Bài giảng Tài nguyên nước - Chương 3: Ô nhiễm nước và hậu quả

Ô NHIỄM NƯỚC 
và 
HẬU QUẢ
1
TS. Lê Quốc Tuấn
Khoa Môi trường và Tài nguyên
Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG NƯỚC
Ô nhiễm nước:
Sự thay đổi theo chiều xấu đi các tính chất
vật lý – hoá học – sinh học của nước làm
cho nguồn nước trở nên độc hại với con
người và sinh vật.
Làm giảm độ đa dạng sinh vật trong nước.
Làm giảm khả năng tự xử lý/tự phục hồi
của hệ thống tự nhiên
2
Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG NƯỚC
Nguồn gốc
ô nhiễm
Tự nhiên Nhân tạo
Cây cối,
Sinh vật chết
Mưa,
tuyết tan,
lũ
Núi lửa,
Xói mòn
Rác sinh
hoạt
Hoạt động 
công,
nông 
ngư nghiệp
Y tế
3
Các tác động của tự nhiên gây ô 
nhiễm nguồn nước 4
Chất thải từ hoạt động sống của con người
5
Nước thải do hoạt động 
sản xuất công nghiệp 6
Hoạt động nuôi trồng 
thuỷ hải sản
7
8Chất thải rắn, lỏng không được 
xử lý/thải trực tiếp ra môi trường
Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG NƯỚC
Các chất vô 
cơ hòa tan
Các vi sinh vật
gây bệnh
Các chất gây 
mùi vị
Các chất có màu
Dầu mỡ
Các chất hữu cơ
Các tác nhân gây 
ô nhiễm nước
9
Quy chuẩn nồng độ các kim loại trong 
nước của Việt Nam
STT Kim loại 
nặng 
Đơn vị Nồng độ tối đa cho phép 
QCVN 08:2008 
(nước mặt )
TCVN 5943-1995
(nước biển ven bờ) 
QCVN 09:2008
(nước ngầm) 
1 Asen Mg/l 0,05 0,05 0,05
2 Cadimi - 0,01 0,005 0,01
3 Chì - 0,05 0,1 0,05
4 Crom(III) - 0,1 0,1 -
5 Crom(IV) - 0,05 0,05 0,05
6 Đồng - 0,1 0,02 1
7 Kẽm - 1 0,1 5
8 Mangan - 0,1 0,1 0,1-0,5
9 NiKen - 0,1 - -
10 Thủy Ngân - 1 0,005 0,001
10
Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG NƯỚC
Nước ô nhiễm do:
Ô nhiễm sinh học
Ô nhiễm hóa học 
do chất vô cơ
Ô nhiễm do các 
chất hữu cơ tổng hợp
Ô nhiễm vật lý
11
Phân loại nước ô nhiễm
Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG NƯỚC
 Do các nguồn thải đô thị hay kỹ nghệ có 
các chất thải sinh hoạt.
 Chủ yếu là do sự thải các chất hữu cơ 
có thể lên men được.
 Thể hiện bằng sự nhiễm bẩn do vi khuẩn 
rất nặng.
12
Ô nhiễm sinh học
Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG NƯỚC
Ô nhiễm vật lý
Do các chất rắn không tan trong nước
Do các hợp chất hóa học, các chất có màu, 
các chất amoniac, sulfua, trong chất thải 
công nghiệp.
13
Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG NƯỚC
Ô nhiễm hóa học do chất vô cơ
Do thải vào nước các chất nitrate, 
phosphate, cyanua
Sự ô nhiễm do các chất khoáng
Nhiễm độc chì
14
Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG NƯỚC
Ô nhiễm do chất hữu cơ tổng hợp
Ô nhiễm này chủ yếu do hydrocarbon, nông 
dược, chất tẩy rửa... 
Ít tan trong nước
Không bị/khó phân hủy sinh học
15
Dòng kênh bị ô nhiễm
16
Nước thải xả trực tiếp ra sông
17
Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG NƯỚC
* Trên thế giới:
 Trong thập niên 60, ô nhiễm nước lục địa
và đại dương gia tăng với nhịp độ đáng lo
ngại.
