Về tính hữu ích của khối trường liên kết thông tin 76X - 78X trong MARC21

Nghiïåp vuå-Kyä thuêåt
42 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 2/2015
Hiïån nay MARC21 dûúâng nhû àaä àûúåcxem nhû laâ möåt khöí mêîu thû muåcchung maâ caác cú quan thû viïån trong
caã nûúác àang lûåa choån nhùçm taåo àiïìu kiïån cho
viïåc trao àöíi dûä liïåu thû muåc. Caác thû viïån àaä
dêìn laâm quen vúái caác khöëi trûúâng biïn muåc
trong MARC21, vúái möåt söë trûúâng àùåc thuâ àïí
mö taã cho caác daång taâi liïåu nhû saách, baáo, taåp
chñ, luêån aán, luêån vùn Tuy nhiïn, coá möåt söë
trûúâng thöng tin liïn kïët khaác coá yá nghôa rêët
lúán trong viïåc tòm kiïëm taâi liïåu cuãa baån àoåc
ngoaâi trang OPAC thò khöng phaãi thû viïån
naâo cuäng tiïën haânh aáp duång vaâ khöng phaãi
phêìn mïìm quaãn lyá thû viïån àiïån tûã naâo cuäng àaáp
ûáng àûúåc caác tñnh nùng àoá. Trong MARC21,
caác khöëi trûúâng 76X - 78X laâ caác trûúâng
thöng tin liïn kïët coá yá nghôa rêët quan troång
trong viïåc liïn kïët caác biïíu ghi coá möëi quan
hïå vúái nhau vïì thúâi gian, vïì chuã thïí, Vaâ
nhiïåm vuå cuãa möåt phêìn mïìm quaãn lyá thû viïån
laâ phaãi laâm nöíi bêåt àûúåc caác möëi quan hïå naây
thöng qua caác liïn kïët. Trong baâi viïët naây, taác
giaã xin giúái thiïåu vïì caách sûã duång caác trûúâng
naây vaâ yá nghôa cuãa noá khi thïí hiïån qua giao
diïån OPAC trong quaá trònh tòm kiïëm thöng tin
cuãa baån àoåc.
Nhûäng taâi liïåu coá möëi liïn hïå vúái nhau coá
thïí àûúåc thïí hiïån thöng qua caác trûúâng tin
MARC21. Tuy nhiïn, ngoaâi trang khai thaác
OPAC phaãi laâm thïë naâo àïí thïí hiïån sûå liïn kïët
giûäa caác trûúâng tin naây thò àoá laâ möåt yïu cêìu
àöëi vúái möåt phêìn mïìm quaãn lyá thû viïån bêët kyâ
naâo cuäng phaãi laâm àûúåc. Giaã sûã khi baån àoåc
tòm kiïëm möåt baãn taâi liïåu göëc thò taåi biïíu ghi
göëc naây phaãi coá sûå chó chöî vaâ hiïåu quaã hún caã
laâ phaãi àûa ra àûúåc link liïn kïët vúái baãn taâi
liïåu dõch maâ thû viïån hiïån àang lûu giûä (nïëu
thû viïån coá caã 2 baãn taâi liïåu göëc vaâ taâi liïåu
dõch). MARC21 coá quy àõnh caác trûúâng thöng
tin liïn kïët dûä liïåu xaác àõnh nhûäng biïíu ghi
thû muåc coá liïn quan vúái nhau. Möîi trûúâng
liïn kïët àùåc taã möåt möëi quan hïå thû muåc khaác
nhau giûäa taâi liïåu chñnh àang àûúåc mö taã
trong biïíu ghi vúái taâi liïåu liïn quan. Nhûäng
möëi quan hïå naây coá thïí àûúåc thïí hiïån trong
Baãng 1 laâm caác nhoám:
Trong baâi viïët naây, taác giaã seä lêëy vñ duå cuå
thïí vïì viïåc biïn muåc caác taâi liïåu coá möëi liïn
quan nhû trong baãng trïn vúái hònh aãnh àûúåc
cùæt ra tûâ phêìn mïìm quaãn lyá thû viïån àiïån tûã
Libol 6.0 àïí laâm roä hiïåu quaã cuãa caác khöëi
trûúâng liïn kïët naây vaâ laâm nöíi bêåt tñnh nùng
bùæt buöåc cuãa möåt phêìn mïìm quaãn lyá thû viïån
àiïån tûã. 
