Bài giảng CNC - Lập trình tiện CNC hệ Fanuc - Lê Trung Lực

LẬP TRÌNH TIỆN CNC 
HỆ FANUC 
Lê Trung Thực 
Nội dung 
 Caáu truùc chöông trình 
• Các khai báo tổng quát đầu chương trình 
• Các lệnh nội suy 
• Các lệnh lập trình nâng cao 
• Các chức năng đơn giản lập trình 
• Bài tập tổng hợp 
Cấu trúc chương trình 
Tieâu ñeà 
Ñaàu baêng 
Vuøng chöông 
trình 
Baét ñaàu chöông trình 
Vuøng ghi chuù 
Cuoái chöông trình 
 Maõ ñaàu baêng vaø cuoái baêng 
• Maõ ñaàu baêng vaø cuoái baêng cuûa chöông 
trình ñöôïc kyù hieäâu baèng %. Hai kyù hieäu 
naøy khoâng xuaát hieäân treân maøn hình cuûa 
maùy CNC, nhöng khi xuaát nhaäp chöông 
trình töø maùy CNC ra ngoaøi hay ngöôïc laïi 
thì chuùng seõ ñöôïc duøng. 
Soá cuûa chöông trình gia coâng 
CNC 
• Chöông trình trong heä FANUC ñöôïc ñaët teân baèng chöõ O 
+ soá thöù töï chöông trình. Ngöôøi ta phaân loaïi caùc soá thöù töï 
nhö sau: 
• O0001 – O7999: Vuøng do ngöôøi duøng tuøy choïn 
• O8000 - O8999: Vuøng do ngöôøi duøng coù baûo veä 
• O9000 – O999: Vuøng daønh cho nhaø saûn xuaát 
• Baïn coù theå duøng baát cöù soá naøo mieãn laø naèm trong vuøng 
cho pheùp. 
• Neáu caàn vieát ghi chuù cho deã nhôù thì ñeå trong ngoaëc ñôn. 
Thí duï 
• O1001 (Progam A); 
• Heä thoáng seõ ñoïc nhöng khoâng xöû lyù nhoùm töø trong ngoaëc 
ñôn. 
Soá thöù töï vaø block 
• Soá thöù töï block N ñöôïc duøng cho deã truy xuaát 
doøng leänh. 
• Phaïm vi soá thöù töï: N1- N9999 
• Neáu khoâng duøng soá thöù töï block thì cuõng khoâng 
sao. 
• Soá thöù töï block N khoâng ñöôïc ñöùng tröôùc soá 
chöông trình O 
• Neáu khoâng coù soá chöông trình, heäï thoáng laáy soá 
thöù töï block ñaàu tieân ñeå ñaët teân chöông trình. 
• Coù theå boû qua vieäc ñaùnh soá moät soá doøng leänh. 
Caáu truùc cuûa moät block 
Caáu truùc moät töø leänh 
Caùc ñòa chæ trong heä Fanuc 
Chöùc naêng 
Soá chöông trình 
Soá thöù töï 
Chöùc naêng chuaån bò 
Töø leänh kích thöôùc 
Löôïng chaïy dao 
Toác ñoâï caét 
Dao caét 
Chöùc naêng phuï 
Döøng cuoái haønh trình 
Chöông trình caàn goïi 
Soá laàn laëp laïi chöông 
trình con 
Tham soá 
Soá chöông trình 
Soá thöù töï 
Chæ cheá ñoä di chuyeån duïng cuï 
Chæ ñòa chæ di chuyeån duïng cuï tôùi 
Chæ toïa ñoä taâm cung troøn 
Chæ baùn kính cung troøn 
Chæ löôïng chaïy dao 
Chæ toác ñoä truïc chính 
Chæ soá duïng cuï vaø soá buø tröø 
Baät taét caùc cô caáu chaáp haønh 
Chæ goùc xoay baøn maùy 
Chæ thôøi gian döøng maùy 
Chæ soá cuûa chöông trình con 
Chæ soá laàn laëp chöông trình con 
Tham soá trong caùc chu trình laäp saün 
Ñòa chæ YÙ nghóa 
Caùc ñòa chæ trong heä FANUC 
Phaïm vi giaù trò caùc ñòa chæ 
Phaïm vi giaù trò caùc ñòa chæ 
Bỏ qua moät block coù ñieàu kieän 
• Ñeå boû qua moät hay 
nhieàu block duøng 
daáu “/” ñaët ôû ñaàu 
block. Heä thoáng seõ 
boû qua block n naøy 
neáu treân panel ñieàu 
khieån cuûa maùy CNC 
baät ON coâng taéc 
OPSKIP. Neáu ñeå 
OFF, block vaãn coù 
hieäâu köïc. 
