Bài giảng Cơ sở đo lường điện tử

ҩu tҥo cӫa Tesmitor: là ÿiӋn trӣ cân bҵng bán dүn có hӋ sӕ nhiӋt âm .
Hình 7-8
+ Hai dây bҥch kim hoһc iridian có ÿѭӡng kính (20 
y 30) Pm nӕi vӟi nhau tҥi hҥt cҫu làm bҵng bán 
dүn, tҩt cҧ ÿѭӧc ÿһt trong bình thuӹ tinh. 
+ ĈiӋn trӣ cӫa Tesmitor khoҧng (100 y 3000) : .
+ Quan hӋ giӳa ÿiӋn trӣ cӫa Tesmitor và công suҩt
cҫn ÿo (hình 7-9)
* So sánh giӳa bôlômét và tesmitor:
+ Bôlômét có ѭu ÿiӇm là dӉ chӃ tҥo, ÿһc tính ít phө
thuӝc nhiӋt ÿӝ môi trѭӡng; nhѭӧc ÿiӇm: dӉ bӏ quá
tҧi, kích thѭӟc lӟn nên hҥn chӃ sӱ dөng ӣ ÿoҥn
sóng cm, Zvào nhӓ nên khó thӵc hiӋn phӕi hӧp trӣ
kháng vӟi ÿѭӡng truyӅn.
+ Tesmitor có ѭu ÿiӇm là ÿӝ nhҥy cao, ít bӏ quá tҧi,
trӏ sӕ R lӟn, trӏ sӕ L,C bҧn thân nhӓ, kích thѭӟc
nhӓ, ÿӝ bӅn cao; nhѭӧc ÿiӇm: khó chӃ tҥo, ÿһc tính
phө thuӝc t0 môi trѭӡng.
Hình 7-9
154
Chѭѫng 7. Ĉo công suҩt
b/Oátmét dùng ÿi͏n trͧ nhi͏t
* Oátmét xây dӵng trên mҥch cҫu ÿѫn không cân bҵng:
+ Oátmét ÿѭӧc nuôi bҵng nguӗn ÿiӋn áp 1 chiӅu vӟi chiӃt
áp Rÿc dùng ÿӇ ÿiӅu chӍnh dòng qua các nhánh cҫu, vӟi
chӍ dòng mҩt cân bҵng trong nhánh chӍ thӏ.
+ Ӣ 1 nhánh cҫu ta mҳc ÿiӋn trӣ nhiӋt, trѭӟc khi ÿo cҫn
thay ÿәi ÿiӋn trӣ Tesmitor bҵng nhiӋt năng cӫa dòng ÿiӋn
qua chuyӇn ÿәi (ÿ/chӍnh chiӃt áp Rÿc) ÿӇ cҫu cân bҵng.
Lúc này MicroAmpemet chӍ "0". 
+ Khi có nguӗn công suҩt cao tҫn tác ÿӝng lên RT làm cho 
nó giҧm ÿtrӣ Æ mҩt cân bҵng cҫu Æ xuҩt hiӋn dòng ÿiӋn
qua vӟi thang ÿo khҳc ÿӝ trӵc tiӃp theo công suҩt.
+ Sai sӕ: khoҧng 10%, phө thuӝc chӫ yӃu vào sӵ thay ÿәi
nhiӋt ÿӝ môi trѭӡng, sӵ không phӕi hӧp trӣ kháng cӫa
Oátmét vӟi ÿѭӡng truyӅn và sai sӕ cӫa thiӃt bӏ chӍ thӏ.
PA
PA
Nguӗn
ÿiӋn áp 1 
chiӅu
R1
R3 R2
RT
PA
Hình 7-10
Px
Rÿc
155
Chѭѫng 7. Ĉo công suҩt
* Oátmét xây dӵng trên mҥch cҫu ÿѫn cân bҵng:
+ chӍ thӏ cân bҵng cҫu, cho biӃt trӏ sӕ cӫa công suҩt.
RT mҳc vào 1 nhánh cҫu, chӑn R1=R2= R3=RT~Px= 0 = R.
+ Khi chѭa có nguӗn CS t/ÿӝng lên RT, tѭѫng tӵ nhѭ TH 
trên ta ÿiӅu chӍnh dòng ÿiӋn trong mҥch ÿӇ thay ÿәi RT và
thiӃt lұp cân bҵng cҫu. Ӣ thӡi ÿiӇm cҫu cân bҵng, chӍ
"0", còn chӍ dòng ÿiӋn I0 .
+ Khi có nguӗn CS t/ÿӝng lên RT làm cho RTp, cҫu mҩt cân 
bҵng. ĈӇ cҫu cân bҵng ta phҧi tăng ÿ/trӣ bҵng cách p dòng 
ÿiӋn trong mҥch. Ӣ thӡi ÿiӇm cân bҵng chӍ .
+ Qua hai bѭӟc ÿ/chӍnh cân bҵng cҫu, RT cӫa Tesmitor 
không ÿәi nên CS tiêu thө trên Tesmitor trong 2 bѭӟc nhѭ
nhau do ÿó:
PA mA
PA
mA
mA '
0I
 2'020
2'
0
2
0
444
IIRPPRIRIP TxxTTt  Ÿ 
Nguӗn
ÿiӋn áp 1 
chiӅu
R1
R3 R2
RT
PA
Hình 7-11
Px
mA Rÿc
156
Chѭѫng 7. Ĉo công suҩt
+ ˱u ÿi͋m: ÿҧm bҧo ÿѭӧc sӵ phӕi hӧp trӣ kháng vì RT cӫa Tesmitor không 
thay ÿәi dѭӟi tác ÿӝng cӫa công suҩt Px ӣ các thӡi ÿiӇm cân bҵng cҫu. Tuy 
nhiên thang ÿo cӫa không khҳc ÿӝ trӵc tiӃp theo công suҩt vì dòng I0 luôn 
