Web scale discovery - Giải pháp tìm kiếm và khai thác thông tin cho các thư viện trong kỷ nguyên internet

ÏÅU - 3/2015 19
Nghiïn cûáu - Trao àöíi
Lúáp khai thaác (Discovery layer - DL)
Lúáp khai thaác àûúåc àõnh nghôa laâ giao
diïån ngûúâi duâng vaâ hïå thöëng tòm kiïëm àïí
khai thaác, hiïín thõ kïët quaã vaâ tûúng taác vúái
nöåi dung thöng tin vúái ngûúâi duâng. Lúáp khai
thaác coá möëi liïn hïå chùåt cheä vúái hïå thöëng
àaánh chó muåc têåp trung. Vïì phña ngûúâi duâng,
lúáp khai thaác chñnh laâ giao diïån töíng húåp maâ
úã àoá hoå àûúåc cung cêëp caác dõch vuå cuãa
WSD. DL àûúåc cêëu truác nhû laâ möåt cöíng
thöng tin - núi giao tiïëp giûäa baån àoåc vaâ thû
viïån. Thöng qua cöíng thöng tin naây ngûúâi
duâng coá thïí khaám phaá vaâ khai thaác caác
nguöìn tin maâ thû viïån cung cêëp. Lúáp khai
thaác coá nhûäng àùåc tñnh sau:
- Chûác nùng tòm kiïëm duy nhêët (single
search) dûåa trïn nïìn taãng hïå thöëng chó muåc
têåp trung (central index). Vúái möåt ö tòm kiïëm
àún giaãn vaâ duy nhêët ngûúâi duâng coá thïí tòm
kiïëm nhiïìu nguöìn taâi nguyïn thöng tin àiïån tûã
trong vaâ ngoaâi thû viïån. WSD coá cöng cuå tòm
kiïëm thöng minh vaâ maånh. Hïå thöëng höî trúå
ngûúâi duâng tòm kiïëm theo tûâ khoáa, taác giaã,
nhan àïì hay chuã àïì vúái caác toaán tûã höî trúå, hay
tòm theo cêëu truác cuäng nhû kiïím tra chñnh taã
vaâ gúåi yá àöëi vúái tûâ hoùåc cuåm tûâ khöng chñnh
xaác àûúåc àûa vaâo tòm kiïëm.
- Thúâi gian phaãn höìi kïët quaã tòm kiïëm
nhanh. Àêy laâ àiïìu kiïån tiïn quyïët àöëi vúái
nùng lûåc cuãa caác hïå thöëng WSD. Phaãn höìi kïët
quaã tûác thò laâ yïu cêìu quan troång cuãa möåt maáy
tòm kiïëm.
- Xïëp haång mûác àöå liïn quan trong kïët quaã
tòm. Àûa caác kïët quaã coá nöåi dung gêìn nhêët àöëi
vúái yïu cêìu tòm kiïëm thöng qua viïåc xïëp haång
thöng minh caác kïët quaã tòm cuäng nhû gúåi yá caác
taâi liïåu liïn quan àïën yïu cêìu cuãa ngûúâi tòm. 
- Coá caác cöng cuå àïí sùæp xïëp, thu heåp, loåc
dûåa trïn kïët quaã àaä tòm kiïëm àûúåc. Ngûúâi
duâng coá thïí tinh chïë yïu cêìu tòm tin, thu heåp
kïët quaã tòm kiïëm dûåa trïn caác tiïu chñ vïì thúâi
gian, loaåi hònh, chuã àïì cuãa taâi liïåu.
- Liïn kïët trûåc tiïëp àïën caác nguöìn dûä liïåu
söë - àêy laâ thïë maånh cuãa caác dõch vuå WSD.
WSD khöng chó àûa ra caác thöng tin vïì taâi
liïåu tòm àûúåc maâ coân höî trúå baån àoåc truy cêåp
àïën taâi liïåu toaân vùn ngoaâi thû viïån thöng qua
xaác thûåc àõnh danh laâ ngûúâi duâng cuãa thû viïån
maâ baån àoåc àang sûã duång dõch vuå.
