Tổng quan về đá quý, bán quý, đá mỹ nghệ, đá trang lát và tiềm năng của chúng ở khu vực Tây Nguyên

vẫn còn là một điều bí ẩn chưa giải đáp được. 
Ả 10. Opal chủ yếu phân bố trong tầng basalt bọt khá vụn bở 
(ảnh của tác giả) 
Ả 11. Opal có khối lượng lớn được trưng bày trước sảnh 
UBND huyện Cư Jut, Đắk Nông (ảnh của tác giả) 
Ả 12. Tác phẩm Rồng Việt được công nhận kỷ lục Châu Á, 
chế tác từ đá opal khai thác ở điểm Đắc Gằn, hoành tráng cả về 
kích thước, mang tính nghệ thuật cao, có giá trị kinh tế lớn, lại 
vừa mang tính ước lệ đồng vọng về giá trị văn hóa của dân tộc 
(trưng bày tại bảo tàng Hà Nội, nhân dịp 1000 năm TL-HN) 
Tại các điểm trên, trước đây người ta đã khai 
thác được nhiều khối tảng kích thước lớn nhiều khi 
tới hàng tấn hoặc hàng chục tấn và chúng được chế 
tác thành những tác phẩm nghệ thuật rất độc đáo 
(ảnh 11, 12). Hiện các loại đá này được bán tại chỗ 
với giá từ vài chục nghìn đồng đến hàng trăm 
nghìn đồng/kg. Nhiều khối đá lớn, có màu sắc và 
hình thù đẹp có giá lên tới hàng tỷ đồng. 
Trong những năm gần đây một khối lượng lớn 
đá opal Tây Nguyên đã được khai thác và sử dụng 
làm mẫu trưng bày, đá phong thuỷ, sản phẩm được 
bày bán ở hầu hết các tỉnh thành trong nước. 
Tạp chí Các Khoa học về Trái Đất, 37 (1), 16-27 
22 
2.6. Gỗ hóa đá 
 Loại khoáng sản này khá hiếm trên địa bàn 
Tây Nguyên. Hiện tại mới chỉ thấy chúng có mặt ở 
tỉnh Gia Lai và Lâm Đồng. Tại Chư A Thai (huyện 
Phú Thiện) gỗ hóa đá phân bố rải rác trong khu 
vực rộng chừng 1km2, chủ yếu trên các triền núi 
Chư A Thai, chúng có các màu nâu, đỏ nâu, trắng 
xám hoặc xám đen, rắn, dòn còn nguyên hình các 
thớ gỗ hoặc các gân mạch xù xì của thân cây trước 
kia. Ở điểm lộ này đã có người đào được cây hóa 
đá dài hàng mét. 
Ở Ia Le (huyện Chư PưH), gỗ hóa đá phân bố 
rải rác ven con suối nhỏ ranh gới giữa 2 xã Ia Le 
và Ia B Lứ. Loại có kích thước lớn đã bị khai thác 
cạn kiệt, ở đây chỉ còn các loại kích thước nhỏ ít 
có giá trị sử dụng. Ngoài ra ở các khu vực đông và 
đông nam đỉnh 192 xã Ia Lâu (huyện Chư Prông) 
cũng lộ cây hóa đá, do dân phát hiện, song những 
loại có kích thước lớn cũng đã bị khai thác gần cạn 
kiệt. Gỗ hóa đá chủ yếu đều do dân khai thác tự 
phát và buôn bán trôi nổi trên thị trường, cho các 
cơ sở chế tác thành các vật trang trí (ảnh 13), tạc 
tượng, hiện tại các hàng đá mỹ nghệ được chế 
tác từ cây hóa đá được bày bán nhiều nơi ở các 
tỉnh thành trên Tây Nguyên với giá không hề rẻ. 
Ả 13. Gỗ hóa đá có kích thước lớn (ảnh thực địa của tác giả) 
được khai thác ở núi Chư A Thai, Phú Thiện (Gia Lai) và sản 
phẩn trưng bày được chế tác từ chúng (nguồn ảnh theo 
daphongthuy.com) 
2.7. Thạch anh 
Loại hình khoáng sản này chỉ phân bố một số 
nơi trên địa bàn các tỉnh Tây Nguyên, chúng tồn 
tại dưới dạng khối tảng và dạng các tinh thể và có 
các màu sắc khác nhau. 
