Bài giảng Quản lý vận hành - Module A: Công cụ ra quyết định

Transparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e© 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-1Quản lýVận hànhCông cụ ra quyết địnhModule ATransparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e© 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-2Những điểm chínhTiến trình làm quyết định trong vận hànhNhững nguyên tắc cơ bản của ra quyết địnhBảng quyết địnhRa quyết định trong điều kiện không chắc chắnRa quyết định trong điều kiện rủi roRa quyết định trong điều kiện chắc chắnGiá trị kỳ vọng của thông tin hoàn hảo (EVPI)Cây quyết địnhMột cây quyết định phức tạp hơnTransparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e© 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-3Các mục tiêu học tậpKhi học xong chương này bạn sẽ có thể:Nhận biết được hoặc định nghĩa:Cây quyết định và bảng quyết địnhGiá trị tiền tệ cao nhấtGiá trị kỳ vọng của thông tin hoàn hảoCác quyết định liên tiếp nhau hay dãy quyết địnhMô tả hoặc giải thích:Ra quyết định trong điều kiện chắc chắnRa quyết định trong điều kiện không chắc chắnRa quyết định trong điều kiện rủi roTransparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e© 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-4Các mô hình, và các kỹ thuật trong quản trị theo khoa họcCó thể giúp nhà quản trị: Hiểu thấu đáo hơn bản chất của các mối quan hệ trong kinh doanhTìm ra những cách tốt hơn để ước định giá trị trong các mối quan hệ như thế; vàTìm ra cách làm giảm, hoặc ít ra hiểu, sự không chắc chắn bao quanh các kế hoạch và hành động trong kinh doanhTransparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e© 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-5Các bước tạo nên quyết định tốtXác định vấn đề và và các nhân tố ảnh hưởngThiết lập tiêu chuẩn quyết địnhLựa chọn công cụ (mô hình) ra quyết địnhNhận ra và đánh giá các phương án sử dụng công cụ (mô hình) ra quyết địnhLựa chọn phương án tốt nhấtThực hiện quyết địnhĐánh giá kết quảTransparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e© 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-6Mô hìnhÍt tốn kém và gây ra sự phá vỡ hơn là thử nghiệm với hệ thống thế giới thựcCho phép nhà quản lý vận hành đặt loại câu hỏi “Nếu  thì sao”Được xây dựng cho các vấn đề trong quản trị và khuyến khích yếu tố đầu vào quản trịBuộc phải có cách tiếp cận thích hợp và có hệ thống về phân tích vấn đềĐòi hỏi nhà quản trị phải cụ thể về các ràng buộc và các mục tiêu có liên quan đến vấn đềGiúp làm giảm thời gian cần thiết trong việc ra quyết địnhTransparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e© 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-7Mặt hạn chế của mô hìnhchúngcó thể tốn rất nhiều tiền và cần nhiều thời gian để phát triển và thử nghiệmthường bị lạm dụng và hiểu sai (và lo ngại) vì sự phức tạp về mặt toán học và lôgiccó khuynh hướng hạ thấp vai trò và giá trị của thông tin không thể định lượng đượcthường có giả định đơn giản hoá quá mức các biến trong thế giới thựcTransparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e© 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-8Tiến trình làm quyết địnhVấn đềPhân tích định lượngLôgicDữ liệu quá khứNghiên cứu tiếp thịPhân tích khoa họcMô hình hoáPhân tích định tínhCác xúc cảmTrực giácKinh nghiệm và động cơ cá nhânNhững tin đồnQuyết địnhTransparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e© 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-9Vấn đề cần quyết địnhPhương ánTrạng thái tự nhiênKết quảCây quyết địnhBảng quyết địnhCách trình bày một vấn đề cần quyết địnhTransparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e© 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-10Những nguyên tắc cơ bản của lý thuyết ra quyết địnhBa