Tài liệu Văn học dân gian Việt Nam - Trần Tùng Chinh (Phần 2)

n bản sắc dân tộc của chèo. 
b. Chèo - một hình thức kể chuyện độc đáo kết hợp tích diễn và ứng diễn: 
Chèo kể lại trên sân khấu một câu chuyện nhiều người đã biết. Diễn viên là 
người kể chuyện, mô tả thời gian không gian và đóng vai trò của nhân vật trong 
truyện. 
Khi diễn, người diễn viên giao lưu trực tiếp với người xem qua tiếng “đế”. Tiếng 
"đế" bao gồm lời hỏi, lời đỡ giọng, lời họa theo. Đây là một hình thức độc đáo 
của chèo, giúp diễn giải nội dung tích trò, hướng dẫn, gợi suy nghĩ cho người 
xem, đồng thời còn có thể bình giá nhân vật, sự kiệnDưới đây là một trích 
đoạn với tiếng "đế" trong Quan Âm Thị Kính: 
Thị Mầu: Tôi Thị Mầu con gái phú ông 
Tiền cùng gạo, tôi lên chùa 
cúng quả. 
Tiếng đế: Nhà mày có mấy chị em? 
Thị Mầu: Nhà tôi hiếm hoi...được chín chị 
em. 
Tiếng đế: Có ai như mày không? 
Thị Mầu: Có tôi là chín chắn nhất. 
Hôm nay là mấy nhỉ? 
Tiếng đế: Mười tư. Rằm. 
Thị Mầu: Này chị em ơi! 
Tiếng đế: Làm sao? 
Thị 
Mầu:(hát)
Ấy thế mà Thị Mầu tôi mang 
tiếng lẳng lơ. 
Đò đưa cấm giá, tôi lên chùa từ 
mười ba. 
Cũng chính vì lý do đó, các nghệ sĩ tài năng, từ câu chuyện có sẵn và lời hát 
chèo của các nghệ nhân đặt lời cộng với tiếng "đế" đôi khi là của người xem 
chèo, đã ứng tác ngay trên sàn diễn làm cho vở diễn thêm sinh động và hứng 
thú (Cũng giống như loại hình rối nước đã trình bày, sự ứng tác trong chèo vừa 
là ưu điểm vừa là nhược điểm). 
c. Chèo - một loại hình sân khấu đậm chất hài: 
Dù câu chuyện có nói về những số phận đau khổ bất hạnh nhưng kết thúc có 
hậu cùng tiếng cười lạc quan của chèo luôn tạo nên sự sôi động vui vẻ trẻ 
trung. Chính vì vậy, vai hề không thể thiếu trong chèo. Vai hề trong chèo (mà 
chúng tôi sẽ trình bày ở phần sau) là một sáng tạo độc đáo với những cách gây 
cười, các thủ pháp gây cười luôn phong phú, đa dạng và linh hoạt (từ tên gọi, 
hóa trang đến động tác, ngôn ngữ). 
d. Chèo - một hình thức sân khấu ước lệ, tượng trưng. 
Do đặc trưng diễn xướng, chèo đã phát huy tối đa tính ước lệ, tượng trưng 
trong ngôn ngữ nghệ thuật (đạo cụ, lời hát, hóa trang, động tác). Chẳng hạn 
cây quạt trong chèo là một đạo cụ giàu tính ước lệ, tượng trưng, ngoài chức 
năng dùng để quạt, quạt còn là nơi đề thơ; có lúc là ngọn roi, khi lại là cây bút. 
Nó giúp cho người diễn viên tung hứng sáng tạo vô cùng linh hoạt. Hay khi diễn 
viên trên sân khấu chèo đi một vòng trên sân khấu tức là người xem ngầm hiểu 
rằng họ đã đi từ nơi này sang nơi khác nhiều khi khoảng cách rất xa (như từ 
chiến trường về quê nhà chẳng hạn). Tính ước lệ tượng trưng còn biểu hiện 
ngay trong ngôn ngữ, khi diễn viên nói: "Cha nuôi con chốc đã ba thu" thì so với 
màn trước đó, người xem sẽ hiểu ngay là ba năm đã trôi qua. 