. 
N045 T01 M06 
N050 G54 G90 S300 M03 T02 
N055 G00 X4.0 Y3.0 
N060 G43 H01 Z0.1 
/ N065 M08 
. 
Thí dụ 
• . 
• N045 T01 M06 
• N050 G54 G90 S300 M03 T02 
• N055 G00 X4.0 Y3.0 
• N060 G43 H01 Z0.1 / M08 
• . 
Khi gia công thép: 
Có dung dịch trơn 
nguội 
> Để Off 
Khi gia công gang: 
Không cần dung 
dịch trơn nguội 
> Bật ON 
Thí dụ 
Khi gia công thép: 
> Để Off 
Khi gia công gang: 
> Bật ON 
. 
N045 T02 M06 
N050 G54 G90 M03 T03 
S300 / S400 
N055 G00 X4.0 Y3.0 
N060 G43 H02 Z0.1 / M08 
N065 G81 R0.1 Z-0.5 F3.5 / 
F4.5 
. 
Thí dụ thử doa lỗ bằng cách dùng 
chương trình con 
. 
N255 T04 M06 (2.3750 boring bar) 
N260 G54 G90 S450 M03 T05 
N265 G00 X4.0 Y4.0 
N270 G43 H04 Z0.1 M08 
N275 F2.5 
/N280 M98 P1000 
/N285 M98 P1000 
/N290 M98 P1000 
/N295 M98 P1000 
N300 G86 R0.1 Z-1.0 F2.5 
. 
Keát thuùc chöông trình 
• Chöông trình CNC ñöôïc keát thuùc bôûi caùc maõ leänh 
sau ñaây: 
• M02: Keát thuùc chöông trình chính 
• M30: Keát thuùc vaø trôû veà ñaàu chöông trình 
chính 
• M99: Keát thuùc chöông trình con 
• Tuy nhieân neáu vieát /M02, /M30, /M99 vaø treân 
panel ñieàu khieån baät ON coâng taéc boû qua block 
coù ñieàu kieän thì chöông trình seõ khoâng keát thuùc. 
Chöông trình con 
• Khi caàn gia coâng laëp laïi nhieàu laàn moät 
maãu thì neân duøng bieåu dieãn maãu döôùi daïng 
moät chöông trình con ñeå ñôn giaûn vòeâc laäp 
trình. 
• Moät chöông trình chính coù theå goïi moät 
chöông trình con nhìeàu laàn. 
• Moät chöông trình con coù theå goïi moät 
chöông trình chaùu nhieàu laàn. 
Caáu truùc moät chöông trình con 
Moât chöông trình 
con 
Soá cuûa chöông trình con 
hoaëc daáu (:) theo heä ISO 
Keát thuùc chöông 
trình 
M99 khoâng nhaát thieát phaûi ñöùng rieâng treân moät doøng 
leänh, thí duï 
X100.0 Z100.0 M99 ; 
Caùch goïi moät chöông trình con 
Soá laàn laëp chöông 
trình con 
Soá cuûa chöông 
trình con 
Khi khoâng chæ ra soá laàn laëp chöông trình con, heä thoáng hieåu 
laø 1 
Caùch goïi moät chöông trình con 
•Trong moät chöông trình chính coù theå goïi 
chöông trình con nhieàu laàn, vaø chöông trình 
con coù theå goïi chöông trình chaùu nhieàu laàn. 
•Soá theá heä toái ña coù theå loàng nhau laø 4. Soá laàn 
goïi toái ña moät chöông trình con laø 999 
Caùch goïi moät chöông trình con 
Hình 5-8 
Chöông trình 
chính 
Chöông trình 
con 
Chöông trình 
chaùu 
Theá heä thöù nhaát Theá heä thöù hai 
Thöù töï thöïc hieän chöông trình con 
Chöông trình chính Chöông trình con 
Thöù töï thöïc hieän chöông trình con 
Neáu muoán sau khi thöïc hieän chöông trình con, 
baïn khoâng trôû veà nôi ñaõ goïi maø di chuyeån tôùi 
moät doøng chöông trình khaùc, baïn phaûi chæ ra 
doøng chöông trình caàn ñeán sau M99P_; 
Chöông trình chính Chöông trình con 
Baûng maõ leänh G-code 
Baûng maõ leänh G-code 
Baûng maõ leänh G-code 
Baûng maõ leänh G-code 
Ghi chuù: 
* = laø daáu chæ nhöõng leänh G maø maùy phuïc hoài sau khi höïc hieän leänh M02, 
M30, nuùt EMERGENCY hay RESET treân maùy phay. 
