Bài giảng Quy hoạch du lịch - Pham Đình Sửu (Phần 1)

10-Apr-15 
1 
TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ ĐỒNG NAI 
KHOA QUẢN TRỊ KINH DOANH 
 
GIẢNG VIÊN: PHẠM ĐÌNH SỬU 
MÔN: QUY HOẠCH DU LỊCH 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
Phạm Đình Sửu 2011 2 
1. Giáo trình Quy hoạch du lịch – Bùi Thị Hải Yến 
2. Giáo trình Quy hoạch du lịch – TS. Trần Văn Thông 
3. Giáo trình Tổng quan về Du lịch & Phát triển bền 
vững – TS. Nguyễn Bá Lâm 
Chƣơng 1: Đối tƣợng, nhiệm vụ và phƣơng pháp 
nghiên cứu QHDL 
1 
2 
3 
4 
Nội 
dung 
Khái niệm quy 
hoạch du lịch 
Nhiệm vụ quy 
hoạch du lịch 
Các phƣơng pháp 
nghiên cứu 
Các nguyên tắc của 
quy hoạch 
3 Phạm Đình Sửu 2011 
10-Apr-15 
2 
1. Khái niệm Quy hoạch du lịch 
Quy hoạch 
du lịch là 
gì? 
Quy hoạch du lịch là 
luận chứng khoa học 
về phát triển và tổ 
chức không gian du 
lịch tối ƣu trên lãnh 
thổ của quốc gia và 
vùng. 
- QHDL là bƣớc cụ thể 
hóa mục tiêu của kế hoạch 
phát triển DL 
- Phải có nhiều phƣơng án 
khác nhau cho sự lựa chọn 
- Phải thƣờng xuyên cập 
nhật thông tin và điều 
chỉnh cho phù hợp với 
thực tế 
4 
Phạm Đình Sửu 2011 
2. Nhiệm vụ 
Nhiệm vụ Quy hoạch du lịch 
Khảo 
sát 
và 
đánh 
giá 
tổng 
hợp 
Lựa 
chọn 
phƣơng 
pháp 
quy 
hoạch 
Thiết 
kế 
hệ 
thống 
sơ đồ 
tổng 
thể 
Thiết 
lập mối 
quan hệ 
giữa QH 
DL với 
QH tổng 
thể KT 
Chủ 
động 
nguồn 
vốn và 
công 
nghệ 
DL 
5 Phạm Đình Sửu 2011 
3. Các phƣơng pháp nghiên cứu 
3.2. Phƣơng 
pháp bản đồ 
3.1. Phƣơng 
pháp khảo sát 
thực địa 
3.3. Phƣơng 
pháp chuyên 
gia 
3.4. Phƣơng 
pháp cân đối 
3.5. Phƣơng 
pháp xã hội 
học 
3.6. Phƣơng 
pháp phân 
tích SWOT 
6 Phạm Đình Sửu 2011 
10-Apr-15 
3 
3.1. Phƣơng pháp khảo sát thực địa 
Là phƣơng 
pháp khảo sát 
thực tế gắng 
liền giữa lý 
luận và thực 
tiển để chọn 
phƣơng án 
QH hợp lý 
hơn 
MỤC ĐÍCH KHẢO SÁT THỰC ĐỊA 
1. Khảo sát hệ thống các yếu tố liên 
quan đến QH 
2. Sƣu tầm, thu thập tài liệu phong phú 
3. Học tập, nghiên cứu, rút kinh nghiệm 
4. Xây dựng cơ sở lý luận cho QH 
7 Phạm Đình Sửu 2011 
3.2. Phƣơng pháp bản đồ 
Tại sao phải sử dụng bản đồ để nghiên cứu? 
Phƣơng pháp bản đồ có hai chức năng 
chính: 
 Phản ánh những đặc 
điểm không gian, sự 
phân bố các nguồn tài 
nguyên DL, CSHT, 
CSVCKT phục vụ du 
lịch 
Là cơ sở để phân tích 
và dự đoán hệ thống 
các yếu tố ảnh hƣởng 
đến quy hoạch phát 
triển du lịch 
8 Phạm Đình Sửu 2011 
3.3. Phƣơng pháp chuyên gia 
Phƣơng pháp 
chuyên gia là 
gì? 
Là phƣơng pháp 
tham khảo ý kiến của 
các chuyên gia đứng 
đầu các lĩnh vực khoa 
học về những định 
hƣớng phát triển và 
các quyết định mang 
tính khả thi. 
