Tài liệu Tiếng Việt thực hành (Phần 2)

1-Từ và bình diện của từ: 
 Từ là một trong những đơn vị cơ bản nhất của hệ thống ngôn ngữ, nó luôn là tổng 
thể của hai mặt âm thanh và ý nghĩa. Khi viết mặt âm thanh được thể hiện bằng chữ 
viết. Muốn thực hiện giao tiếp phải dùng từ để cấu tạo đơn vị lớn hơn: cụm từ, câu, 
văn bản. Từ là đơn vị ngôn ngữ nhỏ nhất có thể dùng độc lập để cấu tạo câu. Các 
bình diện chủ yếu của từ gồm: 
 a-Bình diện hình thức ngữ âm và cấu tạo: 
 Về hình thức: từ được tạo nên bởi các âm thanh kết hợp với nhau theo quy tắc ngữ 
âm. Mỗi từ đơn được cấu tạo gồm một âm tiết (tiếng): xe. Từ phức gồm nhiều tiếng, 
các tiếng phối hợp nhau theo phương thức láy hoặc ghép ( Xe đạp, lom khom). Hình 
thức ngữ âm và cấu tạo trong từ tiếng Việt có tính cố định không biến đổi theo các 
quan hệ ngữ pháp khi tham gia cấu tạo câu. 
 b-Bình diện nghĩa: 
 Nghĩa của từ là những nội dung nhận thức, tư tưởng tình cảm mà con người muốn 
biểu hiện. Từ nào cũng có nghĩa ứng với các đối tượng của hiện thực mà con người 
nhận thức và dùng từ để gọi tên. Nghĩa của từ bao gồm: 
 +Nghĩa biểu vật: định danh sự vật hiện tượng 
 VD: Từ “Đầu” chỉ bộ phận cơ thể người hay động vật ở vị trí trên cùng hay trước 
hết có chứa bộ não, là cơ quan điều khiển hoạt động của cơ thể.(Đầu người) 
 +Nghĩa biểu niệm: ứng với các khái niệm trong nhận thức, tư duy của con người 
 VD:Từ “Đầu” chỉ vị trí trên cùng hay trước hết của vật thể, của khoảng không 
gian hoặc thời gian (Đầu làng) 
 +Nghĩa biểu thái: thể hiện cảm xúc tình cảm của con người 
 VD:Từ “Biếu” vừa biểu hiện hoạt động cho tặng thể hiện tình cảm quý trọng 
 +Nghĩa của từ còn bao gồm loại nghĩa ngữ pháp nghĩa của quan hệ từ 
 VD: “Của” chỉ quan hệ sở hữu, “vì” chỉ quan hệ nguyên nhân 
 c-Bình diện ngữ pháp: 
 Đặc điểm ngữ pháp của từ tiếng Việt chỉ biểu lộ trong cụm từ và câu, khi từ kết 
hợp với từ đi trước và sau nó. 
 VD: Bác đã đi rồi sao Bác ơi! Từ “Đi” kết hợp với phụ từ đã ở trước và từ rồi ở 
sau mang đặc điểm ngữ pháp của động từ. 
 Chị Dậu là người phụ nữ nông dân điển hình đã bị nghiệt ngã trong cuộc đời 
đen tối . Từ “Nghiệt ngã”(tính từ) không thể kết hợp với từ ‘Bị” 
 d-Bình diện phong cách: 
 Có những từ khi sử dụng mang sắc thái riêng như phong cách địa phương, phong 
cách nghề nghiệp sử dụng tuỳ theo môi trường giao tiếp. 
 VD: Những từ như: Bãi nhiệm, đề bạt, bổ nhiệm, nghị quyết mang sắc thái phong 
cách hành chính cơ quan không phù hợp trong ngôn ngữ sinh hoạt gia đình. Những 
từ như :mô, tê, răng rứa thích hợp trong phong cách sinh hoạt, văn chương chứ 
không phù hợp với phong cách hành chính. 
