Bài giảng Tin học đại cương - Chương 6: An toàn thông tin và bảo trì máy tính - Lê Văn Nam

y càng đƣợc phát hiện 
với số lượng lớn.
Nguy cơ từ sai hỏng thiết bị phần 
cứng, đặc biệt là đĩa cứng hỏng đột ngột 
do chất lượng kém hoặc dùng đã lâu, 
hết khấu hao mà không được thay thế, 
trong khi đó lại không có các biện pháp 
sao lưu dữ liệu dự phòng. 
6.1.3 Một số giải pháp nhằm
đảm bảo an toàn thông tin
Nhằm đảm bảo an toàn thông tin 
cho hệ thống, các nhà quản lý và
vận hành hệ thống cần tiếp cận
theo hai hướng:
1. Các giải pháp nền tảng
Bao gồm các giải pháp tổng thể về mọi 
phương diện: kỹ thuật, con người và 
chính sách. Cụ thể:
- Giảm thiểu các nguy cơ có thể 
xuất phát từ cơ sở hạ tầng kỹ thuật. 
Cần xác định nguyên nhân có thể 
dẫn đến nguy cơ mất an toàn thông 
tin để có thể đưa ra giải pháp kỹ 
thuật tƣơng ứng.
- Nâng cao chất lượng cán bộ quản
lý và ngƣời dùng nội bộ: lựa chọn
kỹ càng những nhân sự làm công
tác quản trị và vận hành hệ thống; 
thường xuyên tổ chức các khóa đào
tạo và nâng cao trình độ, ý thức cho
ngƣời sử dụng nội bộ.
-Xây dựng các chính sách, quy định, 
quy chế nhằm đảm bảo an toàn cho
hệ thống thông tin nói chung và dữ
liệu nói riêng khi khai thác và vận
hành hệ thống.
- Đầu tư ngân sách thỏa đáng
cho các hoạt động nhằm đảm bảo
an toàn thông tin.
2. Các giải pháp kỹ thuật
- Kiểm tra mức độ an ninh, an 
toàn của các thành phần tham gia
hệ thống. Cụ thể: kiểm tra phát
hiện các lỗ hổng an ninh có thể có
trong toàn bộ hệ thống, kiểm tra
phát hiện các phần mềm cài cắm để
lấy cắp hoặc phá hủy dữ liệu,
- Bảo mật, xác thực các dữ liệu tại
chỗ cũng như trong quá trình giao
dịch, trao đổi. Cụ thể: sử dụng các
kỹ thuật mã hóa, xác thực mạnh có
độ tin cậy cao.
-Sử dụng các hệ thống kỹ thuật để 
bảo vệ dữ liệu: sử dụng hệ thống 
phát hiện và chống xâm nhập, 
chống lấy cắp hoặc phá hoại dữ 
liệu.
- Sử dụng các thiết bị, phần mềm chất 
lượng cao, ổn định; Trang bị đầy đủ các 
hệ thống dự phòng, hệ thống chống sét, 
chống sốc điện, thiên tai, thảm họa,...
-Sử dụng giải pháp “máy xén giấy” cho 
các thiết bị lưu dữ liệu đã qua sử dụng 
khi thanh lý hoặc bị hư hỏng. 
6.2 Virus máy tính
6.2.1 Khái niệm và lịch sử hình thành
Virus máy tính là những chương trình hay đoạn 
mã lệnh do con người tạo ra, được gắn vào các 
tệp tin để lây nhiễm. Chúng được thiết kế để có 
khả năng tự nhân bản và lây nhiễm trong máy 
tính và giữa các máy tính, chúng cũng được 
thiết kế để có khả năng ẩn mình nhằm tránh sự 
phát hiện của người sử dụng cũng như các 
chương trình quét kiểm tra virus. 
Virus máy tính luôn tự động làm 
những việc mà chủ của nó lập trình 
sẵn, không cần đợi sự cho phép hay ra 
lệnh của người sử dụng. 
