Eisenhower và 2 ông vua Ả Rập

Eisenhower và 2 ông vua Ả rập 
 Chính sách Eisenhower 
 Eisenhower mừng được tái cử nhưng buồn vì đã thua Nga một keo khá nặng, 
thua Nga mà chính là thua Nasser vì trong vụ kênh Suez, Nasser hoàn toàn chủ 
động, không thể bảo là ông ta bị Nga giật dây được. Chỉ tại Anh, Pháp hết. Sau 
chiến tranh độc lập của Israel, ngày 25.5.1950 họ đã cùng cam kết với Mỹ không 
giúp riêng Ả Rập hay Israel, hễ hai bên hỏi mua khí giới thì cả Mỹ, Anh, Pháp 
cùng xét chung với nhau, giữ cái thế quân bình giữa Ả Rập và Israel để không bên 
nào lấn bên nào được. Vậy mà họ âm mưu với Israel để xâm lăng Ai Cập thì còn 
tin cậy gì bọn đó được nữa. Lời cam kết trước coi như bỏ, từ nay Mỹ phải hoạt 
động một mình. 
 Nhưng hoạt động gì được khi bị đủ các điều lệ trong hiến pháp bó buộc? Coi 
Thống chế Nga Boulganine kìa, mạnh bạo gửi tối hậu thư cho Anh, Pháp, Israel 
mà chẳng cần hỏi ai cả; may mà Anh, Pháp biết điều, ngừng lại tức thì, nếu không 
Boulganine có thể chỉ bàn sơ qua với ủy ban tối cao Xô Viết rồi phóng hỏa tiễn 
xuống London, Paris và xảy ra Thế chiến thứ ba nữa. Các kỹ thuật gia lo tăng gia 
tốc độ của phi cơ, chiến hạm để làm gì; khi mà hiến pháp không cho phép nhà cầm 
quyền quyết định mau lẹ? Có khác gì một mặt chắp cho đôi cánh, mặt khác cột nó 
lại không? 
 Đó là cái nhược điểm lớn của Mỹ mà ông quyết tâm cải thiện. Ông bảo mấy 
cộng sự viên của ông thảo trong 48 giờ một dự án mà ông gọi là "Chính sách 
Eisenhower" để xin lưỡng viện tăng quyền hạn và ngân sách cho ông. 
 Đại ý ông bảo miền Tây Á và Trung Á đã đột nhiên bước vào một giai đoạn 
mới rất nguy kịch. Không thể để cho những Thánh địa ở đó lọt vào tay một cường 
quốc duy vật và vô thần được. Hoa Kỳ phải hợp tác với những quốc gia nào ở đó 
muốn mở mang kinh tế và giữ vững nền độc lập của mình. Hễ các quốc gia đó bị 
một quốc gia nào thân Nga uy hiếp, mà xin Hoa Kỳ giúp đỡ thì Hoa Kỳ sẽ gửi 
quân đội tới liền. Muốn vậy, ông xin được quyền dùng binh lực và dùng một ngân 
khoản tối đa là hai trăm triệu Mỹ kim mà khỏi phải hỏi trước ý kiến của lưỡng 
viện. 
 Lưỡng viện chấp thuận "chính sách" của ông và ông bắt tay vào việc liền. Nên 
liên kết với quốc gia nào trước? Chẳng còn nghi ngờ gì nữa: quốc vương Saud xứ 
Arabie Saudi là người đáng tin cậy hơn cả. 
 Từ thời Ibn Séoud, cha của Saud, xứ đó vẫn là đồng minh của Mỹ. Công ty Mỹ 
Aramco mỗi ngày nộp cho Ibn Séoud rồi Saud một tỷ quan Pháp cũ. Saud nhờ có 
nhiều tiền như vậy đã thành một nhà đại tư bản, phản ứng cũng giống phản ứng 
của Mỹ, ghét Nasser lắm, cho Nasser là tên chuyên môn gây rối, Le Caire là cái lò 
đào tạo cán bộ rồi phái đi gây rối khắp các nước Ả Rập, là chỗ chứa chấp bọn cách 
mạng của các nước khác, như Rashid Ali của Iraq[42], Abd-El-Krim của Maroc, 
Salah ben Youssef của Tunisi, Aboulnis và tướng Abou Nuwar của Jordani... Nhất 
là ông ta không thể tha thứ Nasser chỉ bằng tuổi con cả của ông mà dám vượt mặt 
ông trong hội nghị các đại diện Hồi giáo ở La Mecque năm 1954[43], dùng La 
Mecque làm chỗ để tuyên truyền chính sách thống nhất và trung lập. Sau vụ kênh 
Suez, hào quang Nasser lấn át cả Saud đến nỗi dân chúng Rhyad (kinh đô Ả Rập 
Saudi) quên cả ông mà chạy theo hoan hô Nasser. Saud căm lắm. Eisenhower 
không thể kiếm được một đồng minh nào tốt hơn ông ta, mặc dầu uy tín ông ta so 
với tiên vương của ông ta là Ibn Séoud thì kém nhiều đấy. 