- Coá khaã nùng tuây biïën vaâ caá nhên hoáa cho
ngûúâi duâng àêìu cuöëi. Möîi ngûúâi duâng àïìu
àûúåc cung cêëp möåt taâi khoaãn àïí xaác nhêån
quyïìn truy cêåp cuäng nhû tuây biïën caác kïët quaã
tòm cuãa mònh. Dûåa trïn nïìn Web 2.0, ngûúâi
duâng coá thïí töí chûác thöng tin, lûu trûä vaâ kïët
xuêët kïët quaã tòm kiïëm, cuäng nhû àùåt theã (tag),
xïëp haång hoùåc chia seã àïí giúái thiïåu taâi liïåu tòm
àûúåc. Caác thû viïån cuäng coá thïí gùæn logo hoùåc
caác thöng tin vïì thû viïån trïn giao diïån cuãa
dõch vuå WSD.
Hïå thöëng chó muåc dûä liïåu têåp trung 
(Central index)
Hïå thöëng seä tiïën haânh àaánh chó muåc àöëi vúái
toaân böå nöåi dung maâ thû viïån cung cêëp, àoá coá
thïí laâ tûâ nhaâ xuêët baãn göëc, nhaâ xuêët baãn cêëp
hai hay nhaâ tñch húåp nöåi dung vaâ nhûäng thöng
tin nöåi sinh cuãa thû viïån. Coá thïí noái dõch vuå
chó muåc dûä liïåu têåp trung chñnh laâ traái tim cuãa
hïå thöëng WSD. Noá taåo ra sûå kïët nöëi ngûúâi
duâng vúái caác nguöìn taâi nguyïn thöng tin. Hïå
thöëng naây thûåc chêët laâ taåo ra möåt CSDL töí
húåp hay möåt muåc luåc trung têm chûáa caác biïíu
ghi cuãa têët caã nguöìn taâi nguyïn maâ thû viïån
quaãn lyá cuäng nhû nhûäng siïu liïn kïët àïën kho
taâi nguyïn söë trûåc tuyïën. Hònh 4 mö taã caác
nguöìn thöng tin àûúåc àaánh chó muåc têåp trung
trong hïå thöëng WSD. 
Caác nguöìn thöng tin bao göìm: nguöìn trong
thû viïån, nguöìn múã miïîn phñ trïn Internet,
nguöìn cuãa chñnh caác nhaâ cung cêëp dõch vuå
WSD, nguöìn tûâ caác cung cêëp dûä liïåu chuyïn
nghiïåp vaâ nguöìn tûâ caác nhaâ xuêët baãn.
Nghiïn cûáu - Trao àöíi
20 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 3/2015
Àöëi vúái möåt hïå thöëng àaánh chó muåc têåp
trung thò àöå lúán cuãa CSDL àaánh chó muåc
khöng quan troång bùçng caác yïëu töë nhû: phaåm
vi vaâ àöå sêu cuãa nöåi dung thöng tin, loaåi hònh
taâi liïåu, taâi liïåu göëc toaân vùn hay àöå phong
phuá cuãa siïu dûä liïåu. Möåt hïå chó muåc hiïåu quaã
laâ giuáp caác thû viïån cung cêëp thöng tin phuâ
húåp vúái nhu cêìu baån àoåc dûåa trïn nhûäng nöåi
dung maâ thû viïån àang coá. Hïå thöëng phaãi hiïíu
àûúåc baån àoåc cêìn gò vaâ àûa ra nhûäng gúåi yá
phuâ húåp. Chñnh vò thïë maâ úã möåt khña caånh naâo
àoá WSD àûúåc coi laâ trñ tuïå nhên taåo cuãa nùng
lûåc thöng tin (information literacy).
