Bài giảng Công nghệ chế tạo máy - Mạc Thị Hoa

t kế, chế tạo, lắp đặt, sửa chữa. 
◦ Dụng cụ kiểm tra. 
◦ Cơ cấu an toàn phải đƣợc đảm bảo. 
◦ Đƣờng ống dẫn phải đảm bảo kỹ thuật: kín khít... 
 24
3 
 Nguy hiểm phát sinh: 
◦ Tạo vi khí hậu nóng gây say nóng và co giật. 
◦ Muội than, khói và cácbonoxit gây ô nhiễm. 
◦ Va đập gây rung động. 
◦ Các mảnh vỡ văng ra khi làm việc. 
◦ Trang thiết bị thiết kế, qui trình công nghệ chƣa 
hoàn thiện gây tai nạn. 
24
4 
 Các biện pháp an toàn: 
◦ Tạo nền móng tốt nơi đặt máy, đảm bảo cho máy làm việc 
ổn định, tin cậy và an toàn. 
◦ Máy có đầy đủ cơ cấu che chắn và cơ cấu phòng ngừa. 
◦ Đe: chế tạo bằng vật liệu chịu tải trong khi va đập. 
◦ Dùng lƣới di động để che chắn những vùng nguy hiểm do 
các mảnh vụn có thể gây ra 
◦ Máy ép, máy dập cần có cơ cấu an toàn: dùng hai nút bấm 
mở máy (mở máy bằng hai tay). 
24
5 
◦ Cách ly nguồn nhiệt đối lưu và bức xạ bằng vật liệu cách 
nhiệt bọc quanh lò, dùng màn nƣớc hấp thụ các tia bức xạ 
trƣớc cửa lò. 
◦ Bố trí hợp lý các lò và các nguồn nhiệt lớn cách xa nơi làm 
việc. 
◦ Có chế độ thông gió thích hợp để cải thiện điều kiện vi khí 
hậu. 
◦ Kiểm tra, chạy thử máy khi nghiệm thu. thử tình trạng máy 
trƣớc khi làm việc. 
◦ Bố trí hợp lý vị trí làm việc cho công nhân. 
◦ Kiểm tra thƣờng xuyên, định kỳ các trang thiết bị. 
24
6 
 Nguy hiểm: sinh bụi, khí, nhiệt, gây căng thẳng về thể 
lực 
 Các biện pháp để cải thiện điều kiện làm việc: 
◦ Cơ khí hoá, tự động hoá một phần hay toàn bộ quá trình sản 
xuất (xếp vật liệu, làm khuôn, rót kim loại, rỡ khuôn, làm 
sạch vật đúc, vận chuyển vật liệu ...) 
◦ Thông gió, khử khí, bụi, hơi khí độc. 
24
7 
◦ Tốc độ thông gió cục bộ: 0,72 m/s. 
◦ Tốc độ thông gió chung: 0,3 0,5 m/s 
◦ Cường độ bức xạ tại chỗ làm việc : 0,25 1 
cal/cm2.phút. 
◦ Thiết bị máy móc phải đặt đúng vị trí, có cơ cấu 
đảm bảo an toàn khi làm việc. 
◦ Sử dụng các trang thiết bị phòng hộ cá nhân. 
24
8 
 Các yếu tố có hại phát sinh: 
◦ Các tia tử ngoại. 
◦ Hơi, khí độc sinh ra. 
◦ Điện giật. 
◦ Hoa lửa bắn ra khi tƣơng tác que hàn vật hàn gây 
bỏng. 
◦ Nổ bình đựng khí hàn. 
24
9 
 Các biện pháp an toàn: 
◦ Dùng tấm chắn chuyên dùng hay mặt nạ có kính lọc 
ánh sáng tối vàng xanh không cho tia tử ngoại đi 
qua. 
◦ Đảm bảo an toàn điện giật. 
◦ Tránh hoa lửa bắn ra gây bỏng. 