Đối với thạch anh dạng khối tảng, loại có màu 
hồng chỉ có mặt ở Đắk Lắk, còn ở Lâm Đồng chỉ 
gặp loại có màu trắng. Trên địa phận tỉnh Đắk Lắk, 
thạch anh hồng có trữ lượng lớn và có giá trị sử 
dụng nhất chủ yếu phân bố ở huyện Lắk và Krông 
Bông. Ở huyện Lắk, thạch anh hồng lộ ra dưới 
dạng các mạch có kích thước lớn xuyên cắt các đá 
granit, granosyenit phức hệ Đèo Cả, điển hình nhất 
là ở khu vực xã Yang Tao và địa phận làng Tân 
Juk xã Krông Nô. Ở huyện Krông Bông mạch 
thạch anh hồng lộ ra ở xã Yang Reh trên một bãi 
khá bằng phẳng rộng chừng 3ha ngay sát QL 27. 
Tại Lâm Đồng, thạch anh dạng khối tảng có mặt ở 
thôn 7, xã Đạ Kho (Đạ Te H) trước đây đã được 
khai thác làm thạch cảnh. Hầu hết thạch anh dạng 
khối tảng ở các điểm lộ nêu trên đều có chất lượng 
như nhau, đá thường bị nứt dăm nhưng chúng có 
kết cấu rất chắc chắn, vì thế tùy theo kích cỡ khối 
đá có thể chế tác thành các mặt hàng mỹ nghệ, 
trang trí, trưng bày khác nhau rất có giá trị, đặc 
biệt là loại màu hồng (ảnh 14). 
Ảnh 14. Khối tảng thạch anh hồng khu vực Tân Jut xã Krông 
Nô và sản phẩn trưng bày được chế tác từ đá này (ảnh của 
tác giả) 
Thạch anh tinh thể, loại màu trắng có mặt xã 
Cư Yang huyện Ea Kar, thượng nguồn suối Ea Kul 
và Ea Bal thuộc xã Cư KLông, huyện Krông Năng 
(Đắc Lắk), vùng Phú Sơn (Lâm Hà, Lâm Đồng). 
Hầu hết các viên đá cấu tạo hình trụ, hình sao. 
Loại thạch anh đen (morion), ám khói có mặt ở 
Lộc Tân (Bảo Lâm, Lâm Đồng). Loại thạch anh 
B. A. Niên và nnk/Tạp chí Các Khoa học về Trái Đất, Tập 37 (2015) 
23 
màu tím hoặc ám khói gặp ở Ia Rbol (Ayun Pa) và 
xã Bình Giáo (huyện Chư Prông), kích thước tinh 
thể dày 1-2cm dài 1-4cm, trong suốt phần chóp, 
chứa nhiều bọt, màu tím hoặc ám khói. Thạch anh 
tinh thể trên địa bàn Tây Nguyên, với loại trong 
suốt, màu tím, ám khói, dạng tóc,... hiện đã được 
dùng để chế tác các mặt hàng trang sức như mặt 
nhẫn, vòng tay, vòng đeo cổ rất có giá trị (ảnh 15). 
Ả 15. Thạch anh tím được chế tác thành hàng trang sức khác 
nhau (tác giả chụp tại 1 gian hàng mua bán đá quý tự nhiên 
tại xã Trường Xuân, huyện Đắk Song, Đắk Nông) 
Với đặc tính cứng, màu sắc đẹp, đá thạch anh 
được sử dụng để chế tác các mặt hàng trang sức, 
mỹ nghệ và trưng bày cao cấp khác nhau. 
2.8. Tektit 
 Tektit được biết là loại đá thủy tinh tự nhiên 
với nhiều màu sắc: đen, xanh lá cây, nâu, xám,... 
có nguồn gốc vũ trụ (mặc dù hiện vẫn còn tranh 
cãi về nguồn gốc). Trên địa bàn các tỉnh Tây 
Nguyên, tektit được phát hiện nhiều nơi ở Kon 
Tum, Gia Lai, Đắk Nông, Lâm Đồng. Ở Gia Lai 
tektit gặp nhiều ở huyện Krông Pa, Đắk Nông bắt 
gặp nhiều ở Đắk Song, Tuy Đức, còn Lâm Đồng 
gặp nhiều nhất ở khu vực Đại Lào (Bảo Lộc). Hầu 
hết tektit chúng tôi thu nhặt được có kích thước 
dao động từ rất nhỏ (vài gram) cho đến 50-100g. 