 Tiến độ ô nhiễm nước phản ánh trung
thực tiến bộ phát triển kỹ nghệ.
18
Tình trạng ô nhiễm nước
Ô nhiễm ở vùng Đại Hồ ở Mỹ
19
Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG NƯỚC
Ô nhiễm nước
ở Việt Nam
Thành thị và các 
khu sản xuất
Nông thôn 
và khu vực 
sản xuất 
nông nghiệp
Lưu vực 
các con sông
20
Nước thải đổ ra sông Cầu
21
Một góc sông Nhuệ “nhiễm bẩn”
22
Sông Thị Vải bị ô nhiễm do 
nước thải từ Vedan 23
Sông Sài Gòn bị ô nhiễm do dầu 
24
HẬU QUẢ Ô NHIỄM NƯỚC
Ảnh hưởng đến môi trường
Nước và sinh vật Đất và sinh vật Không khí
Nước Sinh vật nước Đất 
Vi sinh vật
 đất
25
HẬU QUẢ Ô NHIỄM NƯỚC
Nguyên tố Nguồn thải Tác hại
Pb Công nghiệp mỏ, than đá, 
xăng, hệ thống ống dẫn. 
Gây thiếu máu, bệnh thận, rối loạn 
thần kinh. Môi trường bị phá hủy
Hg Chất thải công nghiệp mỏ, 
thuốc trừ sâu, than đá 
Độc tính cao. 
As Thuốc trừ sâu, chất thải 
hóa học 
Rất độc, gây ung thư 
Cr Mạ kim loại Nguyên tố cần ở dạng vết, gây ung 
thư 
Mn Chất thải công nghiệp mỏ. Tác động lên hệ thần kinh trung ương, 
gây tổn thương thận và bộ máy tuần 
hoàn, phổi 
26
Ảnh hưởng đến sức khỏe con người do các
ion kim loại trong nước
Bệnh Minamata do nhiễm độc thủy ngân
27
Các bệnh về da do nước nhiễm arsenic 
(Bangladesh)
28
HẬU QUẢ Ô NHIỄM NƯỚC
Hợp chất Sử dụng Mức độ gây nguy 
hiểm
4-nitrophenyl
α-Naphtylamin
4,4-Metylenbis(2-cloanilin)
Metyl-cloanilin ete
3,3-Diclobenzidin
Bis(clometyl)ete
β-Naphthylamin
Phân tích hóa học
Chất chống oxi hóa. Sản xuất
phẩm màu, phim màu
Tác nhân lưu hóa chất dẻo
Sản xuất nhựa trao đổi ion
Sản xuất phẩm màu
Sản xuất nhựa trao đổi ion
Sản xuất thuốc nhuộm, thuốc
thử
Gây ung thư bàng quang
Gây ung thư bàng quang
Gây ung thư bàng quang
Bị nhiễm chất gây ung thư
biclometyl ete
Chất gây ung thư nổi tiếng
Gây ung thư phổi
Gây ung thư bàng quang
29
Do các hợp chất hữu cơ
HẬU QUẢ Ô NHIỄM NƯỚC 
Các bệnh do
 vi khuẩn trong 
nước thải gây ra
Bệnh đường
 ruột
Các bệnh tiếp 
xúc gián tiếp
Các bệnh do
kí sinh trùng,
vi khuẩn, 
viruts
và nấm mốc 
30
Vi khuẩn E.coli gây bệnh đường ruột
31
Bệnh ngoài da do nhiễm nấm
32
Bệnh sốt rét
33
HẬU QUẢ Ô NHIỄM NƯỚC
Làm xáo trộn cuộc sống và sinh hoạt
hằng ngày
Làm cho khu vực sống bốc mùi hôi thối.
Gây trở ngại cho việc đi lại giao thông
trong vùng
Gây ô nhiễm nguồn nước ngầm trầm
trọng
Ảnh hưởng lớn đến hoạt động sản xuất
34
Ảnh hưởng đến đời sống con người