Bài giảng Sức khỏe môi trường - Ôn tập và giải đáp - Trần Thị Tuyết Hạnh

Nguồn: Gubler 2007)Sự phân bố của muỗi Aedes aegypti ở châu Mỹ19701930's2007SXH Dengue ở Châu Mỹ Số ca mắcSốt xuất huyết Dengue ở Châu PhiTrước 19801981-2007Vùng dịchVùng nguy cơSự phân bố của dịch SXH dengue và muỗi Aedes aegypti trên toàn cầuVùng dịch lưu hànhVùng có muỗi AedesNguyên nhân của sự bùng phát SD/SXHD?Thay đổi về chính sách kiểm soát véc tơDân số gia tăngĐô thị hoá không theo quy hoạchSuy thoái môi trường đô thịDhaka, Bangladesh: 1970: ¼ triệu người  2002:13,5 triệu ngườiToàn cầu hoá, giao thông hiện đại Thiếu sự kiểm soát vector hiệu quảSự tiến hoá của virusThay đổi lối sốngBiến đổi khí hậu?Gia tăng dân số đô thị (tiếp)Source: UN, World Urbanization Prospects, The 1999 RevisionUrban Agglomerations, 1950, 2000, 20155 million & over since 19505 million & over since 20005 million & over in 2015 (projected)Giao thông hiện đạiảnh chụp từ vệ tinh- các đường bay trên thế giớiSự phân bố của các týp virut Dengue trên thế giới, 1970, 2007DEN-1DEN-2DEN-1DEN-2DEN-3DEN-4DEN-1DEN-2DEN-3DEN-4DEN-1DEN-2DEN-3DEN-4DEN-1DEN-2DEN-3DEN-4DEN-1DEN-2DEN-3DEN-4DEN-1DEN-2DEN-3DEN-4DEN-1DEN-2DEN-3DEN-4DEN-1DEN-2DEN-3DEN-1DEN-2DEN-3DEN-4DEN-1DEN-2DEN-3DEN-4DEN-1DEN-2DEN-3DEN-4DEN-1DEN-2DEN-3DEN-419702007Nguồn: Tran Mai Kien, Tran Thi Tuyet Hanh et al. 200982-8391-9287-8897-9802-03Note marks: El NinoeventLa Nina88-8999-2000Câu hỏi lượng giá bài 4Anh/chị hãy giải thích mối liên quan giữa việc phá rừng và sức khỏe con người?Anh/chi hãy liệt kê ít nhất 4 nguyên nhân làm bùng phát bệnh sốt xuất huyết Dengue tại nhiều quốc gia trên thế giới.Theo Duan Gubler 1991, sự xuất hiện/sự quay trở lại của bệnh nào sau đây được cho là có liên quan với phá rừng?Sốt rétGiun chỉViêm não Nhật BảnSốt xuất huyết BÀI 5. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ ThS. Trần Thị Tuyết HạnhBài 5. Một số nội dung chínhThành phần của không khíLịch sử ÔNKKCác nguồn ô nhiễm không khíẢnh hưởng của ô nhiễm không khí lên sức khỏeHội chứng bệnh nhà kínMột số tác động của ô nhiễm không khí lên khí hậu toàn cầu.Kiểm soát ÔNKK5.1. Thành phần của không khí1% khác:argon (0.93%)CO2 (0.032%)Dạng vết các khíNeonHeliOzonXenonHidroMetanKryptonHơi nước5.2. Khái niệm ÔNKKKhi thành phần của không khí bị thay đổi Là kết quả của quá trình thải các chất độc hại vào không khí với một tốc độ vượt quá khả năng chuyển đổi, hoà tan, lắng đọng các chất đó của các quá trình tự nhiên trong khí quyểnÔ nhiễm không khí là hậu quả của sự phát thải các chất nguy hại vào khí quyển với nồng độ vượt quá ngưỡng chịu đựng của các quá trình tự nhiên trong khí quyển. 