Bài giảng Linh kiện điện tử - Chương 6: Linh kiện chỉnh lưu có điều khiển

Chương 6:Linh kiện chỉnh lưu có điều khiểnCấu tạo, nguyên lý hoạt động, các đặc tính và ứng dụng của:SCR (Silicon Controlled Rectifier; Thysistor)TRIACDIACDiode 4 lớpĐiốt 4 lớp (điốt Shockley)Cấu tạo:Điốt 4 lớp gồm có 4 lớp bán dẫn p-n-p-n xen kẽ nhau, hai đầu của 4 lớp bán dẫn được nối với hai chân Anode (A) và Kathode (K)Có thể coi điốt 4 lớp tương đương với hai transistor khác loại mắc song song với nhauĐiốt 4 lớp (điốt Shockley)Nguyên lý hoạt động: Điốt 4 lớp chỉ hoạt động với điện áp UAK>0, khi đó nó như một công tắc điện tử điều khiển bằng điện ápKhi UAK0Nếu để hở cực G (IG=0) thì SCR hoạt động như điốt 4 lớp (nhưng có điện áp đỉnh khủy lớn hơn rất nhiều)Nếu UG>0→transistor tương đương loại npn (Q1) hoạt động→transistor tương đương loại pnp (Q2) hoạt động. Do IC2=IB1 và IB2=IC1 nên Q1 và Q2 nhanh chóng dẫn bão hòa→SCR dẫn, điện trở của nó giảm nhanh, sụt áp trên SCR giảm mạnh và dòng điện IA thì tăng mạnh: Miền dẫn thuậnSau khi SCR dẫn, không tác động UG>0 nữa thì SCR vẫn dẫn do Q1 và Q2 vẫn dẫn bão hòa→kích mởĐể ngắt SCR phải giảm dòng IA0, D4 dẫnỨng dụng của SCRMạch bảo vệ quá áp ở nguồn 1 chiềuUout tăng→ID1 tăng→Utrig tăng→D2 dẫn→nguồn AC chập, đứt cầu chìDiacCấu tạo: gồm 4 lớp bán dẫn p-n-p-n xen kẽ nhau và lấy ra hai cực Anode 1 (A1) và Anode 2 (A2)Diac có thể coi là 2 điốt 4 lớp mắc song song ngược chiều nhau, như vậy nó có thể dẫn điện cả hai chiềuTriacCấu tạo: Gồm có 4 lớp bán dẫn p-n-p-n xen kẽ nhau, trên các lớp bán dẫn lấy ra các cực Anode 1 (A1), Anode 2 (A2) và cực điều khiển G (Gate)Triac có thể coi là hai SCR mắc song song, ngược chiều nhau, nên nó có khả năng dẫn điện theo hai chiềuTriacTriacỨng dụng của TriacTriac dẫn điện cả hai chiều, nên nó được dùng để điều tiết công suất cho tải xoay chiềuĐóng ngắt dòng điện xoay chiều: Triac có thể đóng hay ngắt dòng xoay chiều tùy thuộc vào điện áp đưa đến cực G có liên tục hay không