Gợi ý một số cách tạo hứng thú cho lời vào bài trong dạy học phân môn tập đọc ở tiểu học

Created by Simpo PDF Creator Pro (unregistered version)
Tư liệu tham khảo Số 25 năm 2011 
_____________________________________________________________________________________________________________ 
 134
GỢI Ý MỘT SỐ CÁCH TẠO HỨNG THÚ CHO LỜI VÀO BÀI 
TRONG DẠY HỌC PHÂN MÔN TẬP ĐỌC Ở TIỂU HỌC 
HOÀNG THỤY BÍCH THỦY*, BÙI THỊ KIM TRÚC** 
TÓM TẮT 
Hứng thú có vai trò quan trọng trong học tập. Lời giới thiệu vào bài Tập đọc hứng 
thú kích thích nhu cầu học, giúp học sinh học tập tích cực, chủ động khám phá kiến thức 
mới. Một số cách giới thiệu bài hứng thú như là đặt vấn đề, tạo tình huống giao tiếp, kích 
thích thị giác, kích thích thính giác Để dạy học có hiệu quả trong phân môn Tập đọc, 
giáo viên cần chú ý sáng tạo ra nhiều cách vào bài mới, tạo thú vị cho bài học đồng thời 
tạo hứng thú và duy trì hứng thú học tập lâu dài cho học sinh. 
ABSTRACT 
Some measures to withdraw pupils’ interest in introduction to Reading 
at primary schools 
Interest has an important role in learning. Introduction to Reading stimulates 
learning pupils’ needs; helps them learn, and explore new knowledge actively. Some 
interesting ways of introduction are setting pupils problems, creating communicative 
situations, stimulating audio-visual perceptions... To teach effectively Reading, teachers 
should pay attention to creating new ways of introduction, make Reading more interesting, 
as well as inspire pupils with learning and maintain their interests for long. 
1. Vai trò của việc tạo hứng thú 
trong học tập 
Hứng thú có vai trò rất quan trọng 
trong học tập và công việc, không có việc 
gì người ta không làm được dưới ảnh 
hưởng của hứng thú. M.Gorki từng nói: 
“Thiên tài nảy nở từ tình yêu đối với 
công việc”. Trong dạy học, nhà giáo dục 
Willama Ward cho rằng: “Chỉ nói thôi là 
thầy giáo xoàng. Giảng giải là thầy giáo 
tốt. Minh hoạ và biểu diễn là thầy giáo 
giỏi. Gây hứng thú học tập là thầy giáo vĩ 
đại”. Do vậy, trong dạy học Tập đọc ở 
tiểu học, việc tạo hứng thú cho lời giới 
thiệu bài rất quan trọng. Lời giới thiệu bài 
* ThS, Khoa Giáo dục Tiểu học Trường Đại học 
Sài Gòn 
** ThS, Khoa Giáo dục Tiểu học Trường Đại học 
Sài Gòn 
bài hấp dẫn khơi dậy sự tò mò, kích thích 
sự ham muốn học tập tạo cho học sinh 
hứng khởi, hăng say khám phá bài học 
mới. 
2. Một số cách tạo hứng thú cho lời 
vào bài trong dạy học phân môn Tập 
đọc ở tiểu học 
Hứng thú là thái độ đặc thù của cá 
nhân với đối tượng, vừa có ý nghĩa với 
cuộc sống vừa có khả năng đem lại khoái 
cảm cho cá nhân trong quá trình hoạt 
động. Cách vào bài tạo hứng thú trong 
bài Tập đọc là cách tác động vào học sinh 
thông qua những yếu tố “kích thích” nhu 
cầu học tập từ bài Tập đọc để giúp các 
em có thái độ học tập tích cực trong suốt 
bài học. 
Hứng thú có ba yếu tố đặc trưng: 
nhận thức, xúc cảm và hành vi. Để hình 
Created by Simpo PDF Creator Pro (unregistered version)
Tạp chí KHOA HỌC ĐHSP TP HCM Hoàng Thụy Bích Thủy và tgk 
_____________________________________________________________________________________________________________ 
 135 
thành và phát triển hứng thú phải tác 
động toàn diện đến ba yếu tố nêu trên. 
Theo A.G. Cô-va-li-ốp, hứng thú có thể 
được hình thành một cách tự phát vì 
không có ý thức, do sự hấp dẫn về tình 
cảm, sau đó mới dẫn đến nhận thức ý 
nghĩa của đối tượng đó; quá trình hình 
thành hứng thú có thể theo hướng ngược 
lại từ chỗ có ý thức về ý nghĩa của đối 
tượng dẫn đến chỗ bị đối tượng hấp dẫn”. 