Các công việc của virus làm thường 
nhằm mục đích phá hoại sự hoạt 
động bình thường của máy tính, làm 
hỏng hoặc ăn cắp dữ liệu trên máy, 
hoặc đơn giản chỉ là những thông 
báo bất thường làm phiền người sử 
dụng.
Về lịch sử hình thành virus máy 
tính, có một vài quan điểm khác 
nhau, dưới đây sẽ nêu tóm tắt và 
khái quát những điểm chung nhất 
nhằm làm rõ quá trình hình thành 
của virus máy tính:
- Năm 1949: John von Neumann 
(1903-1957) - một nhà toán học người 
Mỹ, gốc Hungary, đồng thời cũng là cha 
đẻ của kiến trúc máy tính số hiện đại - đã 
phát triển nền tảng lý thuyết tự nhân bản 
của chƣơng trình máy tính. Ông đã trình 
bày các bài giảng tại Đại học Illinois về 
"Lý thuyết và tổ chức automat phức tạp”. 
Ông cho rằng chương trình máy tính 
có thể được tự động tái tạo. Đây 
chính là một trong những nền tảng 
lý thuyết mà sau này virus máy tính 
đã lợi dụng để phát tán và lây 
nhiễm.
Cuối những năm 60, đầu thập niên
70, một chương trình máy tính với
tên gọi là "Pervading Animal" đã
xuất hiện trên các máy Univax 1108 
với khả năng: tự nó có thể nối vào
phần sau của các tập tin khả thi (lúc
này vẫn chưa hình thành khái niệm
virus máy tính).
Năm 1972, Veith Risak cho xuất
bản bài báo “Tái tạo tự động với
trao đổi thông tin tối thiểu”. Bài báo
mô tả về một loại chƣơng trình máy
tính (với đầy đủ chức năng của virus 
như hiện nay) đƣợc viết bằng ngôn
ngữ máy cho hệ thống máy tính
SIEMENS 4004/35.
- Vào năm 1981: một vài chương 
trình máy tính (có chức năng như 
virus ngày nay) đầu tiên đã xuất 
hiện trong hệ điều hành của máy 
tính Apple II.
- Vào năm 1984: tại Đại học 
Nam California - Mỹ, Fred Cohen 
lần đầu tiên đưa ra khái niệm 
virus máy tính (computer virus) 
như ngày nay.
Tới năm 1986: Virus "the Brain", là 
virus đầu tiên có khả năng ảnh 
hưởng tới máy tính cá nhân được 
tạo ra tại Pakistan bởi Basit và 
Amjad. Đoạn mã độc hại này được 
thiết kế ẩn trong phần khởi động 
(boot sector) của một đĩa mềm 
360KB và nó có khả lây nhiễm tới 
tất cả các ổ đĩa mềm. 
Năm 1988: Virus Jerusalem tấn 
công đồng loạt vào máy tính của 
các trường đại học và các công ty 
thuộc nhiều quốc gia vào Thứ Sáu 
ngày 13. Đây là loại virus hoạt động 
theo đồng hồ của máy tính
Năm 1987: Virus đầu tiên tấn công
vào tệp hệ thống command.com là
virus có tên là "Lehigh". Virus này
được phát hiện tại Đại học Lehigh, 
chúng tấn công các máy tính theo
chuẩn IBM và tương thích chuẩn
IBM. 
Vào 3/1988, lần đầu tiên phần mềm 
phát hiện và chống virus được thiết 
kế để phát hiện và loại bỏ các virus 
Brain. Phần mềm này cũng chủng 
ngừa cho các đĩa mềm để chúng có 
thể an toàn trước virus Brain
Năm 1990: Chương trình tìm kiếm 
và diệt virus thương mại đầu tiên 
được giới thiệu bởi hãng Norton. 
Sau đó các hãng IBM, McAfee cũng 
lần lượt giới thiệu các phần mềm 
diệt virus ra thị trường.
Năm 1991: Virus đa hình 
(polymorphic virus) xuất hiện.
Đầu tiên là virus có tên gọi 
"Tequilla". Loại virus này có khả 
năng tự thay đổi hình thức của nó, 
gây khó khăn cho các chương trình 
chống virus khi tìm diệt.