◦ Đảm bảo an toàn cháy nổ khi dùng khí cháy 
Axetylen 
25
0 
 Các dụng cụ cầm tay phổ biến: chạy khí nén, chạy 
điện, kìm, giũa, đục, đột . 
 Yêu cầu: sử dụng đúng kỹ thuật, giữ sạch sẽ, không 
dầu mỡ  
25
1 
a. Những khái niệm cơ bản về an toàn điện. 
b. Phân tích an toàn trong các mạng điện. 
c. Biện pháp an toàn khi sử dụng điện. 
d. Đề phòng tĩnh điện. 
e. Bảo vệ chống sét. 
25
2 
 Dòng điện đi qua cơ thể con ngƣời gây nên phản ứng 
sinh lý phức tạp: 
◦ Huỷ hoại bộ phận thần kinh 
◦ Tê liệt cơ 
◦ Sƣng màng phổi 
◦ Huỷ hoại cơ quan hô hấp và tuần hoàn máu. 
◦ Tác động của dòng điện còn tăng lên với những ngƣời có 
nồng độ cồn. 
 25
3 
 3 loại tổn thương do điện: 
◦ Tổn thƣơng do chạm phải vật dẫn điện có điện áp. 
◦ Tổn thƣơng do chạm phải những bộ phận bằng kim loại hay 
vỏ thiết bị điện có mang điện áp vì bị hỏng cách điện. 
◦ Tổn thƣơng do điện áp bước xuất hiện ở chỗ bị hƣ hỏng hay 
chỗ dòng điện đi vào đất. 
 Nguyên nhân: Huỷ hoại khả năng làm việc của các cơ 
quan của ngƣời hoặc ngừng thở do thay đổi những hiện tƣợng 
sinh hoá trong cơ thể ngƣời. Ngoài ra còn gây bỏng rất trầm 
trọng. 
25
4 
 Cơ chế tác dụng: 
◦ Gây hiện tƣợng phân tích máu và các chất khác làm tẩm ƣớt 
tổ chức huyết cầu, làm đầy huyết quản làm ảnh hưởng tới 
hoạt động thần kinh gây tổn thương. 
◦ Gây co giãn cơ làm tim mạch bị rối loạn dẫn đến đình trệ 
lƣu thông máu. 
◦ Gây hiện tƣợng phản xạ do quá trình kích thích và đình trệ 
hoạt động của não bộ kéo theo huỷ hoại chức năng hô hấp. 
25
5 
 Điện trở người: Phụ thuộc vào sức khoẻ (10100 K) 
 Trị số dòng điện qua người: Thƣờng rất nhỏ: 0,6100 (mA) 
 Thời gian tác dụng 
◦ Thời gian tác dụng lâu sinh nhiệt lớn đốt cháy lớp vảy sừng 
trên da làm giảm điện trở ngƣời làm dòng điện tăng càng 
gây nguy hiểm. 
◦ Thời gian tác dụng ngắn thì nguy hiểm phụ thuộc nhịp tim. 
 Đường đi của dòng điện qua người: 
 Đo phân lượng của dòng điện qua tim để đánh giá mức độ 
nguy hiểm. 
25
6 
 Tần số dòng điện. 
 f = 50 – 60 Hz nguy hiểm nhất 
 Môi trường xung quanh. 
 Nhiệt độ, độ ẩm ảnh hƣởng tới điện trở ngƣời. 
 Điện áp cho phép. 
 Do điện trở ngƣời là hàm của nhiều biến số do vậy rất 
khó khăn để tìm điện áp cho phép. Tuy vậy điện áp cho 
phép đã đƣợc qui chuẩn. (12- 65 V) 
25
7 
 Điện đi trong đất. 
 Dòng điện tản đi theo hình cầu, độ lớn điện áp phân bố: 
U=K/X 
 Điện áp tiếp xúc. 
 Nếu ngƣời và đoạn mạch còn lại tạo thành mạch kín thì 
điện áp giáng rơi trên ngƣời gọi là điện áp tiếp xúc mà 
độ lớn phụ thuộc vào điện trở nối tiếp với ngƣời. 
