Giáo trình thực hành Điều khiển công nghiệp - Võ Duy Linh

Trường Đại Học Công Nghiệp Tp.HCM 
Giáo trình thực hành điều khiển công nghiệp. 1 
LỜI NÓI ĐẦU 
Điều khiển cơng nghiệp là môn học chuyên ngành nhằm cung cấp các kiến thức 
liên quan đến lĩnh vực kỹ thuật số, lập trình logic điều khiển được. Đây là lĩnh vực 
phát triển rất mạnh mẽ của nền công nghệ hiện nay 
Giáo trình Điều khiển cơng nghiệp được biên soạn cho hệ cao đẳng nhằm giúp sinh 
viên đọc và hiểu được nguyên lý cơ bản của các thiết bị cũng như phương thức hoạt 
động của các mạch số , các phương pháp điều khiển và vận hành trong sản xuất sử 
dụng vi xử lý và bộ PLC(Programable Logic Control), Trong đĩ sử dụng PLC giúp 
cho kích thước mạch điện ngày càng đơn giản nhưng vẫn bảo đảm được độ chính 
xác cao. 
Các kiến thức trong giáo trình là những kiến thức cơ bản và nền tảng nhất của các 
mạch số, vi xử lý và PLC .Trên cơ sở kiến thức nền tảng đó ta có thể nghiên cứu 
sâu hơn và kết hợp với kiến thức các môn học khác để thiết kế những mạch phức 
tạp với những tính năng đa dạng đáp ứng được nhu cầu người sử dụng. 
Trong mỗi chương đều có các bài tập ứng dụng nhằm giúp sinh viên bước đầu làm 
quen với lĩnh vực Điều khiển cơng nghiệp.Với các bài tập thiết kế nhằm giúp sinh 
viên từng bước có khả năng tư duy để tạo ra các mạch ứng dụng trong thực tế làm 
cơ sở cho việc phát triển và nghiên cứu sau này. 
TP. Hồ Chí Minh năm 2004 
 Võõ Duy Linh 
Trường Đại Học Công Nghiệp Tp.HCM 
Giáo trình thực hành điều khiển công nghiệp. 2 
MỤC LỤC 
Nội dung 
Bài 1: Giới thiệu Bộ điều khiển logic lập trình của 
Siemens S7-200 và chương trình STEP7-MicroWin. 
Bài 2 : Các lệnh cơ bản của S7-200 
Bài 3 : Điều khiển động cơ tuần tự 
Bài 4 : Điều khiển dây chuyền táo 
Bài 5 : Điều khiển đèn giao thông 
Bài 6: Các kỹ thuật lập trình 
Trang 
6 
9 
16 
21 
26 
32 
Trường Đại Học Công Nghiệp Tp.HCM 
Giáo trình thực hành điều khiển công nghiệp. 3 
Trường Cao đẳng công nghiệp 4 
Khoa Điện tử – Tự động hóa 
CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO CAO ĐẲNG 
 MÔN HỌC: THỰC HÀNH ĐIỀU KHIỂN CÔNG NGHIỆP 
1. Mã môn học : 
2. Số đơn vị học trình : 1 ( 30 giờ ) 
3. Trình độ thuộc khối kiến thức : khối cơ sở ngành 
4. Phân bố thời gian : 100% thực hành 
5. Điều kiện tiên quyết : Điều khiển công nghiệp 
6. Mô tả vắn tắt nội dung môn học : 
Môn học bao gồm : Giới thiệu PLC Siemens S7-200/S7-300 và cài đặt 
và sử dụng chương trình STEP7-MicroWin; Ngôn ngữ lập trình trên PLC S7-
200/S7-300; dùng PLC điều khiển khởi động động cơ tuần tự; Dùng PLC điều 
khiển đèn giao thông; Máy đóng gói sản phẩm dùng PLC; dùng PLC điều 
khiển thang máy và các ứng dụng trong sản xuất công nghiệp. 