 Vua Saud và em Faycal 
 Hồi ông ta kế vị cha (1954), trong nước có một nhóm không bằng lòng và người 
ta đã ngại có một cuộc đổ máu trước ngai vàng, may mà tránh được. Có một ngai 
vàng mà có tới ba mươi lăm ông hoàng, mà luật lệ ở Ả Rập lại rắc rối lắm. Quyền 
có thể trao cho người con lớn, nhưng các thân hào trong nước cũng có thể để cử 
người nắm quyền, mà kẻ nào mạnh nhất cũng có thể giành quyền về mình được. 
Saud được cha cho kế vị, nhưng em của Saud là Fayçal[44] mới là người được 
lòng các thân hào hơn cả vì Fayçal có tinh thần tiến bộ, hiểu các vấn đề của thời 
đại hơn, ăn nói hoạt bát, nhã nhặn hơn, còn Saud tuy can đảm, oai nghiêm nhưng 
xa xỉ vô độ, quá cách biệt với dân, đúng là hạng vua Ả Rập thời cổ, cổ tới nỗi ông 
ta cấm nhập cảng máy hát, phim hát bóng và cả máy ảnh nữa. 
 Saud hiểu tình thế đó, nên xử với Fayçal rất khéo, giao cho Fayçal việc nước, tự 
lãnh các việc tôn giáo, lại hứa khi mình chết sẽ truyền ngôi cho Fayçal là em, chứ 
không cho con. Fayçal cúi đầu mỉm cười thề tận trung với anh, đảm nhiệm hết 
việc ngoại giao và một phần việc nội trị, để cho anh lo xây cất cung điện, thánh 
đường La Mecque. Sự xa xỉ của Saud không thể tưởng tượng được: ông muốn 
Rhyad thành một Versailles, Le Mecque thành một Rome cộng với Byzance. Một 
tỷ quan mỗi ngày không đủ cho ông tiêu, ông tiêu non số thuế Aramco phải nộp 
ông, rồi ông vay thêm của Mỹ. 
 Sự thực ông cũng làm được vài việc ích cho quốc dân: mở đường sá (cho xe hơi 
ông chạy nhưng dân cũng được đi nhờ) và đào nhiều giếng nước để phát triển canh 
nông. Ông bảo: "Tiên vương là vua dầu lửa, thì Trẫm sẽ là vua Nước". Sự thực 
ông ta chỉ đáng là "vua Cung điện" thôi vì việc đào giếng kiếm nước cũng do tiên 
vương của ông ta khởi xướng[45], ông ta chỉ là người tiếp tục thôi. 
 Ibn Séoud nghe những truyền thuyết trong dân gian và tin rằng dưới sâu có 
nhiều mạch nước; ông nhờ các kỹ thuật gia Âu Mỹ tìm nước cho ông. Một nhà địa 
chất học đại tài của Nga, ông Karpoff ngồi xe hơi, máy bay đi xem xét địa chất 
trong sa mạc, cam đoan rằng cứ đào ở giữa sa mạc sâu xuống trên ngàn thước sẽ 
thấy một biển nước ngọt. Saud nhờ ba kỹ sư Pháp đào tới 1.400 thước quả nhiên 
gặp mạch nước, nước dâng lên chỉ cách mặt đất có năm chục thước, mỗi giờ được 
220 thước khối. Nước rất trong, rất ngọt, không cần lọc mà cũng tốt hơn nước máy 
ở Paris. Vì bị ép từ dưới sâu vọt lên, cứ lên được 30 thước, sức nóng của nước lại 
tăng lên một độ, nên tới mặt đất, nước nóng 55 độ, phải để nguội rồi mới tưới cây, 
uống được, nhưng lại có chỗ lợi là nếu dùng trong kỹ nghệ thì chỉ cần nấu thêm 15 
độ nữa là nước thành hơi. Nhờ những giếng đó một phần sa mạc đã thành ruộng 
nương, vườn tược. 