 2-Từ trong mối quan hệ với giao tiếp và văn bản: 
 Trong hoạt động giao tiếp ngôn ngữ các nhân vật giao tiếp phải dùng các phương 
tiện ngôn ngữ (từ) để tạo lập văn bản. Văn bản vừa là phương tiện giao tiếp, vừa là 
sản phẩm của hoạt động giao tiếp. 
 a-Từ trong quá trình tạo lập văn bản: 
 Khi thực hiện quá trình tạo lập văn bản(nói và viết)nhiều trường hợp người nói phát 
ra tự nhiên những từ không có sự chọn lựa chuẩn bị trước, nhưng khi hoạt động 
giao tiếp đòi hỏi sự chính xác thận trọng (giao tiếp nghi thức ngoại giao, thảo văn 
bản viết..) thì phải huy động vốn từ ngữ, chọn lựa sử dụng đạt hiệu quả giao tiếp 
cao nhất. 
 b-Từ trong quá trình lĩnh hội văn bản: 
 Do người nghe, người đọc thực hiện. Người lĩnh hội văn bản cũng đòi hỏi có năng 
lực sử dụng ngôn ngữ nhất định, căn cứ vào hoàn cảnh giao tiếp để hiểu văn bản. 
Nếu vốn hiểu biết về từ ít ỏi việc tiếp thu văn bản rất hạn chế( nhất là các thuật ngữ 
khoa học, từ Hán Việt, từ cổ). 
II-Những yêu cầu chung khi sử dụng từ trong văn bản: 
 1-Đúng âm thanh và hình thức cấu tạo: 
 a-Chính xác về âm thanh (chính âm) và hình thức cấu tạo: 
 Âm thanh và hình thức cấu tạo là mặt vật chất, cái biểu đạt của từ. Khi viết văn 
bản phải ghi đúng âm, đọc đúng âm. 
 b-Một số trường hợp dễ xảy ra lỗi: 
 +Các từ gần âm nhưng khác nghĩa: 
 VD: Lớp em đã khuyên góp được nhiều sách vở ( Quyên góp) 
 Ông quyết đem chí lực ra để cứu dân (Trí lực) 
 +Các từ viết sai chính tả không có trong tiếng Việt: 
 VD: Ông linh cảm có điều gì bất chắc xảy ra (Bất trắc) 
 Năng xuất làm việc ở công ty rất cao (Năng suất) 
 2-Đúng về nghĩa: 
 a-Từ được dùng phải biểu hiện được chính xác nội dung ý nghĩa cơ bản cần thể 
hiện: 
 VD: Hoạt động y tế cơ sở là hoạt động thầm kín (thầm lặng) 
 Những điều mẹ dạy con xin ghi nhứ trong suốt hành trang của mình (Hành 
trình cuộc đời) 
 b-Nghĩa của từ bao gồm cả thành phần nghĩa cơ bản và biểu thái 
 VD: Đều chỉ hành động cho một vật gì có các từ: 
 +Biếu: Cho người trên với thái độ kính trọng 
 +Thí: cho kẻ dưới với thái độ khinh bỉ 
 +Hiến: cho một sự nghiệp thiêng liêng cao cả 
 c-Nghĩa của từ bao gồm cả nghĩa gốc lẫn nghĩa chuyển 
 Mỗi từ ngoài nghĩa gốc còn có nhiều nghĩa chuyển đổi, phái sinh tạo nên hiện 
tượng nhiều nghĩa. 
 VD: Học sinh được thực hành trên máy sống . Từ Sống trong ngữ cảnh này không 
dùng theo nghĩa gốc chỉ “sinh vật ở trạng thái trao đổi chất với môi trường bên 
ngoài, có sinh đẻ, lớn lên và chết” mà với nghĩa chuyển đổi chỉ “trạng thái vận 
động, làm việc được” 
 3-Đúng về đặc điểm ngữ pháp: 
 a-Đặc điểm ngữ pháp tiếng Việt thể hiện ở quan hệ kết hợp: 
 Các từ dùng trong câu luôn có mối quan hệ nhau về ngữ nghĩa và ngữ pháp, chúng 
nằm trong mối quan hệ với từ đi trước và đi sau. 
