Bài giảng Điện tử - Tụ điện

BAØØI :
Ñöôøng söùc ñieän tröôøng giöõa hai baûn kim loaïi ñaët
song song tích ñieään traùùi daááu coù ñaëc ñieåm gì?
Caùc ñöôøng söùc song 
song vaø caùch ñeàu nhau
+ -
+ -
+ -
+ -
+ -
+ -
+ -
Neááu cho hai baûûn kim loaïïi tieáán laïïi saùùt nhau thì keáát quaûû
nhö theáá naøøo?
Caùc baûn kim loaïi
trung hoaø veà ñieän
Tuï ñieän
+ -
+ -
+ -
+ -
+ -
+ -
+ -
TUÏ ÑIEÄNÏÏ ÄÄ
• Tụ ñiện laø gì?
• Laøm thế naøo ñể tích ñiện cho tụ ñiện?
• Điện dung của tụ ñiện?
• Điện dung của tụ ñiện phẳng?
• Tăng khả năng tích ñiện cho tụ ñiện?
• Caùc loại tụ ñiện?
• Ứng dụng của tụ ñiện?
NOÄI DUNG BAØI HOÏCÄI ØI Ï
TUÏ ÑIEÄNÏÏ ÄÄ
1-Định nghĩa tụ ñiện.
I-TUÏ ÑIEÄN.
Tuïï ñieään coùù caááu taïïo nhö theáá naøøo?
+ -
+ -
+ -
+ -
+ -
+ -
+ -
TUÏ ÑIEÄNÏÏ ÄÄ
1- Định nghĩa tụ ñiện.
• Tụ ñiện laø hệ thống hai
vật dẫn ñặt gần nhau vaø
caùch ñiện với nhau. Hai
vật dẫn ñược gọi laø hai
bản của tụ ñiện.
Kí hieäu
+ -
+ -
+ -
+ -
+ -
+ -
+ -
I- TUÏ ÑIEÄN.
Một số dạng của tụ điện
TUÏ ÑIEÄNÏÏ ÄÄ
1- Định nghĩa tụ ñiện:
oTuïï ñieään phaúúng :
I- TUÏ ÑIEÄN.
Tuï ñieän phaúng.ïï i ää úú .
Tuïï ñieään phaúúng coùù caááu taïïo nhö theáá naøøo?
d
TUÏ ÑIEÄNÏÏ ÄÄ
I- TUÏ ÑIEÄN
1- Ñònh nghóa tuï ñieän.
• Tụ ñiện maø hai bản laø hai
tấm kim loại phẳng, ñặt
song song, ñối diện, caùch
ñieän nhau. Giữa hai baûn
coù theå laø chaân khoâng, 
khoâng khí hoaëc moät ñieän
moâi.
°Tuï phaúng
d
Chất điện môi
TUÏ ÑIEÄNÏÏ ÄÄ
I- TUÏ ÑIEÄN
1- Định nghĩa tụ ñiện:
°Tuïï ñieään phaúúng :
2 - Hoaïït ñoääng cuûûa tuïï ñieään:
+
+
++
+
+
++
+
+
++
+
+
++
+
+
++
Laøøm theáá naøøo ñeåå tuïï hoaïït ñoääng ñöôïïc
U
+
+
++
+
+
++
+
+
++
+
+
++
+
+
++
Laøøm theáá naøøo ñeåå tuïï hoaïït ñoääng ñöôïïc
U
TUÏ ÑIEÄNÏÏ ÄÄ
1- Định nghĩa tụ ñiện
I- TUÏ ÑIEÄN
2- Hoaïït ñoääng cuûûa tuïï ñieään
Noái hai baûn cuûa tuï ñieän vôùi nguoàn ñieän→moät
baûn seõ tích ñieän döông, baûn coøn laïi tích ñieän aâm
TUÏ ÑIEÄNÏÏ ÄÄ
1- Định nghĩa tụ ñiện:
°T uïï ñieään phaúúng :
2 - Hoaïït ñoääng cuûûa tuïï ñieään :
° Hoaïït ñoääng cuûûa tuïï ñieään :
° Ñieään tích cuûûa tuïï ñieään : 
I- TUÏ ÑIEÄN
Haõy döï ñoaùn ñieään tích treânâ hai baûûn tuïï nhö theá naøo?
+
+
+
+
+
+
+
U
TUÏ ÑIEÄNÏÏ ÄÄ
1- Định nghĩa tụ ñiện
2- Hoaït ñoäng cuûa tuï ñieän
Noái hai baûn cuûa tuï ñieän vôùi nguoàn ñieän→moät
baûn seõ tích ñieän döông, baûn coøn laïi tích ñieän aâm
Goïi ñoä lôùn cuûa ñieän tích treân baûn tích ñieän
döông laø ñieän tích cuûa tuï ñieän.
