Bài giảng Báo cáo tài chính - Chương 2: Tổng quan về kiểm toán và môi trường kiểm toán

2016
1
TỔNG QUAN VỀ KIỂM TỐN &
MƠI TRƯỜNG KIỂM TỐN
1
MỤC TIÊU
Giới thiệu khái niệm kiểm tốn và
phân biệt các loại hình kiểm tốn
Cung cấp kiến thức cơ bản về mơi
trường kiểm tốn
2
NỘI DUNG
Khái niệm kiểm tốn
Phân loại kiểm tốn
Mơi trường của hoạt động kiểm tốn
3
2016
2
KHÁI NIỆM
Kiểm tốn báo cáo tài chính năm 20x0 của Cơng ty Cổ
phần Sữa Vinamilk để cơng bố cho các cổ đơng
Cơ quan thuế duyệt quyết tốn thuế năm 20x0 của
cơng ty Cơng ty TNHH MTV Vàng Bạc Đá Quý Sài Gịn
Kiểm tốn Ngân sách tỉnh Khánh Hịa năm 20x0
Kiểm tra và đánh giá hoạt động của Chi nhánh Ngân hàng
Đơng Á tại TPHCM để tìm giải pháp nâng cao hiệu quả
hoạt động
4
Kiểm tốn là việc thu thập và đánh giá
các bằng chứng về một thơng tin nhằm
xác định và báo cáo về sự phù hợp của
thơng tin này với các tiêu chuẩn được
thiết lập. Việc kiểm tốn cần được thực
hiện bởi các kiểm tốn viên đủ năng lực
và độc lập.
5
KHÁI NIỆM
Các thơng tin
cần kiểm tra
Sự phù hợp
Thu thập
và đánh
giá bằng
chứng
Các KTV
đủ năng
lực và độc
lập
Các tiêu
chuẩn được
thiết lập
6
BÁO
CÁO
KHÁI NIỆM
2016
3
PHÂN LOẠI
7
• Kiểm tốn hoạt động
• Kiểm tốn tuân thủ
• Kiểm tốn BCTC
Phân loại
theo mục
đích
• Kiểm tốn viên nội bộ
• Kiểm tốn viên nhà nước
• Kiểm tốn viên độc lập
Phân loại
theo chủ
thể
PHÂN LOẠI
8
• Kiểm tốn hoạt động
• Kiểm tốn tuân thủ
• Kiểm tốn BCTC
Phân loại
theo mục
đích
• Kiểm tốn viên nội bộ
• Kiểm tốn viên nhà nước
• Kiểm tốn viên độc lập
Phân loại
theo chủ thể
• Nhà quản lý
• Nhà nước
• Người thứ ba
NGƯỜI SỬ
DỤNG
THƠNG TIN
Xe ơtơ 7 chỗ dùng để chở nước mắm đường
Sài Gịn - Vũng Tàu, 3 chuyến một ngày. Tỷ lệ
khấu hao là 10% một năm.
• Kiểm tốn viên thuế?
• Kiểm tốn viên độc lập ?
• Kiểm tốn viên nội bộ ?