7. Nhiệm vụ sinh viên : Tham dự học và thảo luận đầy đủ. Thi vàkiểm tra 
giữa học kỳ theo qui chế 04/1999/QĐ-Bộ GD&ĐT. 
8. Tài liệu học tập: 
9. Tài liệu tham khảo: 
[1]. Ian G. Warnock, Programmable Controllers 
[2]. David W. Pessen, Industrial Automation: Circuit design and Components, 
John Wiley &Son, 1990. 
[3]. Omron, CQM1/CPM1 Programmable Controllers : Programming Manual, 
1996 
[4]. Choi Yong Sik, Điều khiển PLC . Người dịch : Vũ Đinh Nghiêm 
Hùng,2001. 
[5]. Nguyễn Doãn Phước , Phan Xuân Minh, Tự động hóa với Simatic S7-200, 
ĐHBK Hà nội,1997. 
 [6]. Nguyễn Doãn Phước , Phan Xuân Minh, Vũ Văn Hà, Tự động hóa với 
Simatic S7-300, NXB KHKT, 2000. 
[7]. Nguyễn Tấn Phước, Ứng dụng PLC Siemens và Moeller trong tự động hóa, 
NXB TP. HCM, 2001 
 10. Tiêu chuẩn đánh giá sinh viên : 
-Nắm được cơ bản nội dung thực hành. 
-Có hiểu biết về kỹ thuật khi thực hành. 
Trường Đại Học Công Nghiệp Tp.HCM 
Giáo trình thực hành điều khiển công nghiệp. 4 
-Có kỹ năng thực hành. 
-Có tính chủ động trong thực hành. 
-Có thái độ nghiêm túc trong học tập. 
 11. Thang điểm thi : 10/10 
12. Mục tiêu của môn học : Sau khi hoàn tất môn học sinh viên phải biết : 
- Nguyên lý hoạt động của PLC và cấu trúc bên trong PLC. 
- Hiểu và vận dụng các lệnh PLC. Lấy PLC Logo/S200/S300 của hãng 
Siemens làm minh họa. 
- Hệ thống điều khiển bằng PLC. Các ứng dụng trong điều khiển công 
nghiệp : điều khiển đèn giao thông, máy đóng gói sản phẩm, điều khiển 
thang máy,điều khiển động cơ tuần tự,vv 
- Biết vận hành và sửa chữa các mạch điều khiển PLC cơ bản. 
13. Nội dung chi tiết của chương trình : 
Thực hành điều khiển công nghiệp ( Industrial Control Practice) (30 giờ) 
Nội dung Số tiết Ghi chú 
Bài 1: Giới thiệu Bộ điều khiển logic 
lập trình của Siemens S7-200 và 
chương trình STEP7-MicroWin. 
5 g 
Bài 2 : Các lệnh cơ bản của S7-200 5g 
Bài 3 : Điều khiển động cơ tuần tự 5g 
Bài 4 : Điều khiển dây chuyền táo 5g 
Bài 5 : Điều khiển đèn giao thông 5g 
Bài 6: Các kỹ thuật lập trình 3 g 
Oân tập, thi kiểm tra 2g 
Thiết bị thực hành: 
1. Máy tính Pentium (R) 4 tốc độ 1.6 Ghz hay 1.8 Ghz cấu hình: Ổ cứng 20 Gb, 
Ram 128 Mb, Màn hình : 17” 
2. Thiết bị huấn luyện PLC Logo/S200/s300 
3. Thiết bị lập trình : phần mềm có license của hãng Siemens 
4. Cáp kết nối PC/PPI. 
5. Các mô hình thí nghiệm : môđun vào ra mở rộng, mođun mềm PID, điều 
khiển khởi động động cơ tuần tự, điều khiển đèn giao thông, máy đóng gói sản 
phẩm, điều khiển thang máy, Điều khiển bình trộn, Điều khiển cánh tay robot, 
vv 
Trường Đại Học Công Nghiệp Tp.HCM 
Giáo trình thực hành điều khiển công nghiệp. 5 
NỘI DUNG CHI TIẾT: 
BÀI 1 : BỘ ĐIỀU KHIỂN LOGIC LẬP TRÌNH S7-200 VÀ 
PHẦN MỀM STEP7-MICROWIN. 
