Bài giảng Giải phẫu sinh lý mắt - Võ Thành Liêm

GiẢI PHẪU SINH LÝ MẮT
ThS.BS Võ Thành Liêm
Mục tiêu bài giảng
• Mô tả giải phẫu của mắt
• Mô tả một số bệnh về mắt thường gặp
Tổng quan
• Mắt: cơ quan giác quan: thị giác
• 70% thụ thể giác quan cơ thể
• 2 mắt: nằm hố mắt
• Thần kinh:
– Thần kinh thị giác: số II
– Thần kinh cảm giác mắt: số V
– Co đồng tử: số III
– Vận động nhãn cầu: III. IV, VI
Cấu trúc của mắt và phần phụ
• Nhãn cầu
– Màng bọc ngoài
• Giác mạc
• Củng mạc
• Rìa củng giác mạc
– Màng bồ đào
• Mống mắt
• Thể mi
• Hắc mạc
– Võng mạc
– Các môi trường trong suốt
• Thủy dịch
• Thể thủy tinh
• Thể pha lê
Cấu trúc của mắt và phần phụ
Cấu trúc của mắt và phần phụ
Màng bọc ngoài
Giác mạc: trong suốt, thấu quang, nhậy 
cảm
Củng mạc: trắng
Rìa củng giác mạc
Cấu trúc của mắt và phần phụ
Màng bồ đào
Mống mắt: tạo đồng tử, co dãn
Thể mi: tạo thủy dịch, treo thể thủy tinh
Hắc mạc: hấp thụ ánh sáng
Cấu trúc của mắt và phần phụ
Võng mạc: nhận cảm ánh sáng, bọc mặt 
trong nhãn cầu
Lõm hoàng điểm: tiếp nhận chính
Đĩa thị: mạch máu+thần kinh
Cấu trúc của mắt và phần phụ
Võng mạc: nhận cảm ánh sáng, bọc mặt 
trong nhãn cầu
Lõm hoàng điểm: tiếp nhận chính
Đĩa thị: mạch máu+thần kinh
Cấu trúc của mắt và phần phụ
Tế bào thần kinh thị giác:
Hình que: đen, tinh tế
Hình nón: màu sắc
Cấu trúc của mắt và phần phụ
Video về ánh sáng 
đến võng mạc
retina
Cấu trúc của mắt và phần phụ
Hình đảo chiều trên giác 
mạc
Cấu trúc của mắt và phần phụ
Video hình ảnh trên 
võng mạc
Cấu trúc của mắt và phần phụ
Các môi trường trong suốt
Thủy dịch
Thể thủy tinh
Thể pha lê
Cấu trúc của mắt và phần phụ
• Các bộ phận phụ của nhãn cầu
– Xương hốc mắt
– Mí mắt
• Sụn mí
• Dây chằng
• Cơ vòng mi – cơ nâng mi
• Kết mạc
– Cơ vận nhãn ngoài: 6 cơ
– Bộ lệ
• Tuyến lệ
• Lệ quản
• Túi lệ
Cấu trúc của mắt và phần phụ
Cấu trúc của mắt và phần phụ
Cấu trúc của mắt và phần phụ
Video về mắt
Extrinsic ocular 
Cấu trúc của mắt và phần phụ
Mí mắt
Sụn mí
Dây chằng
Cơ vòng mi – cơ nâng mi
Kết mạc
Cấu trúc của mắt và phần phụ
Cấu trúc của mắt và phần phụ
Bộ lệ
Tuyến lệ
Lệ quản
Túi lệ
Bệnh lý thường gặp
• Mắt bình thường
Bệnh lý thường gặp
• Viêm da bóng nước dạng herpes
Bệnh lý thường gặp
• Viêm da bóng nước dạng herpes
Bệnh lý thường gặp
• Phù mí mắt
Bệnh lý thường gặp
• Xuất huyết vùng mi trên (chấn thương)
Bệnh lý thường gặp
• Xuất huyết vùng mi dưới (chấn thương)
Bệnh lý thường gặp
• Kết mạc mắt nhạt (thiếu máu)
Bệnh lý thường gặp
• Viêm kết mạc mắt dị ứng
Bệnh lý thường gặp
• Bệnh đau mắt hột
Bệnh lý thường gặp
• Mộng thịt
Bệnh lý thường gặp
• Nhiễm trùng với loét giác mạc
Bệnh lý thường gặp
• Vàng mắt
Bệnh lý thường gặp
• Màng máu củng mạc
Bệnh lý thường gặp
• Đục thủy tinh thể (catarac)
Tiếp cận chẩn đoán
• Mắt đỏ:
– Đau -> cần khám bác sĩ chuyên khoa
• Tăng nhãn áp cấp
• Viêm mống mắt
• Viêm loét giác mạc
• Herpes mắt
– Không đau -> bệnh của kết mạc
• Viêm kết mạc virus
• Viêm kết mạc dị ứng
Tiếp cận chẩn đoán
• Chói sáng
– Là bệnh của giác mạc -> khám chuyên khoa
• Loét giác mạc do siêu vi
• Nhiễm trùng mắt kèm loét giác mạc
• Loét giác mạc do nấm
Tiếp cận chẩn đoán
• Bỏng nhãn cầu
– Do hóa chất
• Rửa nước ngay lập tức, dưới vòi nước chảy (>30phút)
• Chú ý các vùng nếp
• Chuyển khám chuyên khoa
– Do bỏng lửa
• Mi mắt thường bảo vệ tốt
• Nếu mi mắt có bỏng da -> rửa nước ngay
• Nếu có nghi ngờ tổn thương giác mạc -> khám chuyên khoa
• Chấn thương
– Nhập viện cấp cứu ngay lập tức