Bài giảng CNC - Lập trình tiện CNC hệ Fagor - Lê Trung Lực

LẬP TRÌNH TIỆN CNC 
HỆ FAGOR 
Lê Trung Thực 
Nội dung 
 Caáu truùc chöông trình 
• Các khai báo tổng quát đầu chương trình 
• Các lệnh nội suy 
• Các lệnh lập trình nâng cao 
• Các chức năng đơn giản lập trình 
• Bài tập tổng hợp 
Cấu trúc chương trình 
 Maõ ñaàu baêng vaø cuoái baêng 
• Maõ ñaàu baêng vaø cuoái baêng cuûa chöông 
trình ñöôïc kyù hieäâu baèng %. Hai kyù hieäu 
naøy khoâng xuaát hieäân treân maøn hình cuûa 
maùy CNC, nhöng khi xuaát nhaäp chöông 
trình töø maùy CNC ra ngoaøi hay ngöôïc laïi 
thì chuùng seõ ñöôïc duøng. 
Soá cuûa chöông trình gia coâng 
CNC 
• Chöông trình trong heä FAGOR ñöôïc ñaët teân baèng 
chöõ soá töø 0 ñeán 99998. 
• Baïn coù theå duøng baát cöù soá naøo mieãn laø naèm trong 
vuøng cho pheùp. 
• Neáu caàn vieát ghi chuù cho deã nhôù thì ñeå trong 
ngoaëc ñôn. Thí duï 
• 00001 (Progam A) 
• Heä thoáng seõ ñoïc nhöng khoâng xöû lyù nhoùm töø 
trong ngoaëc ñôn. 
Soá thöù töï vaø block 
• Soá thöù töï block N ñöôïc duøng cho deã truy xuaát doøng leänh. 
• Phaïm vi soá thöù töï: N0- N9999 
• Neáu khoâng duøng soá thöù töï block thì cuõng khoâng sao. 
• Soá thöù töï block N khoâng ñöôïc ñöùng tröôùc soá chöông trình. 
• Coù theå boû qua vieäc ñaùnh soá moät soá doøng leänh. 
• Khi laäp trình baèng tay, ñeå ñeà phoøng vieát thieáu, phaûi cheøn 
theâm doøng leänh, soá cuûa doøng leänh neân vieát caùch quaûng, 
thí duï 5, 10, 15,... 
• Coù theå duøng soá 0 ñeå chæ soá thöù töï N vaø soá chöông trình. 
Caáu truùc cuûa moät block 
Caáu truùc moät töø leänh 
Caùc ñòa chæ trong heä Fagor 
Caùc ñòa chæ trong heä Fagor 
Phaïm vi giaù trò caùc ñòa chæ 
Phaïm vi giaù trò caùc ñòa chæ 
Thöïc hieän moät block coù ñieàu kieän 
• Ñeå thöïc hieän moät block coù ñieàu kieän duøng daáu “.” ñaët ôû 
sau soá block. Heä thoáng seõ thöïc hieän block naøy neáu treân 
panel ñieàu khieån cuûa maùy CNC baät ON coâng taéc OPSKIP. 
Neáu ñeå OFF, block bò boû qua. Thí duï caùch vieát boû qua 
block coù ñieàu kieän: 
• Vieát ñuùng: N20. G00 X10.0 
• Thoâng thöôøng heä thoáng ñoïc tröôùc 4 block khi thöïc hieân 
chöông trình. Do ñoù ñeå thöïc hieän block coù ñieàu kieän baïn 
phaûi kích hoaït (baät ON) coâng taéc töông öùng tröôùc noù ít 
nhaát laø 5 block. 
Thöïc hieän moät block coù ñieàu kieän 
• Neáu vieát “..” sau soá thöù töï block, thí duï 
N20.. G00 X10.0 baïn chæ caàn baät ON coâng 
taéc töông öùng tröùôc noù moät block laø noù seõ 
ñöôïc thöïc hieän. 