1. Thiết bị sử dụng: 
- Máy tính. 
- Bộ điều khiển Logic lập trình S7-200. 
- Cáp PC/PPI. 
2.Giới thiệu tổng quan về PLC S7-200 
1.1 Cấu tạo PLC 
1.2 Các thành phần cơ bản 
3. Sử dụng Step 7- MicroWin 
3.1 Cài đặt step7 và chọn chế độ làm việc 
- Chạy chương trình setup của Step 7 – MicroWin. 
- Chọn Next và theo các hướng dẫn của chương trình setup. 
Trường Đại Học Công Nghiệp Tp.HCM 
Giáo trình thực hành điều khiển công nghiệp. 6 
3.2 Soạn thảo một project 
+ Khởi động chương trình: Chọn Start + Program + Step7- MicroWin. 
-Chương trình trong LAD: Chọn View + Ladder 
- Chương trình trong STL: Chọn View + STL 
Trường Đại Học Công Nghiệp Tp.HCM 
Giáo trình thực hành điều khiển công nghiệp. 7 
3.2. Nạp chương trình vào S7-200: 
- Kết nối cáp PC/PPI nối S7-200 và máy tính qua cổng COM. 
- Kiểm tra kết nối: Chọn View + Communication 
Trường Đại Học Công Nghiệp Tp.HCM 
Giáo trình thực hành điều khiển công nghiệp. 8 
- Nhấp đúp vào “Double click to Refresh” và đợi cho đến khi đèn 
Communication nhấp nháy. 
- Chọn File + Download ... và chọn OK ở các hộp thoại cho đến khi nào xuất 
hiện hộp thoại Download was successful. 
- Chọn PLC + Run để chạy kiểm tra chương trình đã nạp vào PLC. 
Trường Đại Học Công Nghiệp Tp.HCM 
Giáo trình thực hành điều khiển công nghiệp. 9 
BÀI 2 : CÁC LỆNH CƠ BẢN CỦA S7-200 
1. Thiết bị sử dụng: 
- Máy tính. 
- Bộ điều khiển Logic lập trình S7-200. 
- Cáp PC/PPI. 
2 Tập lệnh S7-200 : 
+ Lệnh xuất nhập cơ bản 
- Lệnh LoaD và lệnh OUT: 
- Lệnh And: 
- Lệnh Or: 
+ Lệnh xử lý khối: 
* Lệnh Or LoaD: 
Trường Đại Học Công Nghiệp Tp.HCM 
Giáo trình thực hành điều khiển công nghiệp. 10 
* Lệnh And LoaD: 
+ Lệnh rẽ nhánh – LPS/LPP: 
+ Lệnh Set và Reset: 
+ Lệnh Timer: TON/TOF/TONR 
Trường Đại Học Công Nghiệp Tp.HCM 
Giáo trình thực hành điều khiển công nghiệp. 11 
+ Lệnh Counter: 
• Lệnh đếm xuống(Counter Down) 
• Lệnh đếm lên(Counter Up) 
Trường Đại Học Công Nghiệp Tp.HCM 
Giáo trình thực hành điều khiển công nghiệp. 12 
• Lệnh đếm lên/xuống(Counter Up/Down) 
+ Lệnh kích cạnh lên và kích cạnh xuống: Lệnh EU và ED 
3. Các bước thực hiện: 
- Nhập từng lệnh trên vào S7-200 dưới dạng giản đồ hình thang 
- Ghi lại dạng lệnh STL tương ứng. 
- Chạy từng lệnh và kiểm tra sự thay đổi của các ngõ ra Qx.x khi thay đổi các 
ngõ vào Ix.x. 