VÏÌ TÑNH HÛÄU ÑCH CUÃA KHÖËI TRÛÚÂNG LIÏN KÏËT 
THÖNG TIN 76X-78X TRONG MARC21
Phaåm Thõ Yïën
Cöng ty Cöí phêìn Cöng nghïå Tinh Vên
Baãng 1. Quan hïå giûäa möåt söë trûúâng liïn kïët
Trong biïíu ghi chñnh Trong biïíu ghi liïn quan
765 Taâi liïåu göëc 767 Taâi liïåu dõch
770 Phuå trûúng/ söë àùåc biïåt 772 Biïíu ghi meå cuãa phuå trûúng
773 Taâi liïåu chuã 774 Àún võ húåp thaânh
780 Nhan àïì cuä 785 Nhan àïì múái
THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 2/2015 43
Nghiïåp vuå-Kyä thuêåt
1. Khöëi trûúâng 765 - 767 taâi liïåu göëc vaâ
taâi liïåu dõch
Khöëi trûúâng naây nhùçm mö taã caác thöng tin
vïì taâi liïåu viïët bùçng ngön ngûä göëc vaâ taâi liïåu
dõch. Coá thïí hiïíu chi tiïët nhû sau:
- Khi thû viïån quaãn lyá caã taâi liïåu göëc vaâ taâi
liïåu dõch, thû viïån tiïën haânh biïn muåc möîi baãn
taâi liïåu laâ möåt biïíu ghi riïng biïåt;
- Khi taâi liïåu àûúåc mö taã laâ möåt baãn taâi liïåu
göëc thò caác taâi liïåu dõch khaác coá liïn quan seä
àûúåc mö taã vaâo trûúâng 767;
- Khi taâi liïåu àûúåc mö taã laâ möåt trong taâi
liïåu dõch thò taâi liïåu göëc cuãa taâi liïåu àoá seä àûúåc
mö taã vaâo trûúâng 765.
Vñ duå: 
Biïíu ghi mö taã cho taâi liïåu göëc
Biïíu ghi mö taã cho taâi liïåu dõch
001 Söë kiïím soaát biïíu ghi taâi liïåu göëc
100 $a Sasson, Albert.
245 $aBiotechnologies and development / $cAlbert Sasson
260 $a Paris :$bUnesco; $a Ede, Netherlands : $b Technical Centre for Agricultural andRural Cooperation , $c1988.
300 $a361 p. ; $c24 cm.
767 $tCöng nghïå sinh hoåc vaâ phaát triïín.$wMaä söë kiïím soaát biïíu ghi cuãa taâi liïåu dõch
001 Söë kiïím soaát biïíu ghi taâi liïåu dõch
100 $aSasson, Albert.
245 $aCöng nghïå sinh hoåc vaâ phaát triïín / $cAlbert Sasson; Nguyïîn Hûäu Thûúác ... dõch
260 $aH. :$bKhoa hoåc kyä thuêåt, $c1992.
300 $a382 tr. ;$c21 cm.
700 $aNguyïîn, Hûäu Thûúác.
765 $tBiotechnologies and development.$wMaä söë kiïím soaát biïíu ghi cuãa taâi liïåu göëc
Kïët quaã tòm kiïëm hiïín thõ ngoaâi OPAC
- Khi baån àoåc tòm kiïëm thöng tin cuãa taâi
liïåu göëc thò phaãi coá link liïn kïët àïën taâi liïåu laâ
ngön ngûä dõch:
Nghiïåp vuå-Kyä thuêåt
44 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 2/2015
- Khi baån àoåc tòm kiïëm taâi liïåu laâ ngön ngûä
dõch thò phaãi hiïín thõ link liïn kïët àïën taâi liïåu
laâ ngön ngûä göëc:
2. Khöëi trûúâng 773 -774 (Taâi liïåu chuã -
Àún võ húåp thaânh)
Khöëi trûúâng naây chûáa thöng tin liïn quan
àïën taâi liïåu chuã (nguöìn trñch) vaâ taâi liïåu laâ caác
àún võ húåp thaânh.