 VD: “Chúng không cho các nhà tư sản ngóc đầu lên. Chúng bóc lột công nhân ta 
một cách vô cùng tàn nhẫn”. Từ “Cho” quan hệ với cụm từ đi sau “các nhà tư sản” 
và không thể thiếu cụm từ thứ 2”ngóc đầu lên”. 
 b-Quan hệ kết hợp của từ trong cụm từ: 
 Các từ kết hợp phải phù hợp về ý nghĩa và đặc điểm ngữ pháp(đặc điểm từ loại) 
 VD: “Các bông cúc trở nên tưng bừng nhảy múa dưới ánh nắng chói chang của ánh 
mặt trời”. Dùng từ sai vì sau động từ “Trở nên” chỉ có thể là danh từ, tính từ chỉ kết 
quả biến hóa. Sửa lại là: “Các bông cúc trở nên tươi đẹp hơn dưới ánh nắng chói 
chang của ánh mặt trời”. 
 c-Quan hệ kết hợp của từ trong câu: 
 Các từ có thể không nằm trong cụm từ, nhưng trong cùng một câu chúng vẫn cần 
kết hợp với nhau sao cho thích hợp về quan hệ ý nghĩa và phù hợp với các đặc điểm 
ngữ pháp của chúng. 
 VD: “Do lượng mưa năm nay kéo dài nên đã gây nhiều thiệt hại cho mùa màng” 
 Ngoài những lỗi khác, trong câu này quan hệ lết hợp với từ ‘Lượng mưa” và “Kéo 
dài” không phù hợp. “Lượng mưa” có thể lớn hay nhỏ, nhiều hay ít chứ không thể 
“Kéo dài”(cần thay thế bắng từ”Mùa mưa”) 
 d-Các lỗi từ thường gặp về mặt ngữ pháp: 
 +Các lỗi dùng sai đặc điểm ngữ pháp có thể do người viết dùng thừa hoặc thiếu 
quan hệ từ. Quan hệ từ là phương diện cơ bản biểu hiện các quan hệ ngữ pháp, do đó 
việc dùng thừa hoặc thiếu quan hệ từ đều sai lỗi. 
 VD: “Số người mắc và chết các bệnh truyền nhiễm đã giảm”. Câu này thiếu quan 
hệ từ”Vì” phải sửa là: “Số người mắc và chết vì các bệnh truyền nhiễm đã giảm”. 
 +Các lỗi dùng từ sai đặc điểm ngữ pháp còn do người viết không nắm chắc đặc 
điểm từ loại của từ, dùng từ không đúng với đặc điểm từ loại của nó. 
 Vd: “Ở cơ quan tôi, anh ấy là người làm việc rất là năng lực”. Sai vì từ “Năng lực” 
là danh từ, không phải tính từ, nên không thể kết hợp với phụ từ chỉ mức độ”Rất là”. 
Phải sửa lại là Ở cơ quan tôi, anh ấy là người làm việc rất có năng lực”. 
 4-Thích hợp với phong cách ngôn ngữ của văn bản: 
 Mỗi loại hình văn bản được sử dụng trong một phạm vi nhất định của cuộc sống xã 
hội nhằm thực hiện một chức năng nhất định, hướng tới một mục đích giao tiếp nhất 
định. Do đó mỗi phong cách văn bản đòi hỏi dùng những lớp từ nhất định , từ trong 
mỗi phong cách văn bản mang đặc điểm nhất định. 
 Vd: Từ địa phương dùng trong sinh hoạt hàng ngày và trong sáng tác văn học(Rứa 
là hết!chiều ni em đi mãi) nhưng trong văn bản chính luận, khoa học thì không được 
dùng. 
 Khi dùng từ trong văn bản cần ý thức rõ về phong cách văn bản để dùng từ phù 
hợp. 
 VD:Qua sách vở và cái logic thông thường của lịch sử thì ta biết rằng dân tộc nào, 
đất nước nào chẳng phải vượt qua một chặng đường nghèo rớt mồng tơi như thế. 
5-Đảm bảo tính hệ thống của văn bản: 
 Một văn bản tổ chức tốt là một chỉnh thể chặt chẽ trong đó mọi yếu tố ngôn ngữ cần 
được huy động một cách nhất quán để đảm bảo cho văn bản mang tính hệ thống. Do 
vậy các từ phải bảo đảm tính hệ thống nhất quán, cùng nhau phối hợp để tạo nên tính 
chỉnh thể. Muốn vậy người viết phải chú ý đến sự thống nhất của các từ ngữ về 
trường nghĩa, về phong cách văn bản, về sắc thái chuyên môn, nghề nghiệp, địa 
phương hay sắc thái lịch sử. 
