Bài giảng Môi trường và bảo vệ môi trường - Chương 1: Những vấn đề cơ bản về môi trường - Nguyễn Anh Tài

oâng ty hoaït ñoäng töø 1979, Dieän tích: 15 ha vôùi 375 caùn boä. Naêm 2007 Cty ñöôïc duyeät döï aùn môû roäng ñoùng taøu 50.000 taán. 	Nguyeân lieäu phuïc vuï cho saûn xuaát goàm: Toân, theùp hình, que haøn, sôn, gas, O2, CO2, daàu (DO, FO), caùt, bi theùp vaø ñieän naêng.Nguoàn nöôùc:+ Nöôùc sinh hoaït: Mua cuûa Cty Thuûy noâng.+ Nöôùc veä sinh coâng nghieäp: Bôm töø soâng Baïch Ñaèng. Coâng ty phaùt sinh chaát thaûi nguy haïi nhöng khoâng coù soå ñaêng kyù. Cuï theå chaát thaûi goàm: Nöôùc thaûi 45m3/ngaøy thaûi ra ngay taïi caàu caûng, 3m3 chaát thaûi raén (caùt, gæ saét, buïi sôn)/ ngaøy, 5m3/ngaøy chaát thaûi nguy haïi (gieû daàu, caën daàu thaûi). Trong quaù trình hoaït ñoäng coâng ty ñaõ thueâ cty veä sinh ñoâ thò thaønh phoá xöû lyù raùc thaûi do coâng ty thaûi ra töø hoaït ñoäng saûn xuaát. Tình huống 2 (tiếp): Vi phaïm Next- Không đăng ký cam kết bảo vệ môi trường.- Thuộc đối tượng phải lập hồ sơ đăng ký có phát sinh chất thải nguy hại (giẻ nhiễm dầu mỡ, cặn và dầu mỡ thải) nhưng không đăng ký chủ nguồn chất thải nguy hại.- Xả nước thải vượt tiêu chuẩn môi trường VN- Không có giấy phép xả nước thải vào nguồn nước theo quy định của luật tài nguyên.xöû lyùNext- Lập biên bản vi phạm hành chính, chuyển chánh thanh tra sở tài nguyên và MT HP, đề nghị phạt 3 hành vi vi phạm hành chính:+ Không đăngký cam kết bảo vệ MT tại khoản 3 Đ8 (đối với xưởng sản xuất khí công nghiệp đang hoạt động).+ Xả nước thải vượt tiêu chuẩn cho phép từ 0,2 đến dưới 0,5 lần với lượng thải nhỏ hơn 50m3/ngày đêm theo quy định tại K4Điều 10.+ Quản lý chất thải không đúng quy định về BVMT theo quy định tại K3 Điều 15 NĐ81/2006-CP ngày 9/8/2006 về quy định xử phạt VPHC trong lĩnh vực BVMT.2. Nguyên tắc phát triển bền vữngNguyên tắc tôn trọng và quan tâm đến cuộc sống cộng đồng.Nguyên tắc cải thiện chất lượng cuộc sống của con người.Nguyên tắc bảo vệ sức sống và tính đa dạng của trái đất.Nguyên tắc quản lý những nguồn tài nguyên thiên nhiên không tái tạo được.Nguyên tắc tôn trọng khả năng chịu đựng của trái đất.Nguyên tắc thay đổi tập tục và những thói quen cá nhân.Nguyên tắc để cho các cộng đồng tự quản lý môi trường của họ.Nguyên tắc tạo ra một khuôn mẫu quốc gia thống nhất, thuận lợi cho việc phát triển và bảo vệ.Nguyên tắc xây dựng một khối liên minh toàn cầu.IV. AN NINH MÔI TRƯỜNG kh¸i niÖm ANMTKh¸i niÖm ANMT xuÊt hiÖn lÇn ®Çu n¨m 1953, trong nh÷ng tranh luËn vÒ mèi liªn quan gi÷a biÕn ®æi m«i tr­êng víi an ninh.1977: CIA