 Ngoài việc đó ra Saud không làm được gì cho dân cả, nên uy tín của ông mỗi 
ngày mỗi xuống mà uy tín của Fayçal thì tăng. Fayçal (cũng có tên là Abdul Aziz 
Gamil) muốn duy tân, mở mang vài kỹ nghệ nho nhỏ, theo chính sách trung lập, 
có cảm tình với Nasser cho nên phần tử ái quốc và tân tiến trong nước ủng hộ ông. 
Thấy vậy Saud không vui lòng. 
 Nhưng mới lãnh nhiệm vụ được vài năm thì sức Fayçal suy. Các y sỹ ngờ rằng 
bị ung thư bao tử. Saud vốn muốn đẩy ông ta đi, thúc ông ta qua Mỹ tri bệnh. Các 
"ông lang mổ" ở New York đè ông ta ra mổ hai lần, chẳng thấy ung thư đâu cả mà 
sức ông ta mỗi ngày một kiệt, chỉ nằm chờ nghe tiếng gọi của Allah. 
 Trong khi đó, vua Saud thay đổi triệt để chính sách của em, độc đoán không 
thèm hỏi ý kiến các bộ trưởng, cũng chẳng thèm nghe lời cảnh cáo của ai cả, 
không trung lập nữa, đứng hẳn về phe các nước quân chủ Ả Rập, tức Jordani và 
Iraq. Ông ta lại vung tiền xây cất, hoang phí hơn trước nhiều. 
 Tới giữa năm 1957, bệnh tình của Fayçal đã tới lúc nguy kịch thì một y sỹ Mỹ 
coi bệnh lại cho, đè ra mổ một lần nữa, và thấy một chỗ sưng ở cuống bao tử. Cắt 
rồi thì bệnh hết. Tháng 11 năm đó Fayçal về nước, ghé Ai Cập đàm đạo với Nasser. 
 Ông ta về thì tình hình đã thay đổi. Từ tháng giêng năm đó Saud đã liên kết chặt 
chẽ với Mỹ. 
 Saud qua Mỹ 
 Eisenhower được lưỡng viện chấp nhận chính sách viện trợ các xứ Ả Rập rồi, 
liền tặng Saud hai mươi lăm triệu đô la rồi mời qua Washington chơi để trùng đính 
tô ước về căn cứ không quân Dahran ở Ả Rập Saudi. 
 Cuối tháng giêng năm 1957, Saud tới New York. Dân chúng New York có rất 
nhiều Do Thái oán ông ta có tinh thần bài xích Israel nên không thèm tiếp rước. 
Eisenhower càng phải vỗ về, tìm mọi cách lấy lòng chẳng những ông ta mà cả 
hoàng tử Mansour, con cưng của ông ta bị bệnh tê bại nữa. 
 Eisenhower lúc nào cũng có nụ cười trên môi, tươi như nụ cười của Roosevelt 
hồi tiếp đón Ibn Séoud ở trên tàu Quincey[46]. Ông ta thuyết cho Saud nghe 
"Chính sách Eisenhower". Saud mỉm cười bí mật, rồi đáp: 
 - Chính sách trung lập lợi cho Nasser đủ phương diện; được tiền xây đập 
Assouan, được hưởng hết lợi về kênh Suez, quốc hữu hóa các cơ sở kinh doanh 
ngoại quốc mà danh tiếng lại vang lừng. Muốn thắng chính sách đó thì chính sách 
Eisenhower phải có gì hấp dẫn hơn mới được. 
 - Dĩ nhiên. Nhưng nội cái lợi là che chở cho các quốc gia Hồi giáo khỏi bị cái 
họa thân Nga cũng đáng kể đấy chứ. 