 Vd: Trong bài viết về cuộc khủng hoảng kinh tế, nếu nhìn nhận cuộc khủng hoảng 
đó như một căn bệnh trầm trọng thì có thể sử dụng các từ ngữ trong trường nghĩa về 
bệnh tật như: chảy máu (vàng), cơn sốt (giá), phát triển què quặt, điều trị căn bệnh 
lạm phát 
 6-Tránh lặp từ, thừa từ không cần thiết và bệnh sáo rỗng công thức: 
 a-Văn bản trong giao tiếp cần cô đọng, dung lượng vừa đủ.Do đó trong việc sử 
dụng dùng từ cần tránh hiện tượng dùng từ thừa hoặc lặp khi không cần thiết. 
 Vd: “Nghiên cứu mạng lưới y tế cơ sở nhằm góp phần cải thiện và nâng cao năng 
lực hoạt đôïng để không ngừng ngày một đáp ứng tốt hơn yêu cầu chăm sóc sức 
khỏe ban đầu cho nhân dân”( thừa một trong hai từ không ngừng, ngày một). 
 b-Viết văn bản cũng cần tránh hiện tượng sáo rỗng như dùng từ ngữ mòn sáo, 
những chữ sẵn, điệu nói sẵn như một con vẹt bất kể nội dung diễn đạt thích hợp ở 
mức độ nào với những từ ngữ ấy. Sử dụng những câu văn “đao to búa lớn” 
 Vd:”Anh là nhà thơ vĩ đại đã viết nên những tác phẩm tuyệt diệu với một nội dung 
trữ tình sâu sắc, một hình thức nghệ thuật điêu luyện, xứng đáng ở đỉnh cao chói lọi 
trên văn đàn thơ ca rực rỡ của dân tộc” 
III-Một số thao tác dùng từ và trau giồi vốn từ: 
 1- Lựa chọn từ ngữ: 
 Khi viết văn bản người viết phải cân nhắc lựa chọn thay thế từ ngay cả khi viết 
xong, thậm chí điều đó có thể xảy ra sau khi tái bản văn bản. Việc lựa chọn từ ngữ 
nhằm mục đích dùng từ cho thật chính xác về nghĩa (Biểu vật, biểu niệm, biểu thái). 
Dùng từ đúng phong cách, dùng từ hàm súc. 
 *Cơ sở của sự lựa chọn: 
 +Dựa trên mối quan hệ của các từ trong hệ thống ngôn ngữ: Trong hệ thống ngôn 
ngữ các từ có những nét giống nhau hay gần gũi nhau vềø ngữ nghĩa và ngữ pháp 
hợp thành một nhóm, một hệ thống. Giữa chúng tiềm tàng một mối quan hệ cho phép 
chúng có thể chiếm giữ cùng một vị trí trong câu. 
 -Những yếu tố có quan hệ theo trục dọc trong hệ thống ngôn ngữ gọi là quan hệ 
liên tưởng. Sự lựa chọn thường diễn ra giữa các từ gần nghĩa hay đồng nghĩa, các 
nhóm từ có quan hệ liên tưởng với nhau nằm trên trục dọc: 
 Vd: Từ ”Nhỏ”: có thể nằm trong các trường lựa chọn sau 
 Nho nhỏ: nhỏ ở mức độ vừa phải, dễ ưa 
 Nhỏ nhắn: chỉ hình dáng nhỏ, cân đối, dễ thương 
 Nhỏ nhẻ:Chỉ giọng nói thong thả, chậm rãi mức độ thấp 
 Nhỏ nhoi: chỉ sức lực mỏng manh, yếu ớt 
 Nhỏ nhặt: cái vụn vặt (tính tình) 
 Nhỏ nhen: chỉ quan hệ ứng xử hẹp hòi chỉ biết đến mình làm phương hại đến 
người khác. 
 -Những yếu tố có quan hệ theo trục ngang gọi là quan hệ ngữ đoạn, tuyến tính 
nhằm biểu thị chức năng ngữ pháp của từ trong cụm từ, câu. Trường nghĩa tuyến tính 
hình thành nhờ tập hợp tất cả các từ xuất hiện vối từ trung tâm theo quan hệ hàng 
ngang 
 Vd: Từ”Nắm”(động từ) + bài ,tay, tình hình, kiến thức, vững chắc 
 Từ”Bàn”(danh từ)+ gỗ, đá, nhựa, ăn, học 
 Từ “Ngoan”(tính từ)+ Học sinh, cháu bé, con 
 2- Thay thế từ ngữ: 
 Thay thế từ này bằng từ khác là kết quả của quá trình lựa chọn. Ban đầu người viết 
chọn một từ nhưng sau đo so sánh phân tích cân nhắc thấy được ưu thế khi thay thế. 