 Điện áp bước. 
 Thiết bị rò rỉ điện tạo nên những hình cầu đẳng thế. 
Trên mặt đất là những vòng tròn đẳng thế, giữa các 
vòng tròn chênh lệch điện thế tạo điện áp bƣớc gây 
nguy hiểm cho ngƣời lao động. 
25
8 
 Chấn thương: là sự phá huỷ cục bộ các mô của cơ 
thể do dòng điện hoặc hồ quang điện (da, xƣơng). 
◦ Bỏng điện: do dòng điện/ hồ quang điện. Bỏng do hồ quang 
một phần do tác động đốt nóng của tia lửa hồ quang có nhiệt 
độ rất cao (từ 35000 – 150000C) một phần do bột kim loại 
nóng bắn vào gây bỏng. 
◦ Dấu vết điện: trên bề mặt da tại điểm tiếp xúc với điện cực 
có dòng điện chạy qua sẽ in dấu vết. 
◦ Kim loại hoá mặt da: do các hạt kim loại nhỏ bắn với tốc 
độ lớn thấn sâu vào trong da, gây bỏng. 
◦ Co giật cơ: Khi có dòng điện qua ngƣời, các cơ bị co giật. 
◦ Viêm mắt: do tác dụng của tia cực tím hay tia hồng ngoại 
của hồ quang điện. 
25
9 
 Điện giật. 
 Dòng điện qua cơ thể sẽ kích thích các mô kèm theo 
giật cơ ở các mức độ khác nhau. 
◦ Cơ bị co giật nhƣng ngƣời không bị ngạt. 
◦ Cơ co giật, ngƣời bị ngất, nhƣng vẫn duy trì đƣợc hô hấp và 
tuần hoàn. 
◦ Ngƣời bị ngất, hoạt động của tim và hô hấp rối loạn. 
◦ Chết lâm sàng (không thở, hệ tuần hoàn không hoạt động) 
 Điện giật tỷ lệ chết rất lớn, khoảng 80% trong tổng số 
nạn nhân điện giật và 85%87% số vụ tai nạn điện chết 
ngƣời là do điện giật. 
26
0 
 Các qui tắc chung đảm bảo an toàn điện. 
◦ Phải che chắn các thiết bị và bộ phận của mạng điện để 
tránh nguy hiểm khi tiếp xúc bất ngờ vào vật dẫn điện. 
◦ Phải chọn đúng điện áp sử dụng và thực hiện nối đất hoặc 
nối dây trung tính các thiết bị điện cũng nhƣ thắp sáng theo 
đúng quy chuẩn. 
◦ Nghiêm chỉnh sử dụng các thiết bị, dụng cụ an toàn và bảo 
vệ khi làm việc 
◦ Tổ chức kiểm tra, vận hành theo đúng các quy tắc an toàn. 
◦ Thƣờng xuyên kiểm tra dự phòng cách điện của các thiết bị 
cũng nhƣ của hệ thống điện. 
26
1 
 Đề phòng tiếp xúc vào các bộ phận mang điện. 
◦ Đảm bảo cách điện tốt: không cho điện rò rỉ ra vỏ máy gây 
nguy hiểm và tránh truyền điện giữa các pha với nhau gây 
ngắn mạch. 
◦ Đảm bảo khoảng cách an toàn, bao che, rào chắn các bộ 
phận mang điện. 
◦ Sử dụng điện áp thấp, máy biến áp cách ly. 
◦ Sử dụng biển báo, tín hiệu, khoá liên động. 
26
2 
 Đề phòng điện rò ra bộ phận bình thường không 
có điện. 
◦ Nối đất an toàn: để tản dòng điện vào đất và giữ mức điện 
thế thấp. 