thiÕt lËp mét Trung t©m M«i tr­êng ®Ó nghiªn cøu mèi liªn hÖ gi÷a M«i tr­êng vµ An ninh.1977: XuÊt ph¸t tõ nh÷ng thiÖt h¹i M«i tr­êng do Mü r¶i chÊt diÖt cá trong chiÕn tranh ViÖt Nam, xuÊt hiÖn V¨n b¶n bæ sung I cho HiÖp nghÞ Gi¬nev¬ 1949 vÒ “B¶o vÖ c¸c N¹n nh©n chiÕn tranh vò trang Quèc tÕ”, ph¶n ¸nh mèi quan t©m cña Quèc tÕ ®Õn sù xuèng cÊp m«i tr­êng nghiªm träng ë ViÖt Nam do chiÕn tranh.1977: HiÖp ­íc quèc tÕ hËu chiÕn ViÖt Nam thø 2 “Ng¨n chÆn viÖc sö dông c¸c kü thuËt lµm thay ®æi m«i tr­êng v× môc tiªu qu©n sù hay v× bÊt cø môc tiªu thï ®Þch nµo kh¸c” (hiÖp ®Þnh ENMOD).1989: Westing cho r»ng: An ninh bao gåm 2 bé phËn kh¨ng khÝt víi nhau: An ninh ChÝnh trÞ (gåm c¸c yÕu tè qu©n sù, kinh tÕ, con ng­êi) vµ An ninh M«i tr­êng.Gorbachew (nguyªn Tæng thèng Liªn x« cò): An ninh sinh th¸i ph¶i ®­îc ®­a lªn hµng ®Çu (ph¸t biÓu sau th¶m ho¹ h¹t nh©n 1986 ë Trenob­n).1990: Christopher W. (Cùu Ngo¹i tr­ëng Mü): C¸c vÊn ®Ò vÒ tµi nguyªn thiªn nhiªn th­êng cã ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn møc ®é æn ®Þnh kinh tÕ vµ chÝnh trÞ cña mçi quèc gia.Host J. (Cùu Bé tr­ëng Quèc phßng Na Uy): M«i tr­êng xuèng cÊp cã thÓ coi lµ mét phÇn cña xung ®ét vò trang v× nã lµm c¸c cuéc xung ®ét thªm nghiªm träng h¬n, hoÆc më réng quy m« cña c¸c cuéc xung ®ét ®ã.kh¸i niÖm ANMTANMT lµ kh¸i niÖm An ninh toµn diÖn, cho r»ng chÊt l­îng m«i tr­êng vµ vèn tµi nguyªn kh«ng thÓ t¸ch rêi víi An ninh truyÒn thèng (an ninh chÝnh trÞ); m«i tr­êng xuèng cÊp vµ tµi nguyªn c¹n kiÖt ch¾c ch¾n dÉn ®Õn nhiÒu m©u thuÉn gay g¾t trong ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi vµ quan hÖ quèc tÕ, ®e do¹ phóc lîi vµ an ninh truyÒn thèng cña vïng l·nh thæ, quèc gia, khu vùc, thËm chÝ toµn cÇu.ANMTANCTM« h×nh hÖ thèng cña ANMTkh¸i niÖm ANMT§Þnh nghÜa ANMT:ANMT lµ tr¹ng th¸i AN toµn diÖn, bao gåm AN truyÒn thèng (= AN chÝnh trÞ) trªn c¬ së hÖ tµi nguyªn – m«i tr­êng ®­îc b¶o vÖ vµ sö dông bÒn v÷ng.Chó ý:LiÖu cã thÓ ®¶m b¶o AN chÝnh trÞ nÕu m«i tr­êng bÞ xuèng cÊp vµ tµi nguyªn c¹n kiÖt kh«ng ?Nh÷ng qu¸ tr×nh huû ho¹i (hoÆc lîi dông) c¸c yÕu tè tµi nguyªn – m«i tr­êng nµo ch¾c ch¾n dÉn ®Õn suy gi¶m AN chÝnh trÞ ?T­¬ng t¸c gi÷a c¸c yÕu tè M«i tr­êng, Tµi nguyªn, Kinh tÕ, ChÝnh trÞ, X· héi, con ng­êi quyÕt ®Þnh tÝnh chÊt cña an ninh nh­ thÕ nµo ?kh¸i niÖm ANMTNh÷ng nguyªn nh©n x· héi cña ANMTNhËn thøc ch­a ®ñ møc vÒ MT.Qu¶n lý nhµ n­íc vÒ MT thiÕu hiÖu qu¶ (yÕu kÐm vµ chÝnh s¸ch, n¨ng lùc vµ tr¸ch nhiÖm hµnh ph¸p, yÕu kÐm vÒ thÞ tr­êng...).Quan ®iÓm ph¸t triÓn kinh tÕ cùc ®oan.Quan ®iÓm m«i tr­êng cùc ®oan.Quan ®iÓm t­íc ®o¹t sinh th¸i.M«i tr­êng lµ vò khÝ cña chiÕn tranh sinh th¸i.V. KIỂM SOÁT Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG  1. Khái niệm chungÔ nhiễm môi trường:WHO: ” ¤ nhiÔm m«i tr­êng lµ sù ®­a vµo m«i tr­êng c¸c chÊt thải hoÆc năng l­îng ®Õn møc g©y ảnh h­ëng tiªu cùc ®Õn ®êi sèng sinh vËt, søc khoÎ con ng­êi hoÆc lµm suy giảm chÊt l­îng m«i tr­êng”.Theo Luật Bảo vệ môi trường 1993 “ONMT là sự làm thay đổi tính chất của môi trường, vi phạm tiêu chuẩn môi trường” Luật BVMT 2005 “ONMT là sự biến đổi của các thành phần môi trường gây ảnh hưởng xấu đến con người, sinh vật và không phù hợp với tiêu chuẩn môi trường”.1. Khái niệm chungTác nhân gây ô nhiễm môi trường:- Chất thải rắn, lỏng, khí; đặc biệt là các chất thải nguy hại từ sản xuất, dịch vụ hoặc sinh hoạt (bao gồm cả những sản phẩm tiêu dùng bị loại bỏ như pin, acquy, sản phẩm điện tử, chất dẻo) không được xử lý đúng cách. + Ngoài ra, ô nhiễm còn xẩy ra do các sự cố trong quá trình sản xuất (cháy nổ gây rò rỉ hoá chất), kinh doanh (tràn dầu, hóa chất); do tạo thành các chất không mong muốn trong các quá trình sản xuất: hexachlorobenzene, dioxin/furan ... 1. Khái niệm chungÔ nhiễm môi trường xảy ra như thế nào?Các thành phần hóa học trong chất thải khi đi vào môi trường tương tác với nhau và với các thành phần môi trường làm biến đổi các thành phần môi trường gây ảnh hưởng xấu đến con người và sinh vật; tích tụ trong bùn, đất và sinh vật dẫn đến gia tăng ô nhiễm Tùy loại tác nhân gây ô nhiễm mà chúng sẽ làm ô nhiễm đất, nước, không khí hay tất cả các thành phần này, ô nhiễm tức thời hay lâu dài, ô nhiễm cục bộ hay lan truyền đi xa, tích tụ trong chuỗi thức ăn ảnh hưởng đến sức khoẻ 1. Khái niệm chung ThÕ nµo lµ kiÓm so¸t « nhiÔm:Theo ®Þnh nghÜa th«ng th­êng, tõ “kiÓm so¸t” cã 3 nghÜa kh¸c nhau nh­ sau : - KiÓm tra, xem xÐt ®Ó ph¸t hiÖn vµ ngăn ngõa những gì tr¸i víi qui ®Þnh, - ĐiÒu khiÓn mét hÖ thèng, mét thiÕt bÞ nµo ®ã- ĐÆt trong ph¹m vi quyÒn hµnh/ trong tầm khèng chÕ cña mình. 	Nh­ vËy kiÓm so¸t « nhiÔm không chỉ là kiểm tra, mà lµ tæng hîp c¸c ho¹t ®éng về luật ph¸p, chính sách vµ c«ng nghệ nh»m ngăn ngừa không cho ô nhiễm xảy ra, khống chế và/hoặc xử lý ô nhiễm đến một định chuẩn cần thiết.1.Khái niệm chung (3)KiÓm so¸t « nhiÔm cã thÓ chia lµm hai phÇn : Ngăn ngõa « nhiÔm hay cßn gäi lµ kiÓm so¸t « nhiÔm ®Çu vµo vµ Xử lý « nhiÔm hay cßn gäi lµ kiÓm so¸t « nhiÔm ®Çu ra. Ngăn ngõa « nhiÔm nghÜa lµ tìm cách lµm giảm lượng chất thải hoÆc giảm lượng chÊt « nhiÔm trong c¸c chÊt thải thải vµo m«i tr­êng. Cßn xử lý « nhiÔm cã nghÜa lµ thu gom, t¸i