNN
CQ TÀI 
CHÍNH
KHO BẠC
NN
NHTW
Thẩm tra việc phân bổ NS
Chấp hành thu NS và quản lý chi NS
Tham gia chấp hành thu NS; Tiến 
hành vay nợ, viện trợ để cân đối 
NS; thực hiện quản lý quỹ NSNN
Tạo khả năng cân đối NS bằng việc 
tạm ứng cho NSNN để xử lý thiếu 
hụt tạm thời của Quỹ NSNN; mở tài 
khoản cho kho bạc NN
DHTM_VCU
CÁC CHỦ THỂ THAM GIA12
I. CHẾ ĐỘ CHẤP HÀNH NSNN
CQ KHÁC
TC-CN
TCXH
ĐV SỬ 
DỤNGNS
BHXH, Quỹ hỗ trợ phát triển: hỗ trợ 
thực hiện cân đối NS
Là đối tượng nộp thuế, phí, lệ phí, các 
khoản thu bắt buộc và các khỏan thu tự 
nguyện (tặng, việc trợ, mua giấy tờ có giá)
Trực tiếp sử dụng NSNN, chịu sự 
kiểm tra, gsat của cơ quan tài chính, 
kho bạc về đk sử dụng kinh phí. 
DHTM_VCU
III. CHẾ ĐỘ QUYẾT TOÁN NSNN 
Khái niệm – Đặc điểm1
XÉT VỀ TỔNG THỂ:
Là hoạt động của tất cả các chủ thể 
Có liên quan đến quá trình xdựng
Thực hiện NS trong năm thực hiện
XÉT VỀ HÌNH THỨC:
Là báo cáo kế toán về kết quả chấp
Hành NSNN hàng năm đã được phê
Duyệt theo luật định
KHÁI NIỆM
DHTM_VCU
III. CHẾ ĐỘ QUYẾT TOÁN NSNN 
Khái niệm – Đặc điểm1
Là giai đoạn cuối cùng của 
quá trình NS
ĐẶC ĐIỂM
Có sự tham gia của tất cả các chủ 
thể có liên quan đến XD – TH NS
Mục đích:tổng kết đánh giá lại 
toàn bộ quá trình thu, chi NS 
trong một năm NS đã qua, bcáo 
chủ thể quan tâm
DHTM_VCU
CÁC CHỦ THỂ THAM GIA12
III. CHẾ ĐỘ QUYẾT TOÁN NSNN 
QUỐC HỘI
Phê chuẩn quyết toán NSNN, quyết 
toán các dự án, công trình đầu tư quan 
trọng đã được QH phê chuẩn
Uỷ Ban 
KT-NS
có trách nhiệm thẩm tra trước khi CP 
trình QH nội dung thực hiện NSNN, 
quyết toán NSNN.
CHÍNH PHỦ
lập quyết toán NSNN, quyết toán các dự án, 
công trình quan trọng để trình QH phê chuẩn. 
Chịu TN về tính chính xác, trung thực của 
quyết toán.
DHTM_VCU
CÁC CHỦ THỂ THAM GIA12
III. CHẾ ĐỘ QUYẾT TOÁN NSNN 
HĐND
UBND
Chịu trách nhiệm về việc đáp ứng các 
yêu cầu của quyết toán NS của đơn vị 
mình và của NS cấp dưới
Cơ quan
Tài chính
có trách nhiệm hướng dẫn, kiểm tra 
việc quyết toán NS các cấp TW và địa 
phương, lập quyết toán NS cấp mình
KHO BẠC
Thực hiện quyết toán tình hình thực tế 
thu, chi ngân sách theo dự toán đã 
giao và theo mục lục NS
DHTM_VCU
CÁC CHỦ THỂ THAM GIA12
III. CHẾ ĐỘ QUYẾT TOÁN NSNN 
ĐƠN VỊ
SỬ DỤNG
NS
•Là chủ thể đầu tiên phải có trách nhiệm 
quyết toán NSNN
• Có sự khác nhau trong quá trình quyết toán 
NSNN giữa các đvị sử dụng NS. VD:
+ ĐV sự nghiệp có thu: thực hiện 
quyết toánđối với các khoản thu chi thuộc 
NSNN.
+ ĐV sự nghiệp ko có thu: Quyết toán 
theo đúng các mục chi của Mục lục NSNN + 
P.tích tình hình, nội dung sử dụng kinh phí.
DHTM_VCU
Phê chuẩn 
quyết toán NSNN
Tổng hợp, thẩm định 
quyết toán của các cấp NS
Lập – thẩm định
quyết toán của các đv dự toán
III. CHẾ ĐỘ QUYẾT TOÁN NSNN 
1 TRÌNH TỰ, THỦ TỤC QUYẾT TOÁN NSNN3 DHTM_VCU