I- TUÏ ÑIEÄN
TUÏ ÑIEÄNÏÏ ÄÄ
I- TUÏ ÑIEÄN
II- ÑIEÄN DUNG CUÛA T UÏ ÑIEÄN
1- Định nghĩa tụ ñiện :
°Tuïï ñieään phaúúng :
2 - Hoaïït ñoääng cuûûa tuïï ñieään :
° Hoaïït ñoääng cuûûa tuïï ñieään :
° Ñieään tích cuûûa tuïï ñieään : 
++
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
U1 U2 = 2 U1
Un = n U1
Q1 Q2= 2 Q1 Qn= n Q1
Haõy nhaän xeùt caùc tæ soá
Un
Q,
U
Q,
U
Q n
2
2
1
1
n
n
2
2
1
1
U
Q
U
Q
U
Q == Ñieän dung cuûa tuï ñieän
Ñieän dung cuûa tuï ñieän laø gì?
TUÏ ÑIEÄNÏÏ ÄÄ
• 1) Ñònh nghóa :Điện dung của tụ ñiện laø ñại lượng ñặc
trưng cho khả năng tích ñiện của tụ ñiện vaø ñược ño
bằng thương số của ñiện tích của tụ ñiện vaø hiệu ñiện
thế giữa hai bản tụ ñiện.
QC
U
=
2) Coâng thöùc
Q (C): Laø ñieän tích tuï ñieän
U (V): Laø hieäu ñieän theá
giöõa hai baûn tuï
C: Laø ñieän dung cuûa tuï ñieän
I- TUÏ ÑIEÄN
II- ÑIEÄN DUNG CUÛA TUÏ ÑIEÄN .
Ñôn vò cuûa ñieän dung laø gì?
QC
U
= Q = 1C
U = 1V 1V
1C=C C coù ñôn vòlaø Fara. Kí
hieäu F
Haõy cho bieát yù nghóa cuûa Fara?
TUÏ ÑIEÄNÏÏ ÄÄ
1-Định nghĩa tụ ñiện
2- Hoaït ñoäng cuûa tuï ñieän
II- ÑIEÄN DUNG CUÛA T UÏ ÑIEÄN
2) Coâng thöùc
1) Ñònh nghóa
QC
U
=
•Heä SI: ñôn vò cuûa ñieän dung laø Fara. 
Kí hieäu F
Fara laø ñieän dung cuûa moät tuï ñieän coù ñieän tích laø 1 
Culoâng khi hieäu ñieän theá giöõa hai baûn tuï laø 1V
•Heä khaùc: 1mF = 10-3F
1μF = 10-6F
1nF = 10-9F
1pF = 10-12F
I- TUÏ ÑIEÄN
TUÏ ÑIEÄNÏÏ ÄÄ
1-Định nghĩa tụ ñiện
2- Hoaït ñoäng cuûa tuï ñieän
2) Coâng thöùc
1) Ñònh nghóa
III- ÑIEÄN DUNG CUÛA T UÏ ÑIEÄN PHAÚNG.
I- TUÏ ÑIEÄN
II- ÑIEÄN DUNG CUÛA TUÏ ÑIEÄN .
Ñieän dung cuûa tuï ñieän phaúng?i ää ûû t ïï i ää úú
Haõyõ döïï ñoaùùn dieään dung cuûûa tuïï ñieään phaúúng phuïï
thuoääc vaøøo yeááu toáá naøøo?
d
dd
1
Kích
thöôùc
d
dHình daïng
Vò trí
töông
ñoái cuûa
hai baûn
Baûn chaát
chaát ñieän
moâi giöõa
hai baûnε2
ε1
Vậy tụ điện phụ thuộc vào các yếu 
nào ?
„ Hình dạng
„ Kích thước
„ Bản chất chất điện môi
„ Vị trí tương đối
TUÏ ÑIEÄNÏÏ ÄÄ
1-Định nghĩa tụ ñiện
2- Hoaït ñoäng cuûa tuï ñieän
2) Coâng thöùc
1) Ñònh nghóa
III- Ñieän dung cuûa tuï ñieän phaúng.
9
SC
9.10 4 d
ε
π=
S(m2): Dieän tích ñoái dieän hai baûn
d(m): Khoaûng caùch giöõa hai baûn
ε: Laø haèng soá ñieän moâi
C (F): Ñieän dung cuûa tuï ñieän phaúng
I- TUÏ ÑIEÄN
II- ÑIEÄN DUNG CUÛA TUÏ ÑIEÄN .
Làm thế nào để tăng khả năng tích điện cho tụ điện?
Döïa vaøo coâng thöùc
Ñeå taêng khaû naêng tích ñieän cho tuï ñieän ta caàn choïn
phöông aùn naøo?
¾Taêng dieän tích S
¾Taêng haèng soá ñieän moâi
9
SC
9.10 4 d
ε
π=
¾Giaûm d
Phöông aùn naøo toái öu nhaát?
Phöông aùn naøo toái öu nhaát?
¾Tăng diện tích S → kích thước tụ tăng.
¾Giảm khoảng caùch giữa hai bản của tụ ñiện?
d
UE =Do
Neáu d giaûm thì keát quaû xaûy ra nhö theá naøo?