◦ Nối đất bảo vệ: bảo vệ an toàn khi chạm phải thiết bị hƣ 
hỏng cách điện 
◦ Nối đất tập trung: dùng thép ống 40  60 làm điện cực, 
nhƣng gây ra điện áp bƣớc. 
◦ Nối đất hình lưới: dùng lƣới sắt lớn làm điện cực chôn phía 
dƣới khu vực đặt thiết bị. Khắc phục điện áp bƣớc lớn khi 
nối tập trung. 
◦ Nối đất dây trung tính: bảo vệ lƣới điện 3 pha có dây trung 
tính. 
◦ Nối đất lặp lại: dây trung tính đƣợc nối lặp lại với khoảng 
cách 250m. đảm bảo khi ngắn mạch điện áp dây trung tính 
không tăng đến điện áp pha. 
26
3 
 Các dụng cụ sửa chữa điện. 
 Yêu cầu: đảm bảo cách điện an toàn cho ngƣời sử 
dụng: sào, ủng, gang tay, thảm, bục cách điện 
 Các dụng cụ kiểm tra: bút thử điện, vônmét. 
 Yêu cầu cơ bản với thiết bị điện. 
◦ Cách điện: là yêu cầu quan trọng nhất. 
◦ Dây dẫn: phải đƣợc cách điện bàng vỏ bọc cách điện. 
◦ Cầu chì: cơ cấu tự động cắt điện bảo vệ đƣợc lắp sau cầu dao. 
◦ Dao cắt điện: để đóng, cắt mạch điện. 
◦ Các dụng cụ điện xách tay: khoan tay, máy mài 
26
4 
 Cấp cứu khi điện giật. 
◦ Tách nạn nhân ra khỏi nguồn điện. 
◦ Làm hô hấp nhân tạo. 
◦ Xoa bóp tim ngoài nồng ngực 
26
5 
 Hiện tượng tĩnh điện. 
 Các biện pháp phòng tránh ảnh hưởng tĩnh điện. 
26
6 
 Những khái niệm cơ bản. 
 Tính toán phạm vi bảo vệ chống sét. 
26
7 
Chương 4: 
PHÒNG CHÁY VÀ CHỮA 
CHÁY 
 268 
 I. Ý nghĩa, vai trò quá trình cháy và vấn đề phòng 
chống cháy nổ. 
 II. Phương châm, tính chất và nhiệm vụ công tác 
phòng chữa cháy. 
 III. Khái niệm cơ bản về cháy, nổ. 
 IV. Nguyên nhân gây cháy. 
 V. Biện pháp phòng chống cháy nổ. 
 VI. Chữa cháy và phương tiện chữa cháy. 
26
9 
 Quá trình cháy không đƣợc kiểm soát sẽ gây ra những 
hậu quả rất nghiêm trọng về ngƣời và tài sản. 
 Là một nhiệm vụ tất yếu và cần thiết. 
27
0 
 “ Tích cực phòng ngừa, kịp thời cứu chữa, bảo đảm 
hiệu quả cao nhất” 
 Tính chất: Tính quần chúng, tính pháp luật, tính khoa 
học, tính chiến đấu. 
27
1 
Ban hành các điều lệ, biện pháp và tiêu chuẩn kĩ thuật 
phòng cháy chữa cháy 
Kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện các điều lệ, biện pháp và 
tiêu chuẩn kĩ thuật phòng cháy chữa cháy trong các cơ quan, 
xí nghiệp, công trƣờng... 
Thoả thuận về thiết kế và thiết bị phòng cháy chữa cháy của 
các công trình trƣớc khi thi công. 
Chỉ đạo công tác, nhiệm vụ phòng cháy chữa cháy và tổ 
chức phối hợp chiến đấu của các đội chữa cháy. 
27
2 
 Tổ chức nghiên cứu và phổ biến khoa học kĩ thuật 
phòng cháy chữa cháy . 
 Hướng dẫn, tuyên truyền giáo dục cho nhân dân về 
nhiệm vụ và cách thức phòng cháy chữa cháy. 