loại mô hình ra quyết định:Ra quyết định trong điều kiện không chắc chắnRa quyết định trong điều kiện rủi roRa quyết định trong điều kiện chắc chắnTransparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e© 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-11Những nguyên tắc cơ bản của lý thuyết ra quyết định – tiếp theoCác thuật ngữ:Phương án: đường lối hành động hoặc lựa chọnTrạng thái tự nhiên: biến cố mà người ra quyết định không kiểm soát đượcCác ký hiệu sử dụng trong cây quyết định:Nút quyết định mà từ đó một trong số các phương án có thể được chọnNút trạng thái tự nhiên mà từ trong số đó một trạng thái tự nhiên sẽ xảy raTransparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e© 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-12Cây quyết định Getz Products12Thị trường không hứa hẹnThị trường không hứa hẹnThị trường hứa hẹnThị trường hứa hẹnXây nhà máy nhỏXây nhà máy lớnKhông làm gìMột nút quyết địnhMột nút trạng thái tự nhiênTransparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e© 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-13Bảng quyết địnhTrạng thái tự nhiênPhương ánTrạng thái 1Trạng thái 2Phương án 1Kết quả 1Kết quả 2Phương án 2Kết quả 3Kết quả 4Transparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e© 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-14Ra quyết định trong điều kiện không chắc chắnMaximax (cực đại của cực đại) - Chọn phương án cực đại kết quả tối đa của mọi phương án (Tiêu chuẩn lạc quan)Maximin (cực đại của cực tiểu) - Chọn phương án cực đại kết quả tối thiểu của mọi phương án (Tiêu chuẩn bi quan)Equally likely (cơ hội xảy ra như nhau) – Chọn phương án có kết quả trung bình cao nhất.Transparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e© 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-15Ví dụ – Ra quyết định trong điều kiện không chắc chắn Trạng thái tự nhiên 200.000$ -180.000$ 200.000$ -180.000$ 10.000$ 100.000$ -20.000$ 100.000$ -20.000$ 40.000$ 0$ 0$ 0$ 0$ 0$ MaximaxMaximinEqually likelyKhông làm gìXây nhàmáy lớnXây nhàmáy nhỏThị trườnghứa hẹnThị trườngkhông hứa hẹnMaxtheo dòngMintheo dòng Trung bìnhtheo dòngPhương ánTransparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e© 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-16Quyết địnhChọn maximax là xây dựng một nhà máy lớn. Đây là cực đại của các số cực đại theo từng dòng hay phương án.The maximin là không làm gì hết. Đây là cực đại của các số cực tiểu theo từng dòng hay phương án.Chọn equally likely là xây dựng một nhà máy nhỏ. Đây là cực đại của các kết quả trung bình theo từng phương án. Phương pháp này giả định rằng tất cả các kết quả cho bất kỳ phương án nào đều có cơ hội xảy ra như nhau.Transparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e© 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-17Tình huống cần quyết định theo xác suấtCác trạng thái tự nhiên có xác suất xảy raChọn phương án có giá trị tiền tệ kỳ vọng (EMV) lớn nhấtEMV = Tiền lời bình quân của phương án nếu quyết định được lặp lại nhiều lầnRa quyết định trong đều kiện rủi roTransparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e© 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-18Phương trình giá trị tiền tệ kỳ vọngXác suất của thu hoạchEMVAXPXXPXXPXXPXjiiiNN(()()()())==*=*+*++*11122Số lượng các trạng thái tự nhiênGiá trị của thu hoạchPhương án i...NTransparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e© 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-19Ví dụ – Ra quyết định trong điều kiện không chắc chắnTrạng thái tự nhiênPhương án200.000$-180.000$10.000$100.000$-20.000$40.000$0$0$0$Lựa chọn tốt nhấtGiá trịkỳ vọngThị trườnghứa hẹnP(0,5)Thị trườngkhông hứahẹn P(0,5)Xây dựngnhà máy lớnXây dựngnhà máy nhỏKhông làm gìTransparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e© 