Bài giảng môn học Đường lối Cách mạng Việt Nam - Chương III: Đường lối kháng chiến chống thực dân pháp và đế quốc mỹ xâm lược (1945 -1975)

CHƯƠNG III
ĐƯỜNG LỐI KHÁNG CHIẾN 
CHỐNG THỰC DÂN PHÁP 
VÀ ĐẾ QUỐC MỸ XÂM LƯỢC 
(1945 -1975)
I. ĐƯỜNG LỐI KHÁNG CHIẾN
CHỐNG THỰC DÂN PHÁP
XÂM LƯỢC (1945 – 1954)
1.Chủ trương xây dựng và
bảo vệ chính quyền cách
mạng (1945 – 1946)
a. Hoàn cảnh nước ta sau
Cách mạng Tháng Tám
Thuận lợi
Quốc tế Trong nước
Hệ 
thống 
XHCN
PTCM
giải
phóng
dân 
tộc
PT
dân 
chủ
và
hòa
bình
Chính
quyền
dân
chủ
nhân
dân
Lực
lượng
vũ
trang
nhân
dân
Nhân
dân
làm
chủ
Lòng
tin
Khó khăn
Nạn
đói
Cảnh thê thảm từ nạn đói Ất Dậu 1945
Phải ăn 
chuột để 
duy trì 
sự sống
Những mồ chôn tập thể - thảm cảnh của 
nạn đói Ất Dậu
Khó khăn
Nạn
đói
Nạn
dốt
Cảnh uống rượu được in ngay trên bì thư
Uống 
rượu 
và 
hút 
thuốc 
phiện
Khó khăn
Nạn
đói
Nạn
dốt
Giặc
ngoại
xâm
VT 16
10 vạn quân 
Tưởng + bè lũ 
tay sai
1 vạn quân 
Anh ở phía 
Nam
Pháp quay trở
lại miền nam
6 
vạn 
quân 
Nhật 
chưa 
được 
giải 
giáp
Khó khăn
Nạn
đói
Nạn
dốt
Kinh
nghiệm
quản
lý
Giặc
ngoại
xâm
Ngoại
giao
=> Vận mệnh của
dân tộc ta như
“ngàn cân treo sợi
tóc”, Tổ quốc lâm
nguy.
b. Chủ trương “kháng chiến 
kiến quốc” của Đảng
Chỉ thị “kháng chiến kiến quốc “ (25/11/1945)
Nội dung chỉ thị 
“kháng chiến kiến quốc”
Về
Chỉ
Đạo
Chiến
Lược
Về
Xác
Định
Kẻ
thù
Về
Phương
Hướng
Nhiệm
Vụ
+ Về chỉ đạo chiến lược: Giữ
vững độc lập dân tộc.
+ Xác định kẻ thù: Kẻ thù chính
là thực dân Pháp xâm lược.
+ Phương hướng, nhiệm vụ:
Củng cố chính quyền, chống thực
dân Pháp xâm lược, bài trừ nội
phản, cải thiện đời sống nhân
dân.
* Ý nghĩa chỉ thị
•Xác định đúng kẻ thù
chính
•Chỉ ra những vấn đề cơ
bản về chiến lược, sách
lược của cách mạng
•Đề ra những nhiệm vụ,
giải pháp về vấn đề đối
nội, đối ngoại
c. Kết quả, ý nghĩa và bài 
học kinh nghiệm
* Kết quả:
người dân bỏ phiếu bầu cử 
Quốc hội khóa I, thực hiện 
quyền làm chủ của mình
Phiên họp đầu tiên 
của Quốc hội khóa 
I (2/3/1946)
- Về chính trị:
- Về chính trị
Hiến pháp năm 1946 – Hiến pháp 
đầu tiên của nước VNDCCH
chính phủ VNDCCH do Hồ Chí Minh làm chủ 
tịch ra mắt quốc dân (3/11/1946)
- Về chính trị
Hũ 
gạo 
tiết 
kiệm 
cứu 
đói
- Về kinh tế, văn hóa
TĂNG 
GIA 
SẢN 
XUẤT
- Về kinh tế, văn hóa
- Về kinh tế, văn hóa
Phát hành giấy bạc “Cụ Hồ”Phát hành giấy bạc “Cụ Hồ”
* Ý nghĩa
- Bảo vệ nền độc lập của đất
nước, giữ vững chính quyền
cách mạng
- Xây dựng những nền móng
đầu tiên, cơ bản cho một chế
độ mới – chế độ VNDCCH
- Chuẩn bị được những điều