Coá hai khaái niïåm trong chó muåc têåp trung
àoá laâ àaánh chó muåc trûúác (pre- harvested
index) vaâ àöìng súã hûäu nöåi dung thöng tin
(mutually licensed content). Caác siïu dûä liïåu
vaâ taâi liïåu toaân vùn àûúåc thu gom möåt caách hïå
thöëng vaâ àõnh kyâ vaâ àûúåc xûã lyá trûúác àïí phuåc
vuå cho viïåc tòm kiïëm thöng tin sau naây. Dûä
liïåu àûúåc thu thêåp tûâ nhiïìu nguöìn khaác nhau
vaâ àûúåc àûa vaâo hïå thöëng chó muåc têåp trung
àïí xûã lyá. Àöëi vúái nguöìn thöng tin coá baãn
quyïìn (cuãa thû viïån vaâ caác nhaâ cung cêëp
WSD) thò ngûúâi duâng phaãi xaác thûåc àõnh danh
àïí truy cêåp àïën taâi liïåu toaân vùn. 
Àùng nhêåp möåt lêìn - Single sign on
Dõch vuå àùng nhêåp möåt lêìn - single sign
on (SSO) laâ möåt tñnh nùng giuáp baån àoåc
thuêån tiïån hún khi sûã duång caác dõch vuå thû
viïån. Baån àoåc coá taâi khoaãn cuãa thû viïån chó
cêìn àùng nhêåp möåt lêìn laâ coá thïí sûã duång
nhiïìu dõch vuå khaác nhau cuãa thû viïån. Thöng
thûúâng caác dõch vuå trong thû viïån àûúåc thûåc
hiïån búãi nhiïìu ûáng duång tûâ nhiïìu nhaâ cung
cêëp giaãi phaáp khaác nhau. Khi baån àoåc truy
cêåp àïën caác dõch vuå hay taâi nguyïn thöng tin
do thû viïån cung cêëp thûúâng phaãi xaác thûåc
quyïìn truy cêåp vaâo hïå thöëng. Nïëu khöng coá
sûå thöëng nhêët trong thiïët kïë hïå thöëng, baån àoåc
phaãi àùng nhêåp nhiïìu lêìn khi sûã duång caác
dõch vuå khaác nhau trong thû viïån. Vñ duå,
ngûúâi duâng phaãi àùng nhêåp àïí biïët thöng tin
vïì mûúån traã hay gia haån mûúån taâi liïåu. Khi
khai thaác CSDL söë trong thû viïån, ngûúâi
duâng laåi phaãi àùng nhêåp lêìn nûäa àïí xaác thûåc
àõnh danh, viïåc naây cuäng seä diïîn ra tûúng tûå
nïëu ngûúâi duâng khai thaác nguöìn thöng tin
trûåc tuyïën maâ thû viïån mua baãn quyïìn truy
cêåp. Àiïìu naây seä gêy phiïìn toaái cho baån àoåc.
SSO giuáp baån àoåc xaác thûåc quyïìn cuãa mònh
àöëi vúái toaân böå dõch vuå maâ thû viïån cung cêëp
Hònh 4. Mö hònh àaánh
chó muåc têåp trung cuãa
WSD [6]
THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 3/2015 21
Nghiïn cûáu - Trao àöíi
vúái möåt lêìn àùng nhêåp duy nhêët. Ngoaâi viïåc
giuáp baån àoåc tiïån lúåi trong sûã duång dõch vuå
cuãa thû viïån, SSO coân giuáp caác thû viïån tùng
cûúâng tñnh baão mêåt cuãa hïå thöëng vaâ dïî daâng
trong viïåc quaãn trõ cuäng nhû giaãm chi phñ
trong quaãn lyá.
SSO kïët húåp vúái WSD laâ möåt phaãi phaáp
töíng thïí trong quaãn trõ thû viïån trong thúâi àaåi
söë vaâ Internet. Muåc tiïu laâ mang àïën cho
ngûúâi duâng sûå dïî daâng vaâ thuêån tiïån trong
viïåc tiïëp cêån caác dõch vuå cuãa thû viïån. Bïn
caånh àoá giaãi phaáp naây giuáp caác thû viïån quaãn
trõ hïå thöëng cuãa mònh dïî daâng hún vaâ nêng
cao nùng lûåc cung cêëp thöng tin cuãa thû viïån.