E lôùn coù theå ñaùnh thuûng chaát ñieän moâi
Caûhai Phöông aùn naøy khoâng toái öu.
Chaát ñieän moâi bò ñaùnh
thuûng
9
SC
9.10 4 d
ε
π=
TUÏ ÑIEÄNÏÏ ÄÄ
1-Định nghĩa tụ ñiện
I- T UÏ ÑIEÄN
2- Hoaïït ñoääng cuûûa tuïï ñieään
II- ÑIEÄN DUNG CUÛA T UÏ ÑIEÄN
2) Coâng thöùc
1) Ñònh nghóa
III- ÑIEÄN DUNG CUÛA TUÏ ÑIEÄN PHAÚNG.
Phöông aùn toái öu ñeå taêng ñieän dung tuï ñieän laø:
Choïn ñieän moâi coù haèng soá ñieän moâi lôùn
Moãi tuï ñieân coù moät HÑT giôùùi haïïn nhaát ñònh, khi söû
duïng khoääng ñöôïc maéc tuï vaøo HÑT lôùùn hôn HÑT giôùùi
haïïn
TUÏ ÑIEÄNÏÏ ÄÄ
1-Định nghĩa tụ ñiện
2- Hoaïït ñoääng cuûûa tuïï ñieään
2) Coâng thöùc
1) Ñònh nghóa
III- ÑIEÄN DUNG CUÛA TUÏ ÑIEÄN PHAÚNG.
I- TUÏ ÑIEÄN
II- ÑIEÄN DUNG CUÛA TUÏ ÑIEÄN .
IV- CAÙC LOAÏI TUÏ ÑIEÄN (SGK).
Các loại tụ điện
a) Chai Laâyñen
(phát minh vào năm
1745 bởi hai nhà
bác học Ewald
Christian von Kliest
và Pieter van 
Musschenbroek)
b) Tuï giaáy
c) Tuï ñieän mica, söù
d) Tuï hoaù
Các loại tụ điện
e) Tuï coù ñieän dung thay ñoåi
Muõi teân trong hình kí hieäu tuï coù ñieän dung thay
ñoåi ñöôïc
MOÄT SOÁ ÖÙNG DUÏNG
zTrong caùc thiết bị ñiện.
zTrong truyền thoâng.
zTrong tin học.
Trong các thiết bị điện
z Tụ điện gần như có mặt trong tất cả các
thiết bị điện & điện tử.
Maùy bôm Maùy tính
Trong voâ tuyến truyền thoângâ â
Nếu khoâng coù tụ ñiện trong caùc mạch dao
ñộng, ta khoâng theå thu phaùt caùc tín hiệu
voâ tuyến.
Trong tin học
Ngaønh tin học khoâng thể nảy sinh vaø phaùt triển nếu như
khoâng coù sự hiện diện của linh kiện naøy.
Tuï trong maùy tính Tuï trong Ram 
KIEÁN THÖÙC BAØI HOÏCÁ Ù Ø Ï
1-Định nghĩa tụ ñiện
2- Hoaït ñoäng cuûa tuï ñieän
2-Coâng thöùc
1- Ñònh nghóa
III- ÑIEÄN DUNG CUÛA TUÏ ÑIEÄN PHAÚNG.
TUÏ ÑIEÄNÏÏ ÄÄ
QC
U
=
IV- CAÙC LOAÏI TUÏ ÑIEÄN (SGK)
9
SC
9.10 4 d
ε
π=
II- ÑIEÄN DUNG CUÛA TUÏ ÑIEÄN .
I- TUÏ ÑIEÄN
Neáu coù hai tuï ñieän dung C1= 3μF,C2= 6μF
Laøm theá naøo ñeå coù hai tuï 2 μF vaø 9 μF 
1)Haõy choïn coâng thöùc ñuùng.
a)
Q.UC=
U
Q=C
Q
U=C
U
2Q=C
b)
c)
d)
10
Caâu 2: Ñôn vò cuûa ñieän dung laø:
a) μF
b) C (culoâng)
c) F
d) Caû a vaø c ñeàu ñuùng
10
Caâu 3: Ñieän dung cuûa tuï phaúng phuï thuoäc vaøo:
a)Dieän tích ñoái dieän hai baûn.
b)Khoaûng caùch hai baûn.
c)Dieän tích hai baûn.
d) Caû a vaø b ñeàu ñuùng.
10
Caâu 4: khi taêng hieäu ñieän theá hai laàn
thì ñieän dung cuûa tuï:
a)Taêng 2 laàn.
b)Giaûm 2 laàn.
c)Khoâng ñoåi.
d)Caû a vaø b ñeàu ñuùng.
10
Caâu 5: Tích ñieän cho tuï vôùi HÑT U, ngaét tuï ra
khoûi nguoàn, sau ñoù nhuùng tuï haún vaøo ñieän moâi coù
haèng soá ñieän moâi ε thì C vaø U thay ñoåi nhö sau:
a) C taêng , U taêng.
b) C giaûm, U taêng ε laàn.
c) C taêng, U giaûm.
d) C taêng , U giaûm ε laàn.
10