Phƣơng pháp chuyên gia 
thƣờng đƣợc sử dụng cho các 
trƣờng hợp sau: 
 + Đối với các lĩnh vực nghiên 
cứu mới, hiện tƣợng mới mà 
ngƣời ta thiếu hẳn các thông 
tin đáng tin cậy về quá khứ và 
hiện tại của nó. 
 + Đối với các lĩnh vực, các 
hiện tƣợng mà ta cần nghiên 
cứu ảnh hƣởng của một số 
lớn các nhân tố chồng chéo. 
9 Phạm Đình Sửu 2011 
10-Apr-15 
4 
3.4. Phƣơng pháp cân đối 
Là phƣơng pháp tính toán lập kế hoạch phát triển du lịch 
dựa trên dự báo hệ thống các chỉ tiêu và thiết lập sự cân 
đối giữa cung và cầu dl về các mặt sau: 
Tiềm năng tài nguyên du 
lịch 
Nhu cầu tham quan của 
khách 
Khả năng cung ứng 
Khả năng thu hồi vốn Ngân sách đầu tƣ du lịch 
Lƣợng khách du lịch Nguồn nhân lực du lịch 
Nhu cầu của khách 
10 Phạm Đình Sửu 2011 
3.5. Phƣơng pháp xã hội học 
Khái niệm phƣơng 
pháp xã hội học? 
Là PP khảo sát đặc điểm xã hội của các 
đối tƣợng liên quan đến du lịch thông 
qua việc lấy ý kiến của công chúng. 
Công chúng là ai? ???????????? 
Các vấn đề khảo sát? 
Sở thích 
Nhu cầu tiêu dùng 
Khả năng chi tiêu 
Nghề nghiệp 
Độ tuổi 
Địa vị xã hội 
Trình độ 
Sức hấp dẫn của TNDL 
Thái độ phục vụ 
Nguồn nhân lực 
Môi trường 
Chính sách về giá 
Chất lượng dịch vụ 
 11 Phạm Đình Sửu 2011 
3.5. Phƣơng pháp xã hội học 
Các bƣớc thực hiện phƣơng pháp xã hội học 
1 
3 
5 
4 
2 
Xác định vấn đề cần điều tra 
Thiết kế bảng điều tra 
Lựa chọn đối tƣợng, khu vực điều tra 
Thời gian tiến hành điều tra 
Xử lý kết quả điều tra 
12 
Phạm Đình Sửu 2011 
10-Apr-15 
5 
3.6. Phƣơng pháp phân tích SWOT 
SWOT 
Strengths S 
W 
O 
T 
Weaknesses 
Opportunities 
Threats 
Phƣơng 
pháp 
SWOT? 
Là phƣơng pháp phân tích những ƣu điểm và 
khuyết điểm, những cơ hội và thách thức từ 
bên trong và bên ngoài của đối tƣợng để lựa 
chọn những chiến lƣợc phát triển hợp lý. 
13 Phạm Đình Sửu 2011 
4. Các nguyên tắc của quy hoạch 
Theo E.N Pertxik 1976 trong Quy hoạch vùng có 18 nguyên tắc 
1. NT hiệu quả tổng hợp 
2. NT tối ƣu tƣơng đối 
3. NT tầm xa viễn cảnh 
4. NT Ứng dụng hiệu quả 
của cơ cấu quy hoạch đã 
hình thành 
5. NT tìm kiếm tối ƣu trong 
cơ cấu tầng, cấp của hệ 
thống 
6. NT phải phát triển mở rộng 
các khâu cơ bản của hệ thống 
7. NT tổ chức cơ cấu quy hoạch 
theo khu vực 
8. NT duy trì cân bằng sinh thái 
9. NT tương quan tối ưu giữa 
những chu trình nằm trong các 
khâu chủ yếu của sản xuất lãnh 
thổ 
14 Phạm Đình Sửu 2011 
4. Các nguyên tắc của quy hoạch 
Theo E.N Pertxik 1976 trong Quy hoạch vùng có 18 nguyên tắc 
10. NT tương quan tối ưu 
giữa những khâu sản xuất 
lãnh thổ chủ đạo và cơ sở hạ 
tầng của vùng 
11. NT xd cấp, bậc các hệ 
thống bố trí dân cư 
12. NT tối ưu trong việc sd 
các nguồn đất đai và các đk 
lãnh thổ 
13. NT kế thừa 
14. NT kết hợp từng giai 
đoạn các khâu phát triển 
theo không gian và thời gian 
15. NT phản ứng dự trữ của hệ 
thống đối với những biến cố 
không thấy trước được. 