 Giá trị nội dung của chèo sân đình: 
Nổi bật trong loại hình nghệ thuật chèo là giá trị hiện thực sắc sảo. Thông qua 
nội dung cốt truyện, các vở chèo phản ánh sâu sắc hiện thực xã hội và phê 
phán đả kích những thế lực đen tối cùng những đại diện cho những thói hư tật 
xấu trong xã hội. Đó là hình ảnh đáng lên án của bè lũ vua chúa sâu dân mọt 
nước; của bọn quan lại tham nhũng xấu xa và các loại thầy trong xã hội phong 
kiến đầy những thói hư tật xấu (Tiêu biểu là vở chèo Nghêu sò ốc hến, Quan 
âm thị Kính...) 
Quan chèo còn chẳng ra gì 
Vua chèo cũng chẳng khác chi thằng hề. 
Nhân vật xã trưởng (Quan âm thị kính) đã tự xưng như sau: 
Như tôi đây chính danh xã trưởng 
Tính tôi đây hay trịch thượng trong làng 
Trên ơn nấp bóng quan 
Xoay chúng dưới kiếm ăn cũng khá... 
Bên cạnh đó, nội dung các vở chèo phẩn ảnh chân thành mà xúc động hình ảnh 
đời sống nhân dân vô cùng khổ cực trong một xã hội đầy rẫy những bất công 
(Nỗi khổ của mẹ con Thị Phương - chèo Trương Viên, nỗi oan của Thị Kính - 
Quan Âm Thị Kính) để từ đó vạch rõ mâu thuẫn giai cấp gay gắt giữa bọn thống 
trị tàn bạo, bọn địa chủ xấu xa và quần chúng nhân dân lao động - đặc biệt là 
nông dân. 
Nhưng thông qua việc phanh phui sự thối nát của xã hội và phơi bày những 
thân phận bất hạnh khổ đau bị xã hội vùi dập xô đẩy, chèo lên tiếng bênh vực 
quyền sống, đề cao phẩm chất, phẩm giá con người - đặc biệt là người phụ nữ 
(Các vai “chín” của Thị Kính - Thị Phương là những vai chính tiêu biểu). Quan 
điểm nhân đạo cao cả từ loại hình nghệ thuật dân gian này cũng hòa nhập vào 
dòng chảy nhân văn chủ nghĩa của văn học dân gian nói riêng và văn học Việt 
Nam thế kỷ XVIII - XIX nói chung. 
Bên cạnh hình ảnh người chinh phụ chờ chồng, người cung nữ sống trong lầu 
son cô đơn lạnh lẽo tuổi xuân mỏi mòn, nàng Kiều ba chìm bảy nổi...trong các 
tác phẩm văn học viết, chèo dân gian đã làm phong phú thêm giá trị nhân đạo 
bằng những đóng góp đáng kể. Đó là cái nhìn cảm thông sâu sắc với những số 
phận phụ nữ bất hạnh; thái độ trân trọng những phẩm chất tốt đẹp của những 
người phụ nữ trong xã hội phong kiến và sự căm phẫn gay gắt trước những thế 
lực đen tối chà đạp lên thân phận đau khổ của họ - nạn nhân đáng thương của 
xã hội phong kiến - giai đoạn xuống dốc. Đó là số phận của nàng Thị Kính: 
“Thuở làm vợ chồng ngờ thất tiết 
Lúc giả trai, cho gái đổ oan tình”. 
Đó là vẻ đẹp của Thị Phương trong hoàn cảnh chiến tranh 
“Có sinh có đẻ cho can 
Nàng dâu nuôi mẹ thế gian mấy người”. 
“Tiết nghĩa ai bằng nàng Thị Phương 
Thờ chồng nuôi mẹ trọn đôi đường”. 
Kkhông chỉ thế, nội dung nhân đạo còn biểu hiện ở dạng nhân vật thuộc vai 
“lệch” như Xúy Vân (chèo Kim Nham), Thị Mầu (Quan Âm Thị Kính) ở chỗ họ 
dám vượt lên dư luận xã hội, lễ giáo phong kiến để hướng tới khát vọng chính 
đáng về tình yêu và hạnh phúc. 
