Bài giảng môn học Tư tưởng Hồ Chí Minh - Chương IV: Tư tưởng Hồ Chí Minh về Đảng Cộng sản Việt Nam

 Chương IV 
 TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐẢNG 
CỘNG SẢN VIỆT NAM 
 - có vị trí quan trọng trong hệ thống tư tưởng Hồ Chí 
Minh: 
 + Trên con đưòng cứu nước, B tìm thấy CNMLN, 
vận dụng vào điều kiện cụ thể, đã xây dựng đường 
lối cách mạng đúng đắn. 
 + Chuẩn bị công phu về công tác tư tưởng, chính trị 
và tổ chức cho sự ra đời của Đảng tiền phong vì Sự 
lãnh đạo của ĐCS Việt nam trở thành vấn đề then 
chốt, quyết định mọi thắng lợi của cách mạng Việt 
nam. 
 + Qua quá trình giác ngộ của Bác, các tổ chức 
cộng sản đã ra đời - tiền thân ĐCSVN 
 + Bác có vai trò đặc biệt quan trọng đối với Đảng ta: 
là ngưòi sáng lập, chỉ đạo , là lãnh tụ của Đảng 
I. QUAN NIỆM CỦA HỒ CHÍ MINH VỀ VAI TRÒ VÀ 
BẢN CHẤT CỦA ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM 
 1. Về sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam 
 - Quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lênin: Đảng cộng sản là 
nhân tố chủ quan đặc biệt của GCCN trong tiến trình thực 
hiện sứ mệnh lịch sử 
 - Kinh nghiệm cách mạng thế giới: thắng lợi của cách mạng 
tháng 10 dẫn đến việc thành lập các đảng cộng sản trên thế 
giới 
 - Kinh nghiệm của cách mạng Việt Nam: Khi chưa có đảng 
cách mạng rơi vào tình trạng khủng hoảng đường lối cứu 
nước, từ 1924 khi CNMLN truyền vào Vn, làm cho cách 
mạng Việt nam phát triển từ đtkt tiến lên đtct 
 Quy luật hình thành Đảng cộng sản Việt nam 
 - Khái quát sự hình thành Đảng Cộng sản Việt Nam : “Chủ 
nghĩa Mác - Lênin kết hợp với phong trào công nhân và 
phong trào yêu nước đã dẫn tới việc thành lập Đảng cộng 
sản Đông Dương vào đầu năm 1930”. (Trong bài 30 năm 
hoạt động của Đảng - 1960) 
 - Thực tiễn cách mạng Việt nam đã chứng tỏ: Công nhân 
Việt nam tuy số lượng ít nhưng có tinh thần cách mạng 
triệt để, “gan góc nhất”, có tổ chức, có kỷ luậtdễ dàng 
tiếp thu CNMLN giác ngộ vai trò lịch sử và có khả năng 
lãnh đạo cách mạng Việt nam: “ Việc thành lập đảng là 
một bước ngoặt vô cùng quan trọng trong lịch sử cách 
mạng Việt nam ta. Nó chứng tỏ rằng giai cấp vô sản ta đã 
trưởng thành và đủ sức lãnh đạo cách mạng ” 
- chủ nghĩa Mác - Lênin có thể kết hợp với phong trào 
yêu nước vì: 
 + PTYN có vị trí vai trò to lớn trong quá trình phát triển 
của dân tộc. “ CNDT là động lực lớn” 
 + PTCN và PTYN có mục tiêu chung: giải phóng dân 
tộc, xây dựng nền dân chủ mới. 