Tektit có nhiều hình dạng khác nhau như dạng khí 
động học, giọt nước, dạng cầu dẹt, đĩa, đôi khi có 
dạng kỳ dị, hầu hết đều có màu đen, bề mặt rỗ do 
bọt khí vỡ ra trong quá trình lao xuống địa cầu. 
Do tektit có thành phần đồng nhất, tinh khiết, 
kiệt nước (<0,02% H2O) đều màu trong một biến 
thể vì vậy chúng được dùng để chế tác mặt hàng 
trang sức rất có giá trị (ảnh 16), giá cả không hề rẻ, 
hoặc được dùng làm vật trưng bày. 
Ả 16. Tektit dạng cầu dẹt, dạng giọt nước (ảnh mẫu thu nhặt 
được của tác giả) và đồ trang sức được chế tác từ nguyên liệu 
này (nguồn ảnh theo tektites.co.uk) 
Trên bản đồ phân bố tektit của thế giới 
(Lovering, Mason, 1972), Việt Nam là một trong 
những quốc gia rất phổ biến loại “khoáng 
sản” này, thực tế ở Tây Nguyên là minh chứng 
thuyết phục. 
2.9. Fluorit 
Trên địa bàn Tây Nguyên fluorit chỉ có mặt ở 
một số nơi, song có lẽ chúng phân bố và được khai 
thác nhiều nhất tại khu vực xã Ia Le, huyện Chư 
PưH (Gia Lai). Fluorit ở điểm lộ này thường có 
màu xanh lục, tím hồng, đỏ tía hoặc trắng đục,... 
đến xanh mực, lục nhạt, tím nhạt hoặc các màu xen 
kẽ nhau. Kích thước các tinh thể nhiều khi tới 
10cm, từ bán trong suốt tới đục. Hiện tại fluorit ở 
đây chủ yếu được khai thác để làm chất độn cho 
sản xuất thép, song có thể lựa chọn sử dụng chúng 
để chế tác thành các mặt hàng khác nhau. Loại 
trong suốt có thể mài facet để sản xuất hàng trang 
sức, còn lại các loại khác có thể dùng để làm tranh 
đá quý hoặc dùng để làm thạch cảnh, vật trưng bày 
cũng rất có giá trị (ảnh 17). 
Tạp chí Các Khoa học về Trái Đất, 37 (1), 16-27 
24 
Ảnh 17. Fluorit điểm Ia Le (ảnh của tác giả) và sản phầm 
trưng bày được chế tác từ loại khoáng vật này (nguồn ảnh theo 
Trangsucvn.com) 
2.10. Saphir, ruby 
Trên địa bàn Tây Nguyên các điểm mỏ saphir 
được phát hiện rộng rãi tại các tỉnh Đắk Nông, 
Lâm Đồng. Cá biệt saphir vùng Di Linh có mặt 
trên địa bàn các xã Tiên Cô và Bình Điền, được 
phát hiện vào những năm 1991. 
Saphir trong basalt ở Tây Nguyên thường có 
dạng lăng trụ, lăng trụ tháp hoặc lăng trụ tháp cụt 
lục phương, phổ biến dạng mảnh vỡ hoặc dạng hạt 
(ảnh 18), chúng phân bố chủ yếu trong các tầng 
phong hoá của đá basalt. Tại Đắk Nông thường bắt 
gặp những tinh thể có kích thước khá lớn, đường 
kính nhiều khi đến 30-40mm, chúng thường có 
màu lam đậm (nhiều khi tới đen), một số màu khác 
cũng hay gặp như lục, lục lam hoặc lam lục, lục 
vàng, vàng. Tại Tiên Cô còn gặp loại saphir màu 
vàng mật ong. Về độ tinh khiết có thể từ trong suốt 
đến đục, tỷ lệ loại trong suốt thường thấp khoảng 
10-15%, còn phần lớn chúng là loại không có chất 
lượng ngọc (Pham Van Long et al., 2004). Mặc dù 
kích thước tinh thể lớn nhưng độ trong suốt rất 
kém và do vậy không thích hợp cho sản xuất hàng 
trang sức. Hiện nay, dân địa phương chỉ còn khai 
thác ở khu vực mỏ Đắk Tôn (xã Trường Xuân, 
huyện Đắk Song, tỉnh Đắk Nông). Lượng saphir 
khai thác được không nhiều và chủ yếu vẫn là loại 
chất lượng thấp. Sản phẩm khai thác được thường 
bán cho mục đích sản xuất tranh đá quý hoặc bán 
cho các thương nhân Thái Lan để xử lý nhiệt. 