Ngoài ra, đặc điểm của đối tượng, đặc 
điểm của chủ thể, tác động của môi 
trường cũng ảnh hưởng đến quá trình 
hình thành hứng thú. 
Sau khi tiến hành phân tích đặc 
điểm tâm lý học sinh tiểu học, đặc điểm 
phân môn Tập đọc, môi trường học 
tập, chúng tôi đề nghị một số cách tạo 
hứng thú cho lời vào bài trong dạy học 
phân môn Tập đọc ở tiểu học như sau: 
- Đặt vấn đề 
“Vấn đề” ở đây là được hiểu là điều 
cần xem xét, giải quyết (theo Từ điển 
tiếng Việt, Hoàng Phê chủ biên) và “tình 
huống có vấn đề” được thiết lập khi nó 
tồn tại một “vấn đề” gợi nhu cầu nhận 
thức, khơi gợi niềm tin bản thân. Để “đặt 
vấn đề” trong lời giới thiệu bài Tập đọc, 
giáo viên cần chọn lựa “điểm nổi bật, 
mấu chốt” trong nội dung bài dạy để tạo 
“tình huống có vấn đề” nhằm giúp học 
sinh nảy sinh “nghi vấn khởi đầu”, kích 
thích nhu cầu mong muốn hiểu biết, tìm 
tòi nội dung bài Tập đọc. 
- So sánh, đối chiếu 
Lời giới thiệu bài bằng việc so sánh 
đối chiếu giúp học sinh so sánh những 
mảng kiến thức học sinh đã biết với kiến 
thức còn ẩn trong chủ đề của bài Tập 
đọc; từ đó, nảy sinh ở học sinh điều chưa 
biết cần khám phá, tìm tòi qua bài Tập 
đọc ấy, thôi thúc học sinh động não, phán 
đoán và có nhu cầu học tập để giải quyết 
điều mình đoán là đúng hay sai đồng thời 
phát hiện điều thú vị của bài học. Lời vào 
bài theo cách này đòi hỏi giáo viên phải 
khéo léo nhặt ra được trong bài Tập đọc 
những chi tiết đắt giá, nổi bật, gần gũi với 
học sinh để các em có thể so sánh đối 
chiếu với kinh nghiệm hiện có của mình. 
- Kích thích thị giác 
Giáo viên sử dụng các phương tiện 
trực quan như: tranh ảnh, phim tài liệu, 
vật thật, để học sinh phát hiện điều mới 
lạ (điều chưa biết) liên quan đến nội dung 
bài học mới. 
- Kích thích thính giác 
Ngoài những phương tiện trực quan 
kích thích thị giác, giáo viên cũng có thể 
sử dụng phương tiện dạy học kích thích 
thính giác như nhạc cảm, bài hát, âm 
thanh, 
- Đặt học sinh vào tình huống giao 
tiếp 
Đối với một số bài đọc có nội dung 
liên quan đến cách ứng xử với mọi người 
xung quanh, giáo viên có thể chuyển nội 
dung đó thành một tình huống giao tiếp 
của chính các em. 
- Kể chuyện ngắn 
Kể chuyện ngắn là cách giáo viên 
dẫn dắt từ một câu chuyện có liên quan 
đến bài đọc để làm nổi bật ý trọng tâm 
của bài học mới. 
- Sử dụng ảo thuật, câu đố 
Giáo viên sử dụng một trong các 
cách giới thiệu nêu trên theo các bước: 
Created by Simpo PDF Creator Pro (unregistered version)
Tư liệu tham khảo Số 25 năm 2011 
_____________________________________________________________________________________________________________ 
 136
- Bước 1: Lựa chọn cách giới thiệu 
bài phù hợp 
- Bước 2: Chuẩn bị tình huống, 
phương tiện hỗ trợ cách giới thiệu bài 
- Bước 3: Soạn và hoàn chỉnh lời giới 
thiệu bài 
- Bước 4: Thực hiện giới thiệu bài 
3. Một số ví dụ 
3.1. Đặt vấn đề 
Ví dụ 1. 
Tuần 27: TV4, tập 2, trang 90 
Bài Con sẻ (theo Tuốc - ghê - nhép) 
“Đây là một con chim sẻ rất nhỏ bé. 
Thế nhưng nhà văn Tuốc - ghê - nhép đã 
kính cẩn nghiêng mình thán phục trước 
nó, vì sao vậy? Chúng ta hãy cùng nhau 
đọc bài “Con sẻ” để trả lời câu hỏi này 
nhé.” 
Ví dụ 2. 