chế các chất thải hoặc loại bỏ c¸c chÊt g©y « nhiÔm khỏi chất thải. Chi phÝ cho viÖc lµm giảm thiÓu c¸c chÊt thải bao giê còng rÎ vµ dÔ h¬n viÖc thu gom vµ xö lý c¸c chÊt thải nµy.2. Néi dung cña kiÓm so¸t « nhiÔm	- KiÓm so¸t « nhiÔm lµ khèng chÕ ®­îc « nhiÔm, ®Æt vÊn ®Ò « nhiÔm thuéc quyÒn chi phèi cña mình bao gåm viÖc ngăn ngõa ®Ó m«i tr­êng kh«ng bÞ « nhiÔm vµ nÕu cã « nhiÔm xảy ra thì phải cã c¸c biÖn ph¸p lµm s¹ch vµ phôc håi l¹i phÇn thiÖt h¹i cña m«i tr­êng do « nhiÔm g©y nªn. Cã thÓ chia c¸c lÜnh vùc ®Ó viÖc kiÓm so¸t « nhiÔm ®¹t kÕt qña nh­: kiÓm so¸t « nhiÔm n­íc, kiÓm so¸t « nhiÔm kh«ng khÝ, kiÓm so¸t « nhiÔm ®Êt, kiÓm so¸t chÊt thải ®Æc biÖt lµ c¸c chÊt thải nguy h¹i...	- KiÓm so¸t « nhiÔm lµ mét lÜnh vùc quan träng nhÊt trong c«ng t¸c quản lý m«i tr­êng.Các công cụ trợ giúp cho KSON- Công cụ pháp lý: T¹o ra c¸c qui ®Þnh, mµ dùa vµo ®ã kiÓm so¸t « nhiÔm sÏ cã c¸c hµnh ®éng thÝch hîp ®Ó ®¹t ®­îc môc ®Ých m×nh ®­a ra.§ã lµ LuËt BVMT vµ c¸c v¨n b¶n d­íi luËt, c¸c tiªu chuÈn m«i tr­êng, tiêu chuẩn hệ thống QLMT, các hướng dẫn kỹ thuật “Tiªu chuÈn m«i tr­êng lµ giíi h¹n cho phÐp cña c¸c th«ng sè vÒ chÊt l­îng m«i tr­êng xung quanh, vÒ hµm l­îng cña chÊt g©y « nhiÔm trong chÊt th¶i ®­îc c¬ quan nhµ n­íc cã thÈm quyÒn quy ®Þnh lµm c¨n cø ®Ó qu¶n lý vµ b¶o vÖ m«i tr­êng”.	- §o ®¹c vµ Quan tr¾c m«i tr­êng:“Quan tr¾c m«i tr­êng lµ qu¸ tr×nh theo dâi cã hÖ thèng vÒ m«i tr­êng, c¸c yÕu tè t¸c ®éng lªn m«i tr­êng nh»m cung cÊp th«ng tin phôc vô ®¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng, diÔn biÕn chÊt l­îng m«i tr­êng vµ c¸c t¸c ®éng xÊu ®èi víi m«i tr­êng”§o ®¹c/ lÊy mÉu ph©n tÝch c¸c th«ng sè m«i tr­êng vµ quan tr¾c m«i tr­êng gióp cho viÖc ph¸t hiÖn vµ dù b¸o c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn sù thay ®æi chÊt l­îng m«i tr­êng ®Ó cã c¸c biÖn ph¸p kiÓm so¸t « nhiÔm phï hîp.	- C«ng cô vÒ c«ng nghÖ:Cã 2 lo¹i c«ng nghÖ gióp cho c«ng t¸c KSON- C«ng nghÖ s¶n xuÊt: ViÖc ¸p dông c¸c c«ng nghÖ tiªn tiÕn, c«ng nghÖ s¹ch sÏ dÉn ®Õn gi¶m tiªu tèn nguyªn vËt liÖu vµ n¨ng l­îng, do ®ã gi¶m thiÓu chÊt th¶i vµ h¹n chÕ c¸c kh¶ n¨ng g©y « nhiÔm (biÖn ph¸p h÷u hiÖu cña viÖc ng¨n ngõa « nhiÔm).- C«ng nghÖ m«i tr­êng: §­a ra c¸c gi¶i ph¸p kü thuËt ®Ó xö lý chÊt th¶i ®¹t tiªu chuÈn m«i tr­êng. - C«ng cô kinh tÕ KhuyÕn khÝch ¸p dông c«ng nghÖ s¹ch, khuyÕn khÝch t¸i chÕ chÊt th¶i b»ng c¸c biÖn ph¸p kinh tÕBuéc ng­êi g©y ra « nhiÔm ph¶i bá tiÒn ®Ó xö lý « nhiÔm hoÆc ph¶i tr¶ tiÒn cho viÖc th¶i chÊt th¶i ra m«i tr­êngXö ph¹t c¸c vi ph¹mCác nguồn gây ô nhiễmCó 2 loại nguồn gây ô nhiễm: - Nguån