Trûúâng 773: trûúâng naây chûáa thöng tin liïn
quan àïën taâi liïåu chuã, nguöìn trñch àöëi vúái àún
võ húåp thaânh àûúåc mö taã trong biïíu ghi. Vúái
trûúâng tin naây thuêån tiïån cho viïåc mö taã taâi
liïåu laâ baâi trñch. 
Trûúâng 774: trûúâng naây chûáa thöng tin liïn
quan àïën àún võ húåp thaânh ài cuâng vúái möåt
àún võ thû muåc lúán hún. Àún võ húåp thaânh naây
coá thïí laâ möåt phêìn cuãa möåt taâi liïåu thû muåc
riïng biïåt, möåt taâi liïåu nhiïìu phêìn. Trûúâng tin
naây thuêån tiïån cho viïåc mö taã saách böå têåp.
Vñ duå
Trûúâng 774: Mö taã saách böå têåp
- Mö taã biïíu ghi chung cho caã böå
THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 2/2015 45
Nghiïåp vuå-Kyä thuêåt
- Mö taã tûâng têåp riïng laâ möåt biïíu ghi
- Hiïín thõ ngoaâi OPAC
+ Khi baån àoåc tòm kiïëm taâi liïåu laâ taâi liïåu
göëc (biïíu ghi meå) ngoaâi trang OPAC. Chûúng
trònh seä hiïín thõ kïët quaã tòm kiïëm laâ taâi liïåu
göëc vaâ hiïín thõ caác taâi liïåu coá liïn quan àïën
biïíu ghi meå nhû trong hònh minh hoåa:
+ Baån àoåc bêëm vaâo link biïíu ghi liïn kïët,
tûâ giao diïån cuãa biïíu ghi liïn kïët (biïíu ghi
con), chûúng trònh cuäng hiïín thõ thöng tin cuãa
biïíu ghi meå liïn kïët vúái biïíu ghi con:
001 Söë kiïím soaát biïíu ghi meå
100 $aMaác, C.
245 $aCaác Maác vaâ Ph. Ùng-ghen toaân têåp.
260 $aH. : $bChñnh trõ Quöëc gia, $c1995
300 $a29 têåp
774 $tThû tûâ Thaáng Giïng 1856 - Thaáng Chaåp 1859.$wSöë kiïím soaát biïíu ghi têåp
001 Söë kiïím soaát biïíu têåp
100 $aMaác, C.
245 $a Thû tûâ Thaáng Giïng 1856-Thaáng Chaåp 1859 /$cCaác Maác
300 $a1078 tr.
773 $tCaác Maác vaâ Ph. Ùng-ghen toaân têåp$wSöë kiïím soaát biïíu ghi böå (biïíu ghi meå)
Nghiïåp vuå-Kyä thuêåt
46 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 2/2015
Trûúâng 773: Mö taã baâi trñch
- Mö taã taåp chñ chuã
- Mö taã baâi trñch cho taåp chñ
- Hiïín thõ ngoaâi trang OPAC tûúng tûå nhû
trïn.
Khöëi trûúâng 780 - 785 Nhan àïì cuä vaâ
Nhan àïì múái
- Khöëi trûúâng naây chûáa thöng tin liïn quan
giûäa caác taâi liïåu coá nhan àïì thay àöíi theo thúâi
gian;
- Trûúâng 780 chûáa thöng tin liïn quan àïën
nhan àïì cuä ngay saát cuãa taâi liïåu chñnh. Trûúâng
naây coá thïí lùåp khi coá tûâ hai nhan àïì cuä trúã lïn;
- Trûúâng 785 chûáa thöng tin liïn quan àïën
taâi liïåu múái trûåc tiïëp thay thïë taâi liïåu chñnh.
Trûúâng naây coá thïí lùåp khi coá tûâ hai nhan àïì
múái trúã lïn.