 + Nông dân và trí thức có liên hệ gắn bó với GCCN với 
sự thống nhất lợi ích cơ bản 
 “ Sự tàn bạo của chủ nghĩa đế quốc đã chuẩn bị sẵn đất 
rồi. Chủ nghĩa xã hội chỉ còn phải làm cái việc là gieo 
hạt giống cho công cuộc giải phóng nữa mà thôi” 
 2. Vai trò của Đảng Cộng sản Việt Nam 
 Đảng ra đời là để tổ chức, tập hợp quần chúng trong 
nước , liên hệ với các nước bạn tiến hành cách mạng vì: 
- Cách mạng là sự nghiệp của quần chúng, nhưng quần 
chúng không tự tổ chức được. 
 “Cách mạng là cuộc đấu tranh rất gian khổ. Lực lượng kẻ 
địch rất mạnh. Muốn thắng lợi thì quần chúng phải tổ 
chức rất chặt chẽ; chí khí phải kiên quyết. Vì vậy phải có 
Đảng để tổ chức và giáo dục nhân dân thành một đội 
quân thật mạnh” “ cách mạng thắng lợi rồi quần chúng 
vẫn cần có đảng lãnh đạo” 
 “ Lực lượng của giai cấp công nhân và nhân dân lao động 
là rất to lớn, là vô cùng vô tận. Nhưng lực lượng ấy cần có 
đảng lãnh đạo mới chăc thắng” ( t9 - 290) 
 Đề ra đường lối chiến lược, sách lược đúng đắn cho cách 
mạng 
 “ Cách mệnh trước hết phải có gì? Trước hết phải có 
đảng,  thuyền mới chạy” (Đuờng cách mệnh - 1927) 
 “ Những cuộc đấu tranh “ tự phát” của nhân dân thường 
không có mục đích rõ ràng, kế hoạch đầy đủ, tổ chức chắc 
chắn. Vì vậy, mà lực lượng rời rạc, nơi này lên thì nơi 
khác xẹp. Kết quả là thất bại. Muốn thắng lợi thì cách 
mạng phải có một Đảng ( cộng sản) lãnh đạo” 
3. Bản chất của Đảng cộng sản Việt Nam 
 Bản chất của đảng được xác định bởi lợi ích mà đảng đại 
biểu 
 Về bản chất của Đảng Cộng sản Việt Nam, Bác Hồ viết. 
 “Chính vì vậy Đảng Lao động Việt Nam là Đảng của 
giai cấp công nhân và nhân dân lao động nên nó phải là 
Đảng của dân tộc Việt Nam” ( HCM toàn tập, t6, tr175). 
 “Đảng lao động là tổ chức cao nhất của giai cấp cần lao và 
đại biểu cho lợi ích của cả dân tộc”. Điều này định hướng 
cho việc xây dựng đảng gắn bó máu thịt với nhân dân 
 + Đảng Cộng sản Việt Nam là đảng của giai cấp công 
nhân vì: 
 * Lập trường quan điểm của công nhân: lập trường cộng 
sản chủ nghĩa 
 * Hệ tư tưởng của giai cấp công nhân: CNMLN 
 * Mục tiêu lý tưởng của giai cấp công nhân: giải phóng 
dân tộc, giải phóng giai cấp 
 + Đảng của dân tộc vì: 
 * Đảng đấu tranh cho độc lập dân tộc, cho hạnh phúc 
của nhân dân, cho sự phát triển cường thịnh của Tổ quốc 
 * Có sự thống nhất giữa lợi ích của giai cấp công nhân 
với lợi ích của nhân dân lao động, của cả dân tộc. 