G20 hay 21 ñöôïc thieát laäp tröôùc khi taét maùy seõ vaãn coøn löu giöõ veà sau. 
Leänh G nhoùm 00 khoâng phaûi laø nhoùm modal. Chuùng chæ coù hieäu löïu trong 
block maø noù ñöùng. 
Neáu xuaát hieän leänh G khoâng coù trong danh saùch, heä thoáng seõ baùo loãi (No. 
010). 
Nhieàu leänh G coù theå ñöùng chung trong moät block. Neáu trong moät block coù 
nhieàu leâh G cuøng nhoùm thì leânh G cuoái cuøn seõ coù hieâu löïc. 
Neáu leänh G thuoäc nhoùm 01 xuaát hieän trong block coù chu trình laäp saün 
(canned cycles), thì chu trình laäp saün seõ bò huûy vaø G80 coù hieäu löïc, coøn 
chuùng thì laïi khoâng bò aûnh höôûng bôûi caùc chu trình laäp saün. 
Neáu coù hai leänh khoâng töông hôïp nhau maø ñöôïc vieát trong cuøng moät block 
thì maùy CNC seõ thöïc hieän leänh cuoái cuøng. 
Caùc maõ leänh M-code 
Caùc maõ leänh M-code 
Caùc maõ leänh M-code 
NHÖÕNG KHAI BAÙO TOÅNG 
QUAÙT ÑAÀU CHÖÔNG 
TRÌNH CNC 
• Ñeå choïn maët phaúng laâp trình, dung caùc 
leänh sau ñaây: 
• G17 – maët phaúng XY 
• G18 - maët phaúng ZX 
• G19 - maët phaúng YZ 
• Vôùi maùy tieän CNC, maët phaúng maëc ñònh laø 
ZX, nghóa laø khi baät maùy leân maùy leänh 
G18 coù hieäu löïc. 
Choïn maët phaúng laäp trình 
Khai baùo heä ño kich thöôùc 
• Vôùi heä FANUC vieäc khai baùo ñôn vò ño 
ñöôïc thöïc hieän thoâng qua caùc leânh sau: 
• G20 = heä ño laø in. 
• G21 = heä ño laø mm. 
• Trong moät soá heä ñieàu khieån khaùc, thí duï 
nhö heä FANUC duøng G70 vaø G71 thay vì 
G20 vaø G21. 
Heä meùt vaø heä inch 
G21 G20 
Khai baùo ñôn vò toác ñoä caét S 
• G98 – Ñôn vò löôïng chaïy dao F laø mm/ph hoaëc 
inch/ph 
• G99 - Ñôn vò löôïng chaïy dao F laø mm/vg hoaëc 
inch/vg 
• G96 – Toác ñoä caét S coù ñôn vò laø m/ph hay 
inch/ph, khoâng ñoåi treân toaøn maët gia coâng. 
• G97 - Toác ñoä caét coù ñôn vò laø vg/ph, khoâng 
ñoåi soá voøng quay truïc chính trong suoát quaù 
trình gia coâng 
Toác ñoä truïc chính 
G97 
G96 
Toác ñoä caét treân maët khoâng ñoåi - 
G96 
Khi ñöôøng kính lôùn, soá voøng quay nhoû 
Khi ñöôøng kính nhoû, soá voøng quay lôùn 
Soá voøng quay cuûa truïc chính 
khoâng ñoåi - G97 
Khi ñöôøng kính lôùn toác ñoä caét lôùn 
Khi ñöôøng kính nhoû toác ñoä caét nhoû 
Vò trí goác toaï ñoä laäp trình phaûi 
naèm treân taâm truïc chính 
Giôùi haïn soá voøng quay truïc chính 
G50 khi duøng G96 
Khi soá voøng quay ñaït giôùi haïn Nmax thì truïc 
chính seõ quay vôùi soá voøng quay ñoù 
Thí duï G50 S3000 
Ñôn vò nhaäp nhoû nhaát 
• Ñôn vò nhaäp nhoû nhaát laø soá gia nhoû nhaát 
maø heä thoáng coù theå chaáâp nhaän. Trong haàu 
heát caùc heä ñieàu khieån CNC, soá gia nhoû 
nhaát laø 0.001 mm vaø 0.0001 inch, 0.001o. 