cè ®Þnh (point source): lµ c¸c nguån g©y « nhiÔm cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc vÞ trÝ, kÝch th­íc, b¶n chÊt, l­u l­îng phát th¶i c¸c t¸c nh©n g©y « nhiÔm. C¸c nguån cố định chñ yÕu lµ các cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ- Nguån kh«ng cè ®Þnh (non-point source): lµ c¸c nguån g©y « nhiÔm kh«ng cã ®iÓm cè ®Þnh, kh«ng x¸c ®Þnh ®­îc vÞ trÝ, b¶n chÊt, l­u l­îng c¸c t¸c nh©n g©y « nhiÔm: ô nhiễm do giao thông, ô nhiễm xuyên biên giới, mưa axit 3. Những hoạt động KSON hiện nay KSON các nguồn cố định (cơ sở SXKD): + Kiểm tra giám sát các hoạt động sản xuất sau khi đã thẩm định Báo cáo ĐTM + Quản lý chất thải, đặc biệt là chất thải nguy hạiKSON các nguồn không cố định (ô nhiễm do giao thông)Căn cứ pháp lý cho việc thực hiện kiểm tra công tác bảo vệ môi trường sau thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trườngBộ Khoa học, Công nghệ và Môi trường (trước đây) đã ban hành Thông tư 276/TT-MTg ngày 06 tháng 3 năm 1997 hướng dẫn về kiểm soát ô nhiễm đối với các cơ sở sản xuất, kinh doanh sau khi có Quyết định phê chuẩn báo cáo ĐTM, nhưng ngày 03 tháng 02 năm 2000 Thủ tướng Chính phủ đã ra Quyết định số 19/2000/QĐ-TTg về việc bãi bỏ giấy phép trái với quy định của Luật Doanh nghiệp, trong đó có Giấy xác nhận kiểm soát ô nhiễm, kể từ đó công tác kiểm soát ô nhiễm thực hiện chưa có hiệu quả. Căn cứ pháp lý cho việc thực hiện kiểm tra công tác bảo vệ môi trường sau thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trườngĐiều 49 Luật Bảo vệ môi trường, qui định cụ thể việc xử lý các cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ gây ô nhiễm môi trường.Điều 126 của Luật Bảo vệ môi trường,qui định trách nhiệm thực hiện kiểm tra, thanh tra về bảo vệ môi trườngĐiều 121 Luật BVMT quy định Bộ QP, Bộ CA có trách nhiệm huy đông lực lượng ứng phó, khắc phục sự cố môi trường; chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra, thanh tra công tác BVMT trong lực lượng vũ trang thuộc thẩm quyền quản lýCăn cứ pháp lý cho việc thực hiện kiểm tra công tác bảo vệ môi trường sau thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trườngĐiều 14 trong Nghị định số 80/2006/NĐ-CP ngày 09 tháng 8 năm 2006 của Chính phủ về việc quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật BVMT đã quy định trách nhiệm của Chủ dự án thực hiện các cam kết trong Báo cáo ĐTM đã được phê duyệt. Tại Điều 15 trong Nghị định số 80/2006/NĐ-CP ngày 09 tháng 8 năm 2006 của Chính phủ về việc quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật BVMT đã quy định trách nhiệm của