Bài giảng Tổng quan hệ thống và phân tích gộp - Nguyễn Văn Huy

TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y HÀ NỘI
TỔNG QUAN HỆ THỐNG VÀ
PHÂN TÍCH GỘP
TS. Nguyễn Văn Huy
BM: Tổ chức & Quản lý Y tế
Viện Đào tạo YHDP & YTCC-ĐHYHN
MỤC TIÊU
1. Trình bày được các khái niệm cơ bản về tổng 
quan hệ thống (systematic review) và phân tích 
gộp (meta-analysis). 
2. Phương pháp tổng quan hệ thống và phân tích 
mê ta.
LOẠI NC NÀO CÓ GIÁ TRỊ KH CAO NHẤT?
TẠI SAO TỔNG QUAN HỆ THỐNG 
và PHÂN TÍCH GỘP?
Scientific research data is often uncertain and or 
inconsistent
Vì
Because the results of a particular research study 
cannot be interpreted with any confidence unless 
they have been synthesized, systematically, with 
the results of all other relevant studies
KHÁI NIỆM VÀ PHÂN BIỆT
Tổng quan tài liệu
(Literature 
review)
Tổng quan hệ thống
(Systematic review)
Phân tích gộp
(Meta-Analysis)
Khái
niệm
Mô tả, đánh giá
và thảo luận 
NC trước đây 
(SL, TT, KN, 
học thuyết, 
LT, KQ, 
KL) liên 
quan đến chủ 
đề NC. 
Tổng hợp bằng 
chứng dựa trên 
câu hỏi thiết kế rõ 
ràng, sử dụng 
phương pháp hệ
thống để xác định, 
lựa chọn và đánh 
giá các NC liên 
quan, trích dẫn và
phân tích số liệu 
từ các NC đưa 
vào tổng hợp.
Kỹ thuật thống 
kê sử dụng để
tổng hợp dữ
liệu từ 1 số NC 
nhằm hỗ trợ
xác định chính 
xác hơn đánh 
giá sự tác 
động.
Tổng quan tài liệu
(Literature 
review)
Tổng quan hệ thống
(Systematic review)
Phân tích gộp
(Meta-Analysis)
Đặc 
điểm
- Chủ đề lớn
- Không có tổng 
hợp định lượng
- Bằng chứng 
định tính
- Số liệu bất kỳ 
(đtính, đlượng)
- Chủ đề khu trú hơn
- Cách tiếp cận hệ
thống (nhiều bước, 
SD vật liệu, PP & 
Tiêu chí đánh giá
rõ ràng)
- Số liệu đlượng, 
đtính (can thiệp)
- ± bao gồm phân 
tích gộp
- Như Tổng quan 
hệ thống
- Số liệu định 
lượng (can 
thiệp)
Tổng quan tài 
liệu
(Literature 
review)
Tổng quan hệ thống
(Systematic review)
Phân tích gộp
(Meta-
Analysis)
Phương 
pháp
1. Xác định 
TT cần tìm 
kiếm
2. Xác định 
nguồn TT
3. Tìm kiếm 
TT
4. Đánh giá
TL tìm 
được
5. Tổng hợp 
thông tin và
viết
1. Hình thành câu hỏi NC
2. Xác định tiêu chuẩn 
đưa vào/loại ra
3. Tìm các nguồn của NC
4. Chọn các NC có khả 
năng
5. Đánh giá chất lượng 
PP luận
6. Trích xuất SL từ các 
NC 
7. Phân tích, trình bày & 
phiên giải KQ
8. Viết b/cáo & xuất bản
- Như Tổng 
quan hệ
thống
- ±bước cuối 
của tổng hợp 
hệ thống 
hoặc ±bước 
đầu của 
Phân tích 
gộp
Tổng quan tài liệu
(Literature review)
(TQTL)
Tổng quan hệ thống
(Systematic review)
(TQHT)
Phân tích gộp
(Meta-
Analysis)
Ưu 
nhược 
điểm
- Nhanh, tốn ít 
nguồn lực
- Chủ quan
- Phương pháp 
không rõ ràng
- Không có tổng 
kết định lượng