 Rốt cuộc hai bên thỏa thuận với nhau: Mỹ sẽ cung cấp chiến xa, đại bác, liên 
thanh... toàn thứ tối tân cho một đạo quân 13.000 người, và một số phi cơ phản lực 
Vampire, B26; Mỹ lại cho Ả Rập Saudi vay 250 triệu đô la. Để đáp lại, Saud sẽ 
cho Mỹ mướn căn cứ Dahran thêm năm năm nữa, và nói thêm: 
 - Chính sách Eisenhower rất hay. Khi về Ả Rập, tôi sẽ giảng cho các quốc gia 
khác hiểu. 
 Đó mới là điểm căn bản. Eisenhower hoan hỉ, bảo lấy chiếc phi cơ riêng của 
mình đưa Saud qua châu Âu rồi về Ả Rập. 
 Ả rập chia làm 2 phe 
 Sẵn dịp, Saud ngồi chiếc phi cơ Colombine II đi chơi một tua, ghé Bồ Đào Nha, 
Tây Ban Nha (hai xứ này tiếp đón ông rất long trọng), Maroc, Tunisi, sau cùng tới 
Le Caire. 
 Ngày 27 tháng 2, Nasser, Choukri Kouatly (Tổng thống Syrie) và Hussein (vua 
Jordani) họp nhau để nghe Saud trình bày về chính sách Eisenhower. Nasser mỉm 
cười mỉa mai, đưa ý kiến trước nhất: 
 - Chính sách Eisenhower không vững. Mỹ bảo rằng có một "khoảng trống" ở Ả 
Rập vì Anh, Pháp đã rút đi. Lầm lớn, làm gì có "khoảng trống", mà nếu có thì 
công việc lấp nó là do nhiệm vụ của chúng mình chứ... 
 Choukri Kouatly nói thêm: 
 - Thái độ của chính phủ Syrie đã rõ rệt. Nhận cho một cường quốc nào can thiệp 
vào nội bộ của ta thì sẽ mãi mãi lệ thuộc họ. 
 Nasser nói tiếp: 
 - Nếu Nga cũng tuyên bố rằng có một khoảng trống ở Hy Lạp hay Iran rồi cũng 
tự cho có bổn phận lấp nó thì hậu quả sẽ ra sao? Thế chiến nhất định sẽ phát. 
 Vua Hussein bảo: 
 - Nhưng đề nghị của Mỹ cũng có điểm lợi đấy chứ... 
 - Lợi ở đâu? 
 - Bảo đảm cho mình khỏi bị họa xâm lăng của một quốc gia theo Cộng sản quốc 
tế... 
 Nasser và Choukri Kouatly đồng thanh phản đối: 
 - Nga tính xâm lăng mình hồi nào đâu? Họ mới đuổi thực dân xâm lăng Anh, 
Pháp cho mình đấy thôi. 
 Nasser nói thêm: 
 - Nếu Mỹ bảo đảm cho mình khỏi bị bất kỳ một quốc gia nào xâm lăng thì lại là 
chuyện khác. Nếu Anh, Pháp bây giờ lại tấn công mình nữa thì Mỹ tính sao, không 
thấy Eisenhower nói. Rồi nếu Israel tấn công mình nữa thì sao?... 
 Saud và Hussein đều bí. 
 Nasser kết: 
 - Không, không thể bỏ chính sách trung lập mà theo chính sách Eisenhower 
được. Nếu Mỹ giúp chúng ta về kinh tế thì chúng ta vui vẻ nhận, miễn là không có 
điều kiện chính trị nào cả. Còn như nhờ quân đội Mỹ giải quyết những vụ lộn xộn 
của chúng ta thì xin đừng. Không khác gì mời chó sói vào chuồng cừu (cũng như 
ta nói: cõng rắn cắn gà nhà). 
 Saud thất bại chua chát, từ đó oán Nasser mạnh hơn nữa. Nhưng ông ta cũng 
không đến nỗi phụ lòng Eisenhower vì thuyết phục được Iraq và Iran đứng về phe 
ông, nghĩa là phe Mỹ. Khối Ả Rập đã chia làm hai phe rõ rệt: phe quân chủ theo 
Mỹ, phe Cộng hoà trung lập thân Nga. 
 Jordani hiện còn lưng chừng, nhưng đã xiêu xiêu và cũng sẽ gia nhập phe trên 
nữa.