cơ quan nhà nước sau khi phê duyệt Báo cáo ĐTM. Căn cứ pháp lý cho việc thực hiện kiểm tra công tác bảo vệ môi trường sau thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trườngNghị định số 61/1998/NĐ-CP ngày 15 tháng 8 năm 1998 về công tác thanh tra, kiểm tra đối với các doanh nghiệp. Nghị định số 81/2006/NĐ-CP ngày 09 tháng 8 năm 2006 của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường.Quy định về kiểm tra xác nhận đã thực hiện cam kết trong Báo cáo ĐTMThông tư số 08/2006/TT-BTNMT ngày 08 tháng 9 năm 2006 của Bộ Tài nguyên và Môi trường hướng dẫn về đánh giá môi trường chiến lược, đánh giá tác động môi trường và cam kết bảo vệ môi trườngMẫu báo cáo về việc hoàn thành các nội dung của báo cáo và yêu cầu của Quyết định phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường (Phụ lục 18 theo Thông tư số 08/2006/TT-BTNMT ngày 08 tháng 9 năm 2006)Quy định về kiểm tra xác nhận đã thực hiện cam kết trong Báo cáo ĐTMMẫu văn bản đề nghị xác nhận về việc đã thực hiện các nội dung của báo cáo và yêu cầu của Quyết định phê duyệt báo cáo ĐTM (Phụ lục 19, theo Thông tư số 08/2006/TT-BTNMT ngày 08 tháng 9 năm 2006).Mẫu Quyết định thành lập đoàn kiểm tra việc thực hiện các nội dung của báo cáo và yêu cầu của Quyết định phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường (Phụ lục 20, Thông tư số 08/2006/TT-BTNMT ngày 08 tháng 9 năm 2006)Quy định về kiểm tra xác nhận đã thực hiện cam kết trong Báo cáo ĐTMMẫu biên bản kiêm tra để xác nhận việc thực hiện các nội dung của báo cáo và yêu cầu của Quyết địh phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường (Phụ lục 21, Thông tư số 08/2006/TT-BTNMT ngày 08 tháng 9 năm 2006).Mẫu giấy xác nhận việc thực hiện các nội dung của báo cáo và yêu cầu của Quyết định phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường. (Phụ lục 22, Thông tư số 08/2006/TT-BTNMT ngày 08 tháng 9 năm 2006).Kiểm tra giám sát các hoạt động sau khi đã thẩm định Báo cáo ĐTMCác cam kết của chủ cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ:Xây dựng và vận hành các công trình xử lý chất thải bảo đảm đạt TCMTThực hiện chương trình giám sát môi trường định kỳCó phương án và phương tiện sẵn sàng để ứng phó sự cố(Điều 37 Luật BVMT 2005)Kiểm tra giám sát các hoạt động sau khi đã thẩm định Báo cáo ĐTM Nội dung: - Kiểm tra và xác nhận việc đã xây dựng và vận hành các công trình xử lý chất thải bảo đảm đạt TCMT, để dự án được phép đi vào hoạt động - Thường xuyên kiểm tra việc thực hiện tất cả các cam kết trên, nhất là hiệu quả hoạt động của các công trình xử lý chất