Bài giảng Hội chứng bụng cấp - Lê Hùng

t của đau tạng 
là đau quy chiếu 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 18 
Đau quy chiếu 
• Vị trí đau mà BN cảm nhận được không 
trùng với vị trí giải phẫu của tổn thương 
• Sự “lẫn lộn” về vị trí này là do hai dây thần 
kinh cảm giác của hai vị trí cùng truyền 
dẫn tín hiệu thần kinh về cùng một tầng 
tuỷ sống hay hai tầng tuỷ sống kề nhau 
• Thần kinh cảm giác nào truyền về tín hiệu 
“mơ hồ” (cảm giác tạng) thì vỏ não sẽ 
“hiểu lầm” là tín hiệu được truyền về từ 
một vùng khác (vùng quy chiếu) 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 19 
Phần lớn đau tạng (thần kinh giao cảm bị 
kích thích) 
đều có vùng quy chiếu 
Đau thành ở nơi mà sự phân bố thần kinh 
thân thể nghèo nàn 
cũng có thể có vùng quy chiếu 
Nếu thần kinh giao cảm bị kích thích quá 
mạnh (sỏi niệu quản) 
BN cũng có thể có cảm giác đau rõ ràng 
và có định khu rõ 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 20 
Đau xuất phát từ dạ dày-tá tràng, gan 
mật, tuỵ 
cho cảm giác đau ở (có vùng quy 
chiếu là): 
 vùng thượng vị 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 21 
Đau xuất phát từ ruột non, ruột thừa, 
thận, niệu quản trên 
cho cảm giác đau ở (có vùng quy 
chiếu là): 
 vùng quanh rốn 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 22 
Đau xuất phát từ ruột già, niệu quản 
dưới, tử cung, phần phụ, bàng 
quang 
cho cảm giác đau ở (có vùng quy 
chiếu là): 
 vùng hạ vị 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 23 
Đau thành ở nơi mà sự phân bố thần kinh 
thân thể nghèo nàn 
cũng có thể có vùng quy chiếu, hay cho 
cảm giác đau mơ hồ 
Phúc mạc thành dưới hoành bị viêm (áp-xe 
dưới hoành) sẽ cho cảm giác đau ở vai 
Phúc mạc thành vùng tiểu khung bị viêm sẽ 
cho cảm giác đau ở tầng sinh môn 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 24 
Một cơn đau tạng 
có thể có hai vùng đau quy chiếu 
 đau từ đường mật và túi mật: cảm 
giác đau ở thượng vị và xương bả vai 
phải 
đau từ niệu quản dưới: cảm giác đau 
ở hạ vị và mặt trước đùi 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 25 
Một cơn đau tạng 
khi chuyển sang đau thành 
chứng tỏ tổn thương ở tạng đó đã 
chuyển sang giai đoạn hoại tử/thủng 
điều này đồng nghĩa với việc phải 
can thiệp ngoại khoa 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 26 
Một số dấu hiệu đặc biệt của đau thành 
• Đau có cảm nhận và định khu rõ rệt 
• Đau khi ho 
• Đau khi đi lại 
• Đau chỉ điểm (BN chỉ ngón tay chính xác 
vào vị trí đau) 
• Co cơ thành bụng tự động (đề kháng) 
• Đau dội (phản ứng dội) 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 27 
Đề kháng thành bụng 
• Sự co của các sợi cơ thành bụng tự động 
(không theo chủ ý của BN) 
• Xảy ra khi có sự viêm của lá phúc mạc 
thành nằm lót bên dưới 
• Mức độ nhẹ: cơ co khi bàn tay người 
khám ấn vào thành bụng vùng phúc mạc 
bị viêm (phản ứng thành bụng) 
• Mức độ nặng: gồng cứng cơ thành bụng 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 28 
Phân biệt giữa phản ứng thành bụng 
và co thành bụng chủ ý 
• Phản ứng thành bụng: chỉ có thành bụng 
vùng khám có hiện tượng gồng cơ 
• Co cơ thành bụng chủ ý: toàn bộ cơ thành 
bụng đều co 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 29 
Như vậy, các dấu hiệu của viêm phúc mạc, 
theo thứ tự, từ sớm đến muộn là 
• Đau chỉ điểm 
• Phản ứng thành bụng, phản ứng dội 
• Đề kháng thành bụng 
• Gồng cứng thành bụng 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 30 
Phân khu thành bụng: cần thiết để xác định 
tạng bị tổn thương 
• Thượng vị 
• Quanh rốn 
• Hạ vị 
• ¼ trên trái 
• ¼ trên phải 
• ¼ dưới trái 
• ¼ dưới phải 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 31 
Bạn có biết vùng nào của thành bụng vừa là 
vùng quy chiếu của đau tạng vừa là vùng 
đau thành ? 