- Năm 1994: Một số người sử 
dụng do chưa có kinh nghiệm, và 
cũng vì lòng tốt nên đã chuyển tiếp 
cho nhau một thư điện tử cảnh báo 
tất cả mọi người không mở bất kỳ 
một thư điện tử nào có cụm từ 
"Good Times" trong dòng tiêu đề 
của thư
Năm 1995: Virus văn bản (macro 
virus) đầu tiên xuất hiện trong các 
đoạn mã macro của các tệp tin văn 
bản của phần mềm soạn thảo 
Microsoft Word và đã lan truyền 
nhanh qua rất nhiều máy tính. Loại 
virus này có thể làm hỏng hệ điều 
hành máy bị nhiễm, phá hủy các 
tệp văn bản.
Năm 1999, xuất hiện virus Tristate, 
có thể tấn công vào các tệp văn bản 
Word, các tệp bảng tính Excel và các tệp 
trình chiếu PowerPoint.
- Năm 2000: Virus Love Bug, 
còn có tên gọi khác là ILOVEYOU 
đã đánh vào tính hiếu kì của mọi
người. Đây là một loại macro virus. 
Đặc điểm là nó dùng đuôi tập tin 
dạng "ILOVEYOU.txt.exe". 
Năm 2003: Virus SQL Slammer, lan 
truyền với tốc độ kỉ lục, nó đã lây 
nhiễm vào khoảng 75 ngàn máy 
tính chỉ trong khoảng thời gian 10 
phút
Năm 2004 là năm đánh dấu một thế 
hệ mới của virus. Đó là virus worm 
Sasser. Loại virus có khả năng lây 
lan rất mạnh mẽ vì nó có thể tự 
động phát tán tới bất cứ máy tính 
nào kết nối mạng Internet mà 
không cần phải mở tệp đính kèm 
của thư điện tử, chỉ cần mở nội 
dung thư là nó đã có thể xâm nhập 
vào máy tính
6.2.2 Phân loại Virus máy tính
Virus máy tính thường được phân
loại theo bản chất và hình thức của
việc lây nhiễm. Thông thường, virus 
máy tính được phân loại như sau:
Virus tệp (File virus – F Virus): loại 
này lây nhiễm vào các file chương 
trình và chúng có khả năng lây lan 
rất nhanh vào tất cả các file khả thi 
có trong ổ đĩa cứng
Virus Mailer: virus loại này tìm kiếm
trong các chương trình e-mail (như
MS outlook), lấy ra danh sách địa
chỉ e-mail được lưu trữ trong đó và
nhân bản e-mail rồi gửi vào danh
sách này.
Virus văn bản (Macro Virus): tác giả
của loại virus này đã sử dụng một
ngôn ngữ lập trình macro đơn giản
hoá, thường là VBA để sản xuất ra 
các virus này. Loại này thường tấn
công vào các ứng dụng trong bộ
Microsoft Office, phổ biến Word và
Excel.
Virus đa hình (Polymorphic Virus): 
sau khi phát tán đến một máy tính 
khác, loại virus này có khả năng 
thay đổi mã chương trình để tránh 
sự phát hiện của các chương trình 
chống virus, do đó nó còn được gọi 
là virus đột biến.
Virus bọc thép (Armored virus): loại
virus này được thiết kế để gây khó
khăn cho việc phát hiện hay phân
tích nó, chúng có khả năng tự bảo
vệ mình trước các chương trình
chống virus nên rất khó để có thể
tiêu diệt được nó..
Stealth virus: loại virus này có khả 
năng tự che dấu rất tốt trước các 
phần mềm chống virus bằng cách 
thay đổi kích thước của tệp tin hoặc 
thay đổi cấu trúc thư mục. 
Retrovirus: là một loại virus 
luôn tìm cách tấn công nhằm vô 
hiệu hóa các phần mềm chống virus 
chạy trên máy tính. -
Virus nhiều đặc điểm (Multiple 
Characteristic Viruses): loại virus 
này có những đặc trưng khác nhau 
của nhiều loại virus và chúng cũng 
có nhiều khả năng gây hại khác 
nhau đối với máy tính và dữ liệu.