thay ÿәi theo nhiӋt ÿӝ môi trѭӡng khi Px = 0.
mA
157
Chѭѫng 8. Ĉo các tham sӕ ÿiӅu chӃ & ÿһc tính phә cӫa t/hiӋu
8.1 Phân tích phә cӫa tín hiӋu
-Có thӇ dùng MHS ÿӇ quan sát và nghiên cӭu phә cӫa tín hiӋu. Dao ÿӝng ÿӗ có
ÿѭӧc là theo quan hӋ phө thuӝc giӳa biên ÿӝ các thành phҫn sóng hài cӫa tín
hiӋu theo tҫn sӕ.
-Khi ÿó trөc X cӫa MHS là trөc thang ÿӝ tҫn sӕ, còn trөc Y là trөc thang ÿӝ biên
ÿӝ.
-ĈӇ vӁ ÿӗ thӏ phә biên ÿӝ-tҫn sӕ cӫa dao ÿӝng tín hiӋu, ÿӇ ÿo tҫn sӕ và tӍ sӕ biên
ÿӝ các phân lѭӧng riêng biӋt cӫa phә o dùng máy phân tích phә
-Dӵa vào các ÿӗ thӏ phә ta có thӇ phân tích ÿһc tính và ÿo lѭӡng ÿѭӧc các thông 
sӕ cӫa tín hiӋu
VD:
+ ÿo ÿѭӧc hӋ sӕ ÿiӅu chӃ biên ÿӝ thông 
qua ÿӗ thӏ phә cӫa dao ÿӝng ÿiӅu biên 
ff0 -F f0 +F
f0
U0
2
0mU
2
0mU
Hình 8-1: Ph͝ cͯa dao ÿ͡ng ÿi͉u biên
158
Chѭѫng 8. Ĉo các tham sӕ ÿiӅu chӃ & ÿһc tính phә cӫa t/hiӋu
* Nguyên lý cͯa thi͇t b͓ phân tích ph͝: dӵa trên cѫ sӣ dùng hiӋn tѭӧng cӝng
hѭӣng ÿӇ chӑn lӑc tҫn sӕ.
+ Ĉӕi vӟi các mҥch cӝng hѭӣng có dҧi thông tҫn hҽp (hӋ sӕ phҭm chҩt Q cao) 
thì biên ÿӝ cӫa dao ÿӝng cѭӥng bӭc sӁ là cӵc ÿҥi nӃu tҫn sӕ tác ÿӝng trùng
hӧp vӟi tҫn sӕ bҧn thân (tҫn sӕ cӝng hѭӣng) cӫa mҥch cӝng hѭӣng và biên 
ÿӝ ÿó là rҩt nhӓ khi có lӋch cӝng hѭӣng.
+ Do ÿó, mҥch cӝng hѭӣng có tác dөng nhѭ mӝt bӝ lӑc, bӝ lӑc này có khҧ năng
tách riêng ÿѭӧc các phân lѭӧng sóng hài khác cӫa tín hiӋu vӟi phân lѭӧng
sóng hài có tҫn sӕ trùng vӟi tҫn sӕ bҧn thân cӫa mҥch (tҫn sӕ cӝng hѭӣng).
* Máy phân tích ph͝ có 2 lo̩i:
+ Loҥi phân tích song song
+ Loҥi phân tích nӕi tiӃp
8.1.1 Máy phân tích ph͝ theo ph˱˯ng pháp p/tích song song
Giҧ sӱ có mӝt hӋ thӕng bӝ lӑc dҧi hҽp ÿѭӧc sҳp xӃp liên tiӃp kӅ sát nhau theo
thang tҫn sӕ trong dҧi tҫn tӯ fminyfmax. Mӛi ÿѭӡng cong cӝng hѭӣng cӫa bӝ lӑc
ÿѭӧc biӇu thӏ ÿѫn giҧn bҵng mӝt hình CN, dҧi thông tҫn cӫa bӝ lӑc là 'f (hình
8-2.a). Trong dҧi tҫn cӫa thiӃt bӏ phân tích có n bӝ lӑc.
159
Chѭѫng 8. Ĉo các tham sӕ ÿiӅu chӃ & ÿһc tính phә cӫa t/hiӋu
-NӃu tín hiӋu ÿѭӧc phân tích có phә nҵm trong dҧi tҫn sӕ công tác cӫa bӝ lӑc
trên (hình 8-2.b) thì khi có tín hiӋu vào, mӛi bӝ lӑc sӁ ÿѭӧc tác ÿӝng ÿӕi vӟi
riêng tӯng thành phҫn phә mà tҫn sӕ cӫa thành phҫn phә này tѭѫng ӭng vӟi tҫn
sӕ cӫa bҧn thân bӝ lӑc.
-ĈiӋn áp ӣ ÿҫu ra cӫa mӛi bӝ lӑc sӁ tӹ lӋ vӟi biên ÿӝ cӫa thành phҫn phә tѭѫng
ӭng. Các ÿiӋn áp này ÿѭӧc ÿo bӣi các Vôn mét (hình 8-2.c)
-Trӏ sӕ chӍ thӏ cӫa các vôn mét và tҫn sӕ cӝng hѭӣng cӫa mӛi bӝ lӑc Ÿ cҩu tҥo
ÿѭӧc ÿӗ thӏ phә cӫa tín hiӋu ÿiӋn áp nghiên cӭu.
f
ffn
'
 minmax
Hình 8-2
160
Chѭѫng 8. Ĉo các tham sӕ ÿiӅu chӃ & ÿһc tính phә cӫa t/hiӋu
8.1.2. Máy phân tích ph͝ theo ph˱˯ng pháp p/tích n͙i ti͇p
-ChӍ có mӝt bӝ cӝng hѭӣng.
-Bӝ cӝng hѭӣng này có thӇ ÿiӅu chӍnh ÿѭӧc ÿӇ tѭѫng ӭng vӟi tӯng tҫn sӕ mӝt