• Vieäc thöïc hieän block coù ñieàu kieän N4.. huûy 
buø tröø baùn kính dao G41 vaø G42. 
Keát thuùc chöông trình 
• Chöông trình CNC ñöôïc keát thuùc bôûi caùc 
maõ leänh sau ñaây: 
• M02: Keát thuùc chöông trình chính 
• M30: Keát thuùc vaø trôû veà ñaàu chöông 
trình chính 
• G24: Keát thuùc chöông trình co 
Chöông trình con 
• Khi caàn gia coâng laëp laïi nhieàu laàn moät 
maãu thì neân duøng bieåu dieãn maãu döôùi daïng 
moät chöông trình con ñeå ñôn giaûn vòeâc laäp 
trình. 
• Moät chöông trình chính coù theå goïi moät 
chöông trình con nhìeàu laàn. 
• Moät chöông trình con coù theå goïi moät 
chöông trình chaùu nhieàu laàn. 
Caáu truùc moät chöông trình con 
Caùch goïi moät chöông trình con 
Thí duï G20 N5.4 coù nghóa laø goïi chöông trình 
N5 boán laàn 
• Trong moät chöông trình chính coù theå goïi 
chöông trình con nhieàu laàn, vaø chöông 
trình con coù theå goïi chöông trình chaùu 
nhieàu laàn. Soá theá heä toái ña coù theå loàng 
nhau laø 15. Soá laàn goïi toái ña moät chöông 
trình con laø 255. 
Caùch goïi moät chöông trình con 
Caùch goïi moät chöông trình con 
Thöù töï thöïc hieän chöông trình con 
Baûng maõ leänh G-code 
Baûng maõ leänh G-code 
Baûng maõ leänh G-code 
Baûng maõ leänh G-code 
Baûng maõ leänh G-code 
Baûng maõ leänh G-code 
Baûng maõ leänh G-code 
Baûng maõ leänh G-code 
Ghi chuù: 
1. * = laø daáu chæ nhöõng leänh G maø maùy phuïc hoài sau khi höïc hieän leänh M02, 
M30, nuùt EMERGENCY hay RESET treân maùy tieän. 
2. G70 hay G71 ñöôïc thieát laäp tröôùc khi taét maùy seõ vaãn coøn löu giöõ veà sau. 
3. Caùc leänh G14, G15, G16, G75N2 vaø G76 chæ coù treân maùy CNC model TS. 
4. Leänh G nhoùm modal coù hieäu löïc cho ñeán khi xuaát hieän moät leänh cuøng 
nhoùm. 
5. Neáu xuaát hieän leänh G khoâng coù trong danh saùch, heä thoáng seõ baùo loãi (No. 
010). 
6. Nhieàu leänh G coù theå ñöùng chung trong moät block. Neáu trong moät block coù 
nhieàu leânh G cuøng nhoùm thì leäânh G cuoái cuøng seõ coù hieäâu löïc. 
7. Caùc leänh G coù theå ñöôïc laäp trình trong moät block theo baát cöù traät töï naøo, 
tröø nhöõng leänh phaûi ñöùng rieâng trong moät doøng leänh nhö G14, G15, G16, G20, 
G21, G22, G23, G24, G25, G26, G27, G28, G29, G30, G31, G33, G50, G52, 
G53, G59, G72, G73, G74, vaø G92. 
Caùc maõ leänh M-code 
Caùc maõ leänh M-code 
NHÖÕNG KHAI BAÙO TOÅNG 
QUAÙT ÑAÀU CHÖÔNG 
TRÌNH CNC 
G71G18G54G90G95G96 
G74 
T01.01 
G55 
S150 M03 M08 F0.3 
• Ñeå choïn maët phaúng laâp trình, dung caùc 
leänh sau ñaây: 
• G17 – maët phaúng XY 
• G18 - maët phaúng ZX 
• G19 - maët phaúng YZ 
• Vôùi maùy tieän CNC, maët phaúng maëc ñònh laø 
ZX, nghóa laø khi baät maùy leân maùy leänh 
G18 coù hieäu löïc. 
