Giáo trình Sửa chữa điện tử thông dụng (Phần 2)

Baøi 4 
NGUYEÂN TAÉC PHUÏC HOÀI SÔ ÑOÀ MAÏCH 
ÑIEÄN TÖÛ TREÂN BOARD CUÏ THEÅ 
I. MUÏC ÑÍCH YEÂU CAÀU 
- Sô ñoà maïch raát quan troïng trong vieäc söûa chöõa, tuy nhieân thöôøng thì haõng 
saûn xuaát ít cung caáp, hay cung caáp thieáu hoaëc do söû duïng laâu ngaøy neân sô ñoà 
maïch bò hö, thaát laïc. Do ñoù thao taùc phuïc hoài sô ñoà maïch laø raát caàn thieát. 
- Baøi naøy yeâu caàu phuïc hoài sô ñoà maïch cho moät maùy khoâng coù sô ñoà ñang 
vaän haønh toát, khi maùy coù söï coá coâng vieäc söûa chöõa seõ ñöôïc thuaän lôïi vaø nhanh 
choùng hôn. 
II. PHAÀN HÖÔÙNG DAÃN LYÙ THUYEÁT ÑEÅ THÖÏC TAÄP 
- Sinh vieân seõ nhaän ñöôïc moät maùy cuï theå ñang vaän haønh toát. 
Hình 4.1: Board maïch IN caàn phuïc hoài sô ñoà maïch 
Hình 4.2: Sô ñoà nguyeân lyù cuûa board caàn phuïc hoài 
- Vôùi kieán thöùc veà nhaän daïng linh kieän, kyù hieäu (caàn coù theâm kieán thöùc veà 
maïch maãu cuûa caùc maïch khueách ñaïi, dao ñoäng, taùch soùng, troän soùng ), sinh vieân 
seõ phaûn aùnh thöïc teá nhöõng gì coù treân board cuûa maùy ra giaáy, caùc linh kieän keát 
noái, caùc ñieåm laáy nguoàn, caùc quy öôùc veà noái taét hay hôû maïch, caùc nguyeân taéc 
ngang doïc  
III. PHAÀN HÖÔÙNG DAÃN THÖÏC TAÄP 
- Sinh vieân nhaän ôû thaày höôùng daãn moät maùy ñang vaän haønh toát. 
- Keát hôïp vôùi kieán thöùc, kyõ naêng tay ngheà baøi 1 ñeå thöïc hieän “ño nguoäi” vaø 
“ño noùng” treân maùy ñeå phuïc hoài sô ñoà maïch cho maùy. 
- Phöông tieän thöïc taäp: VOM, oscilloscope. 
- Tuøy thôøi gian nhieàu ít, thaày höôùng daãn seõ khoanh vuøng cho sinh vieân phuïc 
hoài. 
- An toaøn trong thöïc taäp. 
- Löu yù sinh vieân caùc nôi deã laøm ñöùt, chaïm maïch, ñöùt daây noái. Ñeå giuùp vieäc 
phuïc hoài nhanh, chính xaùc, sinh vieân khoâng ñöôïc ñieàu chænh hoaëc laøm sai leäch 
hieän traïng cuûa maùy. 
Hình 4.3: Board maïch IN thöïc taäp phuïc hoài sô ñoà maïch 
* Tuøy thôøi ñieåm cuï theå vaø thöïc teá thò tröôøng, sinh vieân coù theå thöïc taäp coâng 
vieäc khaùc nhöng noäi dung vaãn naèm trong maûng kieán thöùc naøy. 
IV. ÑAÙNH GIAÙ KEÁT QUAÛ 
Nhaän xeùt caùc thao taùc trong quaù trình thöïc taäp vaø baûng baùo caùo theo maãu 
sau: 
 Baûng baùo caùo baøi 4 
Ngaøy  thaùng  naêm  
Hoï teân: 
Nhoùm: 
Coâng vieäc Loaïi maùy Model 
Noäi dung thöïc taäp 
(Thaày höôùng daãn khoanh vuøng) 
Coâng vieäc 1 
Coâng vieäc 2 
1 
1 
 A 
B 
A: sô ñoà maïch chi tieát ôû vuøng A do thaày höôùng daãn ñònh. 