• Thượng vị 
• Quanh rốn 
• Hạ vị 
• ¼ trên trái 
• ¼ trên phải 
• ¼ dưới trái 
• ¼ dưới phải 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 32 
Nữ giới và đau bụng cấp 
• Trẻ gái: hội chứng Mittelschmertz 
• Phụ nữ tuổi sanh nở: thai ngoài tử cung, 
bệnh lý viêm nhiễm vùng chậu 
• Hội chứng “tuần trăng mật”: nhiễm trùng 
tiểu 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 33 
Tổn thương cho cảm giác đau 
• Viêm dạ dày 
• Viêm gan 
• Cơn đau quặn 
mật 
• Viêm tuỵ 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 34 
Tổn thương cho cảm giác đau 
• Viêm ruột 
• Tắc ruột non 
• Viêm ruột thừa 
cấp (giai đoạn 
đầu) 
• Sỏi thận 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 35 
Tổn thương cho cảm giác đau 
• Tắc đại tràng 
• Bí tiểu 
• Nhiễm trùng tiểu 
• Cơn đau quặn 
thận 
• Bệnh lý viêm 
nhiễm vùng chậu 
• Thai ngoài tử cung 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 36 
Tổn thương gây đau khi khám bụng 
• Viêm túi thừa đại 
tràng 
• U đại tràng 
• Áp-xe cơ psoas trái 
• Cơn đau quặn thận 
trái 
• U nang buồng trứng 
trái xoắn 
• Hội chứng 
Mittelschmertz 
• Thai ngoài tử cung 
trái vỡ 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 37 
Tổn thương gây đau khi khám bụng 
• Viêm ruột thừa 
• Viêm/u manh tràng 
• Viêm hạch mạc treo 
• Viêm hồi tràng 
• Viêm túi thừa meckel 
• Lao hồi manh tràng 
• Áp-xe cơ psoas trái 
• Cơn đau quặn thận 
phải 
• U nang buồng trứng 
phải xoắn 
• Hội chứng 
Mittelschmertz 
• Thai ngoài tử cung 
phải vỡ 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 38 
Tổn thương gây đau khi khám bụng 
• Viêm/ loét dạ dày-tá 
tràng 
• Viêm túi mật cấp 
• Viêm đường mật cấp 
• Áp-xe gan 
• Sỏi thận phải 
• Thận phải ứ mũ 
• Viêm đài bể thận 
phải 
• Viêm/ u đại tràng 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 39 
Tổn thương gây đau khi khám bụng 
• Viêm tuỵ cấp 
• Viêm/loét dạ dày-
tá tràng 
• Áp-xe lách 
• Nhồi máu lách 
• Viêm/u đại tràng 
• Sỏi thận trái 
• Thận trái ứ mũ 
• Viêm đài bể thận 
trái 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 40 
Nguyên nhân đau bụng cấp 
• Tắc nghẽn: tắc ruột 
• Viêm nhiễm 
– Do hoá học (thủng ổ loét dạ dày-tá tràng, 
viêm tuỵ cấp) 
– Do vi khuẩn: áp-xe gan, viêm ruột, bệnh lý 
viêm nhiễm vùng chậu, vỡ ruột do chấn 
thương, viêm túi thừa, viêm đại tràng hoại tử 
• Tắc nghẽn+ viêm nhiễm: viêm ruột thừa 
cấp, viêm túi mật cấp, viêm đường mật 
cấp 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 41 
Nguyên nhân đau bụng cấp 
• Bệnh lý mạch máu: 
– Vỡ phình động mạch chủ bụng 
– Nhồi máu mạc treo ruột 
– Vỡ tạng đặc (gan, lách) 
– Thai ngoài tử cung vỡ 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 42 
Đau bụng cấp do các nguyên nhân ngoài 
khoang bụng 
• Tổn thương trong lồng ngực (thường gặp 
nhất) 
• Tổn thương trên thành bụng 