trong dҧi tҫn sӕ phân tích tӯ fminyfmax.
1. S˯ ÿ͛ kh͙i: gӗm 1 bӝ lӑc dҧi hҽp ÿiӅu chӍnh ÿѭӧc và mӝt MHS
2. Nguyên lí ho̩t ÿ͡ng:
+ĈiӋn áp tӯ bӝ T̩o ÿi͏n áp quét răng c˱a ÿѭӧc ÿѭa tӟi cһp phiӃn làm lӋch X 
cӫa ӕng tia ÿiӋn tӱ, ÿӗng thӡi ÿѭӧc ÿѭa tӟi bӝ T̩o sóng ÿi͉u t̯n ÿӇ ÿiӅu chӃ tҫn
sӕ bӝ chӫ sóng cӫa nó.
Hình 8-3 Máy phân tích ph͝ n͙i ti͇p
161
+Tҥi bӝ Bi͇n t̯n có hai tín hiӋu ÿѭӧc ÿѭa tӟi là tín hiӋu cҫn nghiên cӭu phә và
ÿiӋn áp cӫa bӝ T̩o sóng ÿi͉u t̯n. Ӣ ÿây tҫn sӕ cӫa bӝ T̩o sóng ÿi͉u t̯n ngoҥi
sai cùng vӟi mӝt trong các thành phҫn sóng hài cӫa tín hiӋu sӁ tҥo ra mӝt tҫn sӕ
mӟi bҵng hiӋu cӫa 2 tҫn sӕ trên.
+Khi tҫn sӕ hiӋu này bҵng tҫn sӕ cӝng hѭӣng cӫa bӝ Khu͇ch ÿ̩i trung t̯n thì
phân lѭӧng ÿiӋn áp có tҫn sӕ ÿó ÿѭӧc khuӃch ÿҥi, sau ÿó ÿѭӧc tách sóng rӗi lҥi
ÿѭӧc khuӃch ÿҥi bҵng bӝ Khu͇ch ÿ̩i t̯n th̭p trѭӟc khi ÿѭa tӟi cһp phiӃn làm 
lӋch Y cӫa ӕng tia ÿiӋn tӱ.
+Tia ÿiӋn tӱ bӏ lӋch ÿi so vӟi ÿѭӡng nҵm ngang (vӏ trí ban ÿҫu) mӝt trӏ sӕ tӍ lӋ
vӟi trӏ sӕ trung bình cӫa ÿiӋn áp tín hiӋu nghiên cӭu trong dҧi thông tҫn 'f.
+Mӛi khi trӏ sӕ tӭc thӡi cӫa tҫn sӕ bӝ T̩o sóng ÿi͉u t̯n biӃn ÿәi tҥo nên mӝt tҫn
sӕ hiӋu bҵng trung tҫn vӟi lҫn lѭӧt 2 thành phҫn sóng hài kӃ tiӃp nhau cӫa tín
hiӋu thì ÿӗng thӡi tia ÿiӋn tӱ ÿѭӧc dӏch chuyӇn theo trөc ngang và trên màn lҥi
xuҩt hiӋn mӝt vҥch sáng khác theo trөc dӑc.
+Biên ÿӝ cӫa các vҥch này tѭѫng ӭng vӟi ÿiӋn áp (hay công suҩt) cӫa các phân 
lѭӧng thành phҫn cӫa phә.
+Sau mӝt chu kì quét, toàn bӝ các vҥch phә cӫa tín hiӋu nghiên cӭu ÿã ÿѭӧc vӁ
trên màn MHS.
Chѭѫng 8. Ĉo các tham sӕ ÿiӅu chӃ & ÿһc tính phә cӫa t/hiӋu
162
Chѭѫng 8. Ĉo các tham sӕ ÿiӅu chӃ & ÿһc tính phә cӫa t/hiӋu
VD: tín hiӋu phân tích phә là mӝt xung vuông biӃn
ÿәi có chu kì và có hӋ sӕ W/T lӟn (hình 8-4.a)
-Mӛi thành phҫn phә ÿѭӧc biӇu thӏ bҵng 1 vҥch sáng
trên màn hình. Khoҧng cách giӳa 2 vҥch trên thang 
tҫn sӕ bҵng tҫn sӕ lһp lҥi cӫa xung tín hiӋu F = 1/T.
-Yêu cҫu: bӝ T̩o sóng ÿi͉u t̯n phҧi có tҫn sӕ trung
tâm әn ÿӏnh. NӃu không әn ÿӏnh sӁ làm dӏch chuyӇn
tҩt cҧ các phә theo trөc tҫn sӕ (khi tҫn sӕ biӃn ÿәi tӯ
tӯ) hoһc là làm dӏch chuyӇn tӯng thành phҫn riêng 
biӋt cӫa phә (khi tҫn sӕ biӃn ÿәi nhanh) o khó quan 
sát & làm giҧm ÿӝ chính xác khi ÿo lѭӡng các thông 
sӕ phә
Hình 8-4Hình 8-5
163
-Ĉһc tuyӃn ÿiӅu chӃ cӫa bӝ tҥo dao ÿӝng
ÿiӅu tҫn phҧi thҷng (hình 8-6)
-Khi ÿһc tuyӃn thҷng thì phә có hình dҥng
nhѭ hình 8-7(a), nӃu không thҷng thì thang 
ÿӝ tҫn sӕ sӁ khác nhau theo ÿѭӡng quét
ngang & phә sӁ bӏ méo dҥng theo chiӅu
ngang ,hình 8-7(b).
Chѭѫng 8. Ĉo các tham sӕ ÿiӅu chӃ & ÿһc tính phә cӫa t/hiӋu
Hình 8-6
Hình 8-7
164
Chѭѫng 8. Ĉo các tham sӕ ÿiӅu chӃ & ÿһc tính phә cӫa t/hiӋu
-B͡ t̩o ÿi͏n áp quét: tҥo ÿѭӡng quét ngang trên ӕng tia ÿiӋn tӱ và ÿӇ ÿiӅu chӃ