Thảo luận
9
2016
4
Mục đích kiểm tốn báo cáo tài chính
 Làm cơ sở đưa ra ý kiến rằng BCTC:
Lập trên cơ sở chuẩn mực, chế độ kế tốn
hiện hành
Tuân thủ pháp luật liên quan
Trung thực và hợp lý trên các khía cạnh
trọng yếu
 Giúp đơn vị cải tiến
 Khơng bảo đảm cho sự tồn tại và khả năng
quản lý
10
KIỂM TỐN ĐỘC LẬP
11
Sau cách mạng
cơng nghiệp
• Kiểm tốn phục vụ cho chủ
nhân, nhằm phát hiện gian
lận của nhân viên
Từ năm 1900 đến
nay
• Kiểm tốn phục vụ cho cổ
đơng cơng ty nhằm xác định
tính trung thực của báo cáo tài
chính
• Lấy mẫu kiểm tốn
• Đánh giá hệ thống kiểm sốt
nội bộ
• Báo cáo kết quả hoạt động
kinh doanh
• Kiểm tốn trong mơi trường
CIS
Kiểm tốn độc lập tại Việt Nam
12
5.1991
• cơng ty kiểm
tốn đầu tiên
1.1994
• Quy chế về hoạt động kiểm tốn độc
lập (Nghị định 07/CP)
9.1999
• 4 chuẩn mực kiểm
tốn đầu tiên
3.2004
• Quy chế mới về hoạt động
kiểm tốn độc lập (Nghị định
105/2004/NĐ-CP)
12.2005
• 38 chuẩn mực
kiểm tốn được
ban hành
4.2011
• Luật Kiểm
tốn độc lập
1.2014
• 37 chuẩn mực
kiểm tốn mới cĩ
hiệu lực
2016
5
Các tổ chức quốc tế
13
Hiệp hội nghề nghiệp
14
Một số cơng ty kiểm tốn
15
2016
6
Các loại hình
• Doanh nghiệp tư nhân
• Cơng ty hợp danh
• Cơng ty TNHH
16
Tổ chức cơng ty kiểm tốn
Tổ chức cơng ty kiểm tốn
Staff
assistant
(Trợ lý
KTV)
Senior
Auditor
(KTV
chính)
Manager (Chủ
nhiệm kiểm
tốn or Kiểm
tốn viên điều
hành)
Partner
(Thành viên
BGĐ như Phĩ
TGĐ, Giám
đốc)
Các cấp bậc nghề nghiệp
17
Dịch vụ đảm bảo Kiểm tốn, định giá
Sốt xét
Kiểm tra theo thủ tục thỏa thuận
Dịch vụ kế tốn Giữ sổ sách kế tốn
Lập báo cáo tài chính
Tư vấn kế tốn
Dịch vụ Thuế Tư vấn thuế/Hoạch định thuế
Tư vấn quản lý Tư vấn tài chính/Xây dựng chiến
lược
Các dịch vụ khác Đào tạo
Tuyển dụng nhân sự
Những dịch vụ cung cấp bởi KTV
18
2016
7
QUY TRÌNH KIỂM TỐN
19
CHUẨN BỊ
KIỂM TỐN
Tiền kế
hoạch
Lập kế
hoạch
THỰC HIỆN
KIỂM TỐN
Thủ tục
đánh giá rủi
ro
Thử nghiệm
kiểm sốt
Thử nghiệm
cơ bản
HỒN
THÀNH
KIỂM TỐN
Đánh giá
tổng hợp
kết quả
Báo cáo
kiểm tốn
QUY TRÌNH KIỂM TỐN
Chuẩn bị kiểm tốn – Tiền kế hoạch
Cĩ nên ký
hợp đồng
kiểm tốn
hay khơng?
20
QUY TRÌNH KIỂM TỐN
Chuẩn bị kiểm tốn – Lập kế hoạch kiểm tốn
Để cĩ kế hoạch & chương
trình kiểm tốn phù hợp cần
phải:
Hiểu về tình hình kinh
doanh & KSNB.
Xác định mức trọng yếu &
đánh giá rủi ro kiểm tốn.
SOFTBYTE
Annual Report
21
2016
8
Thực hiện thử nghiệm kiểm
sốt: thu thập bằng chứng về sự
hữu hiệu của hệ thống KSNB.
• Kiểm tra việc xét duyệt chi.
• Quan sát việc chấp hành quy
định về nhập xuất kho.
• Phỏng vấn nhân viên về
nhiệm vụ của họ v.v
QUY TRÌNH KIỂM TỐN
Thực hiện kiểm tốn : Kiểm tra hệ thống KSNB
22
QUY TRÌNH KIỂM TỐN
Thực hiện kiểm tốn : Thực hiện thử nghiệm cơ bản
Thử nghiệm cơ bản: gồm thủ tục phân tích
& thử nghiệm chi tiết  thu thập bằng
chứng về các sai sĩt trọng yếu của BCTC.