 Hướng dẫn, kiểm tra việc sản xuất và mua sắm máy 
móc, phƣơng tiện, dụng cụ và hoá chất chữa cháy. 
 Kết hợp với cơ quan chức năng tiến hành điều tra và 
kết luận về các vụ cháy. 
 27
3 
1. Định nghĩa về cháy. 
 “Cháy: là một phản ứng hoá học có toả nhiệt và phát 
ra ánh sáng.” 
 Đặc trƣng bởi 3 dấu hiệu sau: 
◦ Là một phản ứng hoá học. 
◦ Có toả nhiệt. 
◦ Phát ra ánh sáng. 
27
4 
 Nổ lý học: là nổ do áp suất trong một thể tích tăng cao 
vượt quá giới hạn chịu đựng của thiết bị. Nổ lý học rất 
nguy hiểm do áp lực và mảnh vỡ của thiết bị bắn ra. 
 Nổ hoá học: là nổ do cháy với vận tốc rất nhanh, sự 
thay đổi áp suất đột ngột. Nổ hoá học có đầy đủ dấu 
hiệu phản ứng hoá học, toả nhiệt, phát sáng. 
27
5 
 Nhiệt độ chớp cháy: nhiệt độ tối thiểu tại đó ngọn lửa 
xuất hiện khi tiếp xúc với ngọn lửa trần sau đó lại tắt 
ngay. 
 Nhiệt độ bốc cháy: nhiệt độ tối thiểu tại đó ngọn lửa 
xuất hiện và không bị dập tắt 
 Nhiệt độ tự bốc cháy: nhiệt độ tối thiểu tại đó hỗn hợp 
khí tự bốc cháy không cần tiếp xúc với ngọn lửa trần 
 Ba nhiệt độ này càng thấp thì khả năng cháy nổ càng 
lớn, càng nguy hiểm. 
27
6 
27
7 
CH4 + 
không khí 
T0 P1 
CH4 + 
không khí 
T0 P2 
CH4 + 
không khí 
T0 P3 
Cháy không xảy ra Cháy xảy ra Cháy xảy ra dễ dàng 
Là áp suất tối thiểu mà quá trình bốc cháy tự xảy ra (P2) 
Áp suất tự bốc cháy càng thấp khả năng cháy nổ càng 
lớn 
 Là thời gian cần thiết để phản ứng cháy xảy ra tại áp 
suất tự bốc cháy. 
 Thời gian cảm ứng càng ngắn thì hỗn hợp càng dễ cháy 
nổ 
27
8 
 3 yếu tố là: chất cháy, Oxy trong không khí, nguồn 
nhiệt thích ứng. 
 Ba yếu tố trên phải kết hợp với nhau đúng tỷ lệ, xảy ra 
cùng một thời gian, tại cùng một địa điểm thì mới đảm 
bảo sự cháy hình thành. 
a. chất cháy. 
 Chất rắn: gồm các vật liệu thể rắn : tre, gỗ 
 Chất lỏng: xăng, dầu, cồn 
 Chất khí: CH4, H2, C2H2 
27
9 
b. Oxy cần cho sự cháy: 
 Oxy trong không khí chiếm 21% thể tích. 
 Nếu lƣợng Oxy giảm xuống 14-15% thì cháy không 
duy trì đƣợc nữa. 
c. Nguồn nhiệt: 
 Gồm: nguồn nhiệt trực tiếp, nguồn nhiệt do ma sát và 
các chất rắn sinh ra, nguồn nhiệt do tác dụng hoá chất 
sinh ra. 
28
0 
 Cháy, nổ của hỗn hợp hơi, khí với không khí. 
 Cháy nổ của chất lỏng trong không khí. 
 Cháy nổ của bụi trong không khí. 
 Cháy của chất rắn trong không khí. 
 Một vài dạng cháy đặc biệt. 
28
1 
1. Cháy do tác động của ngọn lửa trần hay tia 
lửa, tàn lửa. 