 Giá trị nghệ thuật của chèo sân đình: 
Chèo là một loại hình nghệ thuật tổng hợp của văn nghệ dân gian. Phải được tai 
nghe các điệu hát để hiểu được nội dung vở chèo, mắt thấy các động tác, điệu 
bộ, nghệ thuật diễn xuất của các nhân vật thì mới hiểu được đầy đủ nét độc đáo 
của chèo. Ở đây, ta chỉ xét các yếu tố nghệ thuật ở kịch bản văn học của chèo 
mà thôi. 
* Về kết cấu: 
Chèo thường trình bày các sự kiện trong câu chuyện được kể theo trình tự thời 
gian. Và trong tổng thể chung của trình tự trước sau đó, các tác giả thường 
chọn những đoạn quan trọng nhất trong cuôc đời nhân vật để tập trung khai 
thác. 
Vì chèo là một lối kể chuyện bằng sân khấu (ở đó có sự tổng hợp các yếu tố 
như ca hát - điệu - bộ - diễn xuất), nên kết cấu của vở chèo ít nhiều phụ thuộc 
vào một thể loại khác (hay nói cách khác là có liên quan mật thiết đến kết cấu 
của một tác phẩm tự sự mà chèo dựa vào đó làm tích truyện). Cốt truyện của 
chèo thường dựa vào các sự tích có sẵn trong truyện cổ dân gian và về cơ bản 
vẫn giữ tình tiết y như truyện (nên nghiên cứu phần này ta có thể tham khảo lại 
đặc điểm kết cấu của truyện dân gian). 
Cũng như truyện dân gian, chèo sẽ kể lại bằng hình thức biểu diễn đặc trưng 
của mình cuộc đời của một nhân vật nào đó nên mỗi vở chèo thường có một 
nhân vật trung tâm. Nhân vật này thường có mặt xuyên suốt diễn biến câu 
chuyện và dẫn dắt kết cấu của cốt truyện. 
* Về nhân vật: 
Nhìn chung, nhân vật chèo thể hiện rõ tính cách nhiều nhất qua diễn xuất. Tính 
cách ấy thường được biểu hiện bằng hành động cường điệu và có tính chất 
ước lệ của diễn xuất (Điều này sẽ bị hạn chế khi ta tìm hiểu nhân vật qua kịch 
bản văn học). Có một điểm đặc biệt rất thú vị là khi nhân vật chèo (thường là vai 
chính - vai phụ) bước ra sân khấu, họ thường tự giới thiệu và xưng danh về 
mình. Họ kể tên - họ, nghề nghiệp, quê quán, dòng dõi, gia cảnh đôi khi kể ra 
cả một hoặc một vài đặc điểm tính cách nào đó của mình. Chẳng hạn khi nhân 
vật Thị Mầu (Quan Âm Thị Kính) xuất hiện, lời hát của nhân vật này là: 
Tôi Thị Mầu, con gái phú ông 
Tiền cùng gạo, tôi lên chùa cúng quả 
(nhà mày có mấy chị em ?) 
Nhà tôi hiếm hoi ...được chín chị em 
(Có ai như mày không?) 
Có tôi là chín chắn nhất ! 
 Ấy mà Mầu tôi mang tiếng lẳng lơ. 
Đò đưa cấm giá lên chùa từ mười ba. 
Hay lời tự giới thiệu của nhân vật Xúy Vân (Kim Nham): 
Chẳng giấu gì tôi tên gọi Xúy Vân 
Lấy Kim Nham nhà khó gian truân 
Chồng học vằng chầy ngày mong mỏi... 
Nhân vật trong chèo thường chia làm hai tuyến: Vai chín và vai lệch ( Nếu nhân 
vật là nữ thì gọi là nữ chín và nữ lệch). Vai chín là vai thể hiện những nhân vật 
tích cực thể hiện những đức tính tốt của con người (như Thị Kính, Thị Phương, 
Thạch Sanh) Còn ngược lại, vai lệch là những nhân vật tiêu cực, thường 
thuộc tầng lớp thống trị hay những người có thói hư tật xấu trong xã hội (ví dụ 
như Lý Thông, Thị Mầu). 