Cơ sở của sự thay thế là những mối quan hêï của các từ , các từ thay thế có những 
nét giống nhau về ý nghĩa và đặc điểm ngữ pháp ( quan hệ hàng dọc) nhưngvẫn tồn 
tại sự khác biệt về ý nghĩa và sắc thái tu từ 
 Vd: Câu thơ của Huy Cận”Củi một cành khô lạc mấy giòng” 
 3-Sáng tạo trongviệc sử dụng từ ngữ: 
 Khi dùng từ đạt hiệu quả giao tiếp cao, người viết không chỉ thoả mãn với những từ 
vốn có mà còn sáng tạo thêm về nghĩa khi sử dụng (hiện tượng chuyển nghĩa). Sừ 
sáng tạo thể hiện trên nhièu phương diện: 
 a-Sáng tạo về cách dùng từ đặc biệt phong phú ở bình diện ngữ nghĩa: tạo cho từ 
ngữ nhiều nghĩa mới theo phương thức chuyển nghĩa. 
 Vd: “Vì lời ích mười năm trồng cây. Vì lợi ích trăm năm trồng người” 
 Từ”Trồng” trong cụm từ trồng người mang nghĩa mới ( chỉ sự nuôi dạy, giáo dục, 
bảo ban). 
 Khi dùng từ theo một nghĩa mới cần lưu ý những điểm sau: 
 +Đối chiếu so sánh sự việc cần biểu hiện với sự việc mà từ vốn biểu hiện để rút ra 
mối quan hệ nào đó(từ trồng trong trồng cây và trồng người đều có nét giống 
nhau:Cần chăm sóc, cho ăn bảo vệ) 
 +Căn cứ vào nghĩa gốc của từ, xác định nét nghĩac cần duy trì và phát triển, bỏ qua 
những nét nghĩa còn lại (Từ trồng trong trồng người bỏ qua nét nghĩa như gieo cấy, 
cây giống, trong đất). 
 +Chuyển nghĩa theo phương thức ẩn dụ, hoán dụ 
 Vd: Thuyền về có nhớ bến chăng 
 Bến thì một dạ khăng khăng đợi thuyền 
 b-Sáng tạo ra nét nghĩa mới ở bình diện ngữ pháp: 
 Đặt trong câu từ có sự chuyển đổi thuộc tính ngữ pháp (chuyển đổi từ loại). Sự 
chuyển hóa sáng tạo ở bình diện ngữ pháp phải được tiến hành theo các quy tắc 
chuyển hóa của ngôn ngữ, nếu chuyển hóa tuỳ tiện sẽ không được xã hội chấp nhận 
và bị coi là sai. 
 Vd: “Ông ấy đã sống một cuộc sống oanh liệt đầy ý nghĩa”: Sau động từ sống lại có 
một cụm danh từ một cuộc sống về hình thức giống như bổ ngữ cho động từ sống 
nhưng về quan hệ ý nghĩa thì bổ sung thêm cho động từ chỉ cách thức hoạt động trả 
lời câu hỏi sống như thế nào? 
 “Theo công an quận, bọn xấu đã kết cấu với nhau để hại bà con”(Từ kết cấu là 
danh từ chỉ hệ thống cấu tạo của một vật thể, đối tượng trong chỉnh thể. Nó khác với 
từ cấu kết là động từ chỉ hoạt động liên kết. Nên phải thay bằng từ cấu kết) 
 c-Sáng tạo nét nghĩa mới ở bình diện ngữ âm, hình thức cấu tạo từ: 
 Vd: “ Song sa vò võ phương trời 
 Nay hoàng hôn đã lại mai hôn hoàng” (Nguyễn Du – Truyện Kiều) 
Câu thơ kể về những tháng ngày tủi nhục cô đơn nơi chốn lầu xanh của nàng kiều. 