B: sô ñoà maïch chi tieát ôû vuøng B do thaày höôùng daãn ñònh. 
Tìm söï lieân laïc giöõa khoái A vaø B. 
Thaày höôùng daãn kieåm tra, goùp yù pheâ bình ruùt kinh nghieäm veà kyõ naêng tay 
ngheà cho töøng sinh vieân trong lôùp ñang hoïc. 
Baøi 4 
NGUYEÂN TAÉC PHUÏC HOÀI SÔ ÑOÀ MAÏCH 
ÑIEÄN TÖÛ TREÂN BOARD CUÏ THEÅ 
I. MUÏC ÑÍCH YEÂU CAÀU 
- Sô ñoà maïch raát quan troïng trong vieäc söûa chöõa, tuy nhieân thöôøng thì haõng 
saûn xuaát ít cung caáp, hay cung caáp thieáu hoaëc do söû duïng laâu ngaøy neân sô ñoà 
maïch bò hö, thaát laïc. Do ñoù thao taùc phuïc hoài sô ñoà maïch laø raát caàn thieát. 
- Baøi naøy yeâu caàu phuïc hoài sô ñoà maïch cho moät maùy khoâng coù sô ñoà ñang 
vaän haønh toát, khi maùy coù söï coá coâng vieäc söûa chöõa seõ ñöôïc thuaän lôïi vaø nhanh 
choùng hôn. 
II. PHAÀN HÖÔÙNG DAÃN LYÙ THUYEÁT ÑEÅ THÖÏC TAÄP 
- Sinh vieân seõ nhaän ñöôïc moät maùy cuï theå ñang vaän haønh toát. 
Hình 4.1: Board maïch IN caàn phuïc hoài sô ñoà maïch 
Hình 4.2: Sô ñoà nguyeân lyù cuûa board caàn phuïc hoài 
- Vôùi kieán thöùc veà nhaän daïng linh kieän, kyù hieäu (caàn coù theâm kieán thöùc veà 
maïch maãu cuûa caùc maïch khueách ñaïi, dao ñoäng, taùch soùng, troän soùng ), sinh vieân 
seõ phaûn aùnh thöïc teá nhöõng gì coù treân board cuûa maùy ra giaáy, caùc linh kieän keát 
noái, caùc ñieåm laáy nguoàn, caùc quy öôùc veà noái taét hay hôû maïch, caùc nguyeân taéc 
ngang doïc  
III. PHAÀN HÖÔÙNG DAÃN THÖÏC TAÄP 
- Sinh vieân nhaän ôû thaày höôùng daãn moät maùy ñang vaän haønh toát. 
- Keát hôïp vôùi kieán thöùc, kyõ naêng tay ngheà baøi 1 ñeå thöïc hieän “ño nguoäi” vaø 
“ño noùng” treân maùy ñeå phuïc hoài sô ñoà maïch cho maùy. 
- Phöông tieän thöïc taäp: VOM, oscilloscope. 
- Tuøy thôøi gian nhieàu ít, thaày höôùng daãn seõ khoanh vuøng cho sinh vieân phuïc 
hoài. 
- An toaøn trong thöïc taäp. 
- Löu yù sinh vieân caùc nôi deã laøm ñöùt, chaïm maïch, ñöùt daây noái. Ñeå giuùp vieäc 
phuïc hoài nhanh, chính xaùc, sinh vieân khoâng ñöôïc ñieàu chænh hoaëc laøm sai leäch 
hieän traïng cuûa maùy. 
Hình 4.3: Board maïch IN thöïc taäp phuïc hoài sô ñoà maïch 
* Tuøy thôøi ñieåm cuï theå vaø thöïc teá thò tröôøng, sinh vieân coù theå thöïc taäp coâng 
vieäc khaùc nhöng noäi dung vaãn naèm trong maûng kieán thöùc naøy. 