Ảnh 18. Saphir màu xanh lục, màu lam đậm , đen sắc lục... với 
nhiều hình dạng và kích thước khác nhau được khai thác ở khu 
vực Trường Xuân (tác giả chụp tại 1 gian hàng mua bán đá 
quý tự nhiên tại xã Trường Xuân, huyện Đắk Song) 
Ngoài saphir là loại đá quý khá phổ biến, tại 
các khu vực Ea H leo, Đơn Dương, Vân Hoà còn 
phát hiện được các hạt ruby có kích thước nhỏ, 
màu đỏ hồng, hồng, da cam. Ruby ở đây có màu 
khá đẹp độ trong suốt tương đối cao, tuy nhiên 
kích thước hạt bé nên không thích hợp để làm đồ 
trang sức. 
2.11. Peridot 
Trước đây peridot được khai thác chủ yếu tại 
hai mỏ Hàm Rồng và Biển Hồ (Nguyễn Kinh 
Quốc, 1995). Chúng thường có màu lục olive tới 
màu lục vàng, trong suốt, với kích thước tinh thể 
nhiều khi đạt tới 2 4 4cm, nhưng loại thường gặp 
nhất là từ 0,6 đến 1,5cm, được dùng để chế tác 
hàng trang sức. Ngoài ra, peridot có chất lượng 
khá tốt còn gặp ở khu vực Chư H rông và hồ 
Ia Băng (Đắk Đoa) (Nguyễn Kinh Quốc, 1995). 
Trong sa khoáng, peridot thường có độ rạn nứt 
cao, tỷ lệ sử dụng để sản xuất hàng trang sức 
khoảng 15-20%, số còn lại thường có kích thước 
nhỏ hoặc rạn nứt mạnh. 
Mặc dù peridot có kích thước nhỏ (chỉ từ 1 đến 
2mm hiếm khi 3-5mm) nhưng cũng khá trong suất, 
còn gặp rất nhiều dưới dạng các ổ khu trú trong 
các hốc bọt khí của đá basalt, với nhiều màu sắc 
như vàng chanh, xanh lá cây, lục xám,... nhưng 
hay bị nứt nẻ (ảnh 19). 
B. A. Niên và nnk/Tạp chí Các Khoa học về Trái Đất, Tập 37 (2015) 
25 
Ảnh 19. Periđot khu trú trong các hốc của đá basalt bọt (ảnh 
của tác giả) và hàng trang sức được chế tác từ chúng (nguồn 
ảnh theo daquytunhien.vn) 
Đối với các tinh thể đạt chất lượng ngọc và 
kích thước đủ lớn dùng để chế tác thành mặt hàng 
trang sức, còn lại các hạt nhỏ, nứt nẻ có thể sử 
dụng để sản xuất tranh đá quý. 
2.12. Granat 
Loại đá bán quý này phân bố rải rác ở nhiều 
nơi trên địa bàn các tỉnh Tây Nguyên với khối 
lượng khá nhiều, song đáng quan tâm nhất là các 
điểm Ia Kriêng, huyện Đức Cơ và điểm H Bông, 
huyện Chư Sê (tỉnh Gia Lai) (Nguyễn Kinh Quốc, 
1995); Sổ mỏ và điểm quặng tỉnh Gia Lai, 1994). 
Granat có lẫn zircon có mặt ở khu vực Chư 
H Đông, Tp. Pleiku, quặng nằm trong lớp cuội 
sạn, sỏi lẫn cát, sét ở phần đáy của thềm, kích 
thước hạt 2-5mm, hàm lượng quặng thấp, dao 
động 180-334g/m3. Ngoài ra, granat còn gặp với 
khối lượng khá nhiều phân bố dọc theo suối Đắk 
Tơ Can trên địa phận các xã Đắk Ong và Đắk 
Chum, huyện Tu Mơ Rông, dọc các con suối Đắk 
Long, Đắk Mon huyện Đắk Glei (Kon Tum),... 
Granat với màu đỏ nhạt, đỏ nâu khá trong suốt 
nhưng kích thước nhỏ chỉ phù hợp cho sản suất 
tranh đá quý. 