5.3. Lịch sử phát triển ONKKXuất hiện từ khi có loài người trên trái đất: đốt lửa, đốt rừng (không đáng kể)Trước cuộc CM công nghiệp:ONKK chưa phải là vấn đề đáng quan tâmCác chất ô nhiễm có khả năng tự hòa tan trong khí quyểnTrong thời kỳ cách mạng công nghiệp: gỗ, nhiên liệu hóa thạch được sử dụng để chạy máy hơi nước → ÔNKK5.4. Các nguồn gây ô nhiễm không khí 5.4.1. Ô nhiễm không khí do công nghiệpLuyện kim: SO2, CO, HCN, phenol, v.v...Xây dựng: bụi, SO2, CO, NOx, v.v...Nhiệt điện: bụi than, khí SO2, CO, CO2, NOx, v.v...Hoá chất luyện kim màu: VOCs, florua, xyanua, v.v...Xử lý chất thải bằng phương pháp đốt: cũng gây ONKKTừ các tai nạn, sự cố công nghiệp: Bhopal (Ên độ)Thảm họa Bhopal, Ấn ĐộĐêm 2/3/1984 (10 pm) và rạng sáng 3/3 (1.30 am)45.000 tấn khí methyl isocyanate (MIC) rò rỉ từ hai hầm lưu trữ của nhà máy SX TTS Union Carbide Khí rò rỉ không thoát được lên cao bao phủ một diện tích khoảng 8km2 quanh nhà máy3.800 người chết vào hôm sauSau vài ngày10.000 người chết300.000 người bị ngộ độc, phải nhập viện5.4.2. ÔNKK do giao thông50% ÔNKK là do giao thôngCO (chất ô nhiễm chính)CO2	NOxHydro carbon v.v.Giao thông so với các nguồn khácCác nguồn khácGiao thông 5.4.3. ÔNKK do nông nghiệpQuá trình sử dụng hoá chất bảo vệ thực vật Quá trình phân huỷ các chất thải nông nghiệp trong ruộng, ao hồ (CH4, H2S)5.4.4. ONKK do các hoạt động trong nhàQuá trình đun nấu: củi, than, rơm, rạLỗ thông hơi, ống khói từ các gia đình Khí từ các bể phốtKhói thuốc lá, thuốc làoCác thiết bị, đồ dùng trong nhà, văn phòng (radon, formaldehyt, sợi amiăng, v.v...)5.5. Các ảnh hưởng SK của ONKK Ảnh hưởng mãn tính:Bệnh hen suyễn: SO2, các chất hạtViêm phế quản mãn tính: SO2Khí phế thũng: NO2Tăng nguy cơ bị ung thư5.5. Các ảnh hưởng SK của ONKK (tiếp)Những ảnh hưởng cấp tính: suy nhược, chóng mặt, say, co giật, ngất, ảnh hưởng tới tim, phổi (kích thích màng nhầy), ngứa mắt, v.v... (VOCs, CO, NO2, khói quang hoá, v.v...)Bệnh viện Nhi đồng 1 (HCM): Suyễn 3074 (1996)  11491 (2005) Nhiễm khuẩn hô hấp dưới (từ 2.727 - 1996 tăng lên 3.772 năm 2005)Viêm tai giữa (từ 441 ca năm 1996 1.999 trường hợp vào năm 2005)Hội chứng bệnh nhà kín (SBS)Triệu chứng của tuyến nhầy và đường hô hấp trên:kích thích hoặc khô mắt, mũi, họng, giọng nói khànngứa mắt, ngạt mũi, ho, hắt hơi, chảy máu camCác triệu chứng của đường hô hấp dưới:tức ngực, thở rít, hen, thở dốcCác triệu chứng về da:khô, ngứa da, phát