IV. ÑAÙNH GIAÙ KEÁT QUAÛ 
Nhaän xeùt caùc thao taùc trong quaù trình thöïc taäp vaø baûng baùo caùo theo maãu 
sau: 
 Baûng baùo caùo baøi 4 
Ngaøy  thaùng  naêm  
Hoï teân: 
Nhoùm: 
Coâng vieäc Loaïi maùy Model 
Noäi dung thöïc taäp 
(Thaày höôùng daãn khoanh vuøng) 
Coâng vieäc 1 
Coâng vieäc 2 
1 
1 
 A 
B 
A: sô ñoà maïch chi tieát ôû vuøng A do thaày höôùng daãn ñònh. 
B: sô ñoà maïch chi tieát ôû vuøng B do thaày höôùng daãn ñònh. 
Tìm söï lieân laïc giöõa khoái A vaø B. 
Thaày höôùng daãn kieåm tra, goùp yù pheâ bình ruùt kinh nghieäm veà kyõ naêng tay 
ngheà cho töøng sinh vieân trong lôùp ñang hoïc. 
Baøi 5 
KIEÅM TRA VAØ SÖÛA CHÖÕA THIEÁT BÒ HÖ 
KHOÂNG COÙ SÔ ÑOÀ MAÏCH 
I. MUÏC ÑÍCH YEÂU CAÀU 
Keát hôïp giöõa baøi 3, baøi 4 vaø naâng cao tay ngheà söûa chöõa trong ñieàu kieän 
thöïc teá maùy khoâng coù sô ñoà maïch hoaëc thaát laïc sô ñoà maïch ñeå sinh vieân thaáy 
ñöôïc taàm quan troïng cuûa sô ñoà maïch trong söûa chöõa. 
II. PHAÀN HÖÔÙNG DAÃN LYÙ THUYEÁT 
Sau khi thöïc hieän xong thao taùc phuïc hoài sô ñoà maïch, sinh vieân trôû laïi baøi 3 
vaø ñi vaøo 2 phöông phaùp cuï theå döôùi ñaây. 
1- Phöông phaùp so saùnh 
So saùnh daïng tín hieäu giöõa moät beân toát vaø moät beân hö. 
Hình 5.1: Board maïch IN coù ñoái xöùng 
2- Phöông phaùp toång quaùt 
- Khai thaùc caùc ñieåm thöû vaø ño kieåm tra caùc ñieåm caàn thieát khaùc trong 
maïch (V, A, daïng tín hieäu, taàn soá, bieân ñoä ). 
- ÖÙng duïng lyù thuyeát maïch, lyù thuyeát veà phaân cöïc caùc loaïi baùn daãn, töø ñoù 
khoanh vuøng hö, ñi daàn ñeán tìm linh kieän hö (ñi töø roäng sang heïp). 
- Khaû naêng hö cuûa caùc linh kieän: 
 Pin: yeáu, hôû tieáp xuùc, heát pin. 
 Ñieän trôû: ñöùt, taêng trò soá, bieán maøu, ít khi bò noái taét. 
 Tuï ñieän: noå, noái ñaát, roø ræ, ít khi hôû chaân. 
 Cuoän daây: ñöùt. 
 Baùn daãn: noái taét, roø ræ. 
Hình 5.2: Baûn chuïp maïch IN cuï theå 
* Caên cöù board maïch cuï theå seõ phuïc hoài ñöôïc sô ñoà sau: 
Hình 5.3 
III. PHAÀN HÖÔÙNG DAÃN THÖÏC TAÄP 
- Caùc maùy ôû baøi 3, 4 ñaõ phuïc hoài (ñaõ coù soá lieäu), do ñoù taän duïng vaø xem nhö 
baøi 5 naâng cao tay ngheà söûa chöõa. 
- Caùc phöông tieän thieát bò laø VOM, oscilloscope. 
- Caên cöù vaøo söï thay ñoåi caùc thoâng soá khi ño ôû töøng ñieåm trong maùy sinh 
vieân seõ suy luaän khaû naêng hö hoûng. 
- Ñoái vôùi IC caàn khai thaùc caùc chaân sau: nguoàn; ngoõ vaøo, ra; caùc phaân cöïc ôû 
chaân khaùc. 