tҫn sӕ.
-B͡ phát sóng ÿi͉u t̯n: có tӕc ÿӝ biӃn ÿәi tҫn sӕ sao cho ÿiӋn áp tín hiӋu tăng 
tӟi ÿѭӧc mӭc ÿiӋn áp cӵc ÿҥi trong khoҧng thӡi gian ӭng vӟi dҧi thông tҫn cӫa
bӝ khuӃch ÿҥi trung tҫn (KĈTT).
-Các thông sӕ cӫa kh͙i KĈTT: dҧi thông tҫn, tҫn sӕ cӝng hѭӣng, hӋ sӕ KĈ.
Dҧi thông tҫn: tuǤ thuӝc vào mөc ÿích, công dөng cӫa máy phân tích phә.
Máy phân tích phә tҫn sӕ thҩp o chӑn dҧi thông tҫn sao cho có thӇ phân biӋt
ÿѭӧc rõ ràng 2 thành phҫn phә cҥnh nhau. 
NӃu máy phân tích phә có băng tҫn rӝng, và gӗm nhiӅu thành phҫn o chӍ cҫn
vӁ ÿѭӡng bao cӫa phә.
-Các xung ÿҫu ra cӫa bӝ KĈ có biên ÿӝ tӍ lӋ vӟi năng lѭӧng cӫa tӯng bӝ phұn
cӫa phә.
-Chӑn tҫn sӕ trung tҫn sao cho loҥi bӓ ÿѭӧc sӵ cho qua tín hiӋu tҫn sӕ ҧnh (giҧi
pháp: tăng tҫn sӕ trung tҫn). NӃu không thì trên màn MHS sӁ xuҩt hiӋn ÿӗng
thӡi 2 dҥng phә: mӝt phә thӵc và mӝt phә ҧnh.
Mâu thuүn giӳa tăng tҫn sӕ trung tҫn và giҧm nhӓ dҧi thông tҫn o giҧi pháp:
dùng 2 bӝ biӃn tҫn và KĈ trung tҫn.
165
Chѭѫng 8. Ĉo các tham sӕ ÿiӅu chӃ & ÿһc tính phә cӫa t/hiӋu
-Chӑn hӋ sӕ khuӃch ÿҥi dӵa trên yêu cҫu vӅ biên ÿӝ cӵc tiӇu cӫa tín hiӋu nghiên 
cӭu và biên ÿӝ ÿѭa vào bӝ tách sóng.
-Ĉo bӅ rӝng phә bҵng cách so sánh phә cҫn ÿo vӟi phә chuҭn.
-Phә chuҭn thѭӡng dùng là phә cӫa tín hiӋu ÿiӅu tҫn mà tҫn sӕ ÿiӅu chӃ có dҥng
ÿiӅu hoà.
S˯ ÿ͛ kh͙i cͯa b͡ ph̵n t̩o tín hi͏u có ph͝ chu̱n:
+B͡ t̩o sóng ÿi͉u ch͇ phát ra ÿiӋn áp 
hình sin có tҫn sӕ 1-10 Mhz ÿӇ ÿѭa tӟi
ÿiӅu chӃ bӝ tҥo sóng chuҭn.
+Tín hiӋu ÿiӅu tҫn tӯ b͡ t̩o sóng
chu̱n ÿѭӧc ÿѭa vào b͡ tr͡n t̯n cùng
vӟi tín hiӋu nghiên cӭu.
+Trên màn cӫa MHS xuҩt hiӋn phә
cӫa tín hiӋu nghiên cӭu và phә cӫa tín 
hiӋu ÿiӅu tҫn chuҭn. Khoҧng cách giӳa
các thành phҫn cӫa phә chuҭn là ÿã
biӃt.
Hình 8-8 B͡ t̩o tín hi͏u có ph͝ chu̱n
166
+BiӃt tҫn sӕ ÿiӅu chӃ và các sӕ lѭӧng các thành phҫn cӫa phә chuҭn thì có thӇ
xác ÿӏnh ÿѭӧc ÿúng các phân ÿoҥn cӫa phә cҫn ÿo.
Tóm lҥi, biӃn ÿәi biên ÿӝ ÿiӋn áp ÿiӅu chӃo biӃn ÿәi sӕ lѭӧng các thành phҫn
cӫa phә chuҭn. BiӃn ÿәi tҫn sӕ ÿiӅu chӃ o biӃn ÿәi ÿѭӧc khoҧng cách giӳa
các thành phҫn cӫa phә chuҭn. Do ÿó có thӇ ÿo ÿѭӧc bӅ rӝng cӫa bҩt kì phә
nào.
VD:
(a) Các thành phҫn cӫa phә cҫn ÿo
(b) Các thành phҫn cӫa phә chuҭn
Hình 8-9 Các v̩ch ph͝ khi so sánh
Chѭѫng 8. Ĉo các tham sӕ ÿiӅu chӃ & ÿһc tính phә cӫa t/hiӋu
167
Chѭѫng 9. Ĉo các tham sӕ cӫa mҥch ÿiӋn
-Mӝt sӕ thông sӕ: R, L, C, Q, góc tәn hao tgG.
Các ph˱˯ng pháp ÿo tham s͙ m̩ch: phѭѫng pháp Vôn-Ampe, phѭѫng pháp so 
sánh bҵng mҥch cҫu, phѭѫng pháp cӝng hѭӣng, phѭѫng pháp ÿo dùng các thiӃt
bӏ chӍ thӏ sӕ.
9.1 Ĉo tham sӕmҥch bҵng pp vôn-ampe:
Theo sѫ ÿӗ hình 9-1a , giá trӏ ÿiӋn trӣ ÿo ÿѭӧc là:
RA: ÿiӋn trӣ trong cӫa ampe mét
: sai sӕ phѭѫng pháp
Ax
A
AR
A
V
x RRI
UU
I
UR x  