banCác triệu chứng liên quan tới hệ thần kinh trung ương:mệt mỏi, khó tập trung, buồn ngủ, đau đầuchoáng váng, chóng mặt, buồn nônCác triệu chứng khác:	 thay đổi vị giác, cảm giác mùi khó chịu5.6. Một số hiện tượng ONKKMưa axitHiệu ứng nhà kínhSuy thoái tầng ôzônSự nghịch đảo nhiệtMây nâu châu ÁMất rừng – sa mạc hoá5.6.1. Mưa axitNước mưa: pH = 5.6 (hơi mang tính axit)sự phân huỷ các chất hữu cơ, núi lửa, v.v... ==> làm tăng các hoá chất mang tính axit trong khí quyển. "thủ phạm": CO2 trong khí quyểnpH nước mưa mưa axitcác chất ONKK do con người tạo ra: SO2, NOx góp phần tạo ra mưa axitcũng xuất hiện ở dạng: tuyết, sương, sương mù, mưa tuyết - mưa đáẢnh hưởng tới động thực vật khi pH CO2 trong khí quyển tăng nhanhDân số tăng, công nghiệp, giao thông phát triển:CO2 trong khí quyển ngày càng tăng: HƯNK nhân loạiHƯNK ngượcHiệu ứng nhà kínhCO2 tăng 2 lần: Nhiệt độ trái đất tăng khoảng 3oC Dự đoán: 2100, mực nước biển tăng 2.4m, gây ngập lụt vùng ven biển5.6.3. CFCs và sự suy thoái tầng ôzônCFCs - "thủ phạm" chính:Có trong thành phần của keo xịt tóc, nước làm sạch nhà tắm, và các sản phẩm sol khí khácđược sử dụng thay thế cho hợp chất amoni (độc) trong tủ lạnh, máy lạnhđược coi là 'an toàn' vì không phản ứng với các chất khác và khó bị phá huỷ5.6.3. CFCs và sự suy thoái tầng ôzôn (tiếp)Tại tầng bình lưu:CFCs bị phá vỡ --> giải phóng cloCl2 + O3  O2 + ClO-ClO- + O3  Cl- + 2O2==> Tầng ô zôn bị phá huỷ1 nguyên tử Cl phá huỷ được 104 – 106 phân tử O3Tạo ra các "lỗ thủng" tầng ôzôn: 9 triệu km2 (châu Nam cực)Tia cực tím ==> tăng tỉ lệ ung thư da và bệnh đục thuỷ tinh thể 5.6.4. Sự nghịch đảo nhiệtBình thường: ở tầng đối lưu càng lên cao nhiệt độ càng giảmKhi tồn tại một lớp khí nóng hơn và nhẹ hơn ở phía trên: càng lên cao, nhiệt độ không khí càng tăng  sự nghịch đảo nhiệtThường xảy ra ở thung lũng vào ban đêmVào mùa đông, nếu kéo dài ==> ngăn cản việc hoà trộn khí quyển ==> các chất ONKK không thoát lên được ==> thảm hoạ ONKKLondon (1952)5.6.5. Mây nâu châu ÁLà lớp khí dày khoảng 2- 3 kmDiện tích xấp xỉ 10 triệu km2, từ tây nam Afganistan đến đông nam Srilanka, bao phủ hầu hết Ấn độ, Pakixtan, Trung QuốcMang các sol khí gồm bụi lưu huỳnh, ôxit cácbôn, ôzôn, ôxit nitơ, bồ hóng và các loại bụi khác 5.6.5. Mây nâu châu Á: nguyên nhânGia tăng các hoạt động đốt cháy nhiên liệu hóa thạch: công nghiệp, nhiệt điện, giao thông, Các vụ cháy rừng, đốt nương rẫyHoạt động đun nấu tại hộ gia đình sử dụng than, củi, biogas v.v. (thải ra 60% khí, bụi tạo nên Mây nâu Châu Á)Sử dụng dầu hỏa thắp sáng5.6. 