Nguyễn Du đặc tả tâm trạng nhân vật bằng nhiều phương tiện ngôn ngữ (Từ láy vò 
võ, hình ảnh ngăn cách song sa, diễn tả diễn biến thời gian qua các từ : nay, mai 
trong cùng câu thơ, các hư từ:đa,õ lại biểu thị sự chuyển đổi liên tục, vừa biểu hiện 
tâm trạng ngao ngán ê chề, từ hoàng hôn lặp lại 2 lần trong câu và đảo thành hôn 
hoàng là sáng tạo của tác giả thể hiện tâm trạng buồn tẻ chán chường cứ kéo dài triền 
miên qua năm tháng. 
********************* 
Bài 3: VIẾT HOA VÀ PHIÊN ÂM TIẾNG NƯỚC NGOÀI 
I-Viết hoa: 
 1-Mục đích viết hoa: 
 +Đánh dấu chỗ bắt đầu của câu, nghĩa là chữ cái đầu tiên trong âm tiết đầu của 
câu.Trong nhiều trường hợp đó cũng là chỗ bắt đầu của đoạn văn với việc viết lùi 
đầu dòng. 
 +Biểu hiện sắc thái tu từ: thể hiện thái độ tôn kính, thiêng liêng cao cả trong ý 
nghĩa của từ. Khi đó các danh từ chung hoặc các từ thuộc các từ loại khác cũng viết 
hoa 
 Vd: Tổ quốc, con Người, Đảng, Bác Hồ 
 +Ghi tên riêng: Viết hoa phải tuân theo những quy tắc nhất định 
 2-Quy tắc viết hoa tên riêng: 
 a-Tên riêng Việt Nam: 
 +Tên người:Viết hoa chữ cái đầu của tất cả các âm tiết chỉ họ tên, tiếng đệm, 
tước hiệu, tên tự 
 Vd: Trần Phú, Tố Hữu 
 Nếu có bộ phận vốn là danh từ chung gắn với tên riêng khi biểu hiện một người 
nào đó thì cũng coi là danh từ riêng và viết hoa chữ cái đầu của tất cả các âm tiết. 
 Vd: Ông Gióng, Đồ Chiểu, Bà Trưng 
 +Tên địa lý: Viết hoa tất cả các chữ cái đầu của các âm tiết, giữa các âm tiết không 
dùng gạch nối 
 Vd:Hà Nội, Buôn Ma Thuột 
 Nếu các từ chỉ phương hướng hoặc danh từ chung kết hợp với các tên riêng một 
cách chặt chẽ thành các địa danh thì viết hoa tất cả các chữ cái đầu của âm tiết. 
 Vd: Tây Bắc, Vàm Cỏ Đông, Cầu Giấy, Chợ Lớn 
 +Tên cơ quan đoàn thể, tổ chức việt Nam: Viết hoa chữ cái đầu tiên của tổ hợp từ 
có gía trị khu biệt tên riêng. 
 Vd: Trường Cao đẳng Sư phạm Đắc Lắc, Nhà máy Cơ khí Công nghiệp Hà Nội 
 +Tên các nhân vật trong truyện: Nếu được cấu tạo từ những danh từ chung chỉ các 
con vật hay đồ vật thì cũng viết hoa chữ cái đầu tiên của các âm tiết 
 Vd: cô Chào Mào, bác Nồi Đồng, cô Chổi Tơm 
 b-Tên riêng nước ngoài: 
 +Tên người, tên địa lý: 
 -Nếu phiên âm trực tiếp ra tiếng Việt thì viết hoa chữ cái đầu của các bộ phận họ 
tên, tiếng đệm, có đánh dấu thanh dấu mũ theo cách đọc các âm tiết của từng bộ phận 
trong tên người, hoặc giữa các âm tiết trong địa danh có gạch nối 
 Vd: I-ta-li-a, Mát-xcơ-va, Bin Clin-tơn 
 -Nếu phiên âm qua Hán Việt thì tên riêng tiếng nước ngoài viết theo quy tắc tên 
riêng Việt Nam 
 Vd: Mao Trạch Đông, Mạc Tư khoa 
 Những tên địa lý đã phiên âm qua âm Hán Việt và rút ngắn thì vẫn giữ nguyên như 
cũ. Vd: Pháp, Đức( Trừ I-ta-li-a thay cho Ý, Ô-xtrây-li-a thay cho Úc) 
 Khi có các từ chỉ phương hướng kết hợp trong tên riêng thì viết hoa chữ cái đầu 
của âm tiết . Vd: Bắc Mỹ, Đông Nam Á) 
 +Tên cơ quan đoàn thể tổ chức nước ngoài: 