 * Đảng luôn là đại biểu trung thành cho lợi ích của giai 
cấp , của dân tộc “Đảng phụng sự Tổ quốc, phụng sự nhân 
dân, đảng không có lợi ích gì ngoài lợi ích của giai cấp, của 
dân tộc” 
 4. Quan điểm của Hồ Chí Minh về Đảng cầm quyền 
 a) Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo nhân dân giành chính 
quyền, trở thành Đảng cầm quyền 
 - Khi lãnh đạo nhân dân đấu tranh giành chính quyền, 
Đảng CSVN hoạt động bí mật, bị TDP đặt ngoài vòng pháp 
luật 
 - Giành được chính quyền, lập nên Nhà nước Việt Nam 
dân chủ cộng hòa, Đảng CSVN trở thành Đảng cầm quyền, 
“nắm chính quyền trong cả nước” 
 - Trở thành Đảng cầm quyền, mục tiêu lý tưởng của 
Đảng không thay đổi nhưng sự lãnh đạo của Đảng có thêm 
điều kiện mới, phương thức mới, đảng phải “tận tâm”, “tận 
lực” phụng sự và trung thành với lợi ích của dân tộc 
 b) Quan điểm của Hồ Chí Minh về Đảng cầm quyền 
 * Đảng cầm quyền vừa là người lãnh đạo, vừa là đầy tớ 
trung thành của nhân dân: “Đảng ta là một đội ngũ tiên tiến 
nhất và tổ chức chặt chẽ nhất của giai cấp công nhân, là 
người lãnh đạo của GCCN và NDLĐ” 
 - Người lãnh đạo 
 + Lãnh đạo chính quyền: bằng đường lối, công tác tổ chức 
cán bộ, bằng kiểm tra. 
 + Lãnh đạo nhân dân: bằng tuyên truyền, vận động tổ chức 
nhân dân khi đó cán bộ đảng viên của đảng vừa là lãnh đạo 
vừa là đầy tớ trung thành của nhân dân 
 - Đảng viên đi trước, làng nước theo sau; đảng viên phải là 
người “ lo trước thiên hạ, vui sau thiên hạ” 
 “Đảng ta là một đảng cầm quyền, mỗi đảng viên và cán bộ 
phải thật sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần 
kiệm liêm chính, chí công vô tư. Phải gìn giữ Đảng ta thật 
trong sạch, phải xứng đáng là người lãnh đạo là người đầy 
tớ thật trung thành của nhân dân” 
 - Đảng lãnh đạo, dân là chủ: “Bao nhiêu lợi ích đều vì dân, 
bao nhiêu quyền hạn đều là của dân. Công cuộc đổi mới, 
xây dựng là trách nhiệm của dânquyền hành và lực lượng 
đều ở nơi dân 
 - Tăng cường mối quan hệ giữa đảng với dân: tin vào dân, 
lắng nghe ý kiến của dân, học hỏi quần chúng nhưng ko 
theo đuôi quần chúng 
 II. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ XÂY 
DỰNG ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM 
TRONG SẠCH, VỮNG MẠNH 
 1. Xây dựng Đảng – quy luật tồn tại và phát 
triển của Đảng 
 Thường xuyên tự xây dựng sẽ làm cho Đảng trong 
sạch, vững mạnh 
 “ Các cơ quan, các đảng viên mỗi ngày phải thiết 
thực tự kiểm điểm và kiểm điểm dồng chí mình. 
Hễ thấy khuyết điểm phải kiên quyết tự sửa chữa 
và giúp đồng chí mình sửa chữa. Phải như thế, 
đảng mới chóng phát triển, công việc mới chóng 
thành công”( sửa đổi lối làm việc - 1947 
- Xây dựng và chỉnh đốn đảng là công việc thường xuyên 
để mỗi cán bộ đảng viên tự rèn luyện, giáo dục và tu 
dưỡng tốt hơn, hoàn thành những nhiệm vụ mà nhân dân 
giao phó, giữ được phẩm chất đạo đức tiêu biểu: 
 “ nếu mỗi cán bộ, đảng viên làm việc đúng hơn, khéo 
hơn, thì thành tích của Đảng còn to tát hơn nữa” 
“ Việc cần làm trước tiên là chỉnh đốn lại đảng, làm cho 
mỗi đảng viên, mỗi đoàn viên, mỗi chi bộ đều ra sức làm 
tròn nhiệm vụ đảng giao phó cho mình, toàn tâm, toàn ý 
phục vụ nhân dân. Làm được như vậy, thì dù công việc 
to lớn mấy, khó khăn mấy chúng ta cũng nhất định thắng 
lợi” 
 ( Di chúc – năm 1968) 
 - Xây dựng chỉnh đốn Đảng làm cho cán bộ đảng viên 
hiểu đúng, hiểu rõ và làm tốt đường lối của đảng, giúp cán 
bộ đảng viên nhìn lại mình, phát huy mặt tốt, loại bỏ mặt 
xấunâng cao năng lực lãnh đạo góp phần thực hiện 
thắng lợi sự nghiệp cách mạng vẻ vang 
 “Đảng viên và cán bộ cũng là người. Ai cũng có tính tốt và 
tính xấu. Song đã hiểu biết, đã tình nguyện vào một Đảng 
vì dân, vì nước, đã là một người cách mạng thì phải cố 
gắng phát triển những tính tốt và sửa bỏ những tính xấu. 