2.3. Möåt söë nhaâ cung cêëp dõch vuå WSD
trïn thïë giúái
WSD laâ dõch vuå múái so vúái lõch sûã ûáng
duång cöng nghïå thöng tin trong lônh vûåc thû
viïån. Tuy nhiïn, dõch vuå naây àang àûúåc rêët
nhiïìu thû viïån quan têm. Hiïån nay, trïn thïë
giúái coá möåt söë dõch vuå WSD nöëi tiïëng coá thïí
kïí àïën nhû: Summon (cuãa ProQuest), Primo
(cuãa Ex Libris), EBSCO Discovery Service
(cuãa EBSCO) vaâ WorldCat Discovery
Services (cuãa OCLC). Coá thïí thêëy rùçng
nhûäng tïn tuöíi naây àïìu laâ nhûäng nhaâ cung
cêëp thöng tin vaâ giaãi phaáp cöng nghïå chuyïn
nghiïåp. Caác nhaâ cung cêëp naây coá sûå caånh
tranh thõ phêìn vúái nhau, song trong möåt söë
trûúâng húåp hoå phaãi húåp taác vúái nhau vò coá
nhûäng thû viïån sûã duång nguöìn dûä liïåu tûâ
nhiïìu nhaâ cung cêëp [7].
Dõch vuå Summon cuãa ProQuest hiïån coá hún
500 thû viïån trïn thïë giúái sûã duång, khaách haâng
tiïu biïíu cuãa dõch vuå naây laâ Àaåi hoåc Harvard,
Hoa Kyâ vaâ Àaåi hoåc Victoria, New Zealand [9].
Hònh 5. Sú àöì mö taã àùng nhêåp trûúác vaâ sau khi aáp duång SSO [2]
Nghiïn cûáu - Trao àöíi
22 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 3/2015
ProQuest laâ möåt nhaâ cung cêëp CSDL toaân vùn
vïì nhiïìu lônh vûåc khoa hoåc, ngoaâi ra coân cung
cêëp caác giaãi phaáp, ûáng duång vaâ caác saãn phêím
cho thû viïån. Trong àoá Summon laâ möåt giaãi
phaáp tòm kiïëm têåp trung nöíi bêåt. Summon laâ
möåt giaãi phaáp cöng nghïå múái, dïî sûã duång vúái
tiïu chñ chó cêìn möåt cöíng tòm kiïëm duy nhêët
coá thïí truy cêåp àïën têët caã caác CSDL phên taán
nhûäng nhû caác CSDL àún leã trûåc tuyïën khaác.
Muåc tiïu cuãa Summon laâ giuáp caác thû viïån taåo
lêåp möåt möi trûúâng hoåc thuêåt trong àoá höî trúå
baån àoåc cuãa thû viïån tiïëp cêån túái caác nguöìn
thöng tin maâ hoå cêìn thöng qua möåt cöíng
thöng tin duy nhêët cuãa thû viïån [1].
Ex Libris laâ nhaâ cung cêëp caác giaãi phaáp tûå
àöång hoáa cho thû viïån. Ex Libris têåp trung
vaâo xêy dûång giaãi phaáp töíng thïí cho thû viïån
bao göìm: khai thaác, quaãn trõ vaâ phên phöëi caác
nguöìn taâi liïåu trong thû viïån kïí caã taâi liïåu in
êën vaâ taâi liïåu söë. Dõch vuå Primo cuãa Ex Libris
àang àûúåc trïn hún 2.100 thû viïån sûã duång.