Moät soá lieäu nhaäp vaøo nhoû hôn caùc giaù trò 
treân ñeàu ñöôïc laøm troøn. 
Thí duï: 
Thí duï: 
Laäp trình tuyeät ñoái vaø töông ñoái 
X_ Z_ – ghi toïa ñoä 
tuyeät ñoái. 
U_ W_ -- ghi toïa ñoä 
töông ñoái. 
Theo caùch ghi tuyeät 
ñoái, ta coù toïa ñoä cuûa 
ñieåm Q seõ laø X400.0 
Z50.0 
Theo caùch ghi töông 
ñoái, ta coù toïa ñoä cuûa 
ñieåm Q seõ laø U-
200.0 W-400. 
Lập trình tuyệt đối và tương đối hệ 
G-code A, B, C 
Laäp trình theo ñöôøng kính vaø baùn kính 
Laäp trình theo ñöôøng kính vaø baùn kính 
• Vieäc choïn caùch ghi ñöôïc thöïc hieäân thoâng qua tham soá DIA 
(No. 1006#3). 
• Khi choïn caùch ghi laø ñöôøng kính, phaûi luu yù moät soá ñieàu 
sau: 
• Toïa ñoä X, U trong caùch leänh di chuyeån duïng cuï G00, G01, 
G02, G03, thieát laäp goác toïa ñoä theo G50, tool offset laø ghi 
theo ñöôøng kính. 
• Chieàu saâu caét theo truïc X trong caùc chu trình laäp saün 
(canned cycles G83, G84, G85, G87, G88, G89), baùn kính R, 
toïa ñoä taâm töông ñoái I, K cuûa cung troøn, löôïng aên dao F theo 
phöông X laø ghi theo baùn kính. 
Cho dao trôû veà ñieåm chuaån R 
cuûa maùy G28 
• Tröôùc khi chaïy chöông trình CNC hay 
tröôùc khi ñoåi dao, phaûi cho dao trôû veà 
ñieåm chuaån R (vò trí dao naèm xa nhaát so 
vôùi maâm caëp cuûa maùy tieän) 
• Coù hai caùch cho dao trôû veà ñieåm chuaån R. 
• 1) Baèng tay: nhaán nuùt HOME treân panel 
ñieàu khieån. 
• 2) Töï ñoâïng: duøng leänh G28. 
Cho dao veà chuaån R (home) 
Cho dao veà chuaån R (home) 
Ñieåm trung gian 
Ñieåm chuaån 
1) Khi duøng leänh 
G28 coù theå cho dao ñi 
qua moät ñieåâm trung 
gian ñeå traùnh dao va 
chaïm vaøo chi tieát gia 
coâng. Thí duï G28 U-
50 W30. 
Khi vieát G28 W_ U_ 
duïng cuï seõ di chuyeån 
theo phöông Z tröôùc 
Cho dao veà chuaån R (home) 
• Neáu coù nhieàu ñieåm chuaån, thi vieäc trôû veà ñieåm chuaån thöù 
2, thöù 3, thöù 4 ñöôïc thöïc hieän bôûi leänh G30. 
• Caáu truùc cuûa leänh nhö sau: 
G30 P_ X_ Z_ trong ñoù P = 2, 3, 4 laø soá thöù töï vaø X, Z laø 
toïa ñoä tuyeät ñoái cuûa ñieåm trung gian. 
• Ñeå kieåm tra ñieåm chuaån duøng leänh G27. Caáu truùc cuûa 
leänh nhö sau: 
G27 X_Z_; 
Trong ñoù X_Z_ laø toïa ñoä cuûa ñieåm chuaån. 
• Khi duøng leänh naøy, neáu duïng cuï veà ñuùng ñieåm chuaån, 
ñeøn hieäu seõ baät saùng; neáâu khoâng ñuùng, caûnh baùo No. 092 
seõ xuaát hieän. 
Choïn goác toaï ñoä phoâi 
OM = Goác toaï ñoä maùy 
OP = Goác toaï ñoâ phoâi 
Thí duï G54 
G54 
G54 
Caøi ñaët goác toïa ñoä gia coâng 
nhö theá naøo ? 
• Coù 4 caùch caøi ñaët goác toïa ñoä phoâi: 
• - Duøng G50 
• - Duøng caùc maõ G54-G59 
• - Duøng maõ G52 
• - Dùng lệnh G10 
Caùch 1: Duøng G50. 