thải, trong các đợt kiểm tra có thể đo đạc, lấy mẫu phân tích các thông số môi trường để giám định lại các báo cáo giám sát định kỳ của cơ sở. Kiểm tra giám sát các hoạt động sau khi đã thẩm định Báo cáo ĐTM (3)Thực trạng công tác kiểm tra, giám sát và những khó khăn, bất cập	- Công tác ĐTM theo quy định của Luật BVMT đã dần dần đi vào nề nếp, nhưng công tác kiểm tra, giám sát các hoạt động BVMT sau thẩm định báo cáo ĐTM vẫn còn rất yếu cả ở Trung ương và Địa phương. Hầu hết các dự án, cơ sở sau khi đã được thẩm định báo cáo ĐTM đã không thực hiện hoặc thực hiện không đúng các nội dung trong báo cáo ĐTM được phê duyệt, dẫn đến ONMT kéo dài.	- Cục BVMT và hầu hết các Sở TN&MT địa phương chưa có đủ nhân lực, cơ sở vật chất, trang thiết bị,... phục vụ công tác kiểm tra, giám sát sau thẩm định báo cáo ĐTM, công tác thanh tra, kiểm tra hàng năm chưa đủ mạnh, dẫn đến buông lỏng quản lý	- Doanh nghiệp chưa có ý thức tự giác thực hiện pháp luật, không đầu tư cho xử lý môi trường hoặc đầu tư theo hình thức đối phó.	- Khung pháp lý cho việc thực hiện công tác này vẫn còn thiếu và chưa đủ mạnh để buộc các doanh nghiệp phải thực thi công tác bảo vệ môi trường.	VI. Đa dạng sinh học1. ThÕ giíi tån t¹i trong sù ®a d¹ng1.1. §a d¹ng sinh häc gåm nh÷ng néi dung g× ?§a d¹ng loµi§a d¹ng gen§a d¹ng hÖ sinh th¸i§a d¹ng sö dông (C«ng ­íc B¶o vÖ §DSH bæ sung)Lµm l­¬ng thùc, thùc phÈmLµm d­îc phÈmLµm nguyªn liÖu cho s¶n xuÊtLµm chÊt ®èt (nhiªn liÖu) (?) [1]1. ThÕ giíi tån t¹i trong sù ®a d¹ng1.2. B¶n chÊt cña ®a d¹ng sinh häcLµ c¸c h×nh thøc bÉy gi÷ vµ sö dông n¨ng l­îng kh¸c nhau cña thÕ giíi sèng. XÐt cho cïng, n¨ng l­îng lµ cèt lâi cña sù sèng:N¨ng l­îng mÆt trêi, mÆt tr¨ngN¨ng l­îng sinh – ho¸N¨ng l­îng ®Þa nhiÖtGåm c¸c h×nh thøc: tù d­ìng, céng sinh, ký sinh, tró Èn, vËt d÷ - con måië x· héi loµi ng­êi, vÊn ®Ò chiÕm d÷ vµ sö dông n¨ng l­îng cßn thÓ hiÖn ë tÝch luü tµi s¶n, t«n vinh lao ®éng, sù giµu cã (VD: h·y quan s¸t sù ®a d¹ng kiÕm sèng ë mét ®o¹n phè).1. ThÕ giíi tån t¹i trong sù ®a d¹ng1.3. T¹i sao ph¶i b¶o vÖ §a d¹ng sinh häc§Ó ®¶m b¶o c©n b»ng sinh th¸i  ®¶m b¶o an ninh sinh th¸i  ®¶m b¶o an ninh m«i tr­êng:§DSH duy tr× c¸c dÞch vô sinh th¸i quan träng§DSH ®¶m b¶o cho søc khoÎ cña con ng­êi§DSH lµ nguån n¨ng suÊt vµ tÝnh bÒn v÷ng n«ng/ng­/l©m nghiÖp, vµ nãi chung lµ tÝnh bÒn v÷ng cña nÒn kinh tÕ.