Bài giảng Kinh tế vi mô - Chương 1: Các khái niệm cơ bản của kinh tế học vi mô

KINH TẾ VI MÔ 
Microeconomics 
(Prefix micro - meaning “small” + “economics”) 
5/13/2015 3:37 PM nguyenvanvuan@gmail.com 2 
Chƣơng 1: CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN CỦA 
KINH TẾ HỌC VI MÔ 
I. KINH TẾ HỌC LÀ GÌ? 
Kinh tế học là một môn khoa học nghiên cứu cách 
thức con người sử dụng nguồn tài nguyên có hạn 
để thỏa mãn nhu cầu vô hạn của mình. 
5/13/2015 3:37 PM nguyenvanvuan@gmail.com 3 
II. BA VẤN ĐỀ CƠ BẢN CỦA KINH TẾ HỌC 
Sản xuất ra hàng hóa, dịch vụ gì và sản xuất bao 
nhiêu? 
Sản xuất như thế nào? 
Sản xuất cho ai hay phân phối như thế nào? 
5/13/2015 3:37 PM nguyenvanvuan@gmail.com 4 
III. KINH TẾ HỌC VI MÔ VÀ KINH TẾ 
HỌC VĨ MÔ 
Kinh tế học vĩ mô nghiên cứu cách thức sử dụng 
nguồn tài nguyên ở phạm vi tổng thể như vùng, 
quốc gia hay phạm vi lớn hơn. 
Kinh tế học vi mô nghiên cứu hoạt động của các 
đơn vị kinh tế riêng lẻ, chẳng hạn hoạt động sản 
của một doanh nghiệp hay hoạt động tiêu dùng của 
một cá nhân. 
5/13/2015 3:37 PM nguyenvanvuan@gmail.com 5 
MỐI QUAN HỆ GIỮA VI VÀ VĨ MÔ 
Để hiểu rõ các hoạt động kinh tế ở phạm vi tổng 
thể ta cần phải nắm vững thái độ của các doanh 
nghiệp, người tiêu dùng, của công nhân, các nhà 
đầu tư, v.v. 
Ngược lại, hành vi của doanh nghiệp, của người 
tiêu dùng, v.v. bị chi phối bởi các chính sách kinh 
tế vĩ mô. 
5/13/2015 3:37 PM nguyenvanvuan@gmail.com 6 
IV. CÁC GIẢ THUYẾT CƠ BẢN CỦA MÔ HÌNH 
NGHIÊN CỨU KINH TẾ 
Giả thiết về các yếu tố khác không đổi 
Một điều quan trọng mà ta cần lưu ý là các nhà kinh tế 
không giả định là các yếu tố này không ảnh hưởng 
đến vấn đề nghiên cứu mà giả định là các nhân tố nói 
trên không thay đổi trong thời gian nghiên cứu. 
Giả thiết là những người đưa ra quyết định luôn 
nhằm tối ưu hóa một cái gì đó 
5/13/2015 3:37 PM nguyenvanvuan@gmail.com 7 
V. SỰ PHÂN BIỆT GIỮA THỰC 
CHỨNG VÀ CHUẨN TẮC 
Lý thuyết kinh tế thực chứng xem thế giới hiện 
thực là chủ thể cần nghiên cứu và cố gắng giải 
thích các hiện tượng kinh tế xảy ra trong thực tế. 
Lý thuyết kinh tế chuẩn tắc đưa ra các lập luận về 
việc những cái nên thực hiện. 
5/13/2015 3:37 PM nguyenvanvuan@gmail.com 8 
VI. KHÁI NIỆM BIÊN VÀ ĐẠO HÀM 
Không phải tổng lợi ích do hàng hoá mang lại 
quyết định giá trị của nó mà là lợi ích mang lại do 
đơn vị hàng hoá cuối cùng được tiêu dùng 
 -> “Biên” 
5/13/2015 3:37 PM nguyenvanvuan@gmail.com 9 
VII. HỆ THỐNG KINH TẾ 
Hệ thống kinh tế bao gồm những bộ phận tác động 
lẫn nhau trong vòng chu chuyển kinh tế. 
5/13/2015 3:37 PM nguyenvanvuan@gmail.com 10 
CÁC MÔ HÌNH KINH TẾ 
Kinh tế thị trường 
Kinh tế kế hoạch hóa tập trung 
Kinh tế hỗn hợp 
11 
VIII. ĐƢỜNG GIỚI HẠN KHẢ NĂNG 
SẢN XUẤT 
Đường giới hạn khả năng sản xuất (PPF) cho biết 
các kết hợp khác nhau của hai (hay nhiều loại hàng 
hóa) có thể được sản xuất từ một số lượng nhất 
định của nguồn tài nguyên (khan hiếm). 
