Bài giảng Công bằng trong chăm sóc sức khỏe

CÔNG BằNG TRONG CHĂM SÓC SứC KHỏEMục tiêuTrình bày được khái niệm công bằngPhân biệt được công bằng và bình đẳng Mô tả được tiêu chí của công bằng trong chăm sóc sức khỏeNguyên tắc đạo đức cơ bảnTôn trọng người bệnhLàm việc thiện: làm việc tốt và làm điều không nguy hạiCông bằngChủ trương chung của y tế Việt NamCông bằng – Hiệu quả - Phát triểnNghị quyết 46 của Bộ Chính trị: Đổi mới hệ thống y tế theo hướng : công bằng hiệu quả và phát triển nhằm tạo cơ hội thuận lợi cho mọi người dân được bảo vệ và nâng cao SK với chất lượng ngày càng cao, phù hợp với sự phát triển kinh tế của đất nước. Quy hoạch tổng thể phát triển ngành Y tế của Chính phủKế hoạch 5 năm, hàng năm của BYTTrong các chiến lược, chính sách cụ thể của ngành Y tếThảo luận nhóm (20 phút)Thế nào là công bằng và bình đẳng? Cho ví dụ.Sự khác nhau giữa 2 khái niệm này là gì?Tại sao lại cần công bằng trong CSSK?Bình đẳngĐối xử như nhau không phân biệt giàu nghèo, dân tộc, giới tính, trình độ về mọi phương diện (chăm sóc sức khỏe, học tập)Bình đẳng đồng nghĩa với cào bằngCông bằngĐối xử theo “nhu cầu”: ai có nhu cầu nhiều hơn được chăm sóc nhiều hơn.Công bằng trong CSSK gắn liền với “nhu cầu” không phải gắn với “sức mua”.Công bằng trong CSSKLà một loại hình công bằng xã hội.Nhưng khác các công bằng xã hội khác.Nhạy cảm hơn:Nhu cầu có ở mọi người, có tính phổ biến nhất trong xã hội.Đòi hỏi tính chia sẻ cao nhất: người giàu - người nghèo, người trẻ - người già, trẻ em, người khoẻ - người yếu.Tiêu chí chọn đối tượng ưu tiên không giống và dễ xác định như các dịch vụ xã hội khác.Không thể áp dụng quy luật công hiến và hưởng thụ một cách máy móc.Nhu cầu thiết yếu hay thay đổi (do bệnh tật thay đổi, do tiến bộ KHCN nhanh)Dịch vụ mang tính phải có, phải thường trực hơn bất cứ loại dịch vụ nào.Cần nhớ Nếu xem công bằng trong CSSK giống hệt như công bằng trong các loại dịch vụ xã hội khácDễ dàng áp dụng nguyên xi và máy móc các quy luật kinh tế của các loại dịch vụ xã hội khác vào y tếDễ sinh ra hiện tương “quảng cáo quá mức để tạo lợi nhuận” hay “ yêu cầu do nhà cung cấp tạo ra” (chứ không thật sự là của người bệnh)Do đó không bao giờ được xem công bằng trong CSSK giống hệt như công bằng trong các loại dịch vụ xã hội khácVí dụ về bất công bằng trong CSSK và tình trạng sức khỏeBất công bằng giữa:Các nhóm kinh tế-xã hộiCác vùng/khu vực địa lýNam và nữCác dân tộc VIỆN PHÍ LÀ TIỀN NGƯỜI ỐM TỰ TRẢ VIỆN PHÍ LÀ CẠM BẪY CỦA ĐÓI NGHÈO VIỆN PHÍ LÀM CHO NGƯỜI ĐÃ NGHÈO SẼ NGHÈO HƠN Chí phí trong BVChi phí ngoài BV Bán tài sảnvà gia súcTiền Nghèo hơn Mắc bệnh khác?????Mắc bệnhLấy tiền ở đâu để đến bệnh viện?Đến bệnh việnTrả viện phíVòng luẩn quẩn của nghèo đói“Bẫy nghèo đói của y tế”Sự khác nhau giữa công bằng và bình đẳngCông bằngBình đẳngBản chấtĐối xử theo nhu cầuĐối xử như nhauChấp nhậnKhóDễBiện phápLuật pháp + Đạo đứcLuật phápĐặc trưng theo quan hệ nhân quảTính đến kết quả hơn là điều kiệnTính đến điều kiện hơn là kết quảTại sao cần công bằng trong CSSK“Sức khỏe” = “hàng hóa cơ bản và đặc biệt”“Có sức khỏe là có tất cả”Chăm sóc sức khỏe là hết sức quan trọng nhưng thường là rất “đắt” và khó dự báo trước. Vì vậy.Tại sao cần công bằng trong CSSKCSSK không thể được phân bổ theo thu nhập/sự giàu cóCông bằng là lý do cơ bản để chính phủ giữ vai trò quan trọng trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe.2 tiêu chí của công bằng trong CSSKTiêu chí “tiếp cận”: Công bằng được đánh giá bằng mức độ dễ dàng tiếp cận với dịch vụ y tế của người dân.Bao phủ về địa lý của hệ thống y tế và cán bộ y tế: người dân càng dễ tiếp cận bao nhiêu thì càng thể hiện công bằng bấy nhiêu.Chưa tính đến tính đồng đều về chất lượng dịch vụ giữa các vùng địa lý khác nhau ( phụ thuộc vào tăng trưởng kinh tế). Được đa số các nước áp dụng2 tiêu chí của công bằng trong CSSKTiêu chí “sàn”:Quy định những dịch vụ cơ bản mang tính thiết yếuCông bằng được xem khi không một người dân nào được đáp ứng thấp hơn sàn đó có bệnh như nhau thì được cung ứng như nhau với bất kỳ ai trong xã hội.Ít nước áp dụng: vì bệnh tật biến đổi nhanh và đáp ứng về tài chính không theo kịp với tiến bộ trong kỹ thuật y tế.Chính sách cơ bản hỗ trợ tài chính y tế cho người nghèo của Việt Nam1989Miễn giảm Viện phí19992002Miễn giảm Viện phíBHYT cho 30% người nghèoQuỹ KCB cho 100% người nghèo (QĐ 139)2007Các chính sách y tế tổng thể hướng người nghèoQuỹ KCB cho người nghèo (QĐ 139)NayCác cấp độ can thiệp - công bằng trong chăm sóc sức khỏeGiải quyết/can thiệp vào các yếu tố xã hội quyết định sức khỏeDự phòng cấp 1Dự phòng cấp 2 và mang lưới an sinhDự phòng cấp 3Tóm tắtKhái niệm công bằngPhân biệt công bằng và bình đẳng Tiêu chí của công bằng trong chăm sóc sức khỏeCâu hỏi, thắc mắc?35