4. Báo cáo kết quả: 
- Dạng lệnh STL tương ứng 
TT LỆNH MÃ LỆNH TÓAN HẠNG 
1 Lệnh LoaD 
2 Lệnh OUT 
3 Lệnh And 
Trường Đại Học Công Nghiệp Tp.HCM 
Giáo trình thực hành điều khiển công nghiệp. 13 
4 Lệnh Or 
5 Lệnh Or LoaD 
6 Lệnh And LoaD 
7 Lệnh rẽ nhánh – LPS/LPP 
8 Lệnh Set và Reset 
9 Lệnh TON 
10 Lệnh TOF 
11 Lệnh TONR 
12 Lệnh đếm xuống 
Trường Đại Học Công Nghiệp Tp.HCM 
Giáo trình thực hành điều khiển công nghiệp. 14 
13 Lệnh đếm lean 
14 Lệnh đếm lên/xuống 
15 Lệnh EU và ED 
- Kiểm tra sự thay đổi của ngõ ra: 
TT LỆNH Mô tả thay đổi ngõ ra Qx.x 
1 Lệnh LoaD 
2 Lệnh OUT 
3 Lệnh And 
4 Lệnh Or 
5 Lệnh Or LoaD 
6 Lệnh And LoaD 
7 Lệnh rẽ nhánh – LPS/LPP 
8 Lệnh Set và Reset 
9 Lệnh TON 
Trường Đại Học Công Nghiệp Tp.HCM 
Giáo trình thực hành điều khiển công nghiệp. 15 
10 Lệnh TOF 
11 Lệnh TONR 
12 Lệnh đếm xuống 
13 Lệnh đếm lean 
14 Lệnh đếm lên/xuống 
15 Lệnh EU và ED 
Trường Đại Học Công Nghiệp Tp.HCM 
Giáo trình thực hành điều khiển công nghiệp. 16 
BÀI 3 : ĐIỀU KHIỂN BỐN ĐỘNG CƠ TUẦN TỰ NHAU 
1. Thiết bị sử dụng: 
- Máy tính. 
- Bộ điều khiển Logic lập trình S7-200. 
- Cáp PC/PPI. 
- Mô hình điều khiển động cơ. 
2. Giới thiệu về các nguyên lý điều khiển 
- Điều khiển động cơ chạy tuần tự 
- Điều khiển động cơ ngừng tuần tự 
- Điều khiển động cơ chạy và ngừng tuần tự: Chương trình điều khiển 4 
động cơ tuần tự nhau. Động cơ sau khởi động chậm hơn động cơ trước 5 
giây. Khi một động cơ có sự cố, thì những động cơ sau nó sẽ dừng lại 
theo. 
- Sơ đồ hình thang: 
Trường Đại Học Công Nghiệp Tp.HCM 
Giáo trình thực hành điều khiển công nghiệp. 17 
Ngõ vào Ngõ ra 
START I0.0 DONG_CO_1 Q0.0 
FAULT1 I0.1 DONG_CO_2 Q0.1 
FAULT2 I0.2 DONG_CO_3 Q0.4 
FAULT3 I0.3 DONG_CO_4 Q0.3 
FAULT4 I0.4 
3.Các bước thực hiện 
-Nhập chương trình trên dưới dạng Ladder và nạp vào S7-200 qua cáp 
PC/PPI 
- Ghi lại lệnh STL tương ứng 
-Chạy chương trình. 
-Kiểm tra kết quả. 
-Nhận xét kết quả. 
4. Bài tập mở rộng 
Trường Đại Học Công Nghiệp Tp.HCM 
Giáo trình thực hành điều khiển công nghiệp. 18 
- Viết lại chương trình trên với các yêu cầu tương tự như trên, ngoài ra còn 
thêm điều kiện sau: cho 4 động cơ khởi động và hoạt động trong 1 phút, sau đó 
dừng toàn bộ động cơ trong một phút. 