6.2.3 Cách thức phát tán, lây nhiễm
a. Virus lây nhiễm theo cách cổ 
điển
Theo cách này, virus máy tính phát 
tán thông qua các thiết bị lưu trữ di 
động. Các đĩa cứng di động hoặc 
các thiết bị giải trí kỹ thuật số (máy 
nghe nhạc, máy ảnh, điện thoại di 
động,) sẽ là vật trung gian cho sự 
lây nhiễm
b. Virus phát tán qua thư điện tử. 
Virus lây nhiễm qua thư điện tử
Khi thư điện tử ngày càng được sử 
dụng rộng rãi thì virus chuyển 
hướng phát tán thông qua thư điện 
tử thay cho các cách lây nhiễm 
truyền thống.
Khi đã lây nhiễm vào một máy tính, 
virus có thể tự tìm ra danh sách các 
địa chỉ thư điện tử sẵn có trong máy 
và tự động gửi đi hàng loạt các thư 
điện tử (mass mail) tới những địa 
chỉ được tìm thấy
. Nếu người nhận được thư bị nhiễm
virus không biết mà mở thư ra đọc, 
virus sẽ tiếp tục lây nhiễm vào máy
của người này, virus lại tiếp tục tìm
danh sách các địa chỉ và tiếp tục gửi
- Lây nhiễm ngay khi mở để đọc
thư điện tử, Lây nhiễm do mở một
liên kết trong thư điện tử. 
Lây nhiễm thông qua các file đính
kèm theo thư điện tử
c. Virus lây nhiễm qua mạng 
Internet
Một vài hình thức thường được sử 
dụng để phát tán virus và phần 
mềm độc hại thông qua Internet 
như sau:
- Lây nhiễm thông qua các file tài
liệu, phần mềm
- Lây nhiễm khi truy cập vào các
trang web đã được cài đặt virus.
- Lây nhiễm virus hoặc chiếm quyền
điều khiển máy tính.
6.2.4 Dấu hiệu máy tính bị 
nhiễm virus
Không có dấu hiệu để khẳng định 
chắc chắn máy tính đã bị nhiễm 
virus hay chƣa. Chỉ có một số dấu 
hiệu chủ yếu cho biết một máy tính 
có thể đã bị lây nhiễm virus. Cụ 
thể:
-Máy tính chạy chậm hơn so với
bình thƣờng.
-Máy tính bị treo bất thƣờng và bị
treo thƣờng xuyên.
-Máy tính bị treo, sau đó nó tự khởi
động lại vài phút một lần.
- Các phần mềm ứng dụng trên máy 
tính không hoạt động hoặc hoạt động 
chậm và không bình thƣờng.
- Không tìm thấy một hoặc vài ổ 
đĩa. Cung có thể tìm thấy đĩa nhƣng 
không thể truy cập đến các tệp tin và 
thƣ mục trên đó.
- Không thể tìm thấy tệp tin hoặc 
thƣ mục trên đĩa.
- Nội dung tệp tin văn bản bị hỏng
hoặc không đọc được.
- Xuất hiện thông báo lỗi bất thƣờng.
- Hệ thống menu và hộp thoại bị biến
dạng.
- Phần mở rộng của file đính kèm vừa
mở bị nhân đôi
- Chương trình chống virus đang
sử dụng bị vô hiệu hóa không rõ lý
do và chương trình này không thể
đƣợc khởi động lại.
- Xuật hiện một vài biểu tượng lạ 
trên màn hình desktop, biểu tượng 
đó không liên quan đến bất kỳ 
chương trình nào vừa mới cài đặt 
trên máy.
- Xuất hiện âm thanh lạ từ loa 
của máy tính hoặc máy tính tự động 
khởi động chƣơng trình chơi nhạc.
- Một chƣơng trình ứng dụng nào 
đó tự động biến mất hoặc bị gỡ bỏ 
tự động khỏi máy tính.