- So sánh TTTC với nhau
- Gửi thư xác nhận cơng nợ
- Kiểm tra việc tính tốn
- v.v
23
- Bằng chứng kiểm tốn đã thu thập đủ
để đưa ra ý kiến chưa?
- Sai sĩt chưa điều chỉnh cĩ nằm dưới
mức cĩ thể chấp nhận khơng?
- Hồ sơ kiểm tốn cĩ đầy đủ hay chưa?
- Nhìn chung tình hình tài chính, kết quả
kinh doanh ... cĩ hợp lý khơng?
QUY TRÌNH KIỂM TỐN
Hồn thành kiểm tốn – Đánh giá kết quả
24
2016
9
QUY TRÌNH KIỂM TỐN
Hồn thành kiểm tốn – Phát hành báo cáo
 Lập và phát hành
báo cáo kiểm tốn.
 Giải quyết các sự
kiện sau khi phát
hành báo cáo.
25
Các loại ý kiến trên báo cáo kiểm tốn
 CHẤP NHẬN TỒN PHẦN
 KHƠNG PHẢI CHẤP NHẬN TỒN PHẦN:
 Ý kiến kiểm tốn ngoại trừ
 Ý kiến kiểm tốn trái ngược
 Từ chối đưa ra ý kiến
26
Khái quát về mơi trường kiểm tốn
profession • Trách nhiệm đối với xã hội
• Tính chuyên mơn cao
• Tiêu chuẩn để hành nghề
• Niềm tin của cơng chúng
Những đặc điểm của nghề kiểm tốn
27
2016
10
Khái quát về mơi trường kiểm tốn
Các nhân tố và các định chế
28
Yêu cầu
của xã
hội
Yêu cầu
của Nhà
nước
Yêu cầu của
tổ chức nghề
nghiệp • CHUẨN MỰC KIỂM TỐN
• ĐẠO ĐỨC NGHỀ NGHIỆP
• TRÁCH NHIỆM KTV
Chuẩn mực kiểm tốn
29
Thước đo chất lượng kiểm tốn
Tổ chức lập quy
Sự cần thiết
 Do IAASB (một ủy ban thuộc IFAC)ban
hành.
 IFAC là tổ chức phi chính phủ thành lập
năm 1977. Sứ mệnh là phát triển và nâng
cao nghề nghiệp để cĩ thể cung cấp dịch
vụ chất lượng cao và ổn định vì lợi ích xã
hội.
Chuẩn mực kiểm tốn quốc tế
30
2016
11
Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam
31
Bắt đầu soạn
thảo từ năm
1997, đến nay
đã ban hành
được 37 VSA.
Soạn thảo dựa trên
các chuẩn mực
quốc tế cĩ điều
chỉnh cho phù hợp
với Việt Nam.
Ban hành theo
quyết định của
Bộ trưởng Bộ Tài
chính
Cĩ kết cấu 3 phần:
Quy định chung,
Nội dung chuẩn
mực và hướng dẫn
chuẩn mực.
Năm 2013, Bộ Tài chính đã
ban hành các chuẩn mực
kiểm tốn mới và chính
thức cĩ hiệu lực từ ngày 1
tháng 1 năm 2014
Đạo đức nghề nghiệp
 Là các quy tắc đạo đức mà một thành viên
nghề nghiệp phải tuân thủ để ứng xử cĩ
trách nhiệm đối với xã hội.
 Do Bộ Tài chính ban hành để bảo vệ uy
tín nghề nghiệp trước xã hội.
 Nội dung quy định
32
Đạo đức nghề nghiệp
33
Nội
dung
quy
định
Độc lập.
Chính trực.