kiện cần thiết cho cuộc
kháng chiến toàn quốc sau
đó
* Nguyên nhân thắng lợi
Đánh
Giá
Đúng
Tình
Hình
Đề
Ra 
Chủ
Trương
Đúng
Đắn
Xây
Dựng
Và
Phát
Huy
Khối
Đại
Đoàn
Kết
Toàn
dân
Lợi
Dụng
Mâu
Thuẫn
Trong
Hàng
Ngũ
Kẻ
thù
2. Đường lối kháng chiến
chống thực dân Pháp xâm
lược và xây dựng chế độ dân
chủ nhân dân (1946 - 1954)
a. Hoàn cảnh lịch sử
PHÁP TĂNG CƯỜNG KHIÊU KHÍCH 
VÀ LẤN CHIẾM
Pháp gây chiến ở Hà Nội
17 - 12 - 1946
Pháp tấn công Hải Phòng 20 - 11 - 1946
Đảng 
Phát
Động
Toàn
Quốc
Kháng
Chiến
Hội nghị Ban Thường vụ 
Trung ương Đảng 
(19/12/1946)
* Thuận lợi:
- Ta chiến đấu để bảo vệ độc
lập tự do – chính nghĩa
- Ta đã có sự chuẩn bị cần
thiết về mọi mặt cho kháng
chiến lâu dài
- Pháp đang gặp nhiều khó
khăn cả về chính trị, kinh tế,
quân sự
* Khó khăn:
- Tương quan lực lượng ta yếu
hơn địch
- Ta bị bao vây bốn phía, chưa
được nước nào công nhận,
giúp đỡ
- Pháp có vũ khí tối tân, đã
chiếm đóng được ở Lào và
Campuchia, có quân đội đứng
chân trong các thành phố lớn
ở miền Bắc
b. Nội dung
đường lối
kháng chiến
Nội
Dung
Đường
Lối
Mục đích
Tính chất
Phương châm
Triển vọng
Toàn dân
Toàn diện
Trường kỳ
Tự lực cánh sinh
Chính trị
Quân sự
Kinh tế
Văn hóa
Ngoại giao
Đại hội II của Đảng
11-19/2/1951 
Vinh Quang - Chiêm Hóa - Tuyên Quang
Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Báo cáo chính trị 
tại Đại hội II
► Thành lập Đảng
riêng ở VN. Lấy tên là
Đảng lao động VN
► Đảng tuyên bố ra 
công khai
► Thông qua chính 
cương của Đảng lao 
động VN
Trường Chinh – Tổng Bí 
thư của Đảng
Chính cương của 
Đảng Lao động Việt Nam
Đại hội II của Đảng
Nội dung
Chính 
cương Động
Lực
CM
Nhiệm
Vụ
CM
Triển
Vọng
CM
Tính chất
Xã hội
Lãnh
Đạo, 
Mục
tiêu
Con
Đường
Lên
CNXH
Quan
Hệ
Quốc
Tế
Chính
Sách
Của
Đảng
Đặc
Điểm
CM
Đối 
tượng
CM
3. Kết quả, ý nghĩa lịch sử,
nguyên nhân thắng lợi và
bài học kinh nghiệm
a.Kết quả và ý nghĩa lịch sử
* Kết quả:
- Về chính trị:
- Đảng ra hoạt động công khai => 
được kiện toàn, tăng cường lãnh 
đạo kháng chiến
- Bộ máy chính quyền được củng cố
- Mặt trận Liên Việt được thành lập
- Khối đại đoàn kết toàn dân phát 
triển
- Chính sách ruộng đất được triển 
khai, từng bước được thực hiện hiệu 
quả
- Về quân sự:
Lực lượng chủ lực phát triển
- Về quân sự:
CD Việt Bắc 1947
CD Biên Giới 1950
CD Điện Biên Phủ 7/5/1954
- Về ngoại giao: 
Ngày 20/7/1954 Hiệp nghị Giơnevơ về chấm dứt chiến tranh được ký kết
* Ý nghĩa lịch sử:
Đối với Việt Nam Đối với thế giới
Đánh thắng 
đế quốc lớn
Giải phóng
Miền Bắc
CNTD cũ
Sụp đổ
Cổ vũ phong