16. NT xác định phương hướng 
xây dựng kết cấu hệ thống đối 
với các nhân tố ổn định và bền 
vững nhất 
17. NT tính thực hiện trong việc 
lựa chọn các tiêu chuẩn và đánh 
giá quá trình xd hệ thống. 
18. NT bắt buộc tính toán đến 
những đặc thù địa lý của vùng 
15 Phạm Đình Sửu 2011 
10-Apr-15 
6 
4. Các nguyên tắc của quy hoạch 
 Theo Luật DL Việt Nam: Nguyên tắc quy hoạch phát triển DL 
1. Phù hợp với chiến lƣợc và quy hoạch phát triển kinh tế 
- xã hội của đất nƣớc, chiến lƣợc phát triển ngành du lịch. 
2. Bảo đảm chủ quyền quốc gia, quốc phòng, an ninh, trật 
tự, an toàn xã hội. 
3. Bảo vệ, phát triển tài nguyên du lịch và môi trƣờng, giữ 
gìn và phát huy bản sắc văn hoá dân tộc. 
4. Bảo đảm tính khả thi, cân đối giữa cung và cầu du lịch. 
5. Phát huy thế mạnh để tạo ra sản phẩm du lịch đặc thù 
của từng vùng, từng địa phƣơng nhằm sử dụng hợp lý, 
hiệu quả tài nguyên du lịch. 
6. Bảo đảm công khai trong quá trình lập và công bố quy 
hoạch. 16 Phạm Đình Sửu 2011 
1. 
Mục 
tiêu 
2. 
Phân 
tích 
3. 
Phƣơ
ng án 
4. 
Đánh 
giá 
5. 
Quy 
hoạch 
6. 
Quản 
lý 
Phạm Đình Sửu 2011 
17 
5. SƠ ĐỒ TỔNG QUÁT QUY HOẠCH DU LỊCH 
Chƣơng 2: Nghiên cứu tiềm năng và các điều kiện quy 
hoạch du lịch 
Nội 
dung 
Điều tra 
đánh giá tài 
nguyên và 
các nhân tố 
ảnh hƣởng 
đến phát 
triển DL 
Lựa chọn 
các thành 
viên tham 
gia QHDL 
Xác định 
các mục 
tiêu QHDL 
1 
2 
3 
18 
Phạm Đình Sửu 2011 
10-Apr-15 
7 
1. Xác định các mục tiêu QHDL 
1.1 Đặc điểm các mục tiêu của quy hoạch du lịch 
Đặc điểm 
Làm căn 
cứ để đo 
hiệu quả, 
thành 
tựu 
Phải phù 
hợp với 
thực tiển 
Phải kích 
thích tổ 
chức, cá 
nhân, 
khu vực .. 
Có 
phƣơng 
phƣớng 
chỉ đạo 
19 
Phạm Đình Sửu 2011 
1. Xác định các mục tiêu QHDL 
1.2 Xác định mục tiêu 
Mục tiêu chiến 
lƣợc 
Mục tiêu cụ thể 
Mục 
tiêu 
kinh 
tế 
Mục 
tiêu 
môi 
trƣờng 
Mục 
tiêu 
xã 
 hội 
Mục 
tiêu 
trung 
hạn 
Mục 
tiêu 
ngắn 
hạn 
Mục 
tiêu 
dài 
hạn 
20 
Phạm Đình Sửu 2011 
1. Xác định các mục tiêu QHDL 
1.3 Vai trò và ý nghĩa của mục tiêu quy hoạch du lịch 
Thảo luận nhóm 
1.4 Mối quan hệ giữa các mục tiêu và các chiến lƣợc 
21 
Phạm Đình Sửu 2011 
10-Apr-15 
8 
2. Các thành phần tham gia quy hoạch 
T 
h 
à 
n 
h 
p 
h 
ầ 
n 
Các chuyên 
gia tƣ vấn 
Các nhà 
thiết kế 
QHDL 
Các nhà 
ngoại vi 
Cơ quan 
quản lý nhà 
nước về DL 
Đại diện các 
bộ ngành 
liên quan 
Các đối tác 
tham gia dự 
án 