- KL tổng quan 
vẫn chưa chắc 
chắn
- KQ không lặp lại 
được – không tin 
cậy
1. Lâu hơn, tốn 
nguồn lực hơn
2. Cách tiếp cận hệ
thống để làm giảm 
sai lệch và sai số
ngẫu nhiên
3. ± tổng kết định 
lượng Ʊ giải 
quyết được mâu
thuẫn của các N/c 
4. KQ chính xác, tin 
cậy, ± sao chép 
được
- Như TQHT
- Có tổng kết 
định lượngÆ
giải quyết 
được mâu 
thuẫn của 
các NC
CÁC BƯỚC THỰC HIỆN 
TỔNG QUAN HỆ THỐNG
VÀ PHÂN TÍCH GỘP
Bước 1: Câu hỏi NC “PICO”
• P: population/entity (quần thể/tổ chức đích)
• I: intervention (nhóm can thiệp): Lưu ý một và nhiều 
can thiệp (nhóm hay tách riêng) 
• C: control (comparison) nhóm so sánh (chứng, hoặc 
can thiệp khác)
• O: outcome: kết quả (main, meanful, 
proximal/immediate, intermediate or distal)
• Câu hỏi nghiên cứu:
–What is the relative effect of private for-
profit versus private not-for-profit delivery 
of hospital care on patient mortality?
Bước 2: Tiêu chuẩn đưa vào và loại ra
(Boundaries/criteria)
• Population: Đối tượng NC
• Intervention: Can thiệp gì?
• Principal outcomes: Chỉ tiêu chính
• Study design/methods: Thiết kế (RCT, Quasi-experient, 
cohort, case control, etc), mẫu, chọn mẫu, quy trình thực hiện, 
thống kê, 
• Khác: Ngôn ngữ, xuất bản hay cả chưa xuất bản
• Tính bao phủ các NC đưa vào: 
– Chỉ tiêu quá hẹp Æ nguy cơ mất các NC & khái quát KQ giảm
– Chỉ tiêu quá rộng Æ khó so sánh/tổng hợp, phức tạp và mất 
T/G
• Dễ thực hiện
Ví dụ
• Observational studies or RCTs có so sánh tỷ lệ
TV ở các bệnh viện tư nhân vì lợi nhuận và
không vì lợi nhuận
• Population: Các bệnh nhân đến bệnh viện (tử
vong và không tử vong)
• Intervention: private not‐for‐profit hospitals, 
methods of health care delivery 
• Control: private‐for‐profit hospitals
• Outcome: patient mortality
Bước 3: Chiến lược (nguồn tài liệu & tìm kiếm)
(định vị NC/SL)
• Nguồn: comprehensive
– Số liệu điện tử, tài liệu trên internet: MEDLINE, 
EMBASE, COCHRANE, psycINFO, AMED, MANTIS, 
CINAHL, Google Scholar, etc
– Danh mục TLTK của các bài báo/báo cáo liên quan 
(reference list and citations in related 
articles/studies
– Tạp chí và tài liệu hội nghị
– Liên hệ với các tác giả NC/chuyên gia/nhà xuất 
bản/tổ chức
– Tài liệu, số liệu sẵn có khác
• Cách tìm kiếm: 
Sử dụng OR, NOT, AND, ALL
Mở rộng tìm kiếm: OR, ALL, từ đồng nghĩa, 
trái nghĩa
Thu hẹp tìm kiếm: NOT, AND, Dấu ” ” nếu 
muốn đúng cụm từ
1 số nguồn thông dụng (Pai et al., 2004)
Bước 4: Chọn NC có khả năng
• Nguyên lý sàng lọc/đánh giá 1: 3 giai đoạn
Gđ 1: Title & abstract
Gđ 2: Full text
Gđ 3: Over-inclusion
Phù hợp tiêu chuẩn Include
0 đáp ứng IncludeCó phù hợp
0 phù hợp Exclude
Nếu quá nhiều NC Æ
định hướng lại phạm vi?