 Nguyên nhân phổ biến, nhiệt độ ngọn lửa trần rất cao đủ 
sức đốt cháy hầu hết các vật liệu. 
2. Cháy do ma sát, va chạm giữa các vật. 
 Thƣờng do máy móc không đƣợc bôi trơn tốt, các ổ bi, 
cổ trục cọ sát vào nhau sinh ra nhiệt hay phát tia lửa gây 
cháy. 
28
2 
 Các phản ứng hoá học toả nhiệt hay hình thành ngọn 
lửa phải đƣợc chủ động kiểm soát. 
 Các hoá chất tác dụng với nhau sinh ra nhiệt hay ngọn 
lửa dẫn đến cháy 
 Hoá chất gặp không khí, gặp nƣớc xảy ra phản ứng và 
toả nhiệt, tạo ngọn lửa gây cháy. 
28
3 
 Là trƣờng hợp chuyển từ năng lƣợng điện sang nhiệt 
năng trong các trƣờng hợp: chập mạch, quá tải 
 Sinh tia lửa điện: đóng ngắt cầu dao, cháy cầu chì, mối 
nối dây dẫn không chặt 
 Dụng cụ điện công suất cao: bàn là, bếp điện tủ sấy ... 
28
4 
1. Biện pháp giáo dục, tuyên truyền, huấn luyện. 
2. Biện pháp kỹ thuật. 
3. Biện pháp hành chính, pháp lý. 
28
5 
 Giáo dục, tuyên truyền, huấn luyện thƣờng xuyên cần 
làm rõ bản chất và đặc điểm quá trình cháy của các 
loại vật liệu, các yếu tố dẫn đến cháy và nổ, các biện 
pháp đề phòng. 
28
6 
 Thay thế các khâu sản xuất nguy hiểm bằng khâu ít nguy hiểm 
hơn hoặc tiến hành cơ khí hoá, tự động hoá. 
 Thiết bị phải đảm bảo kín tại các chỗ nối, tháo rút, nạp vào của 
thiết bị cần phải kín để hạn chế thoát hơi. 
 Quá trình sản xuất dùng dung môi, chọn dung môi khó bay 
hơi, khó cháy. 
 Dùng thêm các chất phụ gia trợ, các chất ức chế, các chất 
chống nổ để giảm tính cháy nổ của hỗn hợp cháy. 
 . 
28
7 
 Thực hiện các khâu kĩ thuật nguy hiểm về cháy nổ trong môi 
trường khí trơ, trong điều kiện chân không. 
 Cách ly hoặc đặt các thiết bị hay công đoạn dễ cháy nổ ra một 
khu vực xa, nơi thoáng gió hay ra ngoài trời 
 Loại trừ mọi khả năng phát sinh ra mồi lửa tại những 
chỗ sản xuất có liên quan đến chất dễ cháy, nổ. 
 Tránh tạo ra nồng độ nổ nguy hiểm của chất lỏng trong 
các thiết bị, ống dẫn khí hay trong hệ thống thông gió. 
28
8 
 Giảm lượng chất cháy, nổ trong khu vực sản xuất. 
 Thiết kế lắp đặt các hệ thống thiết bị chống cháy lan 
truyền. 
 Xử lý sơn chống cháy, vật liệu không bị cháy. 
 Trang bị hệ thống báo cháy, chữa cháy tự động. 
28
9 
 Nhà nƣớc quản lý phòng cháy chữa cháy bằng pháp 
lệnh, nghị định, tiêu chuẩn do đó mọi công dân bắt 
buộc phải tuân theo. 
29
0 
1. Quá trình phát triển đám cháy. 
a. Đặc điểm của đám cháy. 
 Toả nhiệt. 
 Sản phẩm cháy. 
 Tốc độ cháy. 
b. Diễn biến đám cháy và sự phát triển. 
 Giai đoạn đầu. 
 Giai đoạn cháy to 
 Giai đoạn kết thúc. 