Vì tính xấu của một người thường chỉ có hại cho người đó; 
còn tính xấu của một đảng viên, một cán bộ, sẽ có hại đến 
Đảng, có hại đến nhân dân ” 
 “Một dân tộc, một đảng và mỗi con người ngày 
hôm qua là vĩ đại có sức hấp dẫn lớn, không nhất 
định hôm nay và ngày mai vẫn được mọi người 
yêu mến và ca ngợi, nếu lòng dạ không trong 
sáng, nữa nếu xa vào chủ nghĩa cá nhân” 
 Vì vậy phải luôn tự kiểm điểm, hoàn thiện đạo 
đức ngưòi cách mạngHCM còn nhắc nhở phải 
thường xuyên tự tu dưỡng rèn luyện và Người 
còn thấy 2 mặt của quyền lực: một mặt tạo ra sức 
mạnh to lớn để hoàn thành nhiệm vụ, mặt khác là 
điều kiện dẫn đến tha hoá, biến chất 
 2. Nội dung công tác xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam 
 a) Xây dựng Đảng về tư tưởng, lý luận 
 - Lý luận và vai trò của lý luận: 
 Quan điểm của Lênin “ Không có lý luận cách mệnh thì 
không có cách mệnh vận độngchỉ có theo lý luận cách 
mệnh tiền phong, đảng cách mệnh mới làm nổi trách nhiệm 
cách mệnh tiền phong ” 
 HCM: “Đảng muốn vững thì phải có chủ nghĩa làm cốt, 
trong đảng ai cũng phải hiểu, ai cũng phải theo chủ nghĩa 
ấy. Đảng không có chủ nghĩa cũng như người không có trí 
khôn, tàu không có bàn chỉ nam” 
 (Đường kách mệnh - 1927) 
 Theo Bác CNMLN “là lực lượng tư tưởng hùng mạnh chỉ 
đạo đảng chúng tôi, làm cho đảng chúng tôi có thể trở thành 
hình thức tổ chức cao nhất của quần chúng lao động, hiện 
thân của trí tuệ, danh dự và lương tâm của dân tộc chúng 
tôi” 
 - Giáo dục lý luận Mác - Lênin cho cán bộ, đảng viên phải 
luôn phù hợp với từng đối tượng 
 - Việc vận dụng chủ nghĩa mác – Lênin phải luôn phù hợp 
với hoàn cảnh 
 - Phải chú ý kế thừa, học tập những kinh nghiệm tốt của các 
đảng cộng sản khác, đồng thời phải tổng kết kinh nghiệm 
của mình để bổ sung chủ nghĩa Mác – Lênin 
 - không vận dụng một cách máy móc, chống những luận 
điểm xuyên tạc, xét lại chủ nghĩa Mác - Lênin 
 c) Xây dựng Đảng về tổ chức, bộ máy, công tác cán bộ 
 - Hệ thống tổ chức của Đảng: để gắn kết các thành viên 
trong một chỉnh thể, khi có tổ chức thật khoa học, vững 
chắc thì đảng sẽ trở nên “ rắn như thép, vững như đồng” 
 Lênin: “ Hãy cho tôi một tổ chức những người cách mạng, 
tôi sẽ lật ngược nước Nga lên” 