- IC hö thöôøng raát noùng vaø thoâng soá ôû caùc chaân thöôøng thay ñoåi raát lôùn. 
- An toaøn trong thöïc taäp: traùnh laøm chaïm maïch khi ño. 
Hình 5.4: Maïch thöïc taäp 
Tuøy thôøi ñieåm cuï theå vaø thöïc teá thò tröôøng, sinh vieân coù theå thöïc taäp coâng vieäc 
khaùc nhöng noäi dung vaãn naèm trong maûng kieán thöùc naøy. 
IV. ÑAÙNH GIAÙ KEÁT QUAÛ 
- Phuïc hoài sô ñoà maïch cuûa maùy. 
- Xeùt caùc thao taùc trong luùc thöïc taäp vaø baûng baùo caùo keát quaû theo maãu sau: 
Baûng baùo caùo baøi 5 
Ngaøy  thaùng  naêm  
Hoï teân: 
Nhoùm: 
Coâng 
vieäc 
Loaïi 
maùy Model 
Hieän töôïng 
hö Vuøng hö Nguyeân nhaân hö Linh kieän hö 
* Thaày höôùng daãn kieåm tra, goùp yù pheâ bình ruùt kinh nghieäm veà kyõ naêng tay 
ngheà cho töøng sinh vieân trong lôùp ñang hoïc. 
Baøi 6 
SÖÛA CHÖÕA NGUOÀN CAÁP ÑIEÄN 
I. MUÏC ÑÍCH YEÂU CAÀU 
- Caùc loaïi maùy ñieän töû noùi chung, maïch beân trong ñeàu ñöôïc cung caáp bôûi 
nguoàn DC, Acqui hoaëc laø nguoàn AC seõ ñöôïc bieán ñoåi thaønh DC. 
- Boä nguoàn, ñöôïc xem laø huyeát maïch, raát thöôøng xaûy ra söï coá hö hoûng vì vaäy 
söûa chöõa nguoàn laø coâng vieäc raát caàn thieát. 
II. PHAÀN HÖÔÙNG DAÃN LYÙ THUYEÁT ÑEÅ THÖÏC TAÄP 
Sô ñoà khoái boä nguoàn: 
1- Nguoàn bình thöôøng 
Söû duïng transistor: 
Söû duïng IC: 
- Phaàn maïch AC: kieåm tra vaø ño tuaàn töï töø daây daãn ñieän AC vaøo, qua coâng 
taéc, caàu chì AC, ñieän trôû haïn doøng, bieán aùp vaø caàu diode chænh löu. 
- Phaàn maïch DC: kieåm tra tuaàn töï sau caàu diode chænh löu ñeán tuï loïc, ñieän 
trôû haïn doøng, caàu chì DC. Coù theå maïch coù nhieàu nguoàn DC khaùc nhau. 
- Phaàn oån aùp: tuøy söû duïng BJT, IC oån aùp seõ kieåm tra noùng hoaëc nguoäi ñeå 
tìm linh kieän hö hoûng. 
2- Nguoàn switching 
Nguyeân taéc switching: taïo maïch dao ñoäng ñoùng ngaét ñeå ñoåi sang nhöõng ñieän 
aùp caàn thieát. 
2.1 Maïch switching cuï theå 
Hình 6.2 
Hình 6.1 
 H
ìn
h
 6
.3
- Phaàn nguoàn AC: kieåm tra vaø ño nhö nguoàn bình thöôøng. 
- Phaàn nguoàn DC: kieåm tra vaø ño nhö nguoàn bình thöôøng. 
- Phaàn maïch dao ñoäng cao taàn: kieåm tra vaø ño tuaàn töï caùc linh kieän coâng 
suaát (BJT, IC...), maïch oån aùp xung, maïch hoài tieáp, bieán aùp xung, caùc ñieän aùp 
phaân cöïc. 
- Phaàn maïch ra nguoàn DC: kieåm tra vaø ño tuaàn töï caùc caàu diode chænh löu, 
caùc möùc DC cung caáp, caàu chì DC, caùc tuï loïc. 