Vñ duå
- Biïíu ghi daânh cho taâi liïåu laâ nhan àïì múái
- Biïíu ghi daânh cho taâi liïåu laâ nhan àïì cuä
001 Söë kiïím soaát biïíu ghi taåp chñ
245 $aTaåp chñ Thû viïån Viïåt Nam
260 $aH. : $bThû viïån Quöëc gia Viïåt Nam
001 Söë kiïím soaát biïíu ghi baâi trñch
100 $aPhan, Thõ Kim Dung.
245 $aXêy dûång vaâ phaát triïín thû viïån söë taåi Thû viïån Quöëc gia Viïåt Nam vaâ thû viïån
thaânh phöë trûåc thuöåc Trung ûúng / $cPhan Thõ Kim Dung
773 $tTaåp chñ Thû viïån Viïåt Nam. - $g2014. – Söë 1. $wMaä söë kiïím soaát biïíu ghi cuãa taåp
chñ chuã
001 Söë kiïím soaát biïíu ghi taâi liïåu nhan àïì múái
245 $aTaåp chñ Thöng tin vaâ Tû liïåu
780 $tTêåp san Thöng tin hoåc (1977-1984; 1988-1991).$wMaä söë kiïím soaát biïíu ghi cuãa taâi
liïåu laâ nhan àïì cuä
001 Söë kiïím soaát biïíu ghi taâi liïåu nhan àïì cuä
245 $a Têåp san Thöng tin hoåc
785 $aTaåp chñ Thöng tin vaâ Tû liïåu.$wMaä söë kiïím soaát biïíu ghi cuãa taâi liïåu laâ nhan àïì
múái
THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 2/2015 47
Nghiïåp vuå-Kyä thuêåt
- Hiïín thõ ngoaâi OPAC:
+ Khi baån àoåc tòm kiïëm tïn taâi liïåu laâ nhan
àïì múái, chûúng trònh phaãi hiïín thõ link liïn kïët
àïën taâi liïåu laâ êën phêím tiïìn thên:
+ Khi baån àoåc tòm kiïëm taâi liïåu coá nhan àïì
cuä, chûúng trònh phaãi hiïn thõ link liïn kïët àïën
êën phêím coá nhan àïì múái:
Kïët luêån
MARC 21 laâ möåt khöí mêîu biïn muåc lyá
tûúãng. Nïëu chuáng ta tòm hiïíu kyä vïì caác àiïím
ûu viïåt maâ khöí mêîu naây àem laåi vaâ vêån duång
chuáng vaâo caác phêìn mïìm quaãn lyá thû viïån thò
seä vö cuâng thuêån tiïån cho ngûúâi caán böå biïn
muåc vaâ hún hïët laâ àem laåi sûå hiïåu quaã cho
cöng cuöåc tòm kiïëm thöng tin cuãa baån àoåc.
Thay vò chó nhêåp thöng tin vaâo möåt trûúâng tin
phuå chuá àïí chó chöî cho baån àoåc tòm kiïëm àïën
taâi liïåu coá liïn quan àïën vêën àïì mònh àang tòm
kiïëm thò vúái sûå höî trúå cuãa caác trûúâng liïn kïët
naây, viïåc àûa ra caác link liïn kïët giûäa caác biïíu
ghi liïn quan laâ möåt caách vö cuâng hiïåu quaã
trong khêu liïn kïët caác kïët quaã tòm kiïëm cuãa
baån àoåc. Caác thû viïån chûa coá phêìn mïìm àïí
quaãn lyá thû viïån nïn lûåa choån àûúåc möåt phêìn
mïìm ûu viïåt vaâ caác thû viïån àaä coá phêìn mïìm
quaãn lyá thò coá thïí têån duång töëi àa caác tñnh
nùng cuãa phêìn mïìm dûåa trïn caác khöëi trûúâng
liïn kïët trïn trong quaá trònh quaãn lyá thû viïån
àïí thuêån tiïån nhêët cho caán böå thû viïån vaâ
mang laåi hiïåu quaã töët nhêët trong quaá trònh
phuåc vuå nhu cêìu tin cuãa baån àoåc.
Taâi liïåu tham khaão
1. Vuä Vùn Sún (2000). Giaáo trònh biïn muåc mö taã. - H.: ÀHQGHN, 284 tr.