 Phần dịch nghĩa viết theo quy tắc viết tên cơ quan, đoàn thể, tổ chức Việt Nam, 
phần tên riêng của người, địa danh thì viết hoa theo cách viết hoa tên người hoặc địa 
danh nước ngoài) 
 Vd: Trường Đại học Tổng hợp Mat-xcơ-va mang tên Lô-mô-nô-xốp, Bộ Ngoại giao 
Hoa Kỳ 
 II-Viết các từ ngữ, thuật ngữ tiếng nước ngoài: 
 1-Giữ nguyên dạng chữ viết ở ngôn ngữ gốc: 
 Vd: Ngành học Marketing, dược phẩm Strychnin chế tạo từ cây mã tiền 
 Ưu điểm của cách viết này là chính xác phản ấnh đúng ngôn ngữ gốc( nhất là đối 
với các thuật ngữ khoa học) tuy nhiên là có hạn chế là có nhiều loại chữ viết khác 
nhau(Không thuộc hệ chữ La tinh) gây khoa khăn trong việc in ấn và đọc 
 2-Dịch nghĩa các thuật ngữ: 
 Đó là phương thức dịch sát nghĩa hoặc tạo các thuật ngữ tiếng Việt tương ứng để 
biểu hiện các khái niệm khoa học tương đương. Khi cần có thể ghi chú các thuật ngữ 
tiếng nước ngoài trong ngặc đơn hoặc đặt trong phần chú thích ở cuối trang 
 Vd: “Kết học (Syntactics) là lãnh vực nghiên cứu ký hiệu trong các mối quan hệ 
kết hợp với các ký hiệu khác. 
 Việc dịch nghĩa thuật ngữ có ưu điểm là dễ hiểu và góp phần tạo hệ thống thuật ngữ 
cho tiếng Việt. Tuy nhiên giữa các nhà khoa học lại có cách dịch khác nhau làm cho 
nội dung khaí niệm khoa học thiếu tính thống nhất hoặc có sự sai biệt. 
 3-Chuyển tự: 
 Đây là phương thức vận dụng đối với các ngôn ngữ gốc mà chữ viết không trùng hệ 
La tinh như chữ Việt của ta, hoặc cùng hệ La tinh nhưng có trường hợp cùng một 
chữ cái lại dùng để ghi các âm vị khác nhau. 
 Vd: Thủ đô nước Nga viết theo chữ Nga là Mockba trong đó chữ C được chuyển tự 
thành chữ S, chữ B được chuyển tự thành chữ V còn các chữ cái còn lại giữ nguyên 
vì nó đồng nhất với các chữ cái thuộc hệ La tinhNên được viết là: Moskva 
 Đối với các ngôn ngữ mà chữ viết không theo nguyên tắc ghi âm như chữ Trung 
Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc thì không thể vận dụng phương thức chuyển tự sang 
tiếng Việt được 
 4-Phiên âm: 
 Đây là phương thức ghi lại âm thanh của từ ngữ tiếng nước ngoài bằng hệ thống 
chữ cái và các ký hiệu văn tự của chữ Việt, không phụ thuộc vào chữ viết của tiếng 
nước ngoài, cũng không cần căn cứ vào ý nghĩa của từ ngữ. Vì vậy nó được vận 
dụng đối với mọi ngôn ngữ nước ngoài (Kể cả ngôn ngữ không theo hệ La tinh). 
 Vd: Thành phố Mác-xây (Maseille), nhà toán học Pi-ta-go (Pithagore) 
 Khi phiên âm cần thống nhất một số quy tắc sau: 
 +Khi phiên âm sang tiếng Việt, các từ được viết tách các âm tiết, các âm tiết được 
đánh thanh điệu và giữa chúng có gạch nối 
 vd: Napoléon ( Na-pô-lê-ông) 
 +Có dùng một số tổ hựp phụ âm, hoặc một số vần, một số kết hợp âm không có 
trong tiếng Việt.Vd: An-be-anh-xtanh (Albert Einstein) 
 Hiện nay trong sách báo của ta vẫn có tình trạng viết từ ngữ nước ngoài không 
thống nhất. Điều đó cần có giải pháp thống nhất trên cơ sở những quy tắc chặt chẽ. 
 ********************