Trào CMTG
* Nguyên nhân thắng lợi:
ĐCS VỮNG MẠNH CHÍNH QUYỀN NHÂN DÂN
LỰC LƯỢNG VŨ TRANG ĐOÀN KẾT TOÀN DÂN ĐOÀN KẾT QUỐC TẾ
II. ĐƯỜNG LỐI KHÁNG 
CHIẾN CHỐNG MỸ CỨU 
NƯỚC, THỐNG NHẤT TỔ 
QUỐC (1954-1975)
1. Đường lối trong giai đoạn 
1954-1964
a. Bối cảnh lịch sử của cách 
mạng Việt Nam sau tháng 7-
1954
Thuận
Lợi
Hệ thống XHCN lớn mạnh
Phong trào giải phóng dân tộc
phát triển
Phong trào hòa bình, dân chủ
lên cao
Miền Bắc hoàn toàn 
giải phóng
Thống nhất ý chí 
từ Bắc -> Nam
Khó
khăn
Thế và lực của Mỹ
CNXH ><CNTB
Liên Xô ><Trung Quốc
Đất nước chia 2 miền
Một Đảng lãnh đạo 2 cuộc cách mạng ở 
2 miền với 2 chế độ chính trị khác nhau
MIỀN BẮC TIẾN 
LÊN CNXH
MIỀN NAM TIẾP 
CUỘC CÁCH MẠNG 
DTDCND CHỐNG ĐẾ 
QUỐC MỸ XÂM LƯỢC
ĐẠI HỘI ĐẢNG TOÀN QUỐC LẦN THỨ III 09/1960
b. Nội dung 
đường lối
Nội dung 
đường lốiCon đường
thống nhất
đất nước
Triển
vọng
CM
Vtrò, Nvụ
mỗi miền
Nhiệm vụ
chung
Mục tiêu
chiến
lược
Nhiệm vụ
chiến 
lược
MQH của
CM 2
miền
2. Đường lối trong giai đoạn 
1965 - 1975
a. Hoàn cảnh lịch 
sử
-Mỹ đưa quân 
chư hầu vào 
miền Nam
- Đưa quân phá 
hoại miền bắc
* Thuận lợi
- Cách mạng thế giới đang ở
thế tiến công
- Miền Bắc: hoàn thành vượt
mức kế hoạch 5 năm lần I;
tích cực chi viện cho miền
Nam
- Miền Nam: giành thắng lợi lớn
trong chiến lược “chiến tranh
đặc biệt” của Mỹ
* Khó khăn:
- Mâu thuẫn Xô – Trung
- Tương quan lực lượng bất 
lợi cho ta
b. Nội dung 
đường lối
NỘI 
DUNG
ĐƯỜNG
LỐI
KHẨU HIỆU VÀ 
MỤC TIÊU CHIẾN LƯỢC
PHƯƠNG CHÂM
CHỈ ĐẠO CHIẾN LƯỢC
TƯ TƯỞNG CHỈ ĐẠO
ĐỐI VỚI MIỀN NAM
TƯ TƯỞNG CHỈ ĐẠO
ĐỐI VỚI MIỀN BẮC
NHIỆM VỤ VÀ MQHGIỮA 
CUỘC CHIẾN ĐẤU Ở 2 MIỀN
3. Kết quả, ý nghĩa lịch
sử, nguyên nhân thắng
lợi
* Kết quả
- Ở miền Bắc
- Chế độ XHCN bước đầu 
được hình thành
- Đánh thắng cuộc chiến 
tranh phá hoại của Mỹ
-Hoàn thành vai trò là căn cứ 
địa cách mạng của cả nước và 
là hậu phương lớn của 
miền Nam
Đoàn xe chi viện
cho miền Nam
Thanh niên miền Bắc 
lên tàu vào Nam
ở miền Nam
CT ĐƠN PHƯƠNG
1954 -1960
CT ĐẶC BIỆT
1961 -1965
CT CỤC BỘ
1965 -1968
VN HÓA CT
1969 -1975
ĐẠI THẮNG MÙA 
XUÂN 1975
* Ý nghĩa lịch sử:
Kết thúc chiến tranh Thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ
HOÀN THÀNH 
CÁCH MẠNG DTDCND
TIẾN LÊN
CNXH
+Tăng thêm thế và lực cho cách 
mạng Việt Nam
+ Để lại niềm tự hào và những bài 
học kinh nghiệm sâu sắc
+ Nâng cao uy tín của Đảng và dân 
tộc Việt Nam trên trường quốc tế
* NGUYÊN NHÂN THẮNG LỢI
- SỰ LÃNH ĐẠO ĐÚNG 
ĐẮN CỦA ĐẢNG
- TINH THẦN CHIẾN ĐẤU
- HẬU PHƯƠNG MIỀN BẮC - TÌNH ĐOÀN KẾT, HỮU NGHỊ