5. Báo cáo kết quả 
- Dạng lệnh STL tương ứng 
TT MÃ LỆNH TÓAN HẠNG MÃ LỆNH TÓAN HẠNG 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
10 
11 
12 
13 
14 
15 
16 
17 
18 
19 
20 
21 
22 
23 
24 
- Trạng thái các ngõ vào và ngõ ra 
Trường Đại Học Công Nghiệp Tp.HCM 
Giáo trình thực hành điều khiển công nghiệp. 19 
Ngõ vào Trạng thái Ix.x Ngõ ra Trạng thái Qx.x 
START I0.0 DONG_CO_1 Q0.0 
FAULT1 I0.1 DONG_CO_2 Q0.1 
FAULT2 I0.2 DONG_CO_3 Q0.4 
FAULT3 I0.3 DONG_CO_4 Q0.3 
FAULT4 I0.4 
- Chương trình dạng LAD cho bài tập phần mở rộng: 
- Chương trình dạng STL cho bài tập phần mở rộng: 
Trường Đại Học Công Nghiệp Tp.HCM 
Giáo trình thực hành điều khiển công nghiệp. 20 
TT MÃ LỆNH TÓAN HẠNG MÃ LỆNH TÓAN HẠNG 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
10 
11 
12 
13 
14 
15 
16 
17 
18 
19 
20 
21 
22 
23 
24 
Trường Đại Học Công Nghiệp Tp.HCM 
Giáo trình thực hành điều khiển công nghiệp. 21 
BÀI 4 : ĐIỀU KHIỂN DÂY CHUYỀN TÁO 
1. Thiết bị sử dụng: 
- Máy tính. 
- Bộ điều khiển Logic lập trình S7-200. 
- Cáp PC/PPI. 
- Mô hình dây chuyền táo. 
2. Giới thiệu về các nguyên lý điều khiển 
- Nguyên lý làm việc 
Cảm biến hộp 
(I0.3) 
Cảm biến táo 
(I0.2) 
Động cơ hộp 
(Q0.1) 
Động cơ táo 
(Q0.0) 
Táo 
Trường Đại Học Công Nghiệp Tp.HCM 
Giáo trình thực hành điều khiển công nghiệp. 22 
Khi nhấn nút start(I0.0) động cơ quay dây chuyền thùng táo sẽ được khởi 
động. Khi cảm biến thùng táo thay đổi trạng thái, có nghĩa là đã có thùng 
táo dừng tại vị trí đặt cảm biến. Khi đó động cơ quay dây chuyền táo sẽ 
được khởi động để rót táo vào thùng. Nếu cảm biến táo(I0.2) thay đổi trạng 
thái 10 lần tức là đã có 10 trái táo nằm ở trong thùng và động cơ quay dây 
chuyền táo tiếp tục được khởi động để đưa thùng kế tiếp vào vị trí. Trong 
trường hợp có sự cố nút stop(I0.1) dùng để dùng tòan bộ dây chuyền. 
- Giản đồ hình thang 
- Bảng ký hiệu: 
Ký hiệu Ngõ vào/ra 
start I0.0 
stop I0.1 
cbhop I0.3 
cbtao I0.2 
dctao Q0.0 
dchop Q0.1 
Trường Đại Học Công Nghiệp Tp.HCM 
Giáo trình thực hành điều khiển công nghiệp. 23 
3. Các bước thực hiện 
- Nhập chương trình và ghi lại lệnh STL tương ứng 
- Chạy chương trình 
- Kiểm tra kết quả 
- Nhận xét kết quả 
4. Phần mở rộng 
- Trong chương trình trên chưa có khâu đóng nấp thùng táo, hãy viết lại chương 
trình có khâu xử lý đóng nắp thùng táo. Cho biết các ngõ vào / ra thêm vào để 
thực hiện yêu cầu trên. 