29
1 
 Ức chế phản ứng cháy bằng phương pháp hoá học, pha loãng 
chất cháy bằng chất không cháy hoặc cách ly chất phản ứng ra 
khỏi vùng cháy. 
 Làm lạnh nhanh chóng vùng cháy hoặc chất phản ứng. 
 “ Phương pháp chữa cháy là hoạt động liên tục, chính xác 
theo một trình tự nhất định hướng vào tâm, gốc đám cháy 
nhằm tạo điều kiện để dập tắt đám cháy.” 
29
2 
 Đƣa vào những chất không tham gia phản ứng cháy: CO2.... 
 Ngăn cách không cho Oxy thâm nhập vào vùng cháy: dùng bọt, 
cát... 
 Làm lạnh vùng cháy cho đến nhiệt độ bắt cháy của các chất 
cháy. 
 Phƣơng pháp tổng hợp: tổng hợp hai hay nhiều phƣơng pháp 
trên. 
 Ngoài phƣơng pháp chữa cháy ra còn có chiến thuật chữa cháy. 
29
3 
 Chất chữa cháy: là chất đƣa vào đám cháy nhằm dập 
tắt nó. 
 Có nhiều loại chất chữa cháy: rắn, lỏng, khí 
◦ Có hiệu quả chữa cháy cao, làm tiêu hao chất chữa cháy trên 
một đơn vị diện tích cháy trong một đơn vị thời gian phải là 
nhỏ nhất. 
◦ Dễ kiếm và rẻ tiền. 
◦ Không gây độc hại khi sử dụng, bảo quản. 
◦ Không gây hƣ hỏng thiết bị cứu chữa đồ vật đƣợc cứu chữa. 
29
4 
 Một số chất chữa cháy thông dụng. 
◦ Nƣớc. 
◦ Hơi nƣớc. 
◦ Bụi nƣớc. 
◦ Bọt chữa cháy: bọt hoá học và bọt không khí 
◦ Bột chữa cháy. 
◦ Các loại khí. 
◦ Các chất halogen 
29
5 
 Thu nhiệt đám cháy 
 Không dùng chữa cháy các thiết bị điện, các kim loại 
Na, K, Ca, CaC2  
 Không dùng chữa cháy xăng dầu. 
2Na + 2 H2O = 2 NaOH + H2+ Q 
CaC2 + 2 H2O = Ca(OH)2 + C2H2+ Q 
29
6 
 Thƣờng dùng trong công nghiệp 
 Pha loãng nồng độ chất cháy và ngăn cản nồng độ 
Oxy 
 Phải chiếm 35% thể tích nơi chứa hàng bị cháy 
 Chỉ cho phép với loại hàng hóa, máy móc dƣới tác 
dụng nhiệt không bị hƣ hỏng 
29
7 
 Là nƣớc phun thành các hạt rất bé, nhằm tăng bề mặt 
tiếp xúc với đám cháy 
 Tác dụng: thu nhiệt, pha loãng nồng độ chất cháy, hạn 
chế sự thâm nhập của Oxy, giảm khói. 
 Chỉ sử dụng khi toàn bộ dòng bụi nƣớc trùm kín đƣợc 
mặt của đám cháy. 
29
8 
 2 loại: bọt hóa học & bọt hòa không khí. 
 Tác dụng: cách ly hỗn hợp cháy, làm lạnh vùng cháy 
 Ứng dụng: chữa cháy xăng, chất lỏng bị cháy. 
 Không sử dụng chữa cháy các thiết bị điện, các kim 
loại & đám cháy có T > 17000 C 
 Bột hóa học: tạo ra bởi phản ứng 2 chất 
 Sunfat nhôm: Al2 (SO4)3 
 Hidrocacbonat natri NaHCO3 
29
9 
 Phản ứng: 
Al2 (SO4)3 + 6H2O = 2 Al(OH)3 + 3H2SO4 
H2SO4+ 2NaHCO3=Na2SO4+ 2H2O +2CO2 
 Al(OH)3 kết tủa màu trắng tạo màng mỏng +CO2 tạo 
bọt, cách ly đám cháy, ngăn cản sự xâm nhập của 
Oxy 
30
0 
 Khuấy không khí với dung dịch tạo bọt, hiệu quả chữa 
cháy tốt. 
