Bài giảng Pháp luật đại cương - Chương 3: Hình thức của pháp luật

Chương 3. Hỡnh thức của phỏp luật3.1 Khỏi niệm về hỡnh thức phỏp luật3.2 Văn bản phỏp luật, hỡnh thức phỏp luật chủ yếu ở Việt Nam1Nguyễn Thị Yến3.1 Khỏi niệm về hỡnh thức phỏp luật- cỏc hỡnh thức phỏp luật cơ bản 1. khỏi niệm về hỡnh thức phỏp luật2. Cỏc hỡnh thức phỏp luật trờn thế giới.2Nguyễn Thị Yến1. Khỏi niệm về hỡnh thức phỏp luậtHỡnh thưc phỏp luật là những dạng tồn tại thực tế của phỏp luật trong cỏc kiểu nhà nước.Hỡnh thức phỏp luật là những dạng tồn tại thực tế của phỏp luật được cỏc quan tũa ỏp dụng khi xột xử.3Nguyễn Thị Yến2. Cỏc hỡnh thức phỏp luật trờn thế giới Tập quỏn phỏpÁn lệVăn bản phỏp luậtCỏc học thuyết phỏp lýĐiều ước quốc tếLẽ cụng bằng4Nguyễn Thị YếnTập quỏn phỏpNhà nước thừa nhận một số tập quỏn lưu truyền trong xó hội phự hợp với lợi ớch của giai cấp thống trị và nõng chỳng lờn thành những quy tắc xử sự chung, được nhà nước đảm bảo thực hiệnĐiều kiện tập quỏn được nõng lờn thành tập quỏn phỏp Thúi quen được hỡnh thành lõu đời và được ỏp dụng liờn tục Được thừa nhận rộng rói Cú nội dung cụ thể rừ ràng 5Nguyễn Thị YếnÁn lệ6Nguyễn Thị YếnViệc nhà nước thừa nhận những quyết định, bản ỏn của cơ quan hành chớnh, cơ quan xột xử khi giải quyết cỏc vụ việc cụ thể để ỏp dụng cho những vụ việc tương tự lần sauVăn bản pháp luậtVăn bản do cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành theo thủ tục, trình tự luật định, trong đó có quy tắc xử sự chung, được nhà nước bảo đảm thực hiện nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội và được áp dụng nhiều lần trong đời sống-xã hội 7Cỏc học thuyết phỏp lýCụng trỡnh nghiờn cứu của cỏc học giảCỏc ý kiến, bài viết . . . Liờn quan đến Nhà nước và phỏp luật của cỏc giỏo sư, quan tũa, luật sư, trọng tài.Nguyễn Thị Yến8Điều ước quốc tếLà những cam kết, những thỏa thuận giữa cỏc quốc gia và cỏc chủ thể khỏc của cụng phỏp quốc tế hỡnh thành nờn những điều ước quốc tế đa phương, song phương. Cỏc cam kết này được quốc gia tham gia kớ kết tuõn thủ trong phạm vi lónh thổ của mỡnh trở thành một nguồn luật trờn thực tế.Nguyễn Thị Yến9Lẽ cụng bằng (lẽ phải – reasons- luật hợp lớ)Khi giải quyết một vụ việc mà khụng cú luật, quan tũa sẽ thực hiện việc sỏng tạo, vận dụng cỏc kiến thức đó học về học thuyết phỏp lý, tập quỏn khụng bắt buộc, niềm tin để đưa ra phỏn quyết vụ ỏn trờn thực tế. Nguyễn Thị Yến103.2 Văn bản phỏp luật- hỡnh thức phỏp luật chủ yếu của Việt Nam1. khỏi niệm, đặc điểm của văn bản phỏp luật2. Hệ thống văn bản quy phạm phỏp luật ở Việt Nam3. Hiệu lực của văn bản quy phạm phỏp luậtNguyễn Thị Yến113.2.1 Khỏi niệm, đặc điểm của văn bản phỏp luậtVăn bản pháp luậtDo cơ quan NN có thẩm quyền ban hànhChứa đựng quy tắc xử sự chungĐược áp dụng nhiều lần trong cuộc sốngTên gọi, nội dung và trình tự ban hành được quy định cụ thể trong PL12Các loại văn bản quy phạm pháp luật ở Việt NamVăn bản do Quốc hội ban hành: Hiến pháp; Luật; Nghị quyếtVăn bản do UBTVQH ban hành: Pháp lệnh, Nghị quyếtVăn bản do chủ tịch nước ban hành: Lệnh, Quyết địnhVăn bản do Chính phủ ban hành: Nghị quyết; Nghị địnhVăn bản do Thủ tướng Chính phủ ban hành: Quyết định, Chỉ thịVăn bản do Bộ trưởng ban hành: Thông tư; Quyết định, Chỉnh thịVăn bản do HĐTPTANDTC: Nghị quyết VTVKSNDTC, CATANDTC ban hành: Quyết định, Chỉ thị, Thông tưVăn bản liên tịch giữa cơ quan nhà nước có thẩm quyền; giữa cơ quan nhà nước có thẩm quyền với các tổ chức chính trị-xã hội: Thông tư liên tịchVăn bản do HĐND, UBND các cấp ban hành133.2.3Hiệu lực của văn bản pháp luật được hiểu là phạm vi không gian thời gian và đối tượng mà văn bản đó tác động tới Hiệu lực không gian là phạm vi lãnh thổ văn bản tác động tớiHiệu lực về đối tượng tác động là các chủ thể chịu sự tác động của văn bản đóHiệu lực thời gian được xác định từ thời điểm phát sinh cho tới khi chấm dứt 14Lưu ý khi ỏp dụng văn bản phỏp luậtThời điểm ỏp dụng văn bản phỏp luật?Cỏc văn bản phỏp luật quy định khỏc nhau về cựng một vấn đề?Văn bản phỏp luật do một cơ quan ban hành cú quy định khỏc nhau về cựng một vấn đề?Văn bản phỏp luật mới khụng quy đinh hoặc quy định trỏch nhiệm phỏp lý nhẹ hơn đối với hành vi xảy ra trước ngày văn bản cú hiệu lực?Nguyễn Thị Yến15Cõu hỏi ụn tập chương1. mọi quy tắc tồn tại trong xó hội cú nhà nước đều được xem là phỏp luật?2. Phỏp luật là tiờu chuẩn duy nhất đỏnh giỏ hành vi của con người?3. Nguồn duy nhất để hỡnh thành phỏp luật đú là văn bản phỏp luật do nhà nước ban hành?4. Trỡnh bày cỏc hỡnh thức phỏp luật trong lịch sử? Thế nào là hỡnh thức tiền lệ phỏp? Cõu núi tiền lệ phỏp là hỡnh thức phỏp luật lạc hậu thể hiện trỡnh độ phỏp lý thấp?5. Văn bản phỏp luật khụng cú hiệu lực hồi tố.6. Văn bản phỏp luật do cơ quan nhà nước ở TW ban hành cú hiệu lực trong phạm vi toàn lónh thổ,Nguyễn Thị Yến16