5. Báo cáo kết quả 
- Dạng lệnh STL 
TT MÃ LỆNH TÓAN HẠNG MÃ LỆNH TÓAN HẠNG 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
10 
11 
12 
13 
14 
15 
16 
17 
18 
19 
20 
21 
22 
23 
24 
Trường Đại Học Công Nghiệp Tp.HCM 
Giáo trình thực hành điều khiển công nghiệp. 24 
- Trạng thái các ngõ vào và ngõ ra 
Ngõ vào Trạng thái Ix.x Ngõ ra Trạng thái Qx.x 
START I0.0 DCTAO Q0.0 
STOP I0.1 DCHOP Q0.1 
CBTAO I0.2 
CBHOP I0.3 
- Chương trình dạng LAD cho bài tập phần mở rộng: 
Trường Đại Học Công Nghiệp Tp.HCM 
Giáo trình thực hành điều khiển công nghiệp. 25 
- Chương trình dạng STL cho bài tập phần mở rộng: 
TT MÃ LỆNH TÓAN HẠNG MÃ LỆNH TÓAN HẠNG 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
10 
11 
12 
13 
14 
15 
16 
17 
18 
19 
20 
21 
22 
23 
24 
Trường Đại Học Công Nghiệp Tp.HCM 
Giáo trình thực hành điều khiển công nghiệp. 26 
BÀI 5 : ĐIỀU KHIỂN ĐÈN GIAO THÔNG 
1. Thiết bị sử dụng: 
- Máy tính. 
- Bộ điều khiển Logic lập trình S7-200. 
- Cáp PC/PPI. 
- Mô hình đèn giao thông. 
2. Giới thiệu về các nguyên lý điều khiển 
- Nguyên lý làm việc 
- Giản đồ hình thang: 
Trường Đại Học Công Nghiệp Tp.HCM 
Giáo trình thực hành điều khiển công nghiệp. 27 
3.Các bước thực hiện 
-Nhập chương trình và ghi lại lệnh STL tương ứng. 
-Chạy chương trình 
-Kiểm tra kết quả 
-Nhận xét kết quả 
4. Phần mở rộng 
 - Viết thêm các chương trình con thực hiện chức năng điều khiển bằng tay 
và điều khiển chế độ ban đêm. 
5. Báo cáo kết quả 
- Dạng lệnh STL 
TT MÃ LỆNH TÓAN HẠNG MÃ LỆNH TÓAN HẠNG 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
10 
Trường Đại Học Công Nghiệp Tp.HCM 
Giáo trình thực hành điều khiển công nghiệp. 28 
11 
12 
13 
14 
15 
16 
17 
18 
19 
20 
21 
22 
23 
24 
- Trạng thái các ngõ vào và ngõ ra 
- Chương trình dạng LAD cho bài tập phần mở rộng: 
Trường Đại Học Công Nghiệp Tp.HCM 
Giáo trình thực hành điều khiển công nghiệp. 29 
Trường Đại Học Công Nghiệp Tp.HCM 
Giáo trình thực hành điều khiển công nghiệp. 30 
- Chương trình dạng STL cho bài tập phần mở rộng: 
TT MÃ LỆNH TÓAN HẠNG MÃ LỆNH TÓAN HẠNG 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
10 
11 
12 
13 
14 
15 
16 
17 
18 
19 
20 
21 
22 
23 
24 
25 
26 
27 
28 
29 
30 
31 
32 
33 
Trường Đại Học Công Nghiệp Tp.HCM 
Giáo trình thực hành điều khiển công nghiệp. 31 
BÀI 6 : KỸ THUẬT LẬP TRÌNH 
1 . Kỹ thuật lập trình 
1.1 Giới thiệu chung 
1.2 Lập trình tuyến tính 
1.3 Lập trình có cấu trúc 
 Chương trình con 
 -Khởi động chương trình con 
 -Các hàm biến đổi dữ liệu 
 -Xây dựng cấu trúc vòng lặp 
1.4 Sử dụng các khối OB 
1.5 Những hàm chuẩn quản lý ngắt 
1.6 Các lỗi thường gặp khi lập trình 
1.7 Tối ưu hóa chương trình 
2. ÔN TẬP, THI KIỂM TRA 
-Oân tập 
-Thi kiểm tra