 Thành phần: Sabonin & nhựa quả (90%), chống thối 
(8-10%) 
 Chữa cháy xăng dầu, các chất lỏng dễ cháy khác trừ 
cồn & ete 
30
1 
 Hỗn hợp chất vô cơ & hữu cơ. 
 Chữa cháy kim loại, các chất rắn & chất lỏng. 
 Ví dụ: để chữa cháy kim loại kiềm sử dụng bột khô: 
96,5% CaCO3 + 1% graphit + 1% xà phòng sắt+ 1% xà 
phòng nhôm + 0,5% axit stearic 
30
2 
 Gồm: CO2, N2, agon, Heli và những chất khí không 
cháy khác. 
 Tác dụng: pha loãng nồng độ chất cháy, làm lạnh 
 Chữa cháy điện, chữa cháy các chất rắn, chữa cháy chất 
lỏng  
 Không dùng CO2chữa cháy phân đạm, kim loại kiềm, 
kiềm thổ  
30
3 
 Hiệu quả rất lớn 
 Tác dụng: ức chế phản ứng cháy, làm lạnh. 
 Chữa cháy cho các chất khó thấm nƣớc (bông, vải sợi 
) 
30
4 
 Tuyên truyền vận động mọi ngƣời thực hiện nghiêm chỉnh nội 
quy, quy ƣớc và biện pháp phòng cháy chữa cháy ở cơ sở. 
 Kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện quy định an toàn phòng cháy 
chữa cháy. 
 Xây dựng kế hoạch huấn luyện nghiệp vụ phòng cháy chữa 
cháy, xây dựng phƣơng án chữa cháy ở cơ sở, thường xuyên 
luyện tập theo phƣơng án đề ra. 
 Tổ chức cứu chữa kịp thời các vụ cháy xảy ra. 
 Bảo vệ hiện trường chữa cháy để giúp đỡ cơ quan xác minh 
nguyên nhân gây cháy. 
30
5 
 30
6 
a. Phân loại phương tiện chữa cháy. 
Gồm 2 loại: cơ giới và thô sơ. 
 Cơ giới: gồm loại di động và loại cố định. 
◦ Loại di động: xe chữa cháy, xe chuyên dùng, xe thang, xe 
chỉ huy... 
◦ Loại cố định: hệ thống phun bọt chữa cháy, hệ thống 
nƣớc 
 Thô sơ: các loại bơm tay, gầu vẩy,những loại này 
đƣợc trang bị rộng rãi ở các cơ sở. 
30
7 
b. Xe chữa cháy. 
 Gồm: xe chữa cháy, xe phun bọt 
 Cấu tạo chung: động cơ máy nổ, bộ chế hoà khí chất chữa 
cháy, vời chữa cháy, nƣớc.. 
c. Phương tiện báo cháy và chữa cháy tự động. 
 Thƣờng đặt ở những mục tiêu quan trọng cần đƣợc bảo vệ. 
 Là phƣơng tiện tự động đưa chất chữa cháy vào đám cháy và 
dập tắt ngọn lửa. 
30
8 
d. Các dụng cụ chữa cháy thô sơ. 
 Các loại: bình bọt hoá học, bình bọt hoà không khí, 
bình CO2, bình chữa cháy chất rắn, bơm tay, cát, xẻng, 
thùng 
 Dùng để chữa cháy lúc đầu khi đội chữa cháy chƣa đến 
kịp. 
30
9 
e.phương án chữa cháy tại chỗ. 
31
0 
a. Chữa cháy chất rắn. 
b. Chữa cháy chất độc, chất nổ. 
c. Chữa cháy thiết bị điện. 
d. Chữa cháy chất lỏng. 
31
1