22 Phạm Đình Sửu 2011 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
2. Các thành phần tham gia quy hoạch 
Phạm Đình Sửu 2011 23 
Ví dụ Anh Quốc: 
- Bộ môi trƣờng 
- Bộ nông nghiệp 
- Bộ ngƣ nghiệp 
- Bộ thực phẩm 
- Văn phòng Anh quốc 
về các vùng mõ 
- Ủy ban quốc gia về du 
lịch 
- Hội đồng thể thao 
- Văn phòng du lịch các 
vùng 
- Hội đồng kinh tế vùng 
- Hãng điền thổ quốc gia 
Phạm Đình Sửu 2011 24 
Ở Việt Nam 
Bộ Quốc phòng 
Bộ Tƣ pháp 
Bộ Tài chính 
Bộ Công Thƣơng 
Bộ Lao động - Thƣơng 
Binh và Xã hội 
Bộ Giao thông vận tải 
Bộ Xây dựng 
Bộ Thông tin và Truyền 
thông 
Bộ Nông nghiệp và Phát 
triển nông thôn 
Bộ Kế hoạch và Đầu tƣ 
Bộ Văn hóa - Thể thao 
và Du lịch 
Bộ Tài nguyên và Môi 
trƣờng 
Ủy ban Dân tộc 
10-Apr-15 
9 
3. Đánh giá tài nguyên và các nhân tố ảnh hƣởng 
đến phát triển DL 
25 
Phạm Đình Sửu 2011 
3.1 Điều tra tài nguyên DL 
a) Phân loại 
 tài nguyên 
du lịch 
TN DL tự 
nhiên 
TN DL 
nhân văn 
TN DL nhân văn vật thể 
TN DL nhân văn phi vật 
thể 
Địa hình 
Khí hậu 
Nước 
Sinh vật 
Cảnh 
quan 
TN 
Núi, ĐB, Biển, Hang động 
KH thích hợp với HĐ DL 
Nước nổi, ngầm, khoáng, 
nóng 
Thuộc nhóm, loài sinh vật 
??? 
??? 
26 
Phạm Đình Sửu 2011 
b) Điều tra tài nguyên du lịch 
Điều tra bên trong 
Điều tra bên ngoài 
Tham khảo sách vở 
Điều tra bằng kỹ 
thuật dự báo 
Phương pháp điều tra 
3.1. Điều tra tài nguyên du lịch 
27 
Phạm Đình Sửu 2011 
c. 
Tiêu 
chí 
điều 
tra 
TNDL 
tự 
nhiên 
Vị trí địa lý – diện tích 
Địa hình – địa mạo 
Tài nguyên khí hậu 
Tài nguyên nước 
Tài nguyên sinh vật 
3.1. Điều tra tài nguyên du lịch 
10-Apr-15 
10 
Phạm Đình Sửu 2011 28 
3.1. Điều tra tài nguyên du lịch 
d. Điều 
tra 
tài 
nguyên 
du 
lịch 
nhân 
văn 
Di tích 
lịch sử 
văn 
hóa 
Các lễ 
hội 
văn 
hóa 
Các 
làng 
nghề 
truyền 
thống 
Các đối 
tượng 
du lịch 
gắn với 
dân tộc 
học 
Các tài nguyên điều tra 
3. Đánh giá tài nguyên và các nhân tố ảnh hƣởng 
đến phát triển DL 
29 
Phạm Đình Sửu 2011 
3.2 Đánh giá tài nguyên du lịch 
a. Các phƣơng pháp đánh giá TN DL 
1. PP tâm lý – Thẩm mỹ 
PP này thƣờng dựa vào 
cảm quan của du khách 
đối với các loại tài 
nguyên thông qua việc 
điều tra thống kê và 
điều tra xã hội 
2. Phương pháp sinh 
khí hậu 
 Là PP đánh giá các dạng tài 
nguyên khí hậu, thời gian 
thích hợp nhất với sức 
khỏe con người hoặc một 
loại hình DL. Thường dựa 
vào các chỉ số khí hậu để 
đánh giá. 
