Bài giảng Cơ đầu mặt cổ - Nguyễn Hoàng Vũ

12/18/15 Dr.Vu 1 
CƠ ĐẦU MẶT CỔ 
ThS.BS. Nguyễn Hoàng Vũ 
12/18/15 Dr.Vu 2 
CƠ 
ĐẦU 
MẶT 
CỔ 
Nhóm cơ đầu 
(6) 
Nhóm cơ cô ̉ 
(6) 
Các cơ mặt 
Các cơ nhai 
Các cơ thẳng 
Các cơ chéo 
Cơ gối đầu 
Cơ dài đầu 
Các cơ trên móng 
Các cơ dưới móng 
Các cơ trước cột sống 
Các cơ bên cột sống 
Các cơ cô ̉ bên 
Cơ gối cổ 
12/18/15 Dr.Vu 3 
Cơ nhai 
 Làm động tác nhai, do TK hàm dưới chi phối. 
 Cơ thái dương 
 Cơ cắn 
 Cơ chân bướm trong 
 Cơ chân bướm ngoài 
NHÓM CƠ ĐẦU 
12/18/15 Dr.Vu 4 
Cơ thái dương 
12/18/15 Dr.Vu 5 
Cơ cắn 
12/18/15 Dr.Vu 6 
Cơ chân bướm trong 
Cơ chân bướm ngoài 
Cơ Nguyên ủy Bám tận TK Động tác 
Cơ thái 
dương 
Hô ́ thái dương Mỏm vẹt và 
ngành x. hám 
dưới 
Nhánh 
thái 
dương 
sâu 
Nâng hàm dưới lên 
trên, kéo hàm dưới ra 
sau. 
Cơ cắn 
Cung gò má Mỏm vẹt, 
ngành và góc 
hàm dưới 
TK cắn Nâng hàm dưới. 
Cơ chân 
bướm 
trong 
Mặt trong mảnh 
chân bướm ngoài, 
mỏm tháp x. khẩu 
cái, củ x. hàm trên 
Mặt trong 
ngành va ̀ góc 
hàm dưới 
TK 
chân 
bướm 
trong 
Đưa hàm dưới lên trên 
và ra trước, xoay hàm 
(nhai) 
Cơ chân 
bướm 
ngoài 
Cánh lớn x. bướm, 
mặt ngoài mảnh 
chân bướm ngoài 
Cô ̉ x. hàm 
dưới, bao 
khớp 
TK 
chân 
bướm 
ngoài 
Đưa hàm dưới ra 
trước, kéo sụn khớp ra 
trước, xoay hàm (nhai) 
12/18/15 Dr.Vu 7 
NHÓM CƠ CỔ 
12/18/15 Dr.Vu 8 
Nhóm cơ cổ 
(6) 
Các cơ dưới móng 
Các cơ trước cột sống 
Các cơ bên cột sống 
Các cơ cô ̉ bên 
Cơ gối cổ 
12/18/15 Dr.Vu 9 
NHÓM CƠ CỔ 
-  Nhóm cơ trên móng: 
 Cơ hai thân 
 Cơ trâm móng 
 Cơ cằm móng 
 Cơ hàm móng. 
12/18/15 Dr.Vu 10 
cơ hai thân 
cơ trâm móng 
cơ hàm móng 
12/18/15 Dr.Vu 11 
cơ hàm móng cơ cằm móng 
- Các cơ dưới móng 
 Cơ ức móng(1) 
 Cơ ức giáp (2) 
 Cơ giáp móng (3) 
 Cơ vai móng (4) 
12/18/15 Dr.Vu 12 
NHÓM CƠ CỔ 
1 
2 
3 
4 
-  Cơ bên cột sống: Các cơ bậc thang 
 Cơ bậc thang trước 
 Cơ bậc thang giữa 
 Cơ bậc thang sau 
12/18/15 Dr.Vu 13 
NHÓM CƠ CỔ 
Cơ cổ bên: 
 - Cơ bám da cô ̉. 
 - Cơ ức đòn chũm. 
Cơ ức đòn chũm do 
thần kinh phụ (XI) và 
dây TK gai sống C2, 
C3 vận động. 
12/18/15 Dr.Vu 14 
12/18/15 Dr.Vu 15 
Cơ gối cổ: 
12/18/15 Dr.Vu 16 
Các cơ vùng cô ̉, xương hàm dưới, xương đòn giới 
hạn nên các tam giác cổ 
Tam giác cô ̉ trước và tam giác cô ̉ sau ngăn cách 
nhau bởi cơ ức đòn chũm. 
12/18/15 Dr.Vu 17 
CÁC TAM GIÁC CỔ 
12/18/15 Dr.Vu 18 
Cơ ƯĐC 
Cơ thang 
Cơ vai móng 
Cơ hai thân 
Tam giác cổ trước 
 - Ngoài: bờ trước cơ ức đòn chũm. 
 - Trong: đường giữa. 
 - Trên: xương hàm dưới. 