5. Mây nâu châu Á (tiếp)Ngăn cản ánh sáng mặt trời chiếu xuống trái đất 10-15% ==> đất và nước bị lạnh, nhưng khí quyển lại nóng lênLàm tan nhanh các sông băng ở dãy núi Himalaya, gây lũ lụt ở Bangladesh, Nepal, đông bắc Ấn độ, Trung Quốc; tăng nguy cơ hạn hánGiảm 40% lượng mưa ở Pakistan, Afganistan, tây Trung quốc, tây Trung Á ==> hạn hán, thiếu nướcCó chứa axit ==> gây mưa axitLàm giảm năng suất nông nghiệp Gia tăng các bệnh đường hô hấpMột số câu hỏi lượng giá Bài 5Anh/chị hãy kể tên các nguồn ô nhiễm không khí ở Việt Nam.Anh/chị hãy cho biết bệnh nhà kín là gì? Nguyên nhân của bệnh?2. Thông thường, ở tầng đối lưu của khí quyển trái đất, càng lên cao nhiệt độ càng giảm	 Đúng	  SaiBÀI 6. QUẢN LÝ CHẤT THẢI RẮN VÀ CHẤT THẢI Y TẾBài 6. Một số nội dung chínhKhái niệm/định nghĩa chất thải rắnPhân loại và thành phần chất thải rắnChất thải rắn đô thịQuản lý chất thải rắn, 3RXử lý chất thải rắn ở VNẢnh hưởng của chất thải y tế đối với sức khỏe Nguồn phát sinh và phân loại chất thải rắn y tếHiện trạng chung về công tác quản lý chất thải rắn y tế nguy hại6.1. Phân loại chất thải rắn6.1.1 Phân loại theo nguồn gốc hình thànhChÊt th¶i tõ c¸c khu d©n c­ (chÊt th¶i gia ®×nh).ChÊt th¶i tõ c¸c trung t©m th­¬ng m¹i vµ dÞch vô.ChÊt th¶i tõ c¸c c«ng së, tr­êng häc, c«ng tr×nh c«ng céng (chÊt th¶i v¨n phßng).ChÊt th¶i y tÕ bao gåm c¶ chÊt th¶i sinh ho¹t vµ chÊt th¶i nguy h¹i.ChÊt th¶i tõ r¸c quÐt ®­êng nh­ ®Êt, ®¸, l¸ c©y, vá lon, bao b×, mÈu thuèc l¸ ChÊt th¶i r¾n tõ c¸c ho¹t ®éng c«ng nghiÖp. 6.1.1. Phân loại theo nguồn gốc hình thành (tiếp)ChÊt th¶i r¾n tõ c¸c ho¹t ®éng x©y dùng ®« thÞ (chÊt th¶i x©y dùng).ChÊt th¶i tõ c¸c tr¹m xö lý n­íc th¶i vµ tõ c¸c nhµ tiªu tù ho¹i, nhµ tiªu hai ng¨n, nhµ tiªu thïng, bïn tõ ®­êng èng tho¸t n­íc cña thµnh phè (chÊt th¶i vÖ sinh).ChÊt th¶i r¾n n«ng nghiÖp bao gåm nh÷ng chÊt th¶i vµ mÈu thõa th¶i ra tõ c¸c ho¹t ®éng n«ng nghiÖp. 6.1.2. Theo thµnh phÇn hãa häc vµ vËt lýChÊt th¶i v« c¬ChÊt th¶i h÷u c¬ChÊt th¶i ®èt ch¸y ®­îc,ChÊt th¶i kh«ng ®èt ch¸y ®­îcTheo tr¹ng th¸i vËt lý cña chÊt th¶i:ChÊt th¶i r¾n nh­ r¸c, g¹ch ngãi, gç, giÎ, ni l«ng.. ChÊt th¶i láng nh­ dÇu m¸yChÊt th¶i nöa r¾n, sÒn sÖt nh­ bïn, ph©n6.1.3. Theo møc ®é nguy h¹i cña chÊt th¶iChÊt th¶i nguy h¹i bao gåm c¸c lo¹i chÊt dÔ g©y ph¶n øng phô, ®éc h¹i, chÊt th¶i sinh häc dÔ thèi r÷a, c¸c chÊt dÔ ch¸y, næ hoÆc c¸c chÊt th¶i phãng x¹, c¸c chÊt th¶i nhiÔm khuÈn, l©y lan.... cã nguy c¬ ®e do¹ tíi søc khoÎ ng­êi, ®éng vËt, c©y cá...ChÊt th¶i kh«ng nguy h¹i bao gåm