Bài giảng Pháp luật đại cương - Chương 1: Những vấn đề chung về nhà nước

NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ NHÀ NƯỚCtoanvs@gmail.com2THUYẾT THẦN HỌCTRƯỚC TK XVI:Thượng đế sắp đặt trật tự xã hội, sáng tạo ra nhà nước để bảo vệ con người.Quyền lực nhà nước là của chúa trời, nhà nước là vĩnh cửutoanvs@gmail.com3THUYẾT GIA TRƯỞNGnhà nước là kết quả của sự phát triển gia đình – một hình thức tổ chức của cuộc sống con người.toanvs@gmail.com4THUYẾT KHẾ ƯỚC XÃ HỘITK 16: Nhà nước là kết quả của khế ước xã hội - CM dân chủ tư sản, phổ biến trong các nước tư sản.toanvs@gmail.com5Thuyết học Mác – Lênin:Nhà nước là kết quả khách quan của sự vận động xã hội, là kết quả của sự phân cơng lao động xã hội, kết quả của cuộc đấu tranh giai cấp. Cách mạng chủ nghĩa xã hộitoanvs@gmail.com6I. NGUỒN GỐC NHÀ NƯỚCCác quan điểm trước đây về nhà nước: Nhà Nước cĩ nguồn gốc từ một yếu tố nào đấy khơng phụ thuộc vào con người như thuyết thần học, Nhà Nước siêu trái đất . Nhà Nước là bất biến, cần phải phục tùng.toanvs@gmail.com7I. NGUỒN GỐC NHÀ NƯỚCNhà Nước chỉ được thành lập theo ý chí, nguyện vọng của con người như khế ước xã hội, bạo lực, tâm lý, khơng phụ thuộc vào hồn cảnh khách quan. Nhà Nước đã là của tất cả mọi cơng dân, do đĩ cũng cần phải triệt để phục tùng.toanvs@gmail.com8I. NGUỒN GỐC NHÀ NƯỚCQuan Điểm Duy Vật Biện Chứng Và Duy Vật Lịch Sử, Chủ Nghĩa Mác- Lênin chứng minh rằng NN khơng phải là một hiện tượng xã hội vĩnh cửu và bất biến.Nhà Nước xuất hiện và tồn tại khơng phụ thuộc vào ý chí của con người mà do nhu cầu khách quan của sự phát triển xã hội lồi người. toanvs@gmail.com9I. NGUỒN GỐC NHÀ NƯỚCNhà Nước được tổ chức, thiết lập theo ý chí của con người, để phục vụ chính ý muốn của con người và NN luơn luơn vận động, phát triển và sẽ tiêu vong khi những điều kiện khách quan cho sự tồn tại của chúng khơng cịn nữa. toanvs@gmail.com10II. ĐẶC TRƯNG CỦA NHÀ NƯỚC:Quyền lực cơng đặc biệt, tách rời ra khỏi xã hội, chỉ thuộc về giai cấp thống trịPhân chia dân cư theo lãnh thổ:Chủ quyền quốc gia:Ban hành pháp luật và buộc mọi thành viên thực hiện:Qui định các loại thuế và thu thuếtoanvs@gmail.com11III. BẢN CHẤT NHÀ NƯỚCtoanvs@gmail.com121.Bản chất Giai cấp“Nhà nước là sản phẩm và là biểu hiện của những mâu thuẫn giai cấp khơng thể điều hồ được”Nhà Nước chủ nơ, Nhà Nước phong kiến, Nhà Nước tư sản, Nhà Nước XHCN đều mang tính giai cấp sâu sắc và bảo vệ cho giai cấp cấp thống trị. toanvs@gmail.com13Nhà nước chăm lo cho sự phát triển của các tầng lớp trong xã hội.Nhà Nước khơng thể tồn tại nếu chỉ phục vụ lợi ích của giai cấp thống trị.2. Bản chất Xã hội:toanvs@gmail.com14Nhà nước: Một tổ chức đặc biệt của quyền lực chính trị thực hiện các chức năng quản lý đặc biệt nhằm duy trì trật tự xã hội, điều hịa mâu thuẫn giữa các giai cấp, thực hiện mục đích bảo vệ địa vị của giai cấp thống trị trong xã hội.toanvs@gmail.com15IV. CHỨC NĂNG NHÀ NƯỚC:Là những mặt hoạt động chủ yếu của nhà nước nhằm thực hiện những nhiệm vu, mục đích đặt ra. toanvs@gmail.com16toanvs@gmail.com17V. HÌNH THỨC, CHẾ ĐỘ CHÍNH TRỊ VÀ BỘ MÁY NHÀ NƯỚC:toanvs@gmail.com181. Hình thức nhà nước:Cách thức tổ chức quyền lực Nhà Nước và những phương pháp để thực hiện quyền lực Nhà Nước. Tức là phương thức chuyển ý chí giai cấp thống trị thành ý chí