2.13. Zircon 
Zircon có số lượng khá nhiều trong các sa 
khoáng liên quan tới basalt và chúng thường đi 
kèm với saphir phân bố trên địa phận các tỉnh Kon 
Tum, Đắk Lắk, Gia Lai, Lâm Đồng. Zircon thường 
không màu, hoặc có màu nâu nhạt, đỏ nâu, cam 
nhạt và đôi khi có màu vàng nhạt. Loại kích thước 
nhỏ có độ trong suốt thường cao hơn loại kích 
thước lớn. Đa số các tinh thể thường gặp có kích 
thước từ 0,2cm đến 1,5cm. Loại có độ trong suốt 
tốt có thể dùng để chế tác hàng trang sức, còn lại 
dùng để phối hợp với các khoáng vật khác để sản 
xuất tranh đá rất có giá trị. 
2.14. Corinđon 
 Trên địa bàn Tây Nguyên corinđon phân bố ở 
nhiều nơi, song có lẽ giá trị nhất là corinđon ở khu 
vực tiếp giáp gữa các xã Ea Đar và Ea Knốp 
(huyện Ea Kar, Đắk Lắk), corinđon được tìm thấy 
trong các mạch pegmatit xuyên chỉnh hợp vào đá 
phiến kết tinh hệ tầng Đắc Mi (Đỗ Công Dự, 
1995). Tại khu vực này dân đã thu được các tinh 
thể corinđon với nhiều kích cỡ khác nhau từ một 
vài cm đến hàng chục cm, đá có màu xanh, vân 
sọc. Đây là điểm lộ corinđon rất có triển vọng 
nhưng chưa được điều tra nghiên cứu kỹ. 
2.15. Các loại ngu n li u hác 
Có thể nói, trên địa bàn Tây Nguyên còn nhiều 
nguyên liệu có thể dùng để chế tác các hàng mỹ 
nghệ, trang trí và trưng bày mà hiện nay chưa được 
quan tâm nghiên cứu để sử dụng. Trong bài viết 
này chúng tôi muốn nói đến loại đá “mồ côi” có bề 
mặt lì nh n, cực kì rắn chắc (tương tự như loại đá 
corundit có mặt ở Châu Thành, huyện Quỳ Hợp, 
Nghệ An (Bùi Ấn Niên và nnk, 2012) tồn tại dưới 
dạng các tảng lăn (ảnh 20) phân bố trong tầng 
phong hóa đá basalt, phủ trực tiếp lên các thân 
quặng kaolin ở khu mỏ Lộc Châu, Bảo Lộc (Lâm 
Đồng). Quan sát ngoài thực tế cho thấy các tảng 
lăn có thành phần gồm hematit màu nâu đỏ, 
limonit màu đen nâu và sericit, tập hợp này xen 
kẽ nhau dưới dạng các dải mỏng uốn lượn nhấp 
nhô đặc sắc. Ngoài ra, trong khối đá còn chứa lác 
đác các đốm vết màu trắng đục của khoáng vật 
feldspar, tạo cho chúng có cấu tạo rất ấn tượng, 
có thể sử dụng trực tiếp làm đá trưng bày, thạch 
cảnh hoặc chế tác thành các mặt hàng mỹ nghệ 
khác nhau rất có giá trị. Hiện tại các khối tảng đá 
này đang được gom đống lại trong quá trình bóc 
lớp phủ để khai thác quặng kaolin với số lượng 
khá lớn ở mỏ Lộc Châu. 
Tạp chí Các Khoa học về Trái Đất, 37 (1), 16-27 
26 
Ả 20. Các khối tảng đá “mồ côi” có bề mặt lì nh n, cực kì 
rắn chắc, cấu tạo uốn lượn, đốm vết, phân bố trong tầng 
phong hóa đá basalt phủ trực tiếp lên các thân quặng kaolin ở 
mỏ Lộc Châu, Bảo Lộc, Lâm Đồng (ảnh của tác giả) 
3. Kế uậ 
Các tỉnh Tây Nguyên có nguồn nguyên liệu đá, 
khoáng chất rất đa dạng và phong phú, bao gồm 
các nhóm đá như trầm tích (trầm tích sinh hóa, 
trầm tích lục nguyên), magma, biến chất; các loại 
đá quý (ruby, saphir), đá bán quý (opal, calcedoan, 
agat, gỗ hóa đá, tektit và các loại khoáng vật quý 
khác như thạch anh, peridot, granat, zircon, 
fluorit,...), chúng là nguồn tài nguyên quý hiếm 
dùng để sản xuất và chế tác các sản phẩm mỹ nghệ 
cũng như làm hàng trang sức, trang trí, ốp lát, 
thạch cảnh, trưng bày,... Quá trình nghiên cứu cho 
thấy các chủng loại đá, nguyên liệu khoáng có mặt 
trong địa bàn các tỉnh Tây Nguyên đều đáp ứng 
được yêu cầu bền chắc về đặc tính cơ lý; màu sắc 
và họa tiết đẹp về mỹ thuật. 
