Bài giảng Đánh giá cảm quan thực phẩm - Phép thử A - not A - Lê Thùy Linh

29/09/2013 
1 
GV: Lê Thùy Linh 
 Mục đích và phạm vi áp dụng 
Cách thực hiện phép thử 
 Phương pháp xử lý số liệu 
29/09/2013 
2 
 Xác định có sự khác nhau về tổng thể tính 
chất cảm quan giữa hai sản phẩm hay không 
Thay đổi nguyên liệu, công thức, thành phần 
hay nhà cung cấp 
 Khi không thể chuẩn bị được các mẫu đánh 
giá giống nhau 
29/09/2013 
3 
 Trước tiên, người thử học thuộc mẫu chuẩn (A) 
 Sau đó, mẫu chuẩn A được cất đi. Người thử tiếp tục 
nhận và đánh giá mẫu tiếp theo (mã hóa), người thử 
được yêu cầu xác định mẫu này có giống mẫu A hay 
không phải A (not A). 
A B 
Mẫu chuẩn A 
307 
Chú ý: 
 Sau khi thử và học thuộc mẫu A, người thử 
có thể nhận được 1 mẫu, 2 mẫu hay một 
dãy mẫu đã được mã hóa, nhưng mỗi lần 
người thử chỉ thử và đánh giá một mẫu 
Do người thử không được thử mẫu chuẩn A 
và mẩu mã hóa đồng thời nên họ phải học 
và nhớ mẫu chuẩn A. Sau đó, so sánh hai 
mẫu và quyết định xem mẩu mã hóa giống A 
hay khác A (không A hay not A). 
29/09/2013 
4 
Người thử được huấn luyện để ghi nhớ đặc 
tính cảm quan của cả hai mẫu A và Không A. 
 Sau đó các mẫu này được cất đi. 
Người thử tiếp tục nhận được từng mẫu 
được mã hóa bằng 3 chữ số và được yêu cầu 
xác định mẫu này là mẫu A hay Không A. 
Hai sản phẩm A và B, A được chọn làm mẫu chuẩn. 
Trật tự trình bày mẫu? 
 Trường hợp 1: người thử nhận được 1 mẫu mã hóa 
 Trường hợp 2: người thử nhận được 2 mẫu mã hóa. 
 Trường hợp 3: : người thử nhận được nhiều mẫu mã 
hóa 
Số lượng người thử? 
Số phiếu trả lời? 
29/09/2013 
5 
Chú ý: 
Trật tự thử mẫu phải đảm bảo nguyên tắc 
cân bằng và ngẫu nhiên. 
 Số lượng mẫu phụ thuộc vào sự tương tác 
giữa các mẫu và mức độ gây mệt mỏi cho 
người thử. 
 Kết quả được ghi trên từng phiếu đánh giá 
riêng biệt để tránh trường hợp người thử 
nhìn vào các câu trả lời trước đó. 
 Phiếu chuẩn bị thí nghiệm (giống mẫu phiếu 
của phép thử tam giác, 2-3) 
 Phiếu đánh giá cảm quan 
29/09/2013 
6 
PHIẾU ĐÁNH GIÁ CẢM QUAN 
Phép thử A-không A 
Người thử :. Ngày thử :. 
Trước tiên, bạn nhận được một mẫu ký hiệu là A, bạn hãy thử và ghi nhớ 
tất cả tính chất cảm quan của mẫu. Sau đó bạn sẽ nhận được một mẫu 
được gắn mã số gồm 3 chữ số. Hãy thử mẫu và xác định mẫu này có 
giống mẫu A không. Ghi kết quả bằng cách đánh dấu  vào bảng dưới. 
Hãy thanh vị bằng bánh và nước sau mỗi mẫu thử. 
 Mẫu thử Mẫu A Không A 
 142 
CÁM ƠN BẠN ĐÃ THAM GIA THÍ NGHIỆM ! 
Đếm tổng số câu trả lời là mẫu A và Không A 
Tính khi-bình phương: 
χଶ = 	෍ (ܱ௜ − ܧ௜)ଶ
ܧ௜
௡
௜ୀଵ
 Oi : là tần số quan sát của từng nhóm 
 Ei : là tần số mong đợi của từng nhóm 
29/09/2013 
7 
 Một thí nghiệm phép thử A-not A được thiết kế cho 50 
người thử như sau: 
- Hai sản phẩm A và B trong đó A được chọn làm mẫu 
chuẩn. 
- Người thử nhận được mẫu chuẩn A và học để ghi nhớ 
A. 
- Sau đó người thử sẽ lần lượt nhận được 2 mẫu mã hóa 
và trả lời vào phiếu. 
 Kết quả thu được từ thí nghiệm phép thử A-not A sẽ được 
tổng hợp dưới dạng: 
29/09/2013 
8 
E1 E2 
E3 E4 
Ta có 
O1 = 34 
O2 = 20 
O3 = 16 
O4 = 30 
Tính Ei 
Tính khi-bình phương 
Tra phụ lục 2, bảng 11 
Bậc tự do của sản phẩm = tổng số sản phẩm – 1 
Vì khi-bình phương tính toán (7.89) lớn hơn khi-bình phương tra bảng 
(3.84) nên hai sản phẩm A và B khác nhau có ý nghĩa α = 0.05 
29/09/2013 
9