• Rối loạn chuyển hoá 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 43 
Các tổn thương trong lồng ngực 
gây đau bụng cấp 
• Viêm đáy phổi 
• Tràn dịch màng phổi 
• Tràn dịch màng tim 
• Nhồi máu cơ tim vùng đáy 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 44 
Các tổn thương trên thành bụng 
gây đau bụng cấp 
• Áp-xe thành bụng 
• Tụ máu trong thành bụng 
• Thoát vị cơ thành bụng 
• Thoát vị vết mổ thành bụng nghẹt 
• Thoát vị thượng vị 
• Thoát vị đường bán nguyệt (spigelian) 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 45 
Các rối loạn chuyển hoá 
gây đau bụng cấp 
• Tăng urê huyết 
• Đợt cấp của bệnh porphyria 
• Ngộ độc chì 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 46 
Đau do tổn thương các tạng trong khoang 
bụng có thể ở một trong ba hình thức sau 
• Chỉ đau tạng 
• Đau thành ngay từ đầu 
• Đau tạng trong giai đoạn đầu sau đó 
chuyển sang đau thành 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 47 
Bây giờ, bạn có thể 
mô tả đặc điểm của 
đau của một số 
bệnh lý trong 
khoang bụng? 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 48 
Trước tiên, hãy bắt đầu 
với viêm ruột thừa cấp 
• Đầu tiên, BN đau âm ỉ, mơ hồ vùng quanh 
rốn hay thượng vị (giai đoạn đau tạng) 
• Sau vài giờ, BN có cảm giác đau rõ ràng ở 
vùng ¼ dưới phải (giai đoạn đau thành). 
Ấn bụng trong giai đoạn này sẽ có phản 
ứng hay đề kháng 
• Nếu ruột thừa nằm ở tiểu khung, trong giai 
đoạn đau thành, BN vẫn có cảm giác âm ỉ, 
mơ hồ ở vùng ¼ dưới phải 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 49 
Cơn đau do sỏi niệu quản 
• Nếu đau ít, BN có cảm giác đau mơ hồ 
vùng dưới rốn (đau tạng) 
• Nếu đau dữ dội, BN có cảm giác đau rõ 
ràng vùng ¼ dưới phải (đau tạng) 
• Bụng ấn đau vùng ¼ dưới phải nhưng 
không có phản ứng hay đề kháng 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 50 
Thai ngoài tử cung 
• Khi túi thai chưa vỡ, BN có cảm giác đau 
âm ỉ, mơ hồ vùng hạ vị (đau tạng) 
• Khi túi thai bị nứt, gây huyết tụ thành 
nang, BN đau âm ỉ,mơ hồ vùng ¼ dưới 
phải (đau thành) 
• Khi túi thai vỡ, gây xuất huyết nội, BN đau 
dữ dội vùng ¼ dưới phải, sau đó đau khắp 
bụng (đau thành) 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 51 
Cơn đau quặn mật 
• Trong giai đoạn đầu (sỏi kẹt, viêm túi mật phù 
nề): nếu đau ít, BN đau âm ỉ, mơ hồ vùng 
thượng vị, đôi khi có cảm giác đau vùng bả vai 
phải (đau tạng), nếu đau nhiều, BN đau vùng 
¼ trên phải. Ấn bụng ¼ trên phải BN đau 
nhưng không có phản ứng hay đề kháng 
• Trong giai đoạn sau (viêm túi mật hoại tử): BN 
đau rõ ràng vùng ¼ trên phải. Ấn bụng vùng 
này có phản ứng hay đề kháng (đau thành) 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 52 
Viêm tụy cấp 
• Cơn đau của viêm tuỵ cấp thường khởi phát 
dữ dội 
• Trong giai đoạn sớm, BN đau nhiều vùng 