nh÷ng lo¹i chÊt th¶i kh«ng chøa c¸c chÊt vµ hîp chÊt cã mét trong c¸c ®Æc tÝnh nguy h¹i trùc tiÕp hoÆc t­¬ng t¸c thµnh phÇn.6.2. Nguyªn t¾c 3 RNguyªn t¾c R1 - Reduce - Gi¶m bít khèi l­îng r¸c th¶i ph¸t sinh: Ph©n lo¹i riªng ngay tõ ®Çu nguån. T¨ng møc tiªu thô, thiÕt kÕ l¹i quy tr×nh s¶n xuÊt sao cho sö dông Ýt nguyªn liÖu h¬n, thiÕt kÕ vµ t¹o ra c¸c s¶n phÈm Ýt « nhiÔm, Ýt chÊt th¶i vµ lo¹i bá c¸c bao b× kh«ng cÇn thiÕt.Nguyªn t¾c R2 - Reuse - T¸i sö dông chÊt th¶i. T¹o ra mét chu tr×nh khÐp kÝn: s¶n xuÊt - l­u th«ng - tiªu dïng - s¶n xuÊt.6.2. Nguyên tắc 3 R (tiếp)Nguyªn t¾c R3 - Recycle - T¸i chÕ b»ng nhiÒu biÖn ph¸p nh­ thu håi c¸c s¶n phÈm ®· qua sö dông, xö lý hoÆc chÕ biÕn l¹i ®Ó ®­a vµo l­u th«ng d­íi d¹ng c¸c s¶n phÈm ban ®Çu hoÆc t¹o ra c¸c s¶n phÈm míi.6.3. ChÊt th¶i y tÕ lµ g×?ChÊt th¶i y tÕ lµ nh÷ng chÊt th¶i ph¸t sinh tõ c¸c c¬ së y tÕ, trong c¸c ho¹t ®éng kh¸m ch÷a bÖnh, ch¨m sãc, xÐt nghiÖm, phßng bÖnh, nghiªn cøu, ®µo t¹o. ChÊt th¶i y tÕ bao gåm c¸c d¹ng r¾n, láng, khÝ.Nguy h¹i nhÊt lµ nh÷ng chÊt th¶i y tÕ nh­ m¸u, dÞch c¬ thÓ, chÊt bµi tiÕt, c¸c bé phËn c¬ thÓ, b¬m kim tiªm, vËt s¾c nhän, d­îc phÈm, ho¸ chÊt vµ c¸c chÊt phãng x¹.TiÕp xóc víi c¸c chÊt th¶i y tÕ cã thÓ g©y nguy c¬ m¾c c¸c bÖnh truyÒn nhiÔm (viªm gan, HIV/AIDS,SARS, Cóm gia cÇm H5N1...), l©y chÐo trong bÖnh viÖn, nhiÔm khuÈn ngoµi bÖnh viÖn.6.4. ¶nh h­ëng chÊt th¶i r¾n y tÕ lªn søc kháe4.1. C¸c kiÓu nguy c¬:	- ChÊt th¶i y tÕ chøa ®ùng c¸c yÕu tè truyÒn nhiÔm	- C¸c lo¹i hãa chÊt vµ d­îc phÈm nguy hiÓm	- C¸c chÊt th¶i phãng x¹	- C¸c vËt s¾c nhän4.2. Nh÷ng ®èi t­îng cã thÓ tiÕp xóc víi nguy c¬:	- B¸c sÜ, y t¸, hé lý vµ c¸c nh©n viªn trong c¸c c¬ së xö lý chÊt th¶i, nh÷ng ng­êi bíi r¸c, thu gom r¸c.	- Kh¸ch tíi th¨m hoÆc ng­êi nhµ bÖnh nh©n.	- Céng ®ång d©n c­ kÒ cËn c¸c c¬ së y tÕ6.5. Ph©n lo¹i chÊt th¶i r¾n y tÕ theo nguån ph¸t sinhChÊt th¶i l©m sµng:- Nhãm A (chÊt nhiÔm khuÈn: b¨ng, g¹c)- Nhãm B (c¸c vËt s¾c nhän)- Nhãm C (g¨ng tay, lam kÝnh, bÖnh phÈm)- Nhãm D (chÊt th¶i d­îc phÈm, thuèc g©y ®éc tÕ bµo)- Nhãm E (c¸c m« vµ c¬ quan ng­êi, ®éng vËt)ChÊt th¶i phãng x¹: tõ c¸c ho¹t ®éng chÈn ®o¸n, trÞ liÖuChÊt th¶i hãa häc nh­ FormaldehydChÊt th¶i sinh ho¹t nh­ giÊy lo¹i, thøc ¨n d­ thõa...Một số câu hỏi lượng giá bài 6	1. Khối lượng chất thải phát sinh tại các bệnh viện thay đổi phụ thuộc vào số lượng người nhà được phép đến thăm bệnh nhân	Đúng	Sai 	2. Anh/chị hãy cho biết nguyên tắc 3R là gì?142LƯỢNG GIÁ NGUY CƠ SỨC KHỎE MÔI TRƯỜNGThs. Trần Thị Tuyết HạnhEmail: tth2@hsph.edu.vn ĐT: 