Choïn maët phaúng laäp trình 
Khai baùo heä ño kich thöôùc 
• Vôùi heä FAGOR vieäc khai baùo ñôn vò ño 
ñöôïc thöïc hieän thoâng qua caùc leânh sau: 
• G70 = heä ño laø in. 
• G71 = heä ño laø mm. 
• Trong moät soá heä ñieàu khieån khaùc, thí duï 
nhö heä FANUC duøng G20 vaø G21 thay vì 
G70 vaø G71. 
Heä meùt vaø heä inch 
G71 G70 
Khai baùo ñôn vò toác ñoä caét S 
G96 – Toác ñoä caét S coù ñôn vò laø m/ph hay 
 inch/ph, khoâng ñoåi treân toaøn maët gia 
 coâng. Thí duï G96 S150. 
G97 - Toác ñoä caét coù ñôn vò laø vg/ph, khoâng 
 ñoåi soá voøng quay truïc chính trong suoát 
 quaù trình gia coâng. Thí duï G97 S1500. 
Toác ñoä truïc chính 
G97 
G96 
Toác ñoä caét treân maët khoâng ñoåi - 
G96 
Khi ñöôøng kính lôùn, soá voøng quay nhoû 
Khi ñöôøng kính nhoû, soá voøng quay lôùn 
Soá voøng quay cuûa truïc chính 
khoâng ñoåi - G97 
Khi ñöôøng kính lôùn toác ñoä caét lôùn 
Khi ñöôøng kính nhoû toác ñoä caét nhoû 
Vò trí goác toaï ñoä laäp trình phaûi 
naèm treân taâm truïc chính 
Giôùi haïn soá voøng quay truïc chính 
G92 khi duøng G96 
Khi soá voøng quay ñaït giôùi haïn Nmax thì truïc 
chính seõ quay vôùi soá voøng quay ñoù 
Thí duï G92 S3000 
Khai baùo ñôn vò löôïng aên dao F 
G94 – Ñôn vò löôïng chaïy dao F laø mm/ph 
 hoaëc inch/ph. Thí duï G71G94 F100 cho 
löôïng aên dao laø 200 mm/ph 
G95 - Ñôn vò löôïng chaïy dao F laø mm/vg 
 hoaëc inch/vg. Thí duï G71G95 F0.3 cho 
löôïng aên dao laø 0,3 mm/vg 
Treân maùy tieän, neân duøng G96 vaø G95. 
Lyù do: Dao beàn hôn, ñoä nhaùm beà maët toát hôn 
Cho dao trôû veà ñieåm chuaån R 
cuûa maùy G74 
• Tröôùc khi chaïy chöông trình CNC hay 
tröôùc khi ñoåi dao, phaûi cho dao trôû veà 
ñieåm chuaån R (vò trí dao naèm xa nhaát so 
vôùi maâm caëp cuûa maùy tieän) 
• Coù hai caùch cho dao trôû veà ñieåm chuaån R. 
• 1) Baèng tay: nhaán nuùt HOME treân panel 
ñieàu khieån. 
• 2) Töï ñoâïng: duøng leänh G74. 
Cho dao veà chuaån R (home) 
Cho dao veà chuaån R (home) 
Ñieåm trung gian 
Ñieåm chuaån 
1) Khi duøng leänh 
G74 coù theå cho dao ñi 
qua moät ñieåâm trung 
gian ñeå traùnh dao va 
chaïm vaøo chi tieát gia 
coâng. Thí duï G74 
G91 X-50 Z30. 
Khi vieát G74 Z_ X_ 
duïng cuï seõ di chuyeån 
theo phöông Z tröôùc 
Choïn goác toaï ñoä phoâi 
OM = Goác toaï ñoä maùy 
OP = Goác toaï ñoâ phoâi 
Thí duï G53 
G53 
G53 
Caøi ñaët goác toïa ñoä gia coâng 
nhö theá naøo ? 