Tuy nhiên sẽ là thiếu sót nếu không nói đến một loại vai không thể thiếu trong 
các vở chèo đó là vai hề. Vai hề là phương tiện gây cười quan trọng và chủ yếu 
trong chèo, mặc dù trong chèo dân gian truyền thống ít thấy những vở hài thực 
sự mà thường chỉ có những màn hài, lớp hài, yếu tố hài xen kẻ (đôi khi nằm 
ngoài nội dung tích truyện hoặc đi xa tích truyện). Mặc dù thế, tiếng cười toát ra 
từ nhân vật hề chèo cũng có nội dung và ý nghĩa về cơ bản tương tự như tiếng 
cười trong truyện cười dân gian và ca dao trào phúng. Vai hề trong chèo cũng 
có nhiều cách phân chia. Có khi người ta dựa vào nội dung phản ảnh để chia 
làm hai loại hề tích cực và hề tiêu cực. Có khi người ta dựa vào nghệ thuật biểu 
hiện (khi diễn, diễn viên hề hay sử dụng những đạo cụ nào) để phân thành ba 
loại khác như hề gậy, hề mồi và hề đồng. Có người đưa ra thêm một loại vai hề 
nữa đó là hề tính cách. Dưới đây xin điểm qua sơ lược các loại vai vừa kể. 
Vai hề tích cực (còn gọi là hề áo ngắn) thuộc tầng lớp dưới trong xã hội (Tôi tớ, 
lính canh, anh mõ, tiểu đồng). Loại này đại diện cho nhân dân lên tiếng đả 
kích giai cấp thống trị, phê phán những thói hư tật xấu bằng những lối nói, lối 
diễn dí dỏm thông minh. 
Vai hề tiêu cực ít nhiều đại diện cho các tầng lớp trên (như quan lại, thầy đồ, 
thầy bói, phù thủy). Loại này thường tự bộc lộ mình hay là phương tiện gợi 
cho vai hề tích cực giễu mình. 
Vai hề tính cách không mang tên là hề trong vở chèo nhưng cũng có chức năng 
gây cười. Hề tính cách vừa là phương tiện vừa là đối tượng của tiếng cười phê 
phán do họ gây ra (lão say, lão Mốc, mẹ Đốp, mụ quán, Lý trưởng...) 
Hề gậy (trong tay có cây gậy) thường là người hầu đi theo chủ trên đường xa. 
Chiếc gậy thường được hề sử dụng để gánh hành lý cho chủ. Nhưng không chỉ 
có thế, chiếc gậy còn được dùng như một đạo cụ mang tính chất tượng trưng 
ước lệ để cho vai hề biểu diễn (khi thì được dùng để múa, khi thì là cái đòn 
gánh, cái gậy phòng thân, đánh chó, đuổi kẻ trộm, thậm chí có khi còn là cây 
bút để đề thơ...). Đôi khi người ta còn gọi đây là hề theo bởi hay theo các bác, 
các thầy đi trẩy hội, đi du xuân, đi học, đi thi... 
Hề mồi (trong tay có chiếc "mồi" làm bằng giẻ tẩm dầu hoặc nến để thắp sáng) 
Là lính tráng, người hầu trong dinh quan, trong cung đình hay trong nhà. Hề 
thường dùng mồi lửa để châm sáng hoặc dùng so 
PHẦN THỨ BA: MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ PHƯƠNG PHÁP 
SƯU TẦM 
TẦM QUAN TRỌNG CỦA VIỆC SƯU TẦM VHDG ĐỊA PHƯƠNG
Việc nghiên cứu sưu tầm văn học dân gian địa phương ở nhà trường có một ý 
nghĩa vô cùng thiết thực trong hoạt động dạy và học văn của thầy giáo và học 
sinh. Trước hết, công việc này tạo điều kiện thuận lợi và giúp cho giáo viên, học 
sinh tiếp xúc trực tiếp với thực tế văn học dân gian. Từ đó mà hiểu sâu hơn, đầy 
đủ hơn những tri thức về loại hình nghệ thuật này. Qua công tác điền dã ở các 
địa phương, người dạy và người học chắc chắn sẽ thấy kính trọng hơn làng quê 
và những người đã sản xuất ra của cải vật chất và tinh thần cho xã hội. Hơn thế 
nữa, hoạt động sưu tầm, nghiên cứu văn học dân gian cũng là một công tác cụ 
thể, hữu ích, thiết thực góp phần bảo tồn và phát huy di sản văn hóa truyền 
thống của dân tộc. 