 '
x
A
pp R
R G
Hình 9-1a
168
Theo sѫ ÿӗ hình 9-1b:
RV: ÿiӋn trӣ vào cӫa vôn mét
Sai sӕ: + sai sӕ cӫa ampe mét
+ sai sӕ cӫa vôn mét
+ sai sӕ phѭѫng pháp
ĈӇ giҧm sai sӕ phѭѫng pháp: chӑn vôn mét có RV lӟn, ampe mét có RA nhӓ, và
chӑn mҥch ÿo thích hӧp.
ĈӇ ÿo R lӟn: chӑn ampe mét có ÿӝ nhҥy cao, và bӑc kim ampe mét ÿӇ giҧm ҧnh
hѭӣng cӫa dòng rò tƭnh ÿiӋn.
Chѭѫng 9. Ĉo các tham sӕ cӫa mҥch ÿiӋn
»
¼
º
«
¬
ª


V
x
x
VR
V
A
V
x
R
R
R
II
U
I
UR
x 1
'
Vx
x
pp RR
R

 G
5%-10%
Hình 9-1b
169
9.2 Phѭѫng pháp so sánh bҵng mҥch cҫu
Sai sӕ: 1-5%
a. C̯u cân b̹ng ki͋u 4 nhánh: dùng ÿӇ ÿo R,L, C,...
-Mӛi nhánh cҫu có thӇ là mӝt hay hӛn hӧp các R, L, C.
-ĈiӅu kiӋn cân bҵng cҫu:
Z1. Z3 = Z2. Z4
M1 + M3 = M2 + M4
Khi cҫu cân bҵng: IDC = 0
* C̯u tích s͙:
Pt cân bҵng cҫu:
Góc tәn hao cӫa tө ÿiӋn:
Chѭѫng 9. Ĉo các tham sӕ cӫa mҥch ÿiӋn
4
4
31 1
1
.
Cj
R
LjRRR xx
Z
Z 
4
31
R
RRRx Ÿ 431 CRRLx và
44/1 CRtg Z G
Hình 9-2
Hình 9-3
Rx
170
* C̯u t͑ s͙:
Pt cân bҵng cҫu:
Góc tәn hao cӫa tө ÿiӋn:
* Sai s͙:
- do các Rtәn hao trong các nhánh có cuӝn cҧm mүu, tө ÿiӋn mүu; hoһc do ÿiӋn
kháng trong các nhánh ÿiӋn trӣ.
-do sӵ thay ÿәi tҫn sӕ nguӗn nuôi
-Do ÿiӋn dung kí sinh giӳa các phҫn tӱ vӟi nhau trong mҥch, giӳa các phҫn tӱ
trong mҥch vӟi các vұt xung quanh.
* Kh̷c phͭc: - bӑc kim các phҫn tӱ trong mҥch
- giҧm méo phi tuyӃn cӫa tҫn sӕ nguӗn nuôi.
Chѭѫng 9. Ĉo các tham sӕ cӫa mҥch ÿiӋn
¸¸¹
·
¨¨©
§
Z
 ¸¸¹
·
¨¨©
§
Z

x
x Cj
RR
Cj
RR 11 2
3
31
3
2
1 R
R
RRx Ÿ 3
1
2 C
R
RCx và
33CRCRtg xx Z Z G
Hình 9-4
171
b. C̯u chͷ T cân b̹ng:
Gӗm hai M4C chӳ T mҳc song song.
Dòng ÿiӋn ÿҫu ra M4C thӭ nhҩt: I1 (ngҳn mҥch ÿҫu ra)
Dòng ÿiӋn ÿҫu ra M4C thӭ hai: I2
Chѭѫng 9. Ĉo các tham sӕ cӫa mҥch ÿiӋn
3
21
211
1
3
21
21
1
.
.
Z
ZZZZZ
Z
U
Z
ZZZZ
UI
td
td