Nhà Nước.toanvs@gmail.com191.1 Hình thức chính thểCách thức hình thành và tổ chức quyền nhà nước.toanvs@gmail.com20toanvs@gmail.com21Quân chủ:Quyền lực tối cao của Nhà Nước tập trung tồn bộ (hay một phần) trong tay 1 cá nhân - khơng hạn chế về thời gianNguyên tắc thừa kế, truyền ngơi (khơng hình thành từ bầu cử)Quyền lực vơ hạntoanvs@gmail.com22Cộng hịa:Quyền lực tối cao của nhà nước nằm trong tay một tập thể. Người đứng đầu nhà nước được bầu ra trong một thời gian nhất địnhQuyền lực bị hạn chếtoanvs@gmail.com23toanvs@gmail.com24toanvs@gmail.com251.2 Hình thức cấu trúc Là cấu tạo của Nhà Nước dựa trên đơn vị hành chính- lãnh thổ và mối quan hệ giữa các bộ phận cấu thành (cơ quan Nhà Nước), giữa cơ quan trung ương với cơ quan địa phương.Hình thức cấu trúc Nhà Nước cịn gọi là cấu trúc hành chính Nhà Nước.toanvs@gmail.com26toanvs@gmail.com27Nhà nước đơn nhấtNhà Nước cĩ chủ quyền chung,Hệ thống cơ quan quyền lực và quản lý thống nhất từ trung ương đến địa phương.Cĩ lãnh thổ tồn vẹn, thống nhất, các bộ phận hợp thành Nhà Nước là các đơn vị hành chính- lãnh thổ khơng cĩ chủ quyền quốc gia riêng;Một hệ thống pháp luật. toanvs@gmail.com28Nhà nước liên bang:Hai hay nhiều nước thành viên hợp lại. Trong đĩ cĩ một số quốc gia hoặc lãnh thổ quốc gia riêng rẽ (cộng hồ, bang, lãnh địa) liên kết lại. Nhà Nước liên bang và Nhà Nước thành viên cũng cĩ các dấu hiệu của Nhà Nước. Hai hệ thống quyền lực và quản lý: một - liên bang và một - mỗi nước thành viên; 2 hệ thống pháp luật.toanvs@gmail.com292. Chế độ chính trịTổng thể các phương pháp, cách thức, phương tiện mà các cơ quan Nhà Nước sử dụng để thực hiện quyền lực Nhà Nước. Mức độ đảm bảo quyền dân chủ, tự do cá nhân trong xã hội - mối quan hệ giữa các cá nhân, các nhân và cơ quan Nhà Nước trong những vấn đề của Nhà Nước toanvs@gmail.com30toanvs@gmail.com31Nhà Nước Dân chủSự tham gia của nhân dân trong quản lý nhà nướcCơ quan quyền lực nhà nước được hình thành do bầu cửQuyền tự do cơ bản của nhân dân được nhà nước đảm bảo: nhân dân được tự do.toanvs@gmail.com32Nhà nước pháp quyền:Là nhà nước, ở đĩ pháp luật cĩ ý nghĩa tối thượng – tất cả mọi hoạt động của xã hội, người dân, cơ quan nhà nước, đảng phái đều phải triệt để tuân theo pháp luật.Pháp luật cao hơn mọi hình thức khácTơn trọng và bảo đảm quyền con người trên cơ sở pháp luật.toanvs@gmail.com333. Bộ máy nhà nước:3.1 Nhận thức chung:Hệ thống các cơ quan của Nhà Nước thực hiện quyền lực Nhà Nước.Bộ máy Nhà Nước rất quan trọng, nhờ vào bộ máy này mà Nhà Nước thực hiện được chức năng của mình.toanvs@gmail.com34Là hệ thống các cơ quan từ trung ương đến địa phương, được tổ chức theo những nguyên tắc chung thống nhất tạo thành một cơ chế đồng bộ để thực hiện các nhiệm vụ và chức năng của Nhà Nước.Thể hiện quyền lực cơng đặc biệt của nhà nước.toanvs@gmail.com353.2 Cơ quan nhà nướcBộ phận cơ bản tạo nên bộ máy Nhà Nước. Đĩ là một tổ chức chính trị cĩ tính độc lập tương đối về tổ chức- cơ cấu, bao gồm những cán bộ, viên chức được giao những quyền hạn nhất định để thực hiện nhiệm vụ, chức năng của Nhà Nước.Các cơ quan nhà nước được phân cấp và phân quyền theo một nguyên tắc nhất định để đảm bảo cho sự ổn định và thịnh vượng của nhà nước.toanvs@gmail.com363.3 Phân loại3.3.1: Theo nguồn gốctoanvs@gmail.com373.3.2 Theo chức năng