 - Hệ thống tổ chức của đảng phải chặt chẽ, có tính kỷ luật 
cao. đặc biệt Người coi trọng vai trò của chi bộ: chi bộ là 
cầu nối giữa Đảng với quần chúng nhân dân 
 Để đảm bảo xây dựng được tổ chức vững chắc thì HCM dựa 
trên những nguyên tắc xây dựng đảng kiểu mới của Lênin 
để đưa ra các nguyên tắc tổ chức, sinh hoạt đảng 
b) Xây dựng Đảng về chính trị 
 - Xây dựng đường lối chính trị, xây dựng và thực hiện 
nghị quyết, củng cố lập trường chính trị, nâng cao bản lĩnh 
chính trị 
 - Xây dựng đường lối cách mạng khoa học và đúng đắn ( 
dựa trên nền tảng của CNMLN), giáo dục đường lối, chính 
sách của Đảng 
 - Thông tin thời sự cho cán bộ, đảng viên thuờng xuyên để 
họ luôn kiên định lập trường, giữ vững bản lĩnh cách mạng 
- Các nguyên tắc tổ chức, sinh hoạt Đảng 
 + Tập trung dân chủ: Dân chủ để đi đến tập trung, tập trung 
trên cơ sở dân chủ, chứ không độc đoán, chuyên quyền. 
 Phải thống nhất về tư tưởng, tổ chức và hành động. Do đó 
thiểu số phục tùng đa số, cấp dưới phục tùng cấp trên, mọi 
đảng viên chấp hành vô điều kiện nghị quyết của đảng. 
 “ Khi mọi người đã phát biểu ý kiến, đã tìm thấy chân lý, 
lúc đó quyền tự do tư tưởng hoá ra quyền tự do phục tùng 
chân lý” 
 + Tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách: đây là nt lãnh đạo 
của đảng: “ Tập thể lãnh đạo là dân chủ. Cá nhân phụ trách 
là tập trung” 
 . Tập thể lãnh đạo: Một nguời dù tài giỏi đến mấy cũng 
không thấy hết mọi mặt của vấn đề, càng không thấy thể 
thấy hết mọi việc, hiểu rõ mọi chuyện. Nhiều người thì 
nhiều kiến thức, người thấy mặt này, người thấy mặt kia do 
đó hiểu được mọi mặt, mọi vấn đề 
 . Cá nhân phụ trách: giao cho cá nhân thì công việc mới 
chạy, tránh được thói dựa dẫm, người này ỷ vào người kia, 
cá nhân ỷ vào tập thể, giống như “ nhiều sãi không ai đóng 
cửa chùa” 
 + Tự phê bình và phê bình: làm cho mỗi người tốt hơn, tiến 
bộ hơn, tăng cường đoàn kết nội bộ... “ Muốn đoàn kết chặt 
chẽ trong đảng, ắt phải thống nhất tư tưởng, mở rộng dân 
chủ nội bộ, mở rộng tự phê bình và phê bình” 
 . Mỗi đảng viên trước hết phải tự thấy rõ mình,phát huy ưu 
điểm, khắc phục khuyết điểm cũng như soi gương rửa mặt 
hàng ngày, tự phê bình tốt mới phê bình tốt đuợc. 