Trong những năm gần đây tốc độ phát triển xây 
dựng ở nước ta nói chung và ở khu vực Tây 
Nguyên nói riêng là rất lớn và trong tương lai còn 
phát triển mạnh hơn nữa. Nhiều công trình xây 
dựng cao cấp đòi hỏi phải có sản phẩm đá ốp lát 
chất lượng cao. Ở Tây Nguyên các biến loại đá 
như granitoit, gabro, basalt,... đều đáp ứng được 
đầy đủ các nhu cầu đó, đặc biệt là các đá này có 
trữ lượng rất lớn, đảm bảo cho khai thác lâu dài. 
Lợi thế của những khu vực phổ biến các biến các 
loại đá này lại thường dễ dàng tiếp cận để khai 
thác. Đây là nguồn tài nguyên rất quý đối với các 
tỉnh Tây Nguyên, nếu như chúng được đầu tư khai 
thác và sử dụng đúng hướng, đúng mục đích sẽ 
giúp cho các tỉnh Tây Nguyên có thế mạnh để phát 
triển kinh tế. 
Đối với những loại đá quý, bán quý có giá trị 
cao cần được chế tác để làm hàng xuất khẩu và 
làm hàng trang sức, số không đạt làm hàng trang 
sức và xuất khẩu sẽ tận dụng để làm tranh đá quý 
và sản xuất các sản phẩm mỹ nghệ khác (các mảnh 
vụn, các viên đá quý nhỏ). Điều này sẽ tạo ra một 
lượng lớn công ăn việc làm cho người lao động, 
không những tận dụng được nguồn tài nguyên quý 
giá mà còn mang lại một hiệu quả kinh tế cao, tiến 
tới hình thành một ngành nghề mới trong tương 
lai, rất mới lạ - nghề sản xuất tranh đá quý, sản 
phẩm rất đặc sắc của Việt Nam mà hiện nay ở một 
số tỉnh miền Bắc đã có thương hiệu. 
Lờ ả ơ 
Bài báo được hoàn thành trong khuôn khổ thực 
hiện Đề tài “Nghiên cứu, đánh giá khả năng sử 
dụng tổng hợp một số khoáng sản quan trọng và vị 
thế của chúng trong phát triển kinh tế xã hội 
và bảo đảm an ninh quốc phòng khu vực 
Tây Nguyên”, mã số TN3-T05 và Nhiệm vụ 
VAST.CTG.05/13-14: "Điều tra, nghiên cứu và 
chế tác đá mỹ nghệ từ các loại đá, khoáng vật tự 
nhiên của Việt Nam". Các tác giả trân trọng cảm 
ơn Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt 
Nam đã tài trợ cho những nghiên cứu này. 
T u dẫ 
Nguyễn Xuân Bao (chủ biên), 1978: Địa chất miền Nam Việt 
Nam. Bản đồ địa chất, số 39, tr.3-15, Hà Nội. 
Đỗ Văn Chi, 1999: Các thành tạo xâm nhập nhóm tờ Đak Glei-
Khâm Đức tỉ lệ 1:50.000. Địa chất và khoáng sản Việt 
Nam, quyển 3. Liên đoàn BĐĐC Miền Bắc, tr.94-102. 
Lê Tiến Dũng, Thân Đức Duyện, Trần Tính, 1994: Báo cáo lập 
bản đồ địa chất và tìm kiếm khoáng sản nhóm tờ Kon 
Tum- Buôn Ma Thuột, tỉ lệ 1: 200.000, Tập 3. Lưu trữ Liên 
đoàn Địa chất 6, Tp. Hồ Chí Minh. 
Đỗ Công Dự (chủ biên), 1995: Báo cáo địa chất và khoáng sản 
tỉnh Đắk Lắk, tỉ lệ 1:100.000. Lưu trữ Sở KH&CN tỉnh 
Đắk Lắk. 