- Các tập tin bị nhiễm virus có 
thể làm bản sao của chính nó làm 
đầy các không gian còn trống trên 
đĩa.
- Một bản sao của các tệp tin bị 
nhiễm virus có thể đƣợc tự động gửi 
đến tất cả các địa chỉ e-mail có 
trong danh sách địa chỉ e-mail
- Virus máy tính có thể sẽ tự
động định dạng lại ổ đĩa cứng.
- Virus máy tính có thể sẽ tự
động cài đặt các chƣơng trình ẩn
nhằm theo dõi và điều khiển mọi
hoạt động của máy tính bị nhiễm.
- Virus máy tính làm giảm an 
toàn thông tin, điều này có thể cho
phép kẻ xấu truy cập máy tính từ
xa qua hệ thống mạng.
6.2.5 Phòng và diệt virus máy tính
Phòng tránh để hạn chế sự lây nhiễm
virus máy tính là biện pháp cần đƣợc chú
trọng.
Trong trường hợp nhất thiết phải sao
chép hoặc cài đặt chƣơng trình để sử
dụng, trước hết hãy cho quét kiểm tra đĩa
chứa các file cần sao chép bởi một phần
mềm chống virus tin cậy đã được cài đặt
sẵn trên máy trước khi tiến hành sao
chép hoặc cài đặt sử dụng.
Sử dụng phần mềm diệt virus là một 
cách khá an toàn và đơn giản để giúp 
máy tính phòng và diệt virus, giúp cho 
máy tính luôn hoạt động ở chế độ đƣợc 
bảo vệ. 
Phần mềm diệt virus là phần mềm 
có khả năng phát hiện, loại bỏ các 
virus máy tính, khắc phục đƣợc một 
phần hoặc toàn bộ hậu quả do các 
virus máy tính gây ra và có khả 
năng đƣợc cập nhật để có khả năng 
phát hiện các loại virus mới trong 
tƣơng lai. 
Nếu thường xuyên dùng máy tính 
nối mạng Internet, hay sử dụng 
tường lửa (Firewall). Máy tính nên 
sử dụng tường lửa để được bảo vệ 
trước sự tấn công của virus và các 
phần mềm độc hại
Nếu máy tính đang sử dụng hệ điều hành 
Windows, hãy cập nhật các bản sửa lỗi 
mới nhất của hệ điều hành này. Tin tặc 
có thể lợi dụng các lỗi bảo mật của hệ 
điều hành để chiếm quyền điều khiển 
hoặc phát tán virus và các phần mềm độc 
hại. 
Người sử dụng luôn cần cập nhật 
các bản vá lỗi của Windows thông 
qua trang web Microsoft Update 
hoặc Windows Update. Cách tốt 
nhất hãy đặt chế độ cập nhật tự 
động của Windows.
6.3 BẢO TRÌ MÁY TÍNH
6.3.1 Khái niệm
Cũng như các máy móc thiết bị
khác, máy tính không phải lúc nào
cũng hoạt động ổn định và sẵn sàng
đáp ứng yêu cầu của người sử dụng. 
Do đó cần thiết phải thực hiện việc
bảo trì
Để máy tính làm việc ổn định, việc 
bảo trì máy tính phải được chú 
trọng đến cả hai mảng công việc: 
(1) Bảo trì phần cứng và các phần 
mềm hệ thống (2) Bảo trì phần 
mềm ứng dụng.
6.3.2 Bảo trì phần cứng và các phần 
mềm hệ thống
a. Bảo trì phần cứng
Bảo trì phần cứng cần được thực 
hiện một cách thƣờng xuyên, định 
kỳ theo kế hoạch đã lập sẵn. Có thể 
chia ra thành các công việc cần 
được thực hiện hàng ngày, hàng 
tháng và hàng năm.
Các công việc bảo trì hàng 
ngày:
Luôn đảm bảo môi trường làm 
việc tốt nhất cho máy tính. Đảm 
bảo nhiệt độ, độ ẩm, độ sạch của 
không khí trong môi trường hoạt 
động của máy tính phải được kiểm 
soát và nằm trong tiêu chuẩn cho 
phép.