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-20Giá trị kỳ vọng của thông tin hoàn hảo (EVPI)EVPI đặt ra giá tối đa mà người mua bằng lòng trả cho thông tin bổ sungEVPI là giá trị kỳ vọng trong điều kiện chắc chắn trừ EMV cực đạiTransparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e© 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-21Giá trị kỳ vọng với thông tin hoàn hảo (EV|PI)Transparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e© 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-22Giá trị kỳ vọng của thông tin hoàn hảoEVPI = Giá trị kỳ vọng trong điều kiện chắc chắn – EMV cực đạiTransparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e© 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-23Giá trị kỳ vọng của thông tin hoàn hảoTrạng thái tự nhiênPhương ánXây dựng mộtnhà máy lớnXây dựng một nhà máy nhỏKhông làm gì200.000$-180.000$0$Thị trườnghứa hẹn ($)Thị trường không hứa hẹn ($)0,500,50EMV40.000$100.000$-20.000$0$0$20.000$Xác suấtTransparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e© 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-24Giá trị kỳ vọng của thông tin hoàn hảoEVPI = giá trị kỳ vọng với thông tin hoàn hảo - max(EMV) = 200.000$*0,50 + 0$*0,50 – 40.000$ = 60.000$Transparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e© 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-25Trình bày bằng giản đồ tiến trình làm quyết địnhĐược dùng để giải các bài toán Có một tập các phương án và trạng thái tự nhiên, ta cũng có thể dùng bảng quyết địnhCó một số tập các phương án và trạng thái tự nhiên (các quyết định liên tiếp nhau), ta không thể dùng bảng quyết định đượcEMV là tiêu chuẩn thường được dùng nhấtCây quyết địnhTransparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e© 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-26Phân tích bài toán bằng cây quyết địnhXác định vấn đềTổ chức hoặc vẽ cây quyết địnhGán xác suất cho các trạng thái tự nhiênƯớc tính thu hoạch (payoffs) ứng với từng sự kết hợp có thể giữa các phương án và các trạng thái tự nhiênGiải bài toán bằng cách tính giá trị tiền tệ kỳ vọng cho từng nút trạng thái tự nhiênTransparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e© 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-27Cây quyết định12Trạng thái 1Trạng thái 2Trạng thái 1Trạng thái 2Phương án 1Phương án 2Nútquyết địnhKết quả 1Kết quả 2Kết quả 3Kết quả 4Nút trạng thái tự nhiênTransparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e© 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-28Cây quyết định Getz Products hoàn tất và giảiThu hoạch200.000$-180.000$100.000$-20.000$0$12Thị trường không hứa hẹn (0,5)Thị trường không hứa hẹn (0,5)Thị trường hứa hẹn (0,5)Thị trường hứa hẹn (0,5)Xây nhà máy nhỏXây nhà máy lớnKhông làm gìEMV cho nút 2 = 40.000$EMV cho nút 1 = 10.000$Transparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e© 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-29Cây quyết định Getz Products có trình bày các xác suất và EMV14749.200$106.400$40.000$2.400$2356190.000$-190.000$90.000$30.000410.000$190.000$-190.000$90.000$30.000$10.000$200.000$-180.000$100.000$20.000$0$Điều traKhông điều traNhà máy lớnNhà máynhỏKhông có nhà máyNhà máy lớnNhà máy nhỏKhông có nhà máyNhà máy lớnNhà máy nhỏKhông có nhà máyThị trường hứa hẹn (0,78)Thị trường hứa hẹn (0,78)Thị trường hứa hẹn (0,27)Thị trường hứa hẹn (0,27)Thị trường hứa hẹn (0,5)Thị trường hứa hẹn (0,5)Thị trường không hứa hẹn (0,22)Thị trường không hứa hẹn (0,22)Thị trường không hứa hẹn (0,73)Thị trường không hứa hẹn (0,73)Thị trường không hứa hẹn (0,5)Thị trường không hứa hẹn (0,5)106.000$63.600$-87.400$2.400$10.000$40.000$Kết quả điều tra Tiêu cực (0,55)Kết quả điều tra Tích cực (0,45)Điểm quyết định 1Điểm quyết định 2