04-62662322143Bài 7. Một số nội dung chínhKhái niệm nguy cơ SKMT và các yếu tố quyết định nguy cơ SKMTCác yếu tố ảnh hưởng tới nhận thức nguy cơ SKMTCác bước trong khung lượng giá nguy cơ SKMT Mối quan hệ giữa lượng giá và quản lý nguy cơ SKMT trong tình huống thực tế1441. Khái niệm về nguy cơ (tiếp)“Xác suất một hậu quả xấu sẽ xẩy ra trong một khoảng thời gian nào đó, trên một người, một nhóm người, hay trên cây cối, động vật hay hệ sinh thái của một vùng nào đó do phơi nhiễm với một yếu tố nguy cơ ở một liều hay nồng độ nhất định” (Hội đồng SKMT Ôxtrâylia 2004). Nguy cơ = Xác suất x Hậu quả x Yếu tố nguy cơ x Phơi nhiễm(Risk = Probability x Consequences x Hazard x Exposure)1. Khái niệm về nguy cơ (tiếp)145Xác suất Hậu quả Yếu tố nguy cơPhơi nhiễm1. Khái niệm về nguy cơ (tiếp)Ví dụ về các mức độ của xác suất1. Rất hiếm khi– very unlikely – xác suất 1/1.000.0002. Hiếm khi - unlikely - xác suất 1/100.0003. Ít có khả năng – fairly unlikely- xác suất 1/10.0004. Có khả năng - likely- xác suất 1/10005. Rất có khả năng – very likely- xác suất 1/100146Ví dụ về các mức độ của hậu quả1. Không đáng kể - insignificant  không gây chấn thương2. Nhẹ - minor  cần sơ cứu3. Vừa – moderate cần điều trị/nghỉ ngơi từ 1-3 ngày4. Nặng- major cần điều trị/nghỉ ngơi từ 3 ngày trở lên5. Nghiêm trọng- catastropic tử vong1472. Nhận thức về nguy cơ Mục 3. Thông tin về môi trường (SGK)Nguy cơ như là:một mối nguy hiểmsố mệnhsự thử thách sức mạnhtrò chơi của sự may rủimột chỉ số cảnh báo sớm	Renn (2004) 148Xếp loại nguy cơ tử vong từ các sự kiện Slovic et al. 1979Yếu tố nguy cơChuyên giaPhụ nữSinh viênCán bộÔ tô, xe tải, xe buýt 1252Thuốc lá 2433Bia, rượu 3564Súng ngắn 4321Thuốc trừ sâu5848Máy bay6687Công việc của công an7775Năng lượng hạt nhân 81161492. Nhận thức về nguy cơ (tiếp)Tại sao có sự khác nhau trong xếp loại nguy cơ?Nguy cơ = Yếu tố nguy cơ (khách quan) + Phản ứng bất bình của cộng đồng (chủ quan).Risk = Hazard + Outrage (Sandman 1987)Yếu tố nào làm tăng “Outrage”? Cho ví dụ?150Các yếu tố ảnh hưởng đến nhận thức nguy cơCác yếu tố làm giảm sự bất bình của cộng đồngCác yếu tố làm tăng sự bất bình của cộng đồngTự nguyện Bị ép buộcCó khả năng kiểm soátKhông có khả năng kiểm soátPhân bố công bằngPhân bố không công bằngNguy cơ thông thườngNguy cơ đáng nhớKhông gây sợ hãiGây sợ hãiTự nhiênNhân tạoĐược hiểu rõChưa được hiểu rõQuen thuộcKhông quen thuộcChấp nhận được về mặt đạo đức, luân lýKhông chấp nhận được về mặt đạo đức, luân lýTruyền thông từ nguồn đáng tin Truyền thông từ nguồn không