Àêy laâ möåt trong nhûäng dõch vuå WSD phöí
biïën nhêët hiïån nay. Primo giuáp ngûúâi duâng
khaám phaá tri thûác tûâ nhiïìu nguöìn khaác nhau
vaâ chuyïín giao trûåc tiïëp àïën ngûúâi duâng. Dõch
vuå naây giuáp ngûúâi duâng caá nhên hoáa phûúng
thûác tòm kiïëm, àaánh giaá vaâ sùæp xïëp kïët quaã
tòm kiïëm vaâ chia seã lïn maång xaä höåi. Cuäng
nhû caác dõch vuå WSD khaác, àaánh chó muåc têåp
trung chñnh laâ àiïím maånh cuãa Primo trong
viïåc giuáp ngûúâi duâng tòm kiïëm thöng tin trong
caác CSDL phên taán [5].
EBSCO Discovery Service (EDS) laâ möåt
dõch vuå WSD cuãa EBSCO - nhaâ cung cêëp dûä
liïåu vaâ giaãi phaáp tûå àöång hoáa cho thû viïån.
Vúái triïët lyá hûúáng túái sûå tiïån lúåi vaâ àún giaãn
hoáa viïåc tòm kiïëm thöng tin cho ngûúâi duâng,
EDS cung cêëp cöng cuå tòm kiïëm àa nguöìn
(OPACs, taåp chñ àiïån tûã, saách àiïån tûã vaâ caác
CSDL toaân vùn) trong möåt cûãa söí tòm 
kiïëm duy nhêët, coá khaã nùng phên loaåi vaâ sùæp
xïëp kïët quaã tòm kiïëm theo mûác àöå ûu tiïn
(streamlined search) vaâ trònh baây trïn möåt
giao diïån thên thiïån vaâ àöìng nhêët. EBSCO
phöëi húåp vúái caác nhaâ cung cêëp thöng tin àïí
tñch húåp vaâo dõch vuå EDS nhùçm muåc tiïu höî
trúå ngûúâi duâng tòm kiïëm, truy cêåp nhûäng
thöng tin coá chêët lûúång töët nhêët, phuåc vuå hiïåu
quaã cho cöng viïåc cuãa mònh [4].
OCLC (Trung têm thû viïån maáy tñnh trûåc
tuyïën) cung cêëp dõch vuå WorldCat discovery
services vúái khaã nùng tòm kiïëm vaâ truy cêåp
àïën 1,8 tyã taâi liïåu cuãa 74.000 thû viïån trïn thïë
giúái. Àêy coá thïí coi laâ möåt ûáng duång àiïån toaán
àaám mêy (cloud-based application). Ngoaâi
khaã nùng cung cêëp truy cêåp àïën nguöìn taâi liïåu
söë trûåc tuyïën, dõch vuå naây coân höî trúå mûúån
liïn thû viïån àöëi vúái caác taâi liïåu in êën. Àuáng
nhû tïn goåi cuãa dõch vuå, WorldCat Local kïët
nöëi ngûúâi duâng chùåt cheä vúái chñnh thû viïån
cuãa hoå, taåo ra möåt kïnh chuyïín giao thöng tin
dûåa trïn nhûäng dõch vuå maâ thû viïån cung cêëp,
àún giaãn hoáa dõch vuå mûúån taâi liïåu cuãa thû
viïån. Cuäng nhû caác dõch vuå WSD khaác, ngûúâi
duâng àûúåc traãi nghiïåm viïåc tòm kiïëm thöng
tin thöng qua möåt höåp tòm kiïëm duy nhêët vaâ
kïët quaã àûúåc phên loaåi, sùæp xïëp vaâ àöìng böå
hoáa theo nhu cêìu cuãa ngûúâi duâng [8]. 
Möîi dõch vuå àïìu coá nhûäng thïë maånh riïng
cuãa mònh vaâ khöng coá dõch vuå naâo laâ töëi ûu cho
tûâng thû viïån cuå thïí. Viïåc aáp duång caác dõch vuå
naây phuå thuöåc vaâo quy mö, àöëi tûúång phuåc vuå
vaâ tiïìm lûåc taâi chñnh cuãa möîi thû viïån.