• Coù 4 caùch caøi ñaët goác toïa ñoä phoâi: 
• - Duøng G92 
• - Duøng caùc maõ G53-G59 
• - Duøng maõ G52 
Caùch 1: Duøng G92. 
Goác toïa ñoä phoâi 
ñöôïc thieáât laäp khi 
chæ ra toïa ñoä hieän 
taïi cuûa muõi duïng cuï 
caét. Thí duï: 
G92 X128.7 Z375.1. 
cho pheùp thieát laäp 
goác toïa ñoä phoâi taïi 
ñieåm zero. 
Caùch 2. Duøng caùc maõ leänh G53-G59. 
• Sau khi cho dao trôû veà ñieåm chuaån R, baïn duøng 
muõi dao ñeå raø ñieåm zero treân phoâi. Toïa ñoä cuûa 
ñieåm zero naøy seõ ñöôïc gaùn cho caùc maõ leänh G53, 
G54, G55, G56, G57, G58, G59. Moãi dao coù theå 
duøng moät maõ leäânh rieâng, thí duï dao T01.01 duøng 
G54, T02.02 duøng G55,... 
• Khi laäp trình, ngöôøi laäp trình chæ caàn chæ ra duïng 
cuï vaø maõ goác toïa ñoä cuûa noù. Coøn giaù trò offset vaø 
vò trí thöïc teá cuûa goác toïa ñoä seõ ñöôïc thieát laäp khi 
vaän haønh maùy. 
Neáu trong baûng Tool offset ghi 
T01 X0 Z0 R0 F3 I0 K0 
Thì ghi G53 X53.12 Z135.13 
Neáu trong baûng Tool offset ghi 
T01 X-53.12 Z-15.13 R0 F3 I0 K0 
thì ghi G53 X0 Z120 
G53 X0 Z340 
G54 X0 Z170 
G55 X0 Z0 
Goác toaï ñoä maùy 
G54 G55 G53 
Thí duï thieát laäp goác toaï ñoä 
G53, G54, G55 cho moät duïng cuï 
G53 X0 Z340 
G52 X0 Z-170 
G52 X0 Z-340 
Goác toaï ñoä maùy 
G52 G52 G53 
Thí duï thieát laäp goác toaï ñoä G52 
Choïn duïng cuï caét Txx.xx 
Thay dao baèng tay Thay dao töï ñoäng 
Vò trí dao treân maâm dao Soá offset dao 
T02 X Z R F I K 
Thí duï T02.02 
Baûng thoâng soá duïng cuï caét 
• Thoâng tin duïng cuï goàm T, X, Z, F, R, I, K: 
• T: Soá cuûa duïng cuï caét, thí duï T02 
• X: Offset dao theo truïc X (tính theo baùn 
kính) 
• Z: Offset dao theo truïc Z 
 F: Tö theá dao 
 R: Baùn kính muõi dao 
 I: Löôïng moøn theo X 
 K: Löôïng moøn theo Z 
Offset chieàu daøi dao 
Ñieåm chuaån cuûa 
duïng cuï caét 
Baùn kính muõi dao Löôïng moøn dao 
Khi ñaøi dao naèm ôû 
phía sau maùy 
KYÙ HIEÄU TÖ THEÁ DAO F 
Khi ñaøi dao naèm ôû 
phía tröôùc maùy 
KYÙ HIEÄU TÖ THEÁ DAO F 
Khai baùo tö theá dao vaø baùn kính 
dao ñeå laøm gì? 
Ñeå thöïc hieäân vieäc di 
chuyeån taâm dao theo 
phöông X vaø Z moät 
caùch chính xaùc tröôùc 
khi offset baùn kính 
dao 
Thí duï veà caùch ghi offset dao 
treân maùy CNC: 
• T01 X-153.120 Z-15.13 R0.4 F3 I0.0 K0.0 
• trong ñoù: 
• X-153.12 Z-15.13 laø giaù trò offset muõi dao dao so 
vôùi chuaån gaù dao 
• R0.4 laø baùn kính muõi dao 
• F3 kieåu boá trí dao laø soá 3. 