 . Đảng cũng tự phê bình và phê bình: “ một đảng mà giấu 
giếm khuyết điểm của mình là một đảng hỏng. Một đảng có 
gan thừa nhận khuyết điểm của mình, vạch rõ những cái đó, 
vì đâu mà có khuyết điểm đó, xét rõ hoàn cảnh sinh ra 
khuyết điểm đó, rồi tìm kiếm mọi cách để sửa chữa khuyết 
điểm đó. Như thế là một Đảng tiến bộ, mạnh dạn, chắc 
chắn, chân chính” 
 . Khi phê bình phải thật trung thực, chân thành với bản thân 
và đồng chí của mình 
 + Kỷ luật nghiêm minh và tự giác: để tạo nên sức mạnh to 
lớn của đảng. Mọi cán bộ đảng viên không phân biệt lãnh 
đạo cao hay thấp, cán bộ lãnh đạo hay đảng viên đều bình 
đẳng trước kỷ luật đảng, kỷ luật đoàn thể và pháp luật nhà 
nước. 
 + Đoàn kết thống nhất trong đảng.: tạo thành một khối vững 
chắc, toàn đảng phải thống nhất ý chí và hành động, mọi 
đảng viên phải bảo vệ sự đoàn kết thống nhất của đảng: 
“Đoàn kết là một truyền thống cực kỳ quý báu của đảng và 
của dân ta. Các đồng chí từ Trung ương đến các chi bộ cần 
phải giữ gìn sự đoàn kết nhất trí của Đảng như giữ gìn con 
ngươi của mắt mình” ( Di chúc - 1969). Muốn vậy phải thực 
hiện mở rộng dân chủ, thuờng xuyên tự phê bình và phê 
bình, tu dưỡng đạo đức cá nhân 
 - Cán bộ, công tác cán bộ của Đảng: tuyển chọn cán bộ, 
đào tạo huấn luyện cán bộ, bồi dưỡng, tuyển dụng, sắp xếp, 
bố trí và có chính sách cán bộ tốt vì cán bộ là cái gốc của 
mọi công việc 
 “ cán bộ là cái dây chuyền trong bộ máy. Cái dây chuyền 
mà không tốt, không chạy thì động cơ dù có tốt toàn bộ 
máy cũng không chạy. Cán bộ là người đem chính sách 
của chính quyền, của đoàn thể thực hiện trong dân chúng. 
Cán bộ không tốt thì dù chính sách có hay, có tốt cũng 
không thực hiện được” 
 d. Xây dựng đảng về đạo đức. 
 Một đảng chân chính, cách mạng phải có đạo đức. Chính nó 
tạo nên uy tín và sức mạnh của Đảng: “ có đạo đức cách 
mạng trong sáng Đảng ta mới lãnh đạo nhân dân đấu tranh 
giải phóng dân tộc, làm cho tổ quốc giàu mạnh, đồng bào 
sung sướng. Đó là mục tiêu, lý tưởng của đảng và cũng là tư 
cách số một của Đảng cầm quyền” 
 - Tư cách và phẩm chất đạo đức của Đảng: cần, kiệm, liêm, 
chính, chí công vô tư. 
 - Phương pháp rèn luyện đạo đức: đấu tranh chống chủ 
nghĩa cá nhân – “ nó sẽ chờ dịp để phát triển, để che lấp đạo 
đức cách mạng, để ngăn trở ta một lòng một dạ đấu tranh 
cho sự nghiệp cách mạng” 
KẾT LUẬN 
 - Sáng tạo lý luận của Hồ Chí Minh. 
 + Về sự hình thành Đảng Cộng sản Việt Nam 
 + Về bản chất của Đảng Cộng sản Việt Nam 
 + Lý luận về Đảng Cộng sản Việt Nam cầm quyền 
 + Quan niệm xây dựng Đảng về đạo đức 
 - Ý nghĩa của việc học tập. 
 Thấy rõ vai trò lãnh đạo không thể thiếu được của Đảng 
trong cách mạng Việt Nam 
 Tin tưởng tuyệt đối vào sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng 
 Tham gia thực hiện đường lối, chính sách của Đảng; tham 
gia xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh về mọi mặt 
 Có phương hướng phấn đấu trở thành đảng viên Đảng Cộng 
sản Việt Nam.