Ngoaâi caác dõch vuå tòm kiïëm coá baãn quyïìn,
hiïån nay cuäng coá rêët nhiïìu caác giaãi phaáp maä
nguöìn múã WSD daânh cho thû viïån. Coá thïí kïí
àïën nhû: Blacklight, Fac-Back-OPAC,
LibraryFind, Rapi, Scriblio, SOPAC vaâ
VuFind. Caác giaãi phaáp maä nguöìn múã cuäng
tiïëp cêån phûúng phaáp tòm kiïëm tûúng tûå nhû
WSD baãn thûúng maåi. Àiïím khaác nhau giûäa
giaãi phaáp maä nguöìn vaâ WSD thûúng maåi laâ
THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 3/2015 23
Nghiïn cûáu - Trao àöíi
caác nhaâ cung cêëp giaãi phaáp thûúng maåi
thûúâng cung cêëp goái thöng tin ài keâm (coá sûå
thoãa thuêån àöëi vúái nhaâ cung cêëp thöng tin),
trong khi àoá, nïëu thû viïån quyïët àõnh sûã duång
maä nguöìn múã, hoå phaãi tuây biïën maä nguöìn naây
vaâ xêy dûång thoãa thuêån vúái caác nhaâ cung cêëp
dõch vuå thöng tin.
3. Giaãi phaáp cho caác thû viïån Viïåt Nam
3.1. Mua caác giaãi phaáp WSD tûâ nûúác ngoaâi
Giaãi phaáp nhanh nhêët cho caác thû viïån àaåi
hoåc Viïåt Nam àoá laâ mua dõch vuå WSD cuãa
nûúác ngoaâi. Vúái kinh nghiïåm triïín khai lêu
nùm, töëi ûu vïì mùåt cöng nghïå vaâ khaã nùng kïët
nöëi, coá möëi liïn hïå röång vúái caác nhaâ cung cêëp
thöng tin chuyïn nghiïåp, caác giaãi phaáp nûúác
ngoaâi hiïåu quaã hún vïì mùåt tòm kiïëm vaâ múã
röång truy cêåp àïën caác nguöìn tin chêët lûúång.
Àöëi vúái caác thû viïån coá tiïìm lûåc thò àêy laâ lûåa
choån töëi ûu.
Tuy nhiïn, khoá khùn cuãa phêìn lúán cuãa caác
thû viïån àaåi hoåc Viïåt Nam laâ kinh phñ hoaåt àöång
haâng nùm haån chïë. Do vêåy, àêìu tû möåt hïå thöëng
WSD tûâ nûúác ngoaâi laâ thûåc sûå ngoaâi têìm vúái cuãa
caác thû viïån. Vúái viïåc phaãi mua baãn quyïìn theo
nùm, caác dõch vuå naây àoâi hoãi caác thû viïån cêìn coá
tiïìm lûåc taâi chñnh maånh àïí duy trò.
Möåt söë chuá yá khi quyïët àõnh àêìu tû möåt hïå
thöëng WSD àoá laâ cêìn xem xeát caác tñnh nùng
cuãa àaánh chó muåc têåp trung vaâ lúáp khai thaác.
Cöng cuå àaánh chó muåc têåp trung coá giuáp àûa
ra toaân böå nhûäng nguöìn thöng tin maâ thû viïån
àang nùæm giûä khöng? Caác kïët quaã tòm kiïëm coá
àûúåc xïëp haång vaâ phuâ húåp vúái yïu cêìu ngûúâi
duâng khöng? Hïå thöëng coá khaã nùng tòm kiïëm
àûúåc caác CSDL cuãa caác nhaâ cung cêëp maâ thû
viïån mua baãn quyïìn khöng? Hïå thöëng coá cung
cêëp khaã nùng tòm kiïëm toaân vùn cho caác baâi
baáo taåp chñ khöng? Hïå thöëng coá caác mûác tòm
kiïëm cú baãn hoùåc nêng cao hay khöng, coá haån
chïë ngûúâi duâng tòm kiïëm nöåi dung maâ hoå
mong muöën? Giao diïån ngûúâi duâng coá thên
thiïån, dïî sûã duång vaâ àiïíu khiïín àûúåc khöng?