Làm công tác sưu tầm, nghiên cứu văn học dân gian địa phương, các trường có 
nhiều thuận lợi. Thứ nhất, người sưu tầm phần lớn là người địa phương nên 
hiểu rõ địa phương trên nhiều lĩnh vực. Địa bàn làng xã nơi trường đóng gần gũi 
và có quan hệ mật thiết với nhà trường, chắc chắn nhà trường sẽ được các cấp 
chính quyền, đoàn thể và cha mẹ và học sinh giúp đỡ tích cực. Thứ hai, nhà 
trường có thể huy động đông đảo lực lượng giáo viên và sinh viên vào công tác 
sưu tầm văn học dân gian. Ngoài ra, có thể vận dụng các lực lượng khác (như 
thanh niên, phụ nữ, văn hóa thông tin) cùng phối hợp hoạt động. 
MẤY VẤN ĐỀ VỀ PHƯƠNG PHÁP SƯU TẦM, NGHIÊN CỨU 
VHDG ĐỊA PHƯƠNG 
1. Chọn địa bàn để tổ chức sưu tầm VHDG: 
Làng (bản) nào của nước ta cũng từng có các sinh hoạt văn hóa dân gian, có 
các nghệ nhân dân gian và tiềm tàng vốn văn học dân gian. Bởi vậy, trường 
đóng ở địa phương nào thì lấy địa phương ấy làm địa bàn điền dã. 
Nên chọn làng (bản) làm đơn vị cơ sở cho công việc điền dã. Bởi làng, từ xa 
xưa vốn là địa bàn cư trú của một cộng đồng cư dân. Nó là đơn vị cơ sở khép 
kín trong thời kỳ phong kiến có lịch sử, tổ chức, hoạt động kinh tế và truyền 
thống văn hóa tương đối độc lập. Làng lại gắn liền với gia đình và dòng họ. 
Từ việc sưu tầm, nghiên cứu văn học dân gian một làng rồi nhiều làng trong một 
khu vực, tiến tới sưu tầm , nghiên cứu văn học dân gian của một địa bàn rộng 
lớn hơn (như huyện, tỉnh) 
2. Sưu tầm, nghiên cứu những gì khi đi điền dã? 
Sưu tầm, nghiên cứu văn học dân gian địa phương không có nghĩa là chỉ bó 
hẹp trong việc ghi chép các tác phẩm văn học dân gian, mà phải điều tra, ghi 
chép, nghiên cứu tất cả những gì có liên quan đến nó. Hồ sơ về văn học dân 
gian của một làng có thể gồm những phần sau: 
. Sơ lược về làng (bản): 
 Tên làng (tên nôm, tên chữ, tên dân tộc). Những tên gọi ấy đã thay đổi qua 
các thời kỳ như thế nào? 
 Làng thuộc xã, huyện, tỉnh nào qua các thời đại cho đến ngày nay 
 Địa lý: Diện tích? Làng giáp những làng, xã nào? Núi, sông, hồ, đầm cùng 
các địa danh ở làng. 
 Sơ lược lịch sử làng: Quá trình hình thành làng, những người có công tạo 
lập làng, những sự kiện lịch sử chính diễn ra ở làng.... 
 Sơ lược về kinh tế – dân cư như hoạt động kinh tế của làng (đất đai, tài 
nguyên, các ngành nghề), đời sống cư dân và số lượng nhân khẩu, các dân 
tộc, các dòng họ chính. 
.Những tài liệu, hiện vật, di tích lịch sử văn hóa có liên quan đến VHDG: 
 Tài liệu thành văn (địa phương chí, gia phả, hương ước, bia, các tác phẩm 
văn chương được ghi chép, xuất bản) 
 Các danh nhân văn hóa – lịch sử ở làng 
 Các hiện vật văn hóa – lịch sử (nhạc cụ, tác phẩm hội họa) 
 Những di tích lịch sử, văn hóa có liên quan đến truyền thuyết, tục ngữ, ca 
dao, vè (đình chùa, miếu mạo, cây đa, bến nước, núi, sông, kênh, rạch, tên 
cầu, tên làng, xóm, chợ) 
 Phong tục tập quán có liên quan đến VHDG. 