thượng vị (đau tạng). Ấn bụng vùng thượng vị 
đau nhưng không có phản ứng hay đề kháng 
• Khi đã có dịch viêm (nồng độ amylase cao) 
thoát vào khoang bụng BN đau nhiều vùng 
thượng vị hay khắp bụng (đau thành). Ấn bụng 
có phản ứng hay đề kháng 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 53 
Ngoài đặc điểm về 
kiểu và loại đau, các 
yếu tố khác cũng 
phải được xem xét 
trước một BN có hội 
chứng bụng cấp 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 54 
Các đặc điểm khác của cơn đau 
• Hoàn cảnh xuất hiện cơn đau 
• Mức độ đau 
• Tư thế và các biện pháp giảm đau 
• Thời gian diễn tiến của cơn đau 
Các bạn click vào để xem riêng từng mục, 
click vào để trở lại 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 55 
Các triệu chứng kèm theo 
• Triệu chứng tiêu hoá: nôn ói , táo bón , 
tiêu chảy , tiêu nhầy , bí trung-đại tiện 
• Triệu chứng tiết niệu: tiểu gắt, tiểu gấp, bí tiểu , 
tiểu máu, ra máu đầu lổ sáo 
• Triệu chứng phụ khoa: trễ kinh, ra huyết âm 
đạo, huyết trắng 
• Triệu chứng gan mật: vàng da, phân nhạt màu 
• Triệu chứng toàn thân: sốt, thiếu máu 
Các bạn click vào để xem riêng từng mục, 
click vào để trở lại 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 56 
Tuổi tác và đau bụng cấp 
• Trẻ em: lồng ruột 
• Người trẻ: viêm ruột thừa, thoát vị nghẹt 
• Trung niên: thủng ổ loét dạ dày-tá tràng, 
viêm tuỵ cấp (do rượu), thoát vị nghẹt 
• Người lớn tuổi: tắc ruột do u đại tràng, 
bệnh lý sỏi mật, viêm tuỵ cấp do sỏi mật, 
bệnh lý mạch máu, viêm túi thừa đại tràng, 
viêm đại tràng hoại tử 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 57 
Bây giờ, chúng ta 
sẽ kết hợp nhiều dữ 
kiện để mô tả triệu 
chứng của một số 
bệnh lý gây đau 
bụng cấp 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 58 
Viêm ruột thừa cấp 
• Tiền căn: khoẻ mạnh 
• Đau thượng vị hay quanh rốn âm ỉ sau đó 
chuyển xuống đau ở ¼ dưới phải 
• Chán ăn, buồn nôn, nôn ói (ít, nôn sau 
đau) 
• Sốt nhẹ 
• Bụng ấn đau khu trú ¼ dưới phải, nhất ở 
điểm Mc Burney. Ấn bụng vùng này 
thường có phản ứng hay đề kháng 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 59 
Viêm hạch mạc treo 
• Trẻ em, đang bị viêm vùng hầu họng 
• Đau bụng mơ hồ vùng quanh rốn hay ¼ 
dưới phải 
• Sốt nhẹ 
• Không buồn nôn hay nôn ói 
• Bụng vùng ¼ dưới phải ấn đau ít, không 
phản ứng hay đề kháng 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 60 
Thủng ổ loét dạ dày-tá tràng 
• Tiền căn: hội chứng loét DD-TT 
• Đau thượng vị đột ngột, dữ dội sau đó lan 
khắp bụng 
• Bụng gồng cứng, ấn đau khắp bụng 
• Mất vùng đục trước gan 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 61 
Tắc ruột non 
• Tiền căn: phẫu thuật vùng bụng 
• Đau bụng quặn cơn, nôn ói, bí trung-đại 
tiện 
• Bụng chướng, dấu quai ruột nổi, dấu rắn 
bò 
• Âm ruột tăng âm sắc và tần số 