đáng tin1513. Lượng giá nguy cơ SKMT Mục 2. Lượng giá nguy cơ (SGK)	“Là một quy trình và phương pháp nhằm ước lượng những tác động tiềm tàng của việc phơi nhiễm với một yếu tố nguy cơ hóa học, vật lý, sinh học, hay tâm lý xã hội lên một cộng đồng cụ thể dưới một số điều kiện và trong một khoảng thời gian xác định” 	(Australian enHealth Council 2004)152Hội đồng SKMT Ôxtrâylia 2004 Ủy ban Quốc hội Mỹ về Lượng giá và QL nguy cơ 97Hội đồng Nghiên cứu Quốc gia Mỹ 1983Xác định vấn đềXác định vấn đềXác định yếu tố nguy cơ    Xác định yếu tố nguy cơXác định yếu tố nguy cơ Lượng giá mối quan hệ liều-đáp ứngLượng giá mối quan hệ liều-đáp ứngLượng giá mối quan hệ liều-đáp ứng Lượng giá phơi nhiễmLượng giá phơi nhiễmLượng giá phơi nhiễm Mô tả nguy cơMô tả nguy cơMô tả nguy cơ Quản lý nguy cơCác lựa chọnQuản lý nguy cơRa quyết địnhCác hoạt độngTruyền thông, thăm dò ý kiến, huy động các bên liên quanGiám sát, xem xét và đánh giáCác khung lượng giá và quản lý nguy cơ SK/SKMT153Lượng giá yếu tố nguy cơXác định yếu tố nguy cơLượng giá liều-đáp ứngLượng giá phơi nhiễmMô tả nguy cơXem xét, theo dõi, đánh giáXác định vấn đềXem xét, theo dõi, đánh giáLƯỢNG GIÁ NGUY CƠ SKMTQUẢN LÝ NGUY CƠ SKMTSự tham gia của cộng đồng, các bên liên quan, và truyền thông nguy cơ 154Sự tham gia của các bên liên quan, truyền thông nguy cơ và tư vấn cộng đồngCác yếu tố khoa học, kỹ thuật, văn hóa, xã hội, chính trị tác động tới lượng giá và quản lý nguy cơXem xét quá trìnhĐánh giá nguy cơ & ra quyết định giải quyết/xử lý nguy cơThực thi quyết địnhTheo dõi, đánh giá hiệu quả của giải phápXác định vấn đềLượng giá yếu tố nguy cơ, bao gồm:Xác định yếu tố nguy cơLượng giá liều-đáp ứngLượng giá phơi nhiễmXem xét, và kiểm tra tính thực tiễnMô tả nguy cơXem xét, và kiểm tra tính thực tiễnLƯỢNG GIÁ NGUY CƠQUẢN LÝ NGUY CƠHình 12.2. Mối quan hệ giữa lượng giá và quản lý nguy cơ sức khỏe môi trường(Nguồn: Australian enHealth Council 2004, dựa vào P/CCRARM 1997 và NRC 1983)155Một số câu hỏi lượng giá cuối bàiAnh/chị hãy cho biết 4 yếu tố nào quyết định nguy cơ SKMT?Anh/chị hãy kể tên các bước của khung lượng giá nguy cơ SKMT.Trong lượng giá liều-đáp ứng, với cùng 1 mức phơi nhiễm thì các loại liều được sắp xếp thep thứ tự tăng dần như sau:Liều tiềm năng  Liều dùng  Liều đích  Liều hấp thụ Liều tiềm năng  Liều dùng  Liều hấp thụ  Liều đíchLiều đích  Liều hấp thụ  Liều dùng  Liều tiềm năng Liều dùng  Liều đích  Liều hấp thụ  Liều tiềm năng 156Tài liệu tham khảo về lượng giá nguy cơ SKMT1. Lê Thị Thanh Hương, Trần