. Các tổ chức và sinh hoạt văn nghệ dân gian 
 Các tổ chức hoạt động văn nghệ dân gian (phường, hội) 
 Các thế hệ nghệ nhân (tiểu sử sơ lược, khả năng, thành tích hoạt động) 
 Các hình thức sinh hoạt văn nghệ dân gian (lễ hội, hò, hát). Phần này cần 
mô tả tỉ, cụ thể. 
 Các sáng tác dân gian 
Ghi chép cụ thể từng tác phẩm và phân loại chúng, sắp xếp theo thể loại. Khi 
ghi chép các tác phẩm văn học dân gian cần ghi các bản được nghe nghệ nhân 
đọc, hát, kể đặc biệt chú ý các dị bản, các tác phẩm trực tiếp nói về cảnh vật, 
cuộc sống, lịch sử và con người ở địa phương. Phải chú thích kỹ các địa danh, 
nhân vật, sự kiện lịch sử được nói đến trong tác phẩm, cùng với các từ địa 
phương, các lời giải đố Bên cạnh đó, nhớ ghi rõ người cung cấp tư liệu, 
người sưu tầm, thời gian và địa điểm ghi chép. 
 3. Cách thức tổ chức tiến hành công tác sưu tầm VHDG địa phương: 
Trước hết cần điều tra sơ bộ tình hình văn học dân gian địa phương, sau đó lên 
kế hoạch điền dã ở làng, xã đã chọn. Sau khi đã huấn luyện nghiệp vụ cho 
những người tham gia điền dã, bắt đầu công tác lên đường đi sưu tầm. Ở các 
trường học có thể tổ chức các hình thức điền dã sau: 
Tổ chức thành đoàn, nhóm điền dã trong một thời gian nhất định (từ 1 tuần – 1 
tháng) 
Giao cho học sinh các làng xã về ngay địa phương mình sinh sống để sưu tầm 
văn học dân gian. Thời gian sưu tầm có thể kéo dài trong suốt vài tháng. 
Tổ chức thi sưu tầm văn học dân gian từng trường hoặc nhiều trường với nhau 
(do phòng Giáo dục và phòng Văn hóa huyện phối hợp tổ chức). 
Khi có mặt ở địa bàn cần sưu tầm, cần chú ý xác định đối tượng khai thác tư 
liệu. Đó là tất cả mọi thành viên trong làng, xã, ấp, huyện...Nói chung, nếu họ có 
biết ít, nhiều về văn học dân gian (kể cả trẻ em) thì họ đều có thể là đối tượng 
để ta tiếp xúc, hỏi han, ghi chép tác phẩm văn học dân gian. Đặc biệt chú ý các 
đối tượng sau: Các nghệ nhân dân gian, những người có học (thầy giáo, thầy 
thuốc), những người từng tham gia biểu diễn và sáng tác văn học dân gian. 
Để công tác sưu tầm đạt nhiều thành quả cao, người tổ chức đi sưu tầm cần 
chú ý kết hợp việc sưu tầm, nghiên cứu văn học dân gian trùng khít với thời 
điểm địa phương có tổ chức các sinh hoạt văn hóa, văn nghệ dân gian ở làng 
xã (từ quy mô nhỏ đến quy mô lớn). Những có hội ấy không chỉ tạo hiệu quả 
cao cho công tác sưu tầm văn học dân gian mà còn để phát huy vốn văn học 
dân gian địa phương, động viên, khích lệ việc bảo tồn di sản văn hóa truyền 
thống ở địa phương đó. 
4. Xử lý và biên soạn tư liệu đã sưu tầm 
Mỗi tác phẩm sưu tầm được nên ghi đúng vào các tờ giấy rời để tiện việc sắp 
xếp, phân loại. Hồ sơ điền dã nên xếp thành 3 loại: 
 Hồ sơ A: Gồm toàn bộ các tài liệu đã ghi chép được (hồ sơ gốc). Phân loại 
sơ bộ theo thể loại, hoặc theo địa điểm sưu tầm. 