 

b
ca
catd
td
b
ca
ca
Z
ZZZZZ
Z
U
Z
ZZZZ
UI






.
.
2
2
2
 

Za
ZbZ3
I1
I2
Hình 9-5
172
Cҫu cân bҵng khi: 
VD: Mҥch cҫu chӳ T dùng ÿo L
Ĉi͉u ki͏n cân b̹ng:
Chѭѫng 9. Ĉo các tham sӕ cӫa mҥch ÿiӋn
021  III 
0
.
21
21
21 Ÿf 

Ÿ tdtd
tdtd
tdtd ZZ
ZZ
ZZ 


Hình 9-6
rx
°
°
°
¯
°
°
°
®
­
¸¸¹
·
¨¨©
§
Z
Z
 
¸¸¹
·
¨¨©
§
Z
Z
Ÿ
x
x
x
x
x
x
x
L
rCL
C
C
L
rCL
rR
2
2
2
1
2
2
224
1
1
2
1
(*)
0
112
122
 ¸¸¹
·
¨¨©
§
Z
ZZ

Z
 Cj
LjrCCj
R
xx
C1: tө mүu
173
Chѭѫng 9. Ĉo các thông sӕ cӫa mҥch ÿiӋn
Khi ӣ tҫn sӕ cao,cho
Tӯ (*),(**) ta có:
Khi C1<<C:
Ĉһc ÿiӇm: có thӇ dùng ÿo L ӣ cao tҫn tӟi f = 30MHz
˰u ÿi͋m: giӳa nguӗn CC, ÿӗng hӗ chӍ thӏ, trӣ kháng cҫn ÿo có 1 ÿiӇm chung nӕi
ÿҩtÆbӑc kim ÿѫn giҧn hѫn, tҫn ÿoҥn cao hѫn
Nh˱ͫc ÿi͋m: giӟi hҥn ÿo bӏ hҥn chӃ theo trӏ sӕ cӫa vұt mүu
xx Lr
22 Z (**)
2
1
2
2
1
1
2
2
x
x
L
C C
RCr
C C
Z
­ |° °
®
° |
° ¯
°
°
¯
°°
®
­
|
Z
|
4
2
1
2
Rr
C
L
x
x
174
9.3 Phѭѫng pháp mҥch cӝng hѭӣng
Nguyên lý: dӵa trên hiӋu ӭng cӝng hѭӣng cӫa mҥch dao ÿӝng.
Ĉһc ÿiӇm: ÿӝ chính xác cao, sai sӕ: 2-5%
Nguyên nhân sai sӕ:
+ xác ÿӏnh không chính xác vӏ trí ÿiӇm cӝng hѭӣng cӫa mҥch ÿiӋn
+ tҫn sӕ bӝ tҥo dao ÿӝng không әn ÿӏnh
+ ҧnh hѭӣng cӫa các thông sӕ ÿiӋn kháng tҥp tán trong mҥch ÿo
9.3.1 Ĉo ÿi͏n dung (C)
Chѭѫng 9. Ĉo các tham sӕ cӫa mҥch ÿiӋn
- Lm, Cx tҥo thành khung dao ÿӝng.
- Hӛ cҧm giӳa cuӝn cҧm Lm và cuӝn
cҧm thuӝc bӝ dao ÿӝng phҧi rҩt nhӓ.
- Mҥch cӝng hѭӣng ӣ tҫn sӕ:
Hình 9-7
m
xmCL
f
S
2
1
0
175
- Sai sӕ phө thuӝc vào:
+ Ĉӝ chính xác cӫa viӋc xác lұp ÿiӇm cӝng hѭӣng (do thiӃt bӏ chӍ thӏ)
+ ÿӝ әn ÿӏnh cӫa tҫn sӕ máy phát
+ ÿӝ chính xác cӫa ÿiӋn cҧm mүu (Lm), ÿӝ lӟn cӫa ÿiӋn dung kí sinh (Cks)
-Cách loҥi bӓ Cks: sӱ dөng ph˱˯ng pháp th͇
Chѭѫng 9. Ĉo các tham sӕ cӫa mҥch ÿiӋn
m
x Lf
C
2
0
24
1
S
 Ÿ
* Cx < Cm max :
Mҳc Cm vào mҥch, ÿiӅu chӍnh tҫn sӕ
cӫa bӝ tҥo dao ÿӝng ÿӇ có cӝng hѭӣng
ksm CCC  ¦ 1
Giӳ nguyên tҫn sӕ ÿó, mҳc ÿiӋn dung cҫn ÿo Cx // Cm rӗi ÿiӅu chӍnh Cm ÿӇ có
cӝng hѭӣng.
ksxm CCCC  ¦ 2
Cx
Cks
m
Hình 9-8
176
không phө thuӝc Cks
* Cx >= Cm max :
Chѭѫng 9. Ĉo các tham sӕ cӫa mҥch ÿiӋn
21 mmx CCC  Ÿ
Thӵc hiӋn phép ÿo 2 lҫn ӣ cùng tҫn sӕ
cӝng hѭӣng và Lm không ÿәi.
Lҫn 1: CM ӣ vӏ trí 1; ÿiӅu chӍnh tҫn sӕ
cӫa bӝ tҥo dao ÿӝng ÿӇ có cӝng hѭӣng
Lҫn 2: CM ӣ vӏ trí 2; ÿiӅu chӍnh Cm ÿӇ
có cӝng hѭӣng (f0 không ÿәi)
ksm CCC  ¦ 1
m
Cks 1
2
Hình 9-9
12
21
2
2
.
mm
mm
x
ks
xm
mx
CC
CCC
C
CC
CCC