Khách quan.
Bảo mật.
Trình độ nghiệp vụ
Tư cách nghề nghiệp.
Chấp hành các chuẩn mực nghiệp vụ
2016
12
34
Nhà quản lý
• Lập và trình bày BCTC
• Tổ chức và duy trì một
hệ thống kiểm sốt
nội bộ hữu hiệu nhằm
đảm bảo một sách
hợp lý về việc ngăn
chặn và phát hiện sai
sĩt và gian lận cũng
như sự tuân thủ luật
pháp và các quy định.
Kiểm tốn viên
• Thiết kế và thực hiện
một cuộc kiểm tốn
để đảm bảo một
cách hợp lý là BCTC
khơng cĩ sai sĩt
trọng yếu.
Trách nhiệm của kiểm tốn viên
Các dạng sai phạm của đơn vị:
 Sai sĩt
 Gian lận
 Khơng tuân thủ
Trách nhiệm của kiểm tốn viên
35
36
Trách nhiệm của kiểm tốn viên
• Đối với gian lận và sai sĩt: Chịu trách
nhiệm trực tiếp trong việc ngăn ngừa, phát
hiện và xử lý.
• Đối với hành vi khơng tuân thủ : đảm
bảo cho đơn vị thực hiện đúng pháp luật
và các quy định hiện hành.
Nhà
quản lý
• Giới hạn trong phạm vi những thủ tục
kiểm tốn cần thực thi để giúp họ đi đến ý
kiến về BCTC, những thủ tục này được
quy định trong các chuẩn mực kiểm tốn
cụ thể.
Kiểm
tốn
viên
2016
13
Các biện pháp hạn chế trách nhiệm pháp lý KTV
 Các điều khoản ràng buộc rõ ràng về nghĩa
vụ từng bên trong hợp đồng
 Thận trọng khi tiếp nhận khách hàng
 Thực hiện đầy đủ các yêu cầu chuyên mơn
 Bảo hiểm nghề nghiệp
 Tơn trọng chuẩn mực về kiểm tra chất lượng
nghề nghiệp
37
Đảm bảo hợp lý
Thu thập bằng chứng kiểm tốn cần thiết giúp
kiểm tốn viên kết luận rằng BCTC khơng cĩ sai
lệch trọng yếu.
38
Hạn chế tiềm tàng
Bản chất của việc lập và trình bày
báo cáo tài chính
Bản chất của các thủ tục kiểm tốn
Sự cần thiết phải thực hiện cuộc
kiểm tốn với thời gian và giá phí
hợp lý
39
2016
14
Hồi nghi nghề nghiệp
“Kiểm tốn viên phải cĩ thái độ hồi nghi mang
tính nghề nghiệp trong quá trình lập kế hoạch
và thực hiện kiểm tốn, và luơn phải ý thức rằng
cĩ thể tồn tại những tình huống dẫn tới những
sai sĩt trọng yếu trong BCTC”
(Đoạn 24 VSA 200)
40
Trách nhiệm pháp lý của KTV.
Các trường hợp dẫn đến trách nhiệm
pháp lý:
 Cẩu thả
 Gian lận
Các loại trách nhiệm:
 Trách nhiệm dân sự
 Trách nhiệm hình sự
41
Những đối tượng kiểm tốn viên cĩ thể
phải chịu trách nhiệm pháp lý
Khách hàng
Người thứ 3
thụ hưởng
Người sở hữu
chứng khốn
Kiểm tốn
viên
42
2016
15
Mong đợi
của người
sử dụng
Chuẩn mực
hợp lý
Chuẩn mực
hiện hành
Giải thích
cho người
sử dụng
Hồn thiện
chuẩn mực
Tăng cường
kiểm sốt
chất lượng
Dịch vụ
thực tế
Kỳ vọng khơng
hợp lý Dịch vụ chưa hồn hảo
Khoảng cách giữa mong đợi và hiện thực
43
44