• Thăm trực tràng: bóng trực tràng trống 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 62 
Tắc ruột già 
• Người lớn tuổi 
• Táo bón, bụng chướng dần 
• Có thể có thiếu máu 
• Thăm trực tràng: có thể sờ đụng khối u 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 63 
Viêm túi mật cấp 
• Phụ nữ, tuổi trung niên 
• Đau dưới sườn phải kèm sốt 
• Túi mật căng to, đau, hay dấu Murphy 
dương tính 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 64 
Viêm đường mật cấp 
• Người lớn tuổi 
• Đau dưới sườn phải, sốt, vàng da (theo 
thứ tự) 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 65 
Áp-xe gan 
• Người trung niên hay lớn tuổi 
• Đau dưới sườn phải kèm sốt 
• Gan to, đau hay rung gan dương tính 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 66 
Bệnh lý viêm nhiễm vùng chậu 
• Phụ nữ, độ tuổi sanh nở 
• Đau vùng hạ vị 
• Huyết trắng hôi 
• Thăm âm đạo: cùng đồ bên đau thốn 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 67 
Thai ngoài tử cung 
• Phụ nữ, độ tuổi sanh nở 
• Trễ kinh, đau hạ vị, ra huyết âm đạo bất 
thường 
• Túi thai vỡ: đau bụng đột ngột dữ dội, có 
dấu hiệu mất máu cấp (niêm nhạt, mạch 
nhanh, huyết áp tụt), có dấu hiệu xuất 
huyết trong khoang bụng (bụng ấn đau 
vùng thấp, chọc dò khoang bụng ra máu 
không đông) 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 68 
Phình động mạch chủ bụng vỡ 
• Người lớn tuổi 
• Tiền căn: cao huyết áp, xơ vữa động 
mạch 
• Đau bụng đột ngột, dữ dội. Đau lan ra sau 
lưng 
• Có dấu hiệu mất máu cấp (niêm nhạt, 
mạch nhanh, huyết áp tụt) 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 69 
Nhồi máu mạc treo 
• Người lớn tuổi 
• Tiền căn: cao huyết áp, xơ vữa động 
mạch, rung nhĩ 
• Đau bụng đột ngột, tăng dần 
• Bụng chướng, có dấu quai ruột nổi, không 
có dấu rắn bò 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 70 
Hội chứng đại tràng kích thích 
• Trung niên hay lớn tuổi 
• Tâm lý: hay cáu gắt 
• Táo bón xen kẽ tiêu chảy 
• Phân lọn nhỏ 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 71 
Táo bón (cơ năng) 
• Người lớn tuổi 
• Táo bón, tiêu phân lọn to 
• Toàn trạng không thay đổi 
• Thăm trực tràng: đầy phân chặt 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 72 
Viêm hạch mạc treo 
• Người trẻ 
• Đau vùng quanh rốn hay ¼ dưới phải 
• Viêm hầu họng 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 73 
Hội chứng hơi manh tràng 
• Đau hố chậu phải, không kéo dài quá 6 
giờ 
• Không sốt, không buồn nôn hay nôn ói 
• Ấn vùng manh tràng có dấu ọp ẹp 
• Sau khi đi tiêu thì hết đau 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 74 
Hội chứng Mittelschmertz 
• Trẻ gái 
• Đau bụng vùng hạ vị một bên, đột ngột 
• Diễn tiến: đau có xu hướng giảm 
• Không kéo dài quá 6 giờ 
• Không nôn ói 
• Không sốt 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 75 
Chúc mừng! 