 Hồ sơ B: Hồ sơ đã chỉnh lý và việc xử lý tư liệu bao gồm các công việc sau: 
 Bổ sung, điều chỉnh, sửa chữa các câu, chữ, chi tiết còn thiếu sót trong lần 
ghi chép đầu tiên. 
 Chú thích những vấn đề cần thiết (địa danh, sự kiện lịch sử, tiếng địa 
phương) 
 Loại bỏ các tác phẩm trùng lặp hoặc đã in trên nhiều sách báo, hoặc không 
phải của địa phương mình 
 Hồ sơ C: Chọn lọc các tác phẩm tốt (về nội dung và nghệ thuật) và thực sự 
là sản phẩm của địa phương để sử dụng (xuất bản hoặc dùng làm tài liệu học 
tập, giảng dạy ở trường) . 
DANH MỤC TƯ LIỆU THAM KHẢO 
A. Giáo trình: 
1. Giáo trình văn học dân gian Việt Nam - Lê Chí Quế- ĐHQG. H. 1998. 
2. Giáo trình văn học dân gian Việt Nam - Hoàng Tiến Tựu- NXBGD. H.98 
3. Giáo trình văn học dân gian Việt Nam - Trần Hoàng- ĐH Huế.1995 
4. Giáo trình văn học dân gian Việt Nam - ĐHSP TP HCM 
5. Văn học dân gian Việt Nam - Đinh Gia Khánh(CB) NXB GD H.1998 
6. Văn học dân gian Việt Nam - Đỗ Bình Trị - NXB GD H.1990 
B. Tác phẩm: 
1. VHDG- Những tác phẩm chọn lọc- Bùi Mạnh Nhị (CB) NXB GD H. 1999. 
2. Tuyển tập văn học dân gian Việt Nam (5 tập- 7 quyển) NXBGD H. 1999. 
3. Tục ngữ ca dao dân ca Việt Nam - Vũ Ngọc Phan - NXBGD H 1998. 
4. Kho tàng truyện cổ tích Việt Nam - Nguyễn Đổng Chi - Viện văn học- 1993 
5. Câu đố Việt Nam- Ninh Viết Giao - NXB KHXH H. 1997 
6. Tiếng cười dân gian Việt Nam - NXB KHXH H. 1986 
7. VHDG đồng bằng sông Cửu Long- Khoa Ngữ văn ĐH Cần Thơ- 
NXBGD.H.1997 
8. Truyện ngụ ngôn Việt Nam - Minh Hạnh và Phan Hồng Sơn - NXB Văn 
học H 986.. 
C. Sách Giáo khoa: 
1. Văn học 10 tập 1 -NXB GD H.2000 
2. Văn học 10 tập 1 - Sách Giáo viên -NXB GD H. 2000 
3. Văn học 10 tập 1 - Ban KHXH NXB GD H.1996 
D. Sách phê bình nghiên cứu: 
1. Phân tích tác phẩm Văn học dân gian - Bùi Mạnh Nhị SGD AG. 1988 
2. Phân tích tác phẩm Văn học dân gian - Đỗ Bình Trị NXB GD H.1995 
3. Bình giảng truyện dân gian - Hoàng Tiến Tựu- NXB GD H.1998 
4. Bình giảng ca dao - Hoàng Tiến Tựu- NXB GD H.1998 
5. VHDG - Những công trình nghiên cứu - Bùi Mạnh Nhị (CB) NXB GD 
H.1999 
6. Giảng văn văn học dân gian Việt Nam - Vũ Anh Tuấn- Nguyễn Xuân Lạc- 
NXB GD H.1993 
7. Tuyển tập 40 năm tạp chí văn học - Tập 1 phần văn học dân gian Viện VH 
1999. 
8. Mấy vấn đề phương pháp Giảng dạy - nghiên cứu Văn học dân gian Việt 
Nam - Hoàng Tiến Tựu - NXB Giáo dục 1997 
9. Thi pháp ca dao - Nguyễn Xuân Kính - NXB KHXH 1992 
10. Văn học dân gian Việt Nam trong nhà trường - Nguyễn Xuân Lạc - NXB 
Giáo dục 1998