12/18/15 Dr.Vu 19 
12/18/15 Dr.Vu 20 
12/18/15 Dr.Vu 21 
Tam giác cô ̉ trước được lại được chia thành 3 tam giác 
 - Tam giác dưới hàm (tam giác hai thân) 
 - Tam giác cơ 
 - Tam giác cảnh 
12/18/15 Dr.Vu 22 
Tam giác dưới hàm 
Giới hạn: 
 Trên: Xương hàm dưới 
 Sau dưới: bụng sau cơ hai 
thân và cơ trâm móng. 
 Trước dưới: bụng trước cơ 
hai thân 
12/18/15 Dr.Vu 23 
Trong tam giác dưới hàm có: 
 Tuyến dưới hàm 
 Các nhánh của đám rối cô ̉ 
 ĐM và TM mặt. 
 Các nhánh của TK mặt 
12/18/15 Dr.Vu 24 
12/18/15 Dr.Vu 25 
Tam giác cơ 
Giới hạn: 
Trước: đường giữa cô ̉. 
Trên: bụng trên cơ vai móng 
Dưới: cơ ƯĐC 
12/18/15 Dr.Vu 26 
Tam giác cơ 
Trong tam giác có các cơ: vai móng, ức móng, ức giáp, giáp móng 
12/18/15 Dr.Vu 27 
Tuyến giáp và 
mạch máu giáp 
dưới, TK thanh 
quản dưới, khí 
quản, thực 
quản 
Tam giác cảnh 
Giới hạn: 
Sau: cơ ƯĐC 
Dưới: Cơ vai móng 
Trên: Bụng sau cơ hai thân và cơ 
trâm móng. 
12/18/15 Dr.Vu 28 
Tam giác cảnh 
Trong tam giác cảnh có phần trên 
ĐM cảnh chung và hai nhánh 
của nó (ĐM cảnh trong và ĐM 
cảnh ngoài) 
 một sô ́ nhánh bên của ĐM 
cảnh ngoài cũng xuất phát 
trong vùng tam giác cảnh. 
 TM cảnh trong, TK lang thang 
cũng nằm trong tam giác cảnh 
12/18/15 Dr.Vu 29 
TK hạ thiệt bắt chéo phía ngoài ĐM cảnh ngoài và ĐM cảnh trong 
12/18/15 Dr.Vu 30 
TK hạ thiệt 
TK lang 
thang 
TK phu ̣ 
TK XII 
12/18/15 Dr.Vu 31 
Giới hạn 
Trước: bờ sau cơ ƯĐC 
Sau: bờ trước cơ thang 
Dưới: 1/3 giữa x. đòn 
12/18/15 Dr.Vu 32 
Tam giác cổ sau 
Cơ thang 
Bụng dưới cơ vai móng chia 
tam giác cô ̉ sau thành tam 
giác chẩm ở trên và tam giác 
trên đòn (còn gọi là tam gáic 
vai đòn) ở dưới 
12/18/15 Dr.Vu 33 
Cơ vai móng (bụng dưới) 
Tam giác chẩm 
 Từ trên xuống dưới là cơ gối 
đầu, cơ nâng vai, cơ bậc thang 
giữa và sau. 
12/18/15 Dr.Vu 34 
12/18/15 Dr.Vu 35 
Trong tam giác chẩm có thần 
kinh XI, các nhánh của đám 
rối cô ̉ 
Hạch sau cơ ƯĐC 
Tam giác trên đòn 
•  ĐM dưới đòn đi qua khe 
sườn đòn (đổi tên thành 
ĐM nách) 
•  ĐRTKCT ở phía trên và 
sau ĐM dưới đòn 
12/18/15 Dr.Vu 36 
ĐRTKCT nằm trên và sau ĐM dưới đòn 
12/18/15 Dr.Vu 37 
Các mạc đầu mặt cổ 
1.  Mạc đầu mặt 
 - Mạc thái dương 
 - Mạc cắn 
 - Mạc mang tai 
2. Mạc cổ 
 - Lá nông mạc cô ̉ 
 - Lá trước khi ́ quản 
 - Lá trước cột sống 
 - Bao cảnh 
12/18/15 Dr.Vu 38 
12/18/15 Dr.Vu 39 
Mạc 
 thái dương 
Cung gò má 
Lá nông 
mạc cô ̉
Lá nông mạc cổ (*) 
12/18/15 Dr.Vu 40 
* *
*
*
*
*
Mạc cắn 
 và cơ cắn 
 Lá nông mạc cổ nằm sâu hơn cơ bám da cổ, 
bọc lấy cơ thang, cơ ức đòn chũm, tuyến dưới 
hàm, tuyến mang tai (riêng phần bọc tuyến 
mang tai gọi là mạc mang tai) 
 Bao cảnh chứa động mạch cảnh trong (lúc đầu 
là ĐM cảnh chung), TM cảnh trong, TK lang 
thang. 
12/18/15 Dr.Vu 41 
12/18/15 Dr.Vu 42 
12/18/15 Dr.Vu 43 
12/18/15 Dr.Vu 44 
Lá nông 
mạc cô ̉ 
Bao 
cảnh 
Lá trước 
cột sống 
Lá trước khí quản 
Cơ bám da cổ