Lương thực (Y) 
Vải (X) 
22 
24 
17 
25 
10 
17 9 30 
0 
D 
C 
B 
A 
E 
Đƣờng giới hạn khả năng sản xuất 
Hình 1.3. Đường giới hạn khả năng sản xuất 
5/13/2015 3:37 PM nguyenvanvuan@gmail.com 12 
Chi phí cơ hội 
Chi phí cơ hội (để sản xuất ra thêm một đơn vị sản 
phẩm X) là số đơn vị sản phẩm Y phải sản xuất 
bớt đi để sản xuất ra thêm một đơn vị sản phẩm X. 
5/13/2015 3:37 PM nguyenvanvuan@gmail.com 13 
SỰ DI CHUYỂN DỌC THEO PPF VÀ 
SỰ DỊCH CHUYỂN CỦA PPF 
Tiến bộ trong kĩ thuật SX vải 
5/13/2015 3:37 PM nguyenvanvuan@gmail.com 14 
CÂU HỎI THẢO LUẬN 
 1. Những nhận định nào dưới đây thuộc phạm vi nghiên cứu của kinh tế 
học vi mô và những nhận định nào thuộc phạm vi nghiên cứu của kinh tế 
học vĩ mô? 
 a. Đánh thuế cao vào mặt hàng rượu bia sẽ hạn chế số lượng bia được sản 
xuất. 
 b. Thất nghiệp trong lực lượng lao động đã tăng nhanh vào thập niên 2000. 
c. Thu nhập của người tiêu dùng tăng sẽ làm cho người tiêu dùng chi tiêu 
nhiều hơn. 
 d. Người công nhân nhận được lương cao hơn sẽ mua nhiều hàng xa xỉ 
hơn. 
e. Tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế năm nay cao hơn năm qua. 
f. Các doanh nghiệp sẽ đầu tư vào những ngành có tỷ suất lợi nhuận cao. 
5/13/2015 3:37 PM nguyenvanvuan@gmail.com 15 
CÂU HỎI THẢO LUẬN 
 2. Những nhận định sau đây mang tính thực chứng hay chuẩn tắc: 
 a. Giá dầu lửa những năm 2000 đã tăng gấp đôi so với những năm 90. 
 b. Những người có thu nhập cao hơn sẽ được phân phối nhiều hàng hoá 
hơn. 
 c. Vào đầu những năm 90, tỷ lệ thất nghiệp ở nước ta tăng đột biến. 
 d. Hút thuốc không có ích đối với xã hội và không nên khuyến khích. 
 e. Chính phủ cần áp dụng những chính sách kinh tế để giảm tình trạng thất 
nghiệp. 
 f. Để cải thiện mức sống của người nghèo, chính phủ cần tăng trợ cấp đối 
với họ. 
5/13/2015 3:37 PM nguyenvanvuan@gmail.com 16 
BÀI TẬP 
 1. Một bộ lạc sống trên một hòn đảo nhiệt đới gồm có 5 
người. Thời gian của họ dành để thu hoạch dừa và nhặt trứng 
rùa. Một người có thể thu được 20 quả dừa hay là 10 quả 
trứng một ngày. Năng suất của mỗi người không phụ thuộc 
vào số lượng người làm việc trong ngành. 
 a. Hãy vẽ đường giới hạn khả năng sản xuất đối với dừa và 
trứng. 
 b. Giả sử có một sáng chế ra một kỹ thuật trèo cây mới giúp 
công việc hái dừa dễ dàng hơn nên mỗi người có thể hái được 
28 quả một ngày. Hãy vẽ đường giới hạn khả năng sản xuất 
mới. 
 c. Hãy giải thích tại sao hình dạng của đường giới hạn khả 
năng sản xuất trong câu b) khác với trong câu a). 
5/13/2015 3:37 PM nguyenvanvuan@gmail.com 17 
MỘT SỐ THUẬT NGỮ 
Thuật ngữ Nguyên tiếng Anh 
Các yếu tố khác không đổi Ceteris paribus 
Kinh tế học thực chứng Positive economics 
Kinh tế học chuẩn tắc Normative economics 
Kinh tế vi mô Microeconomics 
Kinh tế vĩ mô Macroeconomics 
Kinh tế thị trường Market economy 
Kinh tế kế hoạch hóa tập trung Command economy 
Kinh tế hỗn hợp Mixed economy 
Đường giới hạn khả năng sản xuất (PPF) Production possibility frontier