Ngûúâi duâng coá khaã nùng nêng cao hiïåu quaã
tòm kiïëm thöng qua caác tiïu chñ vaâ caác gúåi yá
cuãa hïå thöëng? Nhûäng cêu hoãi naây cêìn àûúåc traã
lúâi “coá” múái coá thïí xem xeát àêìu tû möåt hïå
thöëng WSD.
3.2. Tûå phaát triïín WSD trong nûúác
Cêu hoãi àùåt ra laâ caác cöng ty cöng nghïå vaâ
caác thû viïån Viïåt Nam coá thïí phaát triïín hïå
thöëng WSD àûúåc khöng? Cêu traã lúâi laâ “coá”.
Vïì mùåt cöng nghïå, xêy dûång hïå thöëng tòm
kiïëm WSD laâ hoaân toaân khaã thi àöëi vúái nùng
lûåc hiïån taåi cuãa caác cöng ty cöng nghïå. Möåt söë
cöng ty àaä bùæt tay vaâo phaát triïín hïå thöëng tòm
kiïëm têåp trung vaâ àang chaåy thûã nghiïåm vaâ
cho kïët quaã bûúác àêìu. Ngoaâi viïåc tûå phaát triïín
cöng nghïå naây, caác cöng ty hay thû viïån hoaân
toaân coá thïí sûã duång maä nguöìn múã àïí phaát
triïín thïm hoùåc tuây biïën theo nhu cêìu thûåc tïë. 
Vêën àïì coân laåi laâ úã chñnh caác thû viïån. Àoá
laâ sûå mong muöën aáp duång cuäng nhû thoãa
thuêån húåp taác trong viïåc chia seã nguöìn thöng
tin. Àöëi vúái caác nguöìn tin phên taán trong nöåi
böå möåt thû viïån (local resources), viïåc aáp
duång WSD laâ dïî daâng vaâ khaã thi. Tuy nhiïn,
àöëi vúái nguöìn tin tûâ xa (remote resources) thò
viïåc tòm kiïëm vaâ khai thaác laâ möåt trúã ngaåi lúán.
Àïí hïå thöëng tòm kiïëm têåp trung àaåt hiïåu quaã
thò nhêët thiïët phaãi coá sûå húåp taác giûäa caác thû
viïån. Àoá laâ sûå thoãa thuêån troång viïåc cho pheáp
caác maáy tòm kiïëm coá thïí truy cêåp vaâ tòm kiïëm
trong caác CSDL. Cao hún nûäa àoá laâ thoãa
thuêån trong viïåc truy cêåp caác nguöìn taâi
nguyïn söë. Nïëu múái chó dûâng úã bûúác tòm
kiïëm, maâ chûa thïí lêëy àûúåc taâi liïåu vïì sûã duång
thò khöng phaãi laâ möåt hïå thöëng WSD hoaân
chónh. Àiïìu naây laåi phuå thuöåc vaâ sûå thoãa thuêån
giûäa caác thû viïån vúái nhau.
Möåt trúã ngaåi cuãa caác giaãi phaáp WSD phaát
Nghiïn cûáu - Trao àöíi
24 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 3/2015
(Ngaây Toâa soaån nhêån àûúåc baâi: 08-11-2014; Ngaây phaãn biïån
àaánh giaá: 14-02-2015; Ngaây chêëp nhêån àùng: 22-04-2015).
1. Burke, J. (2010). Discovery versus 
Disintermediation: the new reality driven by
today’s end-user. Retrieved from
LA2010_57_Burke_Final.pdf.
2. Codeproject (2013). Basics of Single Sign
on (SSO). Retrieved from 
ject.com/Articles/429166/Basics-of-Single-Sign-
on-SSO.