Luôn đảm bảo máy tính được cung 
cấp nguồn điện ổn định để hoạt động.
Nguồn điện cung cấp nếu không ổn định 
sẽ là nguyên nhân dẫn đến các hỏng hóc 
không lƣờng trƣớc đƣợc đối với các sự 
cố về phần cứng của máy tính.
Các công việc bảo trì hàng tháng:
Kiểm tra lỗi ổ đĩa cứng: 
- Làm sạch và dọn dẹp, chống phân 
mảnh dữ liệu trên đĩa cứng. 
- Đây cũng là công việc quan trọng 
cần làm thường xuyên để giúp tăng 
tuổi thọ cho ổ đĩa cứng. 
Để kiểm tra lỗi hoặc dọn dẹp chống 
phân mảnh cho ổ đĩa, có thể sử 
dụng các phần mềm chuyên dụng 
được tích hợp sẵn trong hệ điều 
hành hoặc được phát triển bởi các 
hãng thứ ba. Cần lên kế hoạch để 
thực hiện công việc này hàng tháng.
Các công việc bảo trì 
hàng năm:
-Làm vệ sinh phần cứng bằng 
chổi lông nhỏ, mềm và máy hút bụi 
chuyên dụng.
-Công việc làm vệ sinh phần cứng 
có thể do ngƣời sử dụng tự làm một 
cách cẩn thận hoặc cũng có thể nhờ 
đến các kỹ thuật viên chuyên 
nghiệp trợ giúp thực hiện.
- Kiểm tra tổng thể các thiết bị 
phần cứng định kỳ hàng năm. 
Người sử dụng nên ký hợp đồng bảo 
trì với các kỹ thuật viên chuyên 
nghiệp để đảm bảo máy tính đƣợc 
kiểm tra tổng thể tất cả các thiết bị 
phần cứng
-Việc kiểm tra tổng thể các thiết bị 
phần cứng và việc làm vệ sinh các 
thiết bị phần cứng nên được thực 
hiện đan xen nhau với khoảng cách 
thời gian nửa năm, điều này cũng 
giúp cho máy tính luôn được làm việc 
ở trạng thái sạch và ổn định hơn.
b. Bảo trì các phần mềm hệ thống
Việc bảo trì phần mềm hệ thống cũng
cần phải được thực hiện thường xuyên
theo sự trợ giúp của các kỹ thuật viên.
Bảo trì hệ điều hành
Bảo trì các phần mềm tiện ích
Bảo trì các phần mềm điều khiển thiết bị
Bảo trì phần mềm phòng chống virus
6.3.3 Bảo trì phần mềm ứng dụng
Bảo trì phần mềm ứng dụng bao gồm
việc điều chỉnh các lỗi của phần mềm
mới đƣợc phát hiện trong quá trình sử
dụng; nâng cấp tính năng sử dụng và
tính ổn định khi vận hành của phần
mềm. Bảo trì phần mềm có thể chiếm
đến 70% công sức bỏ ra trong suốt chu
kỳ sống của một phần mềm.
6.3.4 Kiểm tra và khắc phục một vài
sự cố máy tính thông thường
a. Xác định sự cố máy tính qua 
những tiếng kêu bíp
Hầu hết các BIOS do các hãng sản xuất
đều đƣợc lập trình để có thể phát ra
những tiếng kêu bip để báo hiệu cho
ngƣời sử dụng biết và chẩn đoán lỗi của
máy tính. 
Tuy mỗi hãng sản xuất có quy định
riêng về những tiếng bip và có hướng
dẫn kèm theo trong tài liệu đi kèm sản
phẩm nhưng phần lớn là có điểm
chung, có thể tham khảo về những
tiếng bip như sau:
- Không có tiếng bíp nào phát ra, 
nhiều khả năng hệ thống bị hỏng
nguồn cung cấp, máy tính không còn
nguồn cung cấp.