Goác toïa ñoä phoâi 
ñöôïc thieáât laäp khi 
chæ ra toïa ñoä hieän 
taïi cuûa muõi duïng cuï 
caét. Thí duï: 
G50 X128.7 Z375.1. 
cho pheùp thieát laäp 
goác toïa ñoä phoâi taïi 
ñieåm zero. 
Caùch 2. Duøng caùc maõ leänh G54-G59. 
• Sau khi cho dao trôû veà ñieåm chuaån R, baïn duøng 
muõi dao ñeå raø ñieåm zero treân phoâi. Toïa ñoä cuûa 
ñieåm zero naøy seõ ñöôïc gaùn cho caùc maõ leänh G54, 
G55, G56, G57, G58, G59. Moãi dao coù theå duøng 
moät maõ leäânh rieâng, thí duï dao T0101 duøng G54, 
T0202 duøng G55,... 
• Khi laäp trình, ngöôøi laäp trình chæ caàn chæ ra duïng 
cuï vaø maõ goác toïa ñoä cuûa noù. Coøn giaù trò offset vaø 
vò trí thöïc teá cuûa goác toïa ñoä seõ ñöôïc thieát laäp khi 
vaän haønh maùy. 
Neáu trong baûng Tool offset ghi 
T01 X0 Z0 R0 T3 
Thì ghi G54 X53.12 Z135.13 
Neáu trong baûng Tool offset ghi 
T01 X-53.12 Z-15.13 R0 T3 
thì ghi G54 X0 Z120 
G54 X0 Z340 
G55 X0 Z170 
G556 X0 Z0 
Goác toaï ñoä maùy 
G55 G56 G54 
Thí duï thieát laäp goác toaï ñoä 
G54, G55, G56 cho moät duïng cuï 
G54 X0 Z340 
G52 X0 Z-170 
G52 X0 Z-340 
Goác toaï ñoä maùy 
G52 G52 G53 
Thí duï thieát laäp goác toaï ñoä G52 
Choïn duïng cuï caét Txx xx 
Thay dao baèng tay Thay dao töï ñoäng 
Vò trí dao treân maâm dao Soá offset mòn dao 
Thí duï T0202 
Tư thế dao tiện trong hệ Fanuc 
0, 9 
Bảng Offset dao chuẩn 
Bảng Offset dao thường 
Bảng Offset dao thường 
OFWX OFWZ OFWR OFWY 
Offset chieàu daøi dao 
Ñieåm chuaån cuûa 
duïng cuï caét 
Baùn kính muõi dao Löôïng moøn dao 
Khi ñaøi dao naèm ôû 
phía sau maùy 
KYÙ HIEÄU TÖ THEÁ DAO Q 
Q1 Q2 
Q3 Q4 
Q5 
Q6 
Q7 
Q8 
Q0,Q9 
Khi ñaøi dao naèm ôû 
phía tröôùc maùy 
KYÙ HIEÄU TÖ THEÁ DAO F 
Q1 Q2 
Q3 Q4 
Q5 
Q6 
Q7 
Q8 
Thay đổi giá trị Offset trong chương 
trình 
• G10 P_ X_ Z_ Y_ R_ Q_ ; 
• or 
• G10 P_ U_ W_ V_ C_ Q_ ; 
• P : Offset number 
• 0 : Command of work 
coordinate system shift value 
• 1–32 : Command of tool wear 
offset value 
• Command value is offset 
number 
• 1000+(1–32) : Command of 
tool geometry offset value 
• (1–32) : Offset number 
X : Offset value on X axis (absolute) 
Z : Offset value on Z axis (absolute) 
Y : Offset value on Y axis (absolute) 
U : Offset value on X axis 
(incremental) 
W : Offset value on Z axis 
(incremental) 
V : Offset value on Y axis 
(incremental) 
R : Tool nose radius offset value 
(absolute) 
C : Tool nose radius offset value 
(incremental) 
Q : Imaginary tool nose number 
CAÙC CHÖÙC NAÊNG KHAÙC 
 M03 = Truïc chính quay theo chieàu kim ñoàng hoà 
 M04 = Truïc chính quay ngöôïc chieàu kim ñoàng hoà 
 M05 = Döøng truïc chính 
 M08 = Môû bôm 
 M09 = Taét bôm 
 F = Löôïng aên dao (toác ñoä chaïy dao, löôïng tieán 
dao, toác ñoä tieán dao)