Tuần 32: TV3, tập 2, trang 113 
Bài Người đi săn và con vượn 
(Theo Lép Tôn-xtôi) 
“Trong cuộc sống, tình mẫu tử rất 
đáng quý. Để sinh ra con, người mẹ đã 
chịu đựng một khoảng thời gian mang 
nặng, đẻ đau. Chắc chắn người mẹ nào 
cũng sẽ dành cho đứa con thương yêu của 
mình một tình cảm thiêng liêng, cao quý 
nhất. Vậy tình mẫu tử trong thế giới loài 
vật thể hiện như thế nào? Chúng ta cùng 
tìm hiểu câu chuyện “Người đi săn và 
con vượn”. 
3.2. So sánh, đối chiếu 
Ví dụ 
Tuần 22: TV4, tập 2, trang 38 
Bài Chợ Tết (theo Đoàn Văn Cừ) 
“Vào những ngày giáp Tết, cảnh 
chợ Tết ở nơi em sống diễn ra như thế 
nào? Có điều gì làm em nhớ nhất? Tác 
giả Đoàn Văn Cừ đã vẽ một bức tranh 
chợ Tết ở quê ông thật đẹp và nhiều điều 
lạ, bất ngờ. Các em khám phá xem đó là 
những điều gì qua bài thơ này nhé!” 
3.3. Kích thích thị giác 
Ví dụ 
Tuần 30: TV5, tập 2, trang 122 
Bài Tà áo dài Việt Nam (Theo Trần 
Ngọc Thêm) 
Cho học sinh xem đoạn phim tài 
liệu về áo dài Việt Nam qua các thời kì. 
Created by Simpo PDF Creator Pro (unregistered version)
Tạp chí KHOA HỌC ĐHSP TP HCM Hoàng Thụy Bích Thủy và tgk 
_____________________________________________________________________________________________________________ 
 137 
Các em có nhận xét gì về áo dài xưa 
và nay? GV giới thiệu áo dài là hình ảnh 
biểu trưng cho phụ nữ Việt Nam từ bao 
đời nay. Là công dân Việt Nam, chúng ta 
cần biết điều gì về chiếc áo truyền thống 
của mình? Kiến thức ấy được tóm tắt 
trong bài tập đọc “Tà áo dài Việt Nam”. 
Tuần 25: TV3, tập 2, trang 60 
Bài Hội đua voi ở Tây Nguyên 
(Theo Lê Tấn) 
Đưa một số hình ảnh sau: 
Created by Simpo PDF Creator Pro (unregistered version)
Tư liệu tham khảo Số 25 năm 2011 
_____________________________________________________________________________________________________________ 
 138
“Giáo viên yêu cầu HS nêu những 
điều quan sát được trong ảnh và giới 
thiệu: Những bức ảnh này ghi lại một 
ngày hội nổi tiếng của Việt Nam nói 
chung, của đồng bào Tây Nguyên nói 
riêng. Chúng ta cùng đọc bài “Hội đua 
voi ở Tây Nguyên” để xem chi tiết của 
ngày hội ấy thế nào mà lại thu nhất nhiều 
người xem đến thế?” 
3.4. Kích thích thính giác 
Ví dụ 
Tuần 24: TV3, tập 2, trang 54 
Bài Tiếng đàn (theo Lưu Quang 
Vũ) 
Yên lặng và lắng nghe một âm 
thanh êm dịu (GV mở giai điệu với đàn 
violon) 
“Âm thanh ấy là âm thanh của loại 
nhạc cụ nào? Em có thể tưởng tượng 
được hình ảnh của người chơi đàn hiện 
lên như thế nào?” 
Người chơi đàn là một nghệ sĩ. 
Người nghệ sĩ violon tài ba như Tạ Bôn, 
Bùi Công Duy, Phượng Như cho ta 
những âm thanh trầm bổng kì diệu đến lạ 
thường. Còn người nghệ sĩ nhỏ tuổi trong 
bài “Tiếng đàn” sau có gì đặc biệt và 
những giai điệu của em ngân vang cho ta 
cảm nhận điều gì thú vị? 
Tuần 4: TV5, tập 1, trang 41 
Bài Bài ca về Trái Đất (Định Hải) 
“Các em nhắm mắt lại và cùng trải 
lòng mình để lắng nghe bài hát 
sau.(GV mở bài hát Trái đất này là của 
chúng mình, nhạc Trương Quang Lục)” 
“Bài hát gợi cho em cảm xúc gì? 
Gợi cho em nghĩ đến điều gì?” 
“Bài hát được phổ nhạc từ bài thơ 
Bài ca về Trái Đất của nhà thơ Định Hải. 
Các em thử đoán nhà thơ Định Hải muốn 
nhắn nhủ điều gì với các em qua bài thơ 
này nhé!” 
3.5. Đặt học sinh vào tình huống giao 
tiếp 
Ví dụ 
Tuần 19: TV2, tập 2, trang 7 
Bài Lá thư nhầm địa chỉ (Hảo 
Minh) 
“Có một bác đưa thư tìm đến nhà 
em. Bác ấy gặp em và gửi một lá thư. 