3. Diamond, T.; Price, S. and Chandrasekar,
R. (2013). Actions Speak Louder than Words:
Analyzing large-scale query logs to improve the
research experience. Code4Lib Journal.
Retrieved from 
cles/8693. 
4. Ebsco (2014). Ebsco discovery services.
Retrieved from 
5. Exlibris (2014). Primo - Empowering
libraries to address user deeds. Retrieved from
moOverview.
6. Hoeppner, A. (2012). The ins and outs of
evaluating web-scale discovery services. Com-
puters in Libraries, 3(32), pp. 6-11.
7. OCABD - Orbis Cascade Alliance Board of
Directors (2014). Alliance Board letter to EBSCO
and Ex Libris. Retrieved from https://www.orbis-
cascade.org/file_viewer.php?id=2205 
8. Oclc (2014). WorldCat Local. Retrieved
from 
9. ProQuest (2014). Discovery Services.
Retrieved from 
libraries/academic/discovery-services.
10. Thompson, J. (2014). Implementing web-
scale discovery services: A practical guide for
librarians. London: Rowman & Littlefield Pub-
lishers
11. Vaughan, J. (2011). Investigations into
library web scale discovery services. Information
Technology and Libraries. Retrieved from
Taâi liïåu tham khaão
triïín trong nûúác àoá laâ khaã nùng khai thaác caác
nguöìn thöng tin coá baãn quyïìn tûâ caác nhaâ cung
cêëp thöng tin chuyïn nghiïåp trïn thïë giúái.
Thûúâng thò caác nhaâ cung cêëp dõch vuå WSD
àïìu caånh tranh nhau. Do vêåy, àïí húåp taác vúái
hoå laâ khoá vò hoå vûâa àoáng vai troâ laâ nhaâ cung
cêëp thöng tin cuäng nhû giaãi phaáp WSD. Àöëi
vúái möåt söë thû viïån coá khaã nùng mua àûúåc caác
CSDL trûåc tuyïën, möåt trong nhûäng thoãa thuêån
quan troång laâ cho pheáp WSD coá thïí tòm kiïëm
àûúåc thöng tin trong CSDL maâ thû viïån mua
baãn quyïìn. 
4. Kïët luêån
Vúái sûå gia tùng khöng ngûâng cuãa taâi
nguyïn söë vaâ xu thïë khai thaác thöng tin trûåc
tuyïën àaä vaâ àang àùåt ra cho caác thû viïån möåt
baâi toaán khoá, àoá laâ höî trúå ngûúâi duâng tòm kiïëm
thöng tin nhanh, dïî daâng vaâ hiïåu quaã trong
möåt khöëi lûúång thöng tin khöíng löì. Seä khöng
coân coá caán böå thû viïån tuác trûåc höî trúå baån àoåc
trong tòm kiïëm thöng tin nhû khi baån àoåc àïën
trûåc tiïëp thû viïån, thay vaâo àoá baån àoåc phaãi tûå
khai thaác thöng tin. Àiïìu naây naãy sinh nhu cêìu
laâ cêìn coá möåt hïå thöëng tòm kiïëm àuã thöng
minh àïí biïët baån àoåc cêìn gò vaâ tòm kiïëm thöng
tin úã àêu. WSD ra àúâi vúái kyâ voång àaáp ûáng
àûúåc nhu cêìu naây. WSD laâ möåt dõch vuå àoâi
hoãi cao vïì cöng nghïå, chi phñ vaâ nhên lûåc. Do
vêåy, caác thû viïån cêìn coá sûå chuêín bõ cho caác
yïëu töë naây àïí sùén saâng xêy dûång vaâ triïín khai
dõch vuå WSD. Viïåc húåp taác giûäa caác thû viïån
àïí xêy dûång dõch vuå WSD laâ möåt àiïìu kiïån
tiïn quyïët töëi quan troång trong chiïën lûúåc phaát
triïín chung cuãa hïå thöëng thû viïån àaåi hoåc.