 Ÿ


 ¦
không phө thuӝc Cks
177
9.3.2 Ĉo ÿi͏n c̫m (L)
- Tѭѫng tӵ phép ÿo ÿiӋn dung, mҥch cӝng hѭӣng gӗm ÿiӋn dung mүu Cm và
ÿiӋn cҧm cҫn ÿo (Lx).
- Cách giҧm sai sӕ do sӵ không әn ÿӏnh cӫa Cm: phѭѫng pháp thӃ
Chѭѫng 9. Ĉo các tham sӕ cӫa mҥch ÿiӋn
m
x Cf
L
2
0
24
1
S
Hình 9-10
Thӵc hiӋn 2 lҫn ÿo, tҫn sӕ cӫa bӝ
tҥo dao ÿӝng ÿѭӧc giӳ cӕ ÿӏnh
trong cҧ 2 lҫn ÿo
Lҫn 1: nӕi Lx vào mҥch, ÿiӅu
chӍnh Cm ÿӇ có cӝng hѭӣng (Cm1)
Lҫn 2: nӕi Lm vào vӏ trí cӫa Lx,
ÿiӅu chӍnh Cm ÿӇ có cӝng hѭӣng
(Cm2)
178
NӃu Cks nhӓ hѫn Cm1, Cm2 nhiӅu lҫn thì:
Sai sӕ cӫa phép ÿo:
Chӑn thì Æ sai sӕ cӫa phép ÿo ÿiӋn cҧm phө
thuӝc chӫ yӃu vào ÿӝ chính xác cӫa Lm
Chѭѫng 9. Ĉo các tham sӕ cӫa mҥch ÿiӋn
21
0
11
mmmx CLCL
 Z
1
2
m
m
mx C
CLL Ÿ
12 mmmx CCLL
GGG G
xm LL | 012 |GG mm CC
179
9.3.3 Ĉo ÿi͏n trͧ (R)
Ph˱˯ng pháp thay ÿ͝i ÿi͏n dung:
Khi mҥch có cӝng hѭӣng:
C0 : ÿiӋn dung khi có cӝng hѭӣng
C1, C2 là trӏ sӕ ÿiӋn dung ӣ hai phía cӫa C0 ӭng vӟi:
Chѭѫng 9. Ĉo các tham sӕ cӫa mҥch ÿiӋn
Hình 9-11
2
2
2
1
¸
¹
·¨
©
§
Z
Z
C
LR
R
I
I
ch
C
L
Z
 Z 1
2
0
21
2
1
C
CCR 
Z
 Ÿ
707,0
2
1 
chI
I
180
Ph˱˯ng pháp thay ÿ͝i t̯n s͙:
ĈiӅu kiӋn còn có thӇ ÿҥt ÿѭӧc bҵng cách thay ÿәi tҫn
sӕ cӫa bӝ tҥo dao ÿӝng. Các tҫn sӕ tѭѫng ӭng:
Chѭѫng 9. Ĉo các tham sӕ cӫa mҥch ÿiӋn
707,0
2
1 
chI
I
021 ,, ZZZ
Hình 9-12
2
021 Z ZZ
2
0
21
2
1
Z
ZZ Ÿ
C
R
Sai sӕ: phө thuӝc vào mӭc ÿӝ xác ÿӏnh chính 
xác hiӋu sӕ ÿiӋn dung (phѭѫng pháp thay ÿәi
ÿiӋn dung), hiӋu sӕ tҫn sӕ (phѭѫng pháp thay 
ÿәi tҫn sӕ)
181
Chѭѫng 9. Ĉo các tham sӕ cӫa mҥch ÿiӋn
Ph˱˯ng pháp dùng ÿi͏n trͧ m̳u:
B1: nӕi tҳt ÿiӋn trӣ mүu R0, ÿiӅu
chӍnh tҫn sӕ cӫa bӝ dao ÿӝng cho 
mҥch cӝng hѭӣng. I1 là dòng ÿiӋn
trong mҥch cӝng hѭӣng.
ec/ӭng = I1(Rx + RM)
B2: nӕi R0, ÿiӅu chӍnh tҫn sӕ cӫa
Hình 9-13
L
Rx
bӝ dao ÿӝng cho mҥch cӝng hѭӣng. I2 là dòng ÿiӋn trong mҥch cӝng hѭӣng.
ec/ӭng = I2(Rx + RM + R0)
Sӭc ÿiӋn ÿӝng cҧm ӭng trong cҧ 2 lҫn ÿo là bҵng nhau, do ÿó:
I1(Rx + RM) = I2(Rx + RM + R0)
chú ý: chӑn ÿӗng hӗ ÿo có RM nhӓMx RII
RIR 