Source: Pai et al., 2004
• Nguyên lý sàng lọc/đánh giá 2: 
– Nhiều nhóm, mỗi nhóm 2 CB (để chia sẻ công 
việc)
– Nếu KQ trùng Æ include
– Nếu KQ không trùng Æ mỗi CB đọc lại kỹ để
thống nhất
– Nếu không thống nhất, 1 CB thứ 3 đọc và đánh 
giá để quyết định
Source: Pai et al., 2004
Một số công cụ Source: Pai et al., 2004
2. What category of study question is addressed 
by the article/report/research?
Bước 5: Đánh giá tài liệu tìm được 
(Quality assessment - thiết kế & PPNC)
• Quality refers to internal validity of the studies (i.e. lack 
of bias).
• Quality criteria depends on the study design (Bảng bên)
– If info is not clear Æ contact the study authors for 
clarification
– If no further information is received Æ recommend 
classifying the study as unclear
• After assessment Æ exclude low‐quality studies or 
• Alternatively Æ stratify studies by quality at the time of 
meta‐analysis
Source: Pai et al., 2004
Công cụ 1: Pai et al, 2004
Công cụ 2: Parminder 2007 + Others
Lưu ý: Tổng quan hệ thống cho NC định tính Æ công cụ đánh 
giá NC định tính
Bước 6: Trích xuất số liệu từ các NC
• Useful data to collect: 
– Publication details 
– Study design and method details
– Population (target group) details (n, characteristics) 
– Intervention details 
– Process measures – adherence, exposure, training, 
etc. 
– Context/setting details 
– Theoretical framework 
– Outcomes and findings
Loại số liệu
Tùy thuộc vào biến đầu ra
Biến định tính
• a: số lượng có vấn đề ở nhóm tiếp xúc
• b: SL 0 có vấn đề ở nhóm tiếp xúc
• c: SL có vấn đề ở nhóm 0 tiếp xúc
• d: SL 0 có vấn đề ở nhóm 0 tiếp xúc
Biến định lượng
• Tùy theo số liệu sẵn có trong các NC: 
Thường
9Mean của mỗi nhóm can thiệp và chứng
9SD của mỗi nhóm
9Số cá thể ở mỗi nhóm
Mẫu thu thập số liệu
Tác giả, tên công 
trình, tạp chí, tập, 
số, trang
Mục tiêu Cỡ
mẫu
Địa điểmThiết kế
& PP
(PICO)
Đối
tượng
Kết quả
chính
(1) (3) (4) (5) (6) (7) (8)
Nhập số liệu vào máy tính bằng phần mềm
(Excel, Stata, Spss, R, Revman, Epiinfo, etc)
Bước 7: Phân tích, trình bày & phiên giải KQ
• Các câu hỏi quan tâm (Cochrane Handbook):
–What is the direction of the effect? 
–What is the size of the effect? 
– Is the effect consistent across studies? 
–What is the strength of evidence for the effect? 
• 2 cách tổng hợp số liệu: 
– Tổng hợp mô tả (Narrative synthesis): KQ được 
tổng hợp và phiên giải bằng lời: NC định tính or 
Heterogeneity (giữa các NC định lượng)
– Tổng hợp định lượng/thống kê 
(Quantitative/statistical synthesis): Số liệu từ các 
NC được phân tích gộp (meta‐analysis)
Kiểm tra “Heterogeneity”:  đặc điểm các NC 
(design, methods, outcome measures)
Tùy thuộc vào biến đầu ra
Biến định tính
(nhị giá)
Weighted OR hoặc RR gộp (95%CI)
Biến định lượng
(liên tục) Weighted Mean và SD gộp
Relative risk of adult mortality in PFP hospitals vs PNFP hospitals
Xác định sai lệch xuất bản (Publication bias)
• An inverted, funnel‐shaped, symmetrical appearance of 
dots Æ no study has been left out
• An asymmetrical appearance Æ publication bias.