§DSH lµ c¬ së æn ®Þnh chÝnh trÞ – x· héi§DSH lµm giµu chÊt l­îng cuéc sèng2. Ho¹t ®éng b¶o tån ®ang gÆp nhiÒu trë ng¹i§èi t­îng b¶o tån tiÕp tôc bÞ x©m h¹i vµ suy tho¸i. 7 lý do chÝnh thøc lµ:Do mét bé phËn d©n c­ nghÌo ®ãi ? (< 2 % vô ph¸ rõng)Do mét bé phËn d©n c­ muèn lµm giµu bÊt chÝnh ?Do lùc l­îng qu¶n lý KBT ch­a ®ñ n¨ng lùc ?Do ®Çu t­ cña nhµ n­íc ch­a ®ñ møc ?Do chÝnh s¸ch yÕu kÐm ?Do nhËn thøc cña céng ®ång ch­a cao ?Do quy ho¹ch kÐm ?Cho dï 7 lý do trªn ®­îc ®¸p øng, th× vÉn cßn nh÷ng lý do kh¸c s©u s¾c h¬n.3. Cßn nh÷ng lý do g× ? 7 lý do kh«ng chÝnh thøc3.1. Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i c¸c Khu BTTN cña IUCN lµ thiÕu tÝnh nh©n v¨n (Khu BTTN, VQG, Khu BT c¶nh quan) v× kh«ng chÊp nhËn sù cã mÆt cña ng­êi ®Þa ph­¬ng. Hä bÞ di ra ngoµi ph¹m vi KBT.3.2. “Khu Dù tr÷ sinh quyÓn” cña UNESCO cã tÝnh nh©n v¨n h¬n v× thõa nhËn sù cã mÆt cña ng­êi ®Þa ph­¬ng. Nh­ng ®ã chØ lµ céng ®ång n«ng nghiÖp truyÒn thèng, n¨ng suÊt thÊp vµ th­a thít.3.3. Lèi sèng tiªu thô trong nÒn KTTT cæ vò cho sù tiªu dïng, tÝch luü cña c¶i – x· héi kh«ng chØ tho¶ m·n “c¸i cÇn” mµ cßn tho¶ m·n “c¸i muèn” n÷a.3. Cßn nh÷ng lý do g× ? 7 lý do kh«ng chÝnh thøc3.4. ¶nh h­ëng cña gi¸o dôc truyÒn thèng n«ng nghiÖp: phÇn lín loµi ®éng vËt ¨n thÞt ®Òu bÞ coi lµ “®éc ¸c”: hæ b¸o, tr¨n, r¾n, qu¹, sãi, c¸o ChØ nh÷ng ®éng vËt ¨n cá, nh÷ng ®éng vËt nu«i míi ®­îc coi lµ tèt lµnh !3.5. T­ duy “nhÞ nguyªn” trong nghiªn cøu khoa häc vµ qu¶n lý: t¸ch “nhµ qu¶n lý”, “nhµ nghiªn cøu” ra khái “ ®èi t­îng nghiªn cøu”, “®èi t­îng qu¶n lý”.M« h×nh sai lÇm:Thùc ra “nhµ qu¶n lý” cã hoµn toµn ®èi lËp víi “®èi t­îng qu¶n lý” kh«ng ?Nhµ qu¶n lýPh­¬ng ph¸p§èi t­îng qu¶n lýMôc tiªu qu¶n lý3. Cßn nh÷ng lý do g× ? 7 lý do kh«ng chÝnh thøc3.5. C¸c vÝ dô cÇn ph©n tÝch vÒ tÝnh “phi nhÞ nguyªn”Chïa d¬i ë Sãc Tr¨ngC¸c v­ên Cß ë LËp Th¹ch, Ba V×, KiÕn An,“BiÕt nghe con t«m nã thë” – Ninh ThuËn“Con ngao rÊt hay dçi” – NghÜa H­ng, Nam §Þnh“ Nh÷ng bµ mÑ 4 ch©n”M« h×nh ®óng “Nhµ qu¶n lý lµ mét bé phËn vµ thèng nhÊt víi ®èi t­îng qu¶n lý” (NhÊt nguyªn luËn)Nhµ qu¶n lýPh­¬ng ph¸p§èi t­îng qu¶n lýMôc tiªu qu¶n lý3. Cßn nh÷ng lý do g× ? 7 lý do kh«ng chÝnh thøc3.6. T­ duy ph©n tÝch chia nhá ®èi t­îng ®Ó ph©n tÝch, nghiªn cøu  nhµ khoa häc lµ “thÇy bãi xem voi hiÖn ®¹i”	 ThÕ giíi thèng nhÊt vµ hoµn h¶o d­íi c¸i nh×n cña con ng­êi trë nªn bÞ chia c¾t, trë nªn manh món, trë nªn mÐo mã, trë nªn m©u thuÉn vµ xung ®ét.3.7. Cßn ch­a ®¸nh gi¸ ®óng c¸c gi¸ trÞ phi thÞ tr­êng cña c¸c khu BTTN: §ã lµ c¸c gi¸ trÞ khã hoÆc kh«ng thÓ tÝnh thµnh tiÒn.3.8. Bảo vệ ĐDSH không chỉ là kiểm soát sự mất đi mà còn kiểm soát sự thêm vào (SVLXN)4. CSMT và bảo vệ ĐDSHKiểm soát buôn bán sinh vật hoang dãPhòng chống phá rừng và các hệ sinh thái biểnKiểm soát nhập khẩu giống sinh vậtChống khủng bố sinh thái