21
02
182
9.3.4 Ĉo h͏ s͙ pẖm ch̭t (Q)
RL: trӏ sӕ ÿiӋn trӣ cӫa cuӝn dây ӣ tҫn sӕ ÿo
Dùng Q mét ÿӇ ÿo hӋ sӕ phҭm chҩt cӫa mҥch cӝng hѭӣng, cӫa cuӝn dây, cӫa tө
ÿiӋn,...
S˯ ÿ͛ kh͙i c̭u t̩o cͯa Q mét:
Chѭѫng 9. Ĉo các tham sӕ cӫa mҥch ÿiӋn
LR
LQ Z 
Hình 9-14
V
1
V
2
L
x
R
x
C
x
U
1
U
2 C
m
Bͱ t̹o
dao ÿͱng
183
Chѭѫng 8. Ĉo các tham sӕ cӫa mҥch ÿiӋn
- Quá trình ÿo ÿѭӧc tiӃn hành nhӡ thay ÿәi Cm (hoһc tҫn sӕ bӝ tҥo dao ÿӝng)
ÿӇ mҥch cӝng hѭӣng,
- Khi có cӝng hѭӣng vôn mét V2 chӍ giá trӏ cӵc ÿҥi:
vӟi
- Giӳ U1 cӕ ÿӏnhÆ Thang ÿӝ cӫa vôn mét ÿiӋn tӱ ÿѭӧc khҳc ÿӝ theo trӏ sӕ Q.
- Ngoài ÿo Q, Q mét còn dùng ÿӇ ÿo R, L, C, tgG,...
x
m L
C
2
1
Z
mC
IU
Z
 2
xR
UI 1 
1
2 1.
x
x
x
U LU U Q
R
ZŸ 
1
2
U
UQx Ÿ
184
Chѭѫng 9. Ĉo các tham sӕ cӫa mҥch ÿiӋn
-VD: thay cuӝn cҧm mүu (Lm) vào vӏ trí Lx; chuyӇn tө xoay mүu vӅ vӏ trí giá 
trӏ ÿҥi Cm1, ÿiӅu chӍnh tҫn sӕ ÿӇ mҥch cӝng hѭӣng. Vôn mét V2 chӍ giá trӏ Q1.
- Mҳc Cx // Cm, giҧm giá trӏ cӫa Cm ÿӇ mҥch có cӝng hѭӣng (Cm2). Vôn mét 
V2 bây giӡ chӍ giá trӏ Q2.
- Tҫn sӕ bӝ tҥo dao ÿӝng ÿѭӧc giӳ cӕ ÿӏnh trong cҧ 2 lҫn ÿo, ta có:
Cx = Cm1 – Cm2
- Sai sӕ cӫa Q mét:
+ sai sӕ do tҫn sӕ cӫa bӝ tҥo dao ÿӝng không әn ÿӏnh
+ sai sӕ cӫa ÿӗng hӗ ÿo dòng ÿiӋn và Vôn mét ÿiӋn tӱ
+ sai sӕ khҳc ÿӝ cӫa Cm
+ sai sӕ do các ÿiӋn dung, ÿiӋn cҧm kí sinh cӫa dây nӕi
1 2
1 2
x
Q QQ
Q Q
 x
x Q
tg 1 G,
185
Chѭѫng 9. Ĉo các tham sӕ cӫa mҥch ÿiӋn
9.4 Ĉo tham s͙ m̩ch dùng ph˱˯ng pháp hi͏n s͙
Ѭu ÿiӇm: dӉ ÿӑc, thӵc hiӋn ÿo nhanh và có ÿӝ chính xác cao.
Máy ÿo R,C lo̩i hi͏n s͙: dӵa trên nguyên lí biӃn ÿәi thӡi gian - xung
DAM SS K BDX HTS
DK
R
x C
m
U
0
/e
TXC
CM
f
0
1
2
Hình 9-15
186
Chѭѫng 9. Ĉo các tham sӕ cӫa mҥch ÿiӋn
Ho̩t ÿ͡ng:
-CM ӣ vӏ trí 1; tө Cm ÿѭӧc nҥp ÿӃn U0 trѭӟc thӡi ÿiӇm khӣi ÿӝng (t1)
-Ӣ thӡi ÿiӇm t1, CM ӣ vӏ trí 2; ÿӗng thӡi bӝ ÿiӅu khiӇn mӣ khoá K, quá trình
ÿӃm xung bҳt ÿҫu. Cm phóng ÿiӋn qua Rx và giҧm dҫn theo qui luұt hàm mNJ:
Nx: sӕ xung bӝ ÿӃm ÿӃm ÿѭӧc trong khoҧng thӡi gian t2-t1
Thay Rx bҵng Rm, Cm bҵng ÿiӋn dung cҫn ÿo Cx, ta có máy ÿo ÿiӋn dung loҥi
hiӋn sӕ
0
012
0
12
fCRN
ftt
T
ttN
mxx
x
 Ÿ
  
12
1
0
0
ttCRt
ee
e
UeUU
mxp
CR
t
CR
t
p
mx
p
mx
p
 Ÿ
 Ÿ



t
U
U
0
/e
t
1
t
2
U
0