Phiên giải KQ
Trong phần KQ: Như phần KQ của một NC
Trong phần Bàn luận: Not limited to
1. Strength of the evidence (OR, RR, Mean, SDs, )
2. Integrity of intervention on health‐related outcomes 
3. Theoretical explanations of effectiveness 
4. Context as an effect modifier 
5. Sustainability of interventions and outcomes 
6. Applicability 
7. Trade‐offs between benefits and harms 
8. Implications for practice and future health system 
and health services research
Bước 8: Viết báo cáo và xuất bản
Bảng kiểm kiểm tra báo cáo/bài báo
TQHT & PHÂN TÍCH GỘP
PRISMA checklist 2009
Thank you!
Questions & Answers
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Raina, P. (2007), A short course on systematic reviews for 
informing health system policy, 25/06‐01/07/2007, 
Selangor, Malaysia.
2. Hay, I., Bochner. & Dungey, C. (2002), Making the Grade: A 
Guide to Successful Communication and Study (2nd edn.),
Oxford University Press, Victoria, Australia, pp. 65‐85.
3. Queensland University of Technology (2011), “Writing 
Literature Reviews”, Available at:  
https://www.dlsweb.rmit.edu.au/lsu/content/2_Assessmen
tTasks/assess_tuts/lit_review_LL/purpose.html (6 July 
2012).
4. Các tài liệu khác về Tổng quan hệ thống và phân tích gộp.
Cochrane (2011) & Campbell (2007):
www.ncddr.org/pd/workshops/.../4.1_8StepsC2Review_120507.doc
1. Formulate review questions
2. Define inclusion and exclusion criteria
• Participants
• Interventions and comparisons
• Outcomes
• Type: Study designs and methodological quality (Type)
3. Locate studies – Develop search strategy considering the 
following sources
• The Campbell Sociological, Psychological, Educational, 
and Criminological Trials Register (C2-SPECTR),
• Electronic databases and trials registers not covered by 
C2-SPECTR
• Checking reference lists
• Hand searching of key journals
• Personal communication with experts in the field
4. Select studies
• Have eligibility checked by more than one observer
• Develop strategy to resolve disagreements
• Keep log of excluded studies, with reasons for exclusions
5. Assess study quality
• Consider assessment by more than one observer
• Use simple checklists rather than quality scales
• Handling of attrition
• Consider blinding assessors to authors institutions and 
journals
• Assess randomization and power
6. Extract Data
• Design and pilot data extraction form
• Consider data extraction by more than one 
extractor
• Consider blinding of extractors to authors, 
institutions, and journals
7. Analyze and present results
• Tabulate results from individuals studies
• Examine plots
• Explore possible sources of heterogeneity
• Consider meta-analysis of all trials or 
subgroups of trials
• Perform sensitivity analyses, examine funnel 
plots
• Make list of excluded studies available to 
interested readers
• Examine process/implementation of 
interventions
8. Interpret results
• Consider limitations, including publication and 
related biases
• Consider strength of evidence
• Consider applicability
• Consider statistical power
• Consider economic implications
• Consider implications for future research
Sơ đồ diễn tiến báo cáo tài liệu tìm được ở các giai đoạn
PRISMA checklist 2009
Moher D, Liberati A, Tetzlaff J, Altman DG, et al. (2009) Preferred Reporting Items for Systematic Reviews and Meta-Analyses: The 
PRISMA Statement. PLoS Med 6(7): e1000097. doi:10.1371/journal.pmed.1000097