Nhìn sơ qua phần người nhận, em phát 
hiện ra không ai trong nhà mình có tên đó 
cả. Lúc đó, em sẽ làm gì? (Học sinh trả 
lời)” 
“Thế còn bạn Mai trong bài đọc 
“Lá thư nhầm địa chỉ” đã ứng xử thế 
nào?” 
3.6. Kể chuyện ngắn 
Ví dụ 
Tuần 30: TV2, tập 2, trang 105 
Bài Cháu nhớ Bác Hồ (theo Thanh 
Hải) 
“Trong một Hội nghị ở Pháp, Bác 
được thết đãi một buổi tiệc khá long 
trọng. Trước khi ra về, Người chọn lấy 
một quả táo ngon trên bàn, bỏ vào túi. 
Mọi người đều kinh ngạc chú ý tới việc 
ấy. Khi Bác bước ra khỏi phòng, rất đông 
Created by Simpo PDF Creator Pro (unregistered version)
Tạp chí KHOA HỌC ĐHSP TP HCM Hoàng Thụy Bích Thủy và tgk 
_____________________________________________________________________________________________________________ 
 139 
bà con Việt kiều và cả người Pháp đang 
đúng đón Bác. Bác chào mọi người và 
không quên đến một bà mẹ đang bế cháu 
nhỏ, giơ tay bế cháu và tặng cháu bé quả 
táo. Cử chỉ của Bác đã làm những người 
có mặt ở đó từ chỗ tò mò, ngạc nhiên đến 
vui mừng và cảm phục về tấm lòng của 
Bác. 
Câu chuyện kể về ai? Tình cảm của 
Bác đối với thiếu nhi như thế nào? (Học 
sinh trả lời) 
Và tình cảm của thiếu nhi đối với 
Bác như thế nào? Thể hiện ra sao? Các 
em hãy tự tìm lời giải đáp qua bài thơ 
“Cháu nhớ Bác Hồ” của nhà thơ Thanh 
Hải.” 
3.7. Sử dụng ảo thuật, câu đố 
Ví dụ 
Tuần 23: TV3, tập 2, trang 40 
Bài Nhà ảo thuật (theo Blai - tơn. 
Lương Hùng dịch) 
Diễn một trò ảo thuật nhỏ như ảo 
thuật dây biến ra chiếc khăn, cắt dây 
không đứt 
“Ảo thuật là một môn nghệ thuật 
thú vị thu hút mọi người. Đặc biệt là 
những khán giả nhỏ tuổi như chị em Xô-
phi trong bài Nhà ảo thuật. Nhưng vì sao 
hai chị em có thể được xem một màn 
trình diễn rất độc đáo của nhà ảo thuật 
Trung Quốc nổi tiếng ngay tại nhà mình? 
Lớp mình cùng tìm hiểu xem.” 
Ví dụ 
Tuần 5: TV3, tập 1, trang 42 
Bài Mùa thu của em (Quang Huy) 
Học sinh giải câu đố: 
Mùa gì đón ánh trăng rằm 
Rước đèn phá cỗ chị Hằng cùng 
vui? 
(Mùa thu) 
“Mùa thu gợi chúng ta nhớ đến ánh 
trăng rằm, rước đèn, phá cỗ. Thế nhưng 
với nhà thơ Quang Huy mùa thu lại gợi 
lên những điều mới mẻ và thú vị khác. 
Các em tìm hiểu xem đó là những điều 
gì?” 
4. Kết luận 
Hứng thú không tự nhiên nảy sinh 
và khi đã nảy sinh nếu không duy trì, 
nuôi dưỡng cũng có thể bị mất đi. Trong 
phân môn Tập đọc, giáo viên cần giúp 
các em duy trì và nuôi dưỡng hứng thú 
học tập qua việc cho các em thấy được vẻ 
đẹp, sự thú vị và khả năng kì diệu của 
chính đối tượng học tập – tiếng Việt. 
Điều này đòi hỏi người dạy luôn sáng 
tạo, tìm ra những cách vào bài mới, hay 
và tạo hứng thú cho học sinh. Việc tạo 
hứng thú chẳng những không được đi xa 
nội dung trọng tâm của bài Tập đọc mà 
còn phải có tác dụng hỗ trợ, làm nổi bật 
nội dung ấy. 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
1. Nguyễn Thị Bích Hạnh, Trần Thị Thu Mai (2009), Tâm lý học tiểu học và tâm lý học 
sư phạm tiểu học, Nxb Giáo dục. 
2. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2010), Sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 2, 3, 4, 5, Nxb Giáo 
dục.