Bạn đã hoàn tất 
Bạn hiểu thế nào 
là hội chứng 
bụng cấp 
Các bạn muốn xem lại từ đầu? Hãy click vào đây 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 76 
Viêm tuỵ cấp 
• Tiền căn: nghiện rượu hay sỏi mật 
• Nam trung niên (do ruợu) hay nữ lớn tuổi 
(do sỏi mật) 
• Đau thượng vị đột ngột, dữ dội 
• Nôn ói nhiều 
• Bụng ấn đau vùng thượng vị và hố sườn 
lưng trái (dấu Myo-Robson) 
• Amylase huyết tương tăng cao 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 77 
Nôn ói 
• Nôn ói: viêm dạ dày, viêm ruột, tắc ruột, 
viêm phúc mạc (khu trú) 
• Nôn ói nhiều: viêm tuỵ cấp, tắc ruột cao 
• Nôn ói 1-2 lần: viêm ruột thừa cấp, cơn 
đau quặn mật 
• Nôn sau đau: viêm ruột thừa cấp, tắc ruột 
• Nôn trước khi đau: viêm dạ dày, viêm ruột 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 78 
Táo bón 
• Tắc ruột do u đại tràng 
• Hội chứng đại tràng bị kích thích (táo bón 
xen kẽ tiêu chảy) 
• Táo bón cơ năng 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 79 
Tiêu chảy 
• Viêm ruột 
• Bán tắc ruột non 
• Hội chứng đại tràng bị kích thích (táo bón 
xen kẽ tiêu chảy) 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 80 
Tiêu nhầy 
• Tiêu nhầy lẫn máu: viêm trực tràng 
• Tiêu nhầy đỏ bầm (mứt dâu): lồng ruột 
• Tiêu nhầy lắt nhắt: áp-xe túi cùng Douglas 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 81 
Bí trung-đại tiện 
• Tắc ruột (ruột non, ruột già) 
• Viêm phúc mạc 
• Liệt ruột cơ năng 
• Hội chứng giả tắc đại tràng cấp (hội chứng 
Ovilgie) 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 82 
Triệu chứng tiết niệu 
• Tiểu gắt, tiểu gấp: nhiễm trùng tiểu 
• Bí tiểu: u xơ tiền liệt tuyến, chấn thương 
niệu đạo 
• Tiểu máu: vỡ bàng quang, chấn thương 
thận 
• Ra máu đầu lổ sáo: chấn thương niệu đạo 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 83 
Triệu chứng phụ khoa 
• Trễ kinh, ra huyết âm đạo: thai ngoài tử 
cung 
• Huyết trắng: bệnh lý viêm nhiễm vùng 
chậu 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 84 
Triệu chứng toàn thân 
• Thiếu máu: xuất huyết nội 
• Sốt: nhiễm trùng 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 85 
Vàng da, phân nhạt màu 
• Tắc mật tại gan: viêm gan 
• Tắc mật sau gan: viêm đường mật 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 86 
Thời gian diễn tiến của cơn đau 
• Nhập viện ngay: thủng ổ loét dạ dày-tá 
tràng, viêm tuỵ cấp, xoắn tinh hoàn, xoắn 
ruột, u buồng trứng xoắn 
• Trong vòng vài giờ đầu: hội chứng 
Mittelsmertz 
• Trong vòng 6-12 giờ: viêm ruột thừa cấp 
• Trong vòng 6-24 giờ: viêm túi mật cấp, 
viêm đường mật cấp 
• Trong vòng 1 tuần: áp-xe gan 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 87 
Tư thế và các biện pháp giảm đau 
• Nằm yên, không dám cục cựa: viêm phúc 
mạc 
• “Cầu nguyện” (chổng mông): giun chui 
ống mật 
• “Cò súng” (nằm nghiêng, đùi và gối co): 
viêm đại tràng co thắt 
• Lăn lộn (không có tư thế giảm đau): cơn 
đau quặn thận 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 88 
Mức độ đau 
• Dữ dội: thủng ổ loét dạ dày-tá tràng, viêm 
tuỵ cấp 
• Vừa phải: cơn đau quặn mật, cơn đau 
quặn thận, viêm ruột thừa cấp, áp-xe gan 
5/4/2016 copyright 2006 www.brainybetty.com; All Rights Reserved. 89 
Hoàn cảnh xuất hiện cơn đau 
• Xuất hiện đột ngột: viêm tuỵ cấp, thủng ổ 
loét dạ dày-tá tràng, cơn đau quặn thận 
• Xuất hiện từ từ: viêm ruột thừa 
• Xuất hiện ngay sau bắt đầu ăn: loét dạ 
dày 
• Xuất hiện sau ăn khoảng 1 giờ: loét tá 
tràng 
• Xuất hiện 2-3 giờ sau ăn, đặc biệt các bữa 
ăn nhiều mỡ, trứng: cơn đau quặn mật, 
viêm tuỵ cấp