Thị Tuyết Hạnh và CS. 2009, Sức khỏe môi trường cơ bản (Sách dịch từ phiên bản tiếng Anh: Yassi A. Kjellstrom T. Kok T. and Guidotti TL.2001, Basic Environmental Health, Oxford University Press.)2. Australian enHealth Council 2004, Environmental Health Risk Assessment: Guidelines for Assessing Human Health Risks from Environmental Hazards, Department of Health and Ageing, Canberra.3. How-Ran Guo 2002, ‘Cancer Risk Assessment for Arsenic Exposure through Oyster Consumption’, Environ Health Perspect, vol. 110, PP.123–124.4. Jardine, C.G., Hrudey, S.E., Shortreed, J.H., et al. 2003, ‘Risk management frameworks for human health and environmental risks’, Journal of Toxicology and Environmental Health, pt B, vol. 6, pp. 569–641. Tài liệu tham khảo về lượng giá nguy cơ SKMT (tiếp)5. Slovic P. Fischhoff B. Lichtenstein S. 1979, “Facts and Fears: Understanding Perceived Risk” in R. Schwing and W. Albers, Jr., 1980, Societal Risk Assessment: How Safe is Safe Enough? New York Plenum, pp. 1981-216.6. Peter M. Sandman 1987, ‘Risk Communication: Facing Public Outrage’, EPA Journal, pp. 21–227. Renn O 2004, ‘Perception of risks’, Toxicology Letters, vol. 149, pp. 405-413.8.   ài liệu tham khảo về dioxinLe VA, Nguyen NB, Nguyen DM, Nguyen TH, Do MS, Tran TTH 2008, ‘Knowledge, attitude and practice of local residents at Bien Hoa City -Vietnam on preventing dioxin exposure through foods’, Organohalogen Compounds, vol. 70, pp. 000535-00538.Minh NH, Son LK, Nguyen PH, et al. Dioxin contamination in Bien Hoa Airbase and its vicinities: environmental levels and implication of sources. Organohalogen Compounds 2008;70:000543-46. 3. Schecter A, Pavuk M, Constable JD, et al. A follow-up: high level of dioxin contamination in Vietnamese from Agent Orange, three decades after the end of spraying. J Occup Environ Med 2002;44:218 –20.Tài liệu tham khảo về dioxin (tiếp)4. Schecter A, Quynh HT, Pavuk M, et al. Food as a source of dioxin exposure in the residents of Bien Hoa City, Vietnam. J Occup Environ Med 2003;45(8):781–88.5. Tran Thi Tuyet Hanh, Le Vu Anh, Nguyen Ngoc Bich, Thomas Tenkate 2010, Environmental Health Risk Assessment of dioxin exposure through consumming contaminated foods, International Journal of Environmental Research and Public Health, paper under reviewed.6. Trần Thị Tuyết Hạnh, Nguyễn Đức Minh, Nguyễn Thanh Hà 2008, Dioxin và dự phòng nhiễm độc dioxin qua thực phẩm, Tài liệu tập huấn cho các bộ y tế tuyến tỉnh, huyện, xã. Hội Y tế công cộng Việt Nam.CÂU HỎI? THẢO LUẬN?