Bài giảng Sinh lý bệnh - miễn dịch - Sốt - Đỗ Hoàng Long

SỐTThS. Đỗ Hoàng LongBộ môn Sinh lý bệnh - Miễn dịchKhoa Y, Trường ĐH Y Dược Cần ThơMỤC TIÊU BÀI GIẢNG1. Trình bày và giải thích được bệnh nguyên và bệnh sinh của sốt2. Trình bày được nguồn gốc, cấu trúc và cơ chế tác động của chất gây sốt nội sinh3. Trình bày được ba giai đoạn của sốt4. Trình bày được sự rối loạn chuyển hóa trong sốt5. Giải thích được sự rối loạn các cơ quan có chức phận sinh lý trong sốt6. Mô tả được các dạng biểu hiện trong sốt7. Xác định được ý nghĩa sinh học của sốt. 1. ĐỊNH NGHĨASốt là tình trạng tăng thân nhiệt do rối loạn trung tâm điều hòa nhiệt độ dưới tác động của các nguyên nhân gây bệnh thường là các yếu tố có hại như vi khuẩn và vi rút 2. NGUYÊN NHÂN Nhiễm vi sinh vật Không do nhiễm vi sinh vậtChất gây sốt ngoại sinh3. CƠ CHẾ GÂY SỐT Chất gây sốt nội sinh	- protein 	- trọng lượng phân tử từ 13.000-15.000 dalton 	- interleukins (IL-1, IL-1β, IL-6, IL-8),	 tumour necrosis factors (TNF, TNFβ),	 interferons (IFN, IFNβ, IFN),	 migration inhibition factors (MIF-1, MIF-1β). Cơ chế sốt4. CÁC GIAI ĐOẠN CỦA QUÁ TRÌNH SỐT4.1 Sốt tăng	- SN/TN > 1 	- ớn lạnh	 rét run	 da nhợt	 giảm tiết mồ hôi 	 huyết áp tăng nhẹ.4.2 Sốt đứng	- SN/TN = 1 	- nhiệt độ vẫn còn cao 	 da khô 	 môi hôi vẫn chưa ra 	 thở nhanh.4.3 Sốt lui	- SN/TN < 1 	- mồ hôi ra nhiều 	 tiểu nhiều.5. RỐI LOẠN CHUYỂN HÓA TRONG SỐT5.1 Rối loạn chuyển hóa glucid 	 nhiệt độ tăng 	 chuyển hóa năng lượng và tiêu thụ oxy tăng 	 tăng chuyển hóa glucid 	 giảm dự trữ glycogen 	 tăng đường huyết và tăng acid lactic 5.2 Rối loạn chuyển hóa lipid 	 sốt cao kéo dài 	 nhu cầu chuyển hóa cao 	 tăng sử dụng lipid tăng thể cetone.5.3 Rối loạn chuyển hóa protid 	 tăng thoái hóa protein và giảm tổng hợp protein 	 	 gầy và sụt cân. 6. RỐI LOẠN CHỨC PHẬN TRONG SỐT6.1 Rối loạn thần kinh 	- nhức đầu, chóng mặt 	- đau mình mẩy 	- mê sảng	 co giật và hôn mêCơ chế: vi khuẩn, độc tố vi khuẩn, hoặc các sản phẩm 	 chuyển hóa trong sốt tác động lên hệ thần kinh 6.2 Rối loạn tuần hoàn 	mạch nhanh và nhịp tim nhanh 	 nhu cầu tăng chuyển hóa. 	6.3 Rối loạn hô hấp 	 thở nhanh và sâu 	 nhu cầu tăng chuyển hóa. 6.4 Rối loạn tiêu hóa 	- đắng miệng, chán ăn 	- niêm mạc môi miệng khô	- giảm tiết dịch và giảm nhu động ống tiêu hóa 	- khó tiêu, đầy hơi và táo bón Cơ chế: giảm tiết các men tiêu hóa 6.5 Rối loạn tiết niệu 	- sốt tăng: tăng nước tiểu do co mạch 	- sốt đứng: giảm nước tiểu do tăng tiết ADH và aldosterone	- sốt lui: tăng nước tiểu do nhu cầu thảy nhiệt6.6 Các rối loạn khác 	- tăng ACTH và cortisone 	- tăng chức phận gan 	- tăng chức phận miễn dịch. 7. CÁC DẠNG BIỂU HIỆN CỦA SỐT	- sốt liên tục 	- sốt dao động 	- sốt ngắt quãng 	- sốt hồi quy 8. Ý NGHĨA SINH HỌC CỦA SỐT- một phản ứng bảo vệ của cơ thể 	- phản ứng sốt ở người già và trẻ em khác với người trưởng thành - lúc nào cần bảo vệ cơn sốt lúc nào cần cắt sốt - tăng cường dinh dưỡng.9. THÁI ĐỘ XỬ TRÍ SỐT- Hạ nhiệt- Kháng sinh- Kháng viêm- Men tiêu hóa- Vitamin nhóm B (B1, B6) và C.