Trần Trọng Hòa (chủ biên), 2010: Điều tra, đánh giá triển vọng 
và khả năng khai thác và sử dụng nguồn đá mỹ nghệ phục 
phát triển công nghiệp địa phương một số tỉnh Miền Trung, 
lưu trữ Viện Địa chất, Viện KH và CN Việt Nam, Hà Nội. 
Pham Van Long, Hoàng Quang Vinh, Virginie Garnier, Gaston 
Giuliani, Daniel Ohnenstetter, 2004: Gemstones in 
Vietnam: a Review”, Australian Gemologists, Vol.24. 
B. A. Niên và nnk/Tạp chí Các Khoa học về Trái Đất, Tập 37 (2015) 
27 
Lovering, Mason, Williams and McColl, 1972: Stratigraphical 
Evidence for the terrestrial Age of Australites. Journal of 
The Geological Society of Australia Vol. 18, Pt 4, pages 
409-418. 
Trần Đức Lương và nnk, 1988: Địa chất Việt Nam, Thuyết 
minh bản đồ địa chất Việt Nam tỉ lệ 1:500.000, Hà Nội. 
Trần Anh Ngoan, 1993: Địa chất các mỏ khoáng công 
nghiệp. Tập II. Đại học Mỏ - Địa chất. Hà Nội. 
Bùi Ấn Niên, Trần Trọng Hòa, Trần Tuấn Anh, Trần Văn Hiếu, 
Phạm Ngọc Cẩn, 2012: Đặc điểm phân bố, độ phổ biến và 
chất lượng các đá mỹ nghệ và trang lát khu vực Miền 
Trung Việt Nam. Tạp chí Các khoa học về Trái Đất, T.34, 
4, tr.495-505. 
Nguyễn Kinh Quốc (chủ biên), 1995: Nguồn gốc, quy luật phân 
bố và đánh giá tiềm năng đá quý, đá kỹ thuật Việt Nam”. 
Báo cáo tổng kết Đề tài cấp Nhà Nước KT-01-09, lưu trữ 
Viện Nghiên cứu Địa chất và Khoáng sản, Hà Nội. 
Ngô Bá Sơn, 2001: Hiện trạng nguồn tài nguyên khoáng sản 
tỉnh Gia Lai. Lưu trữ sở KH&CN tỉnh Gia Lai. 
Trần Tính (chủ biên), 1983: Bản đồ địa chất khoáng sản nhóm 
tờ Kon Tum - Buôn Ma Thuột tỉ lệ 1: 200.000, lưu trữ 
thông tin tư liệu ĐC, HN. 
Trần Văn Trị (chủ biên), 2000: Tài nguyên khoáng sản Việt 
Nam. Cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam, Hà Nội. 
Huỳnh Trung, Nguyễn Xuân Bao, Bùi Phú Mỹ, Tạ Hoàng Tinh, 
1979: Về quy luật phân bố các thành tạo magma xâm nhập 
ở miền Nam Việt Nam”, Địa chất và khoáng sản Việt Nam, 
quyển 1. Liên đoàn BĐĐC, tr.111-136. 
Đoàn Như Ý (chủ biên), 2007: Dự án quy hoạch vật liệu xây 
dựng tỉnh Đắk Lắk đến năm 2020. Tổng CT VLXD soos-
FICO. Công ty Tư vấn và Đầu tư FICO, Tp. Hồ Chí Minh. 
Các tiêu chuẩn Việt Nam. 4732:2007: Đá ốp lát tự nhiên 2007-
12-31, 3233. QĐ-BKHCN. 
Dự án Quy hoạch vật liệu xây dựng tỉnh Gia Lai đến năm 2010 
và định hướng đến năm 2020: Lưu trữ sở KH&CN tỉnh 
Gia Lai. 
Sổ mỏ và điểm quặng các tỉnh Kon Tum, Gia Lai, Đắk Lắk, 
Đắk Nông, Lâm Đồng: Tổng cục địa chất VN, Bộ công 
nghiệp nặng, năm 1994. 
Tác dụng của các loại đá thạch anh. Blogphongthuy.com. 
Tóm tắt quy hoạch thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng 
khoáng sản trên địa bàn tỉnh Gia Lai đến năm 2020. Lưu 
trữ sở KH&CN tỉnh Gia Lai.