- Linh kieän söû duïng taét chôø laø transistor Q802. Cöïc C ñöôïc caáp nguoàn töø IC 
oån aùp 78R08, cöïc B ñöôïc ñieàu khieån baèng xung kích. 
- IC STR-F6654: 
Nguoàn caáp taïi chaân 4 ñöôïc ñieàu khieån bôûi maïch beân: 
Khi caáp nguoàn thì IC chöa hoaït ñoäng, chæ khi tuï C naïp tôùi ñieän aùp 16V thì 
IC môùi hoaït ñoäng. Thôøi gian ñeå kích IC chaïy phuï thuoäc vaøo thôøi haèng naïp R×C. 
AÙp ra taïi chaân 3 luoân coá ñònh khi IC ñaõ hoaït ñoäng (khoâng phuï thuoäc aùp vaøo 
laø 110V hay 220V). 
2.2 Auto volt 
Maïch naén boäi aùp: 
Hình 6.4 
- Khi SCR khoâng daãn A & B hôû maïch: maïch naén loïc thoâng thöôøng. 
- Khi SCR daãn A & B noái taét: luùc naøy maïch naén boäi aùp. Chæ coù D 1, D2 laøm 
vieäc naén boäi aùp, D3 & D4 khoâng taùc duïng nhö hình sau: 
Hình 6.5 
2.3 Ñieàu khieån SCR ñeå Auto volt 
Hình 6.6 
- Khi aùp AC laø 220V thì aùp treân C1 lôùn laøm DZ daãn vaø Q1 daãn, aùp Vk = Vce = 
0 neân SCR taét Þ maïch naén ñieän bình thöôøng. 
- Khi aùp AC laø 110V thì aùp treân C1 nhoû laøm DZ taét vaø Q1 taét, aùp Vk taêng cao 
neân SCR daãn Þ maïch naén ñieän boäi aùp. 
2.4 Khôûi ñoäng nguoàn 
- Söû duïng maïch taét chôø. 
Hình 6.7 
809
801
 H
ìn
h
 6
.8
 - 
K
ho
âng
 s
öû 
du
ïng
 m
aïc
h 
ta
ét 
ch
ôø.
H
ìn
h
 6
.9
IC
84
2 
III. PHAÀN HÖÔÙNG DAÃN THÖÏC TAÄP 
- Sinh vieân thöïc taäp tröïc tieáp treân caùc nguoàn ñaõ bò Pan. 
- Söû duïng caùc thieát bò ño vaø kieåm tra phaùt hieän vuøng vaø caùc linh kieän bò hö. 
Hình 6.10: Sô ñoà moät boä nguoàn duøng taïo pan ñeå söûa chöõa 
An toaøn trong thöïc taäp söûa chöõa: 
 - Chænh ñuùng taàm ño vaø ñoái töôïng ño. 
 - Traùnh sai soá cho thieát bò. 
Tuøy thôøi ñieåm cuï theå vaø thöïc teá thò tröôøng, sinh vieân coù theå thöïc taäp coâng vieäc 
khaùc nhöng noäi dung vaãn naèm trong maûng kieán thöùc naøy. 
IV. ÑAÙNH GIAÙ KEÁT QUAÛ 
1- Quaù trình thöïc taäp söûa chöõa. 
2- Baûng baùo caùo theo maãu: 
Baûng baùo caùo keát quaû baøi 6 
Ngaøy  thaùng  naêm  
Hoï teân: 
Nhoùm: 
Coâng vieäc Loaïi nguoàn Hieän töôïng Nhaän ñònh Pan theo hieän töôïng vaät lyù 
Vò trí ño vaø 
kieåm tra Vuøng hö 
Linh kieän 
hö 
- Giaûi thích hieän töôïng veà toaùn vaø vaät lyù. 
- Sinh vieân coù theå öùng duïng maûng kieán thöùc naøy ñeå söûa chöõa caùc loaïi nguoàn khaùc 
nhau. 
Thaày höôùng daãn kieåm tra, goùp yù pheâ bình ruùt kinh nghieäm veà kyõ naêng tay 
ngheà cho töøng sinh vieân trong lôùp ñang hoïc.