-2 tiếng bíp ngắn thường là báo hiệu 
các lỗi POST (Power On Self Test), là 
các lỗi được phát hiện trong quá trình 
tự kiểm tra ngay sau khi bật nguồn 
điện, các lỗi này thường đƣợc hiển thị 
trên màn hình. Hãy đọc xem đó là lỗi 
gì để có phƣơng án khắc phục thích 
hợp. Hay gặp nhất trong trường hợp 
này là lỗi bộ nhớ RAM.
-3 hoặc 4 tiếng bip ngắn: tƣơng tự như 
trƣờng hợp 2 tiếng bip ngắn.
-5 tiếng bip ngắn: có thể do chân cắm bộ 
nhớ RAM tiếp xúc kém, cũng có thể bảng 
mạch chủ bị hỏng.
-6 tiếng bip ngắn: có thể do lỗi bàn phím 
hoặc lỗi bộ điều khiển bàn phím trên 
bảng mạch chủ.
-7 tiếng bip ngắn: nhiều khả năng lỗi do 
chip vi xử lý (CPU).
-8 tiếng bip ngắn: thường do lỗi bộ xử lý 
đồ họa (GPU) hoặc chip nhớ trên Card 
màn hình.
-7 tiếng bip ngắn: nhiều khả năng lỗi do 
chip vi xử lý (CPU).
-8 tiếng bip ngắn: thường do lỗi bộ xử lý 
đồ họa (GPU) hoặc chip nhớ trên Card 
màn hình.
b. Cách khắc phục một số sự cố máy 
tính thông thường
1. Kiểm tra sơ bộ và phát hiện lỗi: khi 
máy tính gặp sự cố hoặc bị lỗi, trước 
tiên hãy kiểm tra sơ bộ để tìm hiểu 
nguyên nhân. Bước này rất quan trọng 
để định hướng phương án khắc phục.
2. Kiểm tra dây nối: nếu chưa phát
hiện ra nguyên nhân hay thiết bị
nào bị hỏng, hãy kiểm tra tất cả các
dây kết nối của máy tính bao gồm
cáp nguồn, cáp dữ liệu, cáp
mạch điện trong hộp máy,... để
chắc chắn rằng tất cả các dây kết
nối đang hoạt động tốt. 
3. Thiết lập thông số phần cứng:
. Bước công việc này sẽ giúp khắc
phục các sự cố liên quan đến một
thiết bị phần cứng nào đó không
hoạt động hoặc hoạt động không ổn
định, hoạt động sai chức năng.
4. Làm rõ các thay đổi
Điều này có ý nghĩa giúp khoanh
vùng nguyên nhân gây ra lỗi. 
5. Tổng hợp các sự kiện vừa xảy ra:
Chức năng này sẽ tổng hợp và
thông báo cho người sử dụng biết
các lỗi hoặc cảnh báo lỗi do phần
cứng hoặc phần mềm gây ra.
6. Xin tư vấn về các lỗi và cách
khắc phục lỗi trên trang Web của
nhà sản xuất hoặc trên các diễn
đàn: nếu chưa có nhiều thông tin 
hoặc chưa hiểu biết về một lỗi nào
đó của máy tính hãy hỏi và xin tư
vấn từ nhà sản xuất hoặc trên các
diễn đàn về công nghệ. 
CÂU HỎI ÔN TẬP CHƯƠNG 6
1. Khái niệm an toàn thông tin?
2. Dấu hiệu mất an toàn thông tin?
3. Nguy cơ dẫn đến mất an toàn thông 
tin?
4. Biện pháp đảm bảo an toàn thông 
tin?
5. Khái niệm và sơ lƣợc về lịch sử của 
virus máy tính?
6. Phân loại virus máy tính?
7. Tác động phá hoại của virus máy 
tính?
8. Biện pháp phòng và diệt virus 
máy tính
9. Khái niệm và ý nghĩa của bảo trì 
máy tính?
10. Bảo trì phần cứng, phần mềm?
11. Kiểm tra và khắc phục một số 
sự cố thông thƣờng của máy tính?
Bài tập : Sinh viên thực hiện một 
trong những vấn đề sau: