Bài giảng Luật và chính sách công - Pháp luật và phát triển

1 
Pháp luật và phát triển 
MPP5-L3 
Tổng quan về các lý thuyết của luật học 
 Thuyết diễn giải quy phạm => biện luận 
 Thuyết đề xuất quy phạm 
 Thuyết quy nạp 
 Thuyết khái quát hóa, xây dựng chế định 
 Thuyết xây dựng các định nghĩa 
 Thuyết về các nguyên tắc của luật chuyên 
ngành 
12/11/2012 1 MPP5-L2 
2 
Chức năng của pháp luật 
 Các chức năng xã hội chung: 
Định chuẩn ứng xử, tạo ra thói quen 
Làm cho hành xử của người khác có thể dự 
báo trước được 
Xác lập nghĩa vụ và quyền của các cá thể 
Tạo nên giá trị, liên kết nhóm 
 Chức năng gắn với chính sách của nhà 
nước 
12/11/2012 2 MPP5-L2 
Nội dung thảo luận 
 Các lý thuyết nghiên cứu luật học 
 Mối quan hệ giữa pháp luật và kinh tế 
 Quan niệm của Marx 
 Quan niệm của Weber 
 Từ góc nhìn Kinh tế & Luật (Law and Economics) 
 WGI 1996-2012 
 Tương tác giữa pháp luật, chế độ pháp quyền và phát triển 
 Thảo luận Pistor & Wellons (1998): Vai trò của pháp luật và các thiết 
chế pháp lý trong sự phát triển của Châu Á 1960-1995 
 Tình huống: Pháp luật Trung Quốc và VN sau 2000 
3 
Nhìn nhận vĩ mô 
 Marx: 
 Nhà nước và pháp luật tương ứng với chế độ sở hữu về tư liệu 
sản xuất => pháp luật là thượng tầng phản ánh quan hệ sở hữu 
 Weber: 
 Nhà nước và pháp luật hiệu quả => làm cho can thiệp của nhà 
nước vào đời sống kinh tế trở nên dự báo trước được => hạn 
chế cai trị tùy tiện => bảo đảm tự do sở hữu, tự do khế ước và 
tiệm cận công lý => pháp luật là hạ tầng đảm bảo cho kinh tế 
phát triển 
Weber: Đặc trưng của “pháp luật hiệu quả” 
 Có tính khái quát cao 
 Có khả năng áp dụng chung cho toàn xã 
hội 
 Có hiệu lực bắt buộc phải tuân thủ đối với 
mọi chủ thể 
 Có hệ thống công chức chuyên nghiệp và 
quan liêu thừa hành 
4 
Du nhập pháp luật Phương Tây vào Châu Á (Đông Á) 
 1889 HP quân chủ lập hiến Nhật Bản => du nhập dân luật và thương luật 
Phương Tây 
 Ảnh hưởng của dân luật Nhật Bản tới Hàn Quốc và Đài Loan 
 Trung Quốc 1925 => BLDS 5 quyển 1931 
 Du nhập pháp luật ở Việt Nam thời thuộc Pháp (1883, 1931, 1936-39) 
 Tổng quan về hai hệ thống pháp luật dân sự và án lệ và ảnh hưởng của 
chúng ở Châu Á 
 Dân luật: Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan, Trung Quốc, VN, Indonexia 
 Án lệ: Hongkong, Singapore, Malaysia, Philippines, Ấn Độ 
 Thảo luận Pistor & Wellons (1998): Vai trò của pháp luật và các thiết chế 
pháp lý trong sự phát triển của Châu Á 1960-1995 
 Tình huống nghiên cứu thêm: Pháp luật Trung Quốc và VN sau 2000 
Nhìn nhận từ góc độ vi mô 
 Thuyết vị lợi và luật 
 Thuyết hiệu quả, cân bằng và luật 
 Ví dụ: Luật đình công, luật thuế 
 Thuyết về chi phí giao dịch và luật 
 Ví dụ: Luật công ty, Luật hợp đồng, Luật tài sản 
 Lý thuyết trò chơi và luật 
 Ví dụ: Giải quyết tranh chấp 
 Hàng hóa công và luật 
 Ví dụ: Luật Bảo vệ môi trường, Luật SHTT 
 Hiệu ứng mạng và luật 
 Ví dụ: Pháp luật liên quan đến thương hiệu, tiêu chuẩn, quy chuẩn 
 Thông tin bất cân xứng và luật 
 Ví dụ: Luật bảo hiểm, chứng khoán 
 Kinh tế học thể chế và luật 
 Ví dụ: thể chế cạnh tranh, chứng khoán, đăng ký thông tin 
5 
Vấn đề: Đo lường hiệu lực và chất lượng pháp luật phục vụ phát 
triển 
 Đo lường chất lượng văn bản pháp luật dựa trên quy phạm 
 cố gắng của OECD đo lường chất lượng văn bản (regulatory quality) 
 Các tiêu chí của Luật ban hành VBQPPL 2008 
 WGI 1996-2011 
 PCI (VCCI), PAPI 
 Đo lường qua khảo sát thể chế cạnh tranh/thay thế (nhìn nhận pháp luật 
như một thể chế xã hội 
 Luật pháp như một thể chế (xây dựng, vận hành, thay đổi) 
 Luôn cạnh tranh với các thể chế khác (phi chính thức, thể chế nước 
ngoài) 
 Điều tra của WB, UNDP => WB: Đánh giá môi trường kinh doanh hàng năm 
 WJP: 16 công cụ đo lường chất lương nền pháp quyền 
 www.worldjusticeproject.org => Tình hình Việt Nam 2010 
OECD: Các yêu cầu cho văn bản pháp luật tốt 
 Phục vụ các mục tiêu chính xác, rõ ràng đã ấn định trước; 
 Có cơ sở pháp luật, thực tiễn chắc chắn; 
 Mang lại lợi ích nhiều hơn là chi phí, có tính tới tác động 
phân bổ trên toàn xã hội, các yếu tố kinh tế, xã hội và môi 
trường; 
 Giảm thiểu chi phí và tác động lệch lạc tới thị trường; 
 Khuyến khích cạnh tranh, thông qua khuyến khích thị trường 
và các phương pháp tiếp cận dựa trên cơ sở mục tiêu đã 
định; 
 Rõ ràng, đơn giản, thiết thực đối với người sử dụng, 
 Phù hợp, tương thích với các chính sách, pháp luật khác; 
 Tương tích ở mức độ tối đa đối với các nguyên tắc về 
khuyến khích cạnh tranh, thương mại trong pháp luật quốc 
gia và các điều ước quốc tế 
12/11/2012 9 MPP5-L2 
6 
12/11/2012 10 MPP5-L2 
MPP5-L2 11 12/11/2012 
7 
MPP5-L2 12 12/11/2012 
MPP5-L2 13 12/11/2012