Hạng Ý nghĩa 
Nhiệt độ 
trung bình 
năm (°C) 
Nhiệt độ 
trung bình 
tháng nóng 
nhất (°C) 
Biên độ 
nhiệt 
độ năm 
(°C) 
Lượng mưa 
năm (mm) 
1 Thích nghi 18 - 24 24 - 27 < 6 1.250 - 1.900 
2 Khá thích nghi 24 - 27 27 - 29 6 - < 8 
>1.900 - 2.550 
3 Nóng >27 - 29 29 - 32 8 - 2.550 
4 Rất nóng >29 - 32 >32 - 35 14 - < 19 < 1.250 
5 
Không thích 
nghi 
> 32 > 35 > 19 < 650 
Phạm Đình Sửu 2011 
30 
Bảng: Chỉ tiêu khí hậu sinh học đối với con người 
10-Apr-15 
11 
Bảng: Các thông số cho DK tắm biển 
Đánh giá 
Độ dốc bãi 
biển 
Độ sâu 
nước biển 
Độ mặn 
Độ cao sóng 
biển 
Độ trong 
của nước 
Thích hợp 0,5 m 
Không 
thích hợp 
> 30 > 1,5 m 4% > 2,0 m < 0,5 m 
Phạm Đình Sửu 2011 31 
Phạm Đình Sửu 2011 32 
3. Đánh giá tài nguyên và các nhân tố ảnh hƣởng đến 
phát triển DL 
b. Các mức độ đánh giá tài nguyên du lịch 
Mức độ thuận lợi 
Mức độ hấp dẫn 
Mức độ bền vững 
Sức chứa du khách 
Thời gian hoạt động 
1 
2 
3 
4 
5 
Sở thích của du khách khi đi du lịch 
(Theo Tổ chức du lịch thế giới) 
Phạm Đình Sửu 2011 33 
Thích DL Biển 
Thích tham quan nhiều 
Thích DL núi 
Thích khác 
Thích DL kết hợp 
54% 
14% 
7% 
10% 
24% 
10-Apr-15 
12 
Bảng các tiêu chí đánh giá tài nguyên DL 
Tiêu chí Tốt Khá Tốt Trung Bình Kém Chù Ý 
Độ thuận lợi 10 - 100 Km 100 - 200 Km > 200 Km > 300 Km Khoảng cách 
Sức hấp dẫn 4/5 3/5 3-5 1 - 2 Tài nguyên 
Độ bền vững 0/100 năm 
1-2/50-100 
năm 
2/10-50 năm 2/10 năm Hệ sinh thái 
TG hoạt động 
200 
180 
150 – 200 
120 - 180 
100 – 150 
90 - 100 
< 100 
< 90 
Ngày nắng 
Sức chứa 1000 500 - 1000 100 - 500 < 100 Khách/ngày 
Phạm Đình Sửu 2011 34 
3. Đánh giá tài nguyên và các nhân tố ảnh hƣởng 
đến phát triển DL 
35 
3.2 Đánh giá kinh tế - xã hội, dân cƣ và kết cấu hạ tầng 
Dân cƣ Kết cấu hạ tầng Kinh tế - XH 
GDP/Năm, xu 
hƣớng phát 
triển KT-XH, 
hợp tác đầu tƣ, 
trật tự xã hội, 
chiến lƣợc  
Thành phần 
dân tộc, mật 
độ, trình độ, 
mức sống, việc 
làm, độ tuổi, 
giới tính  
Hệ thống giao 
thông, hệ thống 
điện, năng 
lƣơng, hệ thống 
cấp thoát nƣớc, 
bƣu chính VT  
Chƣơng 3: Nghiên cứu cơ sở lý luận cho việc xây 
dựng bản đồ quy hoạch du lịch 
36 
Nội 
Dung 
chính 
1. Nghiên cứu phân tích các yếu tố ảnh 
hƣởng đến quy hoạch du lịch 
2. Xác định các mục tiêu của QHDL 
3. Cơ sở lý luận cho việc xây dựng quy 
hoạch du lịch 
10-Apr-15 
13 
1. Nghiên cứu phân tích các yếu tố ảnh hƣởng đến 
quy hoạch du lịch 
37 Phạm Đình Sửu 2011 
1.1 Nghiên 
cứu phân tích 
thị trường du 
lịch 
Phân tích thị 
trƣờng 
Quan sát đo 
lƣờng lƣợng 
khách 
Phân bổ thị 
trƣờng 
Phân tích 
luồng du 
khách 
Phân bổ thị trƣờng 
38 
Phạm Đình Sửu 2011 
Phân bổ 
thị 
trƣờng là 
chỉ sự 
phân bổ 
về không 
gian của 
nơi cung 
cấp 
nguồn 
khách 
Phân tích các yếu tố thị trƣờng 
- Thị trƣờng đông dân cƣ => 
khách đi du lịch nhiều 
- Thị trƣờng có nền KT phát triển => 
nhu cầu du lịch lớn 
- Thị trƣờng càng xa điểm đến dl => 
lƣợng khách càng giảm 
- Mỗi thị trƣờng khách thƣờng có nhu 
cầu khác nhau 
Phạm Đình Sửu 2011 
39 
Phân bổ thị trƣờng 
Các loại thị trường 
Thị trường cấp 1 Thị trường cấp 2 
Là thị trường mà khách 
từ nơi cấp khách đi DL 
đến các điểm đến DL 
khác. 
Khoảng cách từ 50 – 
800 Km 
Khách từ nơi cấp khách 
đến một trung tâm DL 
nào đó và tỏa ra các 
điểm DL khác. 
Khoảng cách 500 Km