• I0.0 laø löôïng moøn dao theo X 
• K0.0 laø löôïng moøn dao theo Z 
• Neáu T khoâng ñöôïc laäp trình, heä thoáng seõ cho laø 
dao mang soá T00.00 vôùi giaù trò offset dao baèng 
khoâng. 
Ñôn vò nhaäp nhoû nhaát 
• Ñôn vò nhaäp nhoû nhaát laø soá gia nhoû nhaát 
maø heä thoáng coù theå chaáâp nhaän. Trong haàu 
heát caùc heä ñieàu khieån CNC, soá gia nhoû 
nhaát laø 0.001 mm vaø 0.0001 inch, 0.001o. 
Moät soá lieäu nhaäp vaøo nhoû hôn caùc giaù trò 
treân ñeàu ñöôïc laøm troøn. 
Thí duï: 
Laäp trình theo ñöôøng kính vaø 
baùn kính 
• Kích thöôùc chi tieát troøn xoay thöôøng ñöôïc 
ghi theo ñöôøng kính. Vì vaäy khi laäp trình 
ngöôøi ta cuõng ghi theo ñöôøng kính. Thí duï 
caùch ghi kích toïa ñoä ñieåm A vaø B treân hình 
6-11. Caùch ghi naøy laø maëc ñònh ñoái vôùi 
maùy tieän CNC 
Thí duï laäp 
trình theo 
ñöôøng 
kính 
Giaù trò toaï ñoä cuûa ñieåm A vaø Bù 
Thí duï 
laäp trình 
theo baùn 
kính 
Giaù trò toaï ñoä cuûa ñieåm A vaø B 
Ghi toaï ñoä caùc ñieåm theo baùn 
kính vaø ñöôøng kính 
Khi choïn caùch ghi laø ñöôøng kính, 
phaûi löu yù moät soá ñieàu sau: 
Toïa ñoä X, trong caùch leänh di chuyeån duïng cuï G00, 
G01, G02, G03, thieát laäp goác toïa ñoä theo G92, tool 
offset (I) laø ghi theo ñöôøng kính (neáu muoán ghi 
theo baùn kính phaûi thieát laäp laïi tham soá P11). 
Chieàu saâu caét theo truïc X trong caùc chu trình laäp 
saün (canned cycles G81, G82, G83, G84, G85, G87, 
G88, G89), baùn kính R, toïa ñoä taâm töông ñoái I, K 
cuûa cung troøn, löôïng aên dao F theo phöông X laø 
ghi theo baùn kính. 
Laäp trình tuyeät ñoái vaø töông ñoái 
G90 X_ Z_ – ghi toïa ñoä tuyeät ñoái. 
G91 X_ Z_ -- ghi toïa ñoä töông ñoái. 
Thí duï 
Duïng cuï ñi töø 
ñieåm 
P (200, 450) 
tôùi ñieåm 
Q (400, 50) 
Theo caùch ghi 
tuyeät ñoái, ta coù 
toïa ñoä cuûa ñieåm 
Q seõ laø 
X400 Z50 
Thí duï 
Duïng cuï ñi töø 
ñieåm P (200, 450) 
tôùi ñieåm Q(400, 
50), 
Theo caùch ghi 
töông ñoái, ta coù 
toïa ñoä cuûa ñieåm 
Q seõ laø 
X-200 Z-400 
CAÙC CHÖÙC NAÊNG KHAÙC 
 M03 = Truïc chính quay theo chieàu kim ñoàng hoà 
 M04 = Truïc chính quay ngöôïc chieàu kim ñoàng hoà 
 M05 = Döøng truïc chính 
 M08 = Môû bôm 
 M09 = Taét bôm 
 F = Löôïng aên dao (toác ñoä chaïy dao, löôïng tieán 
dao, toác ñoä tieán dao)