Bài giảng Tư tưởng Hồ Chí Minh - Tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề dân tộc

TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ VẤN ĐỀ DÂN TỘCQuan điểm của Mác,Ăngen,Lênin về vấn đề dân tộc.Khái niệm:Dân tộc là một vấn đề rộng lớn bao gồm những quan hệ về chính trị,kinh tế,lãnh thổ,pháp lý,tư tưởng và văn hóa giữa các dân tộc,các nhóm dân tộc và bộ tộcDân tộc là sản phẩm của lịch sửMác và Ăngen đã nêu những luận điểm cơ bản có tính phương pháp luận về vấn đề này:Nguồn gốc,bản chất của vấn đề dân tộc,mối quan hệ cơ bản của dân tộc và thái độ của giai cấp công nhân cũng như Đảng của nó đối với vấn đề nàyLênin phát triển vấn đề dân tộc thành hệ thống lý luận toàn diện, gồm các nội dung sau:Dân tộc là sản phẩm của quá trình phát triển lâu dài của lịch sử, từ những cộng đồng người: thị tộc, bộ lạc, bộ tộcỞ phương Tây, dân tộc xuất hiện khi chủ nghĩa tư bản được xác lậpỞ phương Đông, dân tộc hình thành trước khi chủ nghĩa tư bản được xác lập, do tác động của hoàn cảnh đặc thù, đặc biệt là qúa trình dựng nước và giữ nước thúc đẩy. Vấn đề dân tộc thuộc địaKhi CNTB chuyển từ giai đoạn tự do cạnh tranh sang giai đoạn ĐQCN, các nước đế quốc tiến hành xâm lược, cướp bóc, nô dịch các nước nhược tiểutừ đó xuất hiện vấn đề dân tộc thuộc địaSau Cách mạng Tháng Mười Nga, phong trào giải phóng dân tộc phát triển mạnh, dẫn đến nhiều nước thuộc địa trở thành quốc gia dân tộc độc lậpCác luận điểm:Cuộc đấu tranh của giai cấp công nhân về bản chất mang tính quốc tế nhưng ban đầu phải có tính dân tộcGiai cấp CN không thể tự giải phóng mình nếu không đồng thời giải phóng toàn thể XHXóa bỏ đối kháng giai cấp=> xóa bỏ đối kháng dân tộcVấn đề DT trong thời kỳ đế quốc chủ nghĩa là vấn đề lớn,mang tính quốc tế,và thực chất là vấn đề DT thuộc địaCNĐQ và CNTB không thể giải quyết được vấn đề DT*Vấn đề DT phải là nội dung quan trọng trong chiến lược,sách lược của ĐCSHai xu hướng phát triển của vấn đề DT*Tư tưởng quan điểm của dân tộc VN về độc lập DT và chủ quyền quốc giaDân tộc VN có truyền thống yêu nướcRa đi tìm đường cứu nước,HCM đã mang theo tinh thần đó,đã sớm có ý thức về độc lập dân tộc.HCM đã tiếp xúc với tư tưởng của Tôn Trung Sơn:thuyết tam dân: “Dân tộc độc lập, dân sinh hạnh phúc, dân quyền tự do”Cuộc đấu tranh của chống ách thống trị hàng ngàn năm của dân tộc VNCuộc đấu tranh của các dân tộc thuộc địaVấn đề dân tộc trong tư tưởng Hồ Chí MinhVấn đề dân tộc trong tư tưởng Hồ Chí Minh không phải là vấn đề dân tộc nói chung,mà là vấn đề Dân tộc thuộc địaThực chất của vấn đề dân tộc thuộc địaĐấu tranh chống CNTD, giải phóng dân tộcLựa chọn con đường phát triển dân tộcMác chống CNTB, Lêninchống CNĐQ, Hồ Chí Minh bàn về cuộc đấu tranh chống CNTDHồ Chí Minh viết nhiều tác phẩm như: Tâm địa thực dân, Vực thẳm thuộc địa...tố cáo CNTDPhương hướng pt của dân tộc trong bối cảnh thời đại mới là CNXHHoạch định con đường phát triển của dân tộc thuộc địa3 Luận điểm1. Độc lập, tự do là quyền thiêng liêng, bất khả xâm phạm của tất cả các dân tộc.3. Kết hợp nhuần nhuyễn dân tộc với giai cấp, độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa yêu nước với chủ nghĩa quốc tế.2. Chủ nghĩa dân tộc là một động lực lớn ở các nước đang đấu tranh giành độc lập.2.1. Độc lập, tự do là quyền thiêng liêng, bất khả xâm phạm của tất cả các dân tộc-nội dung cốt lõi của vấn đề dân tộc thuộc địaCách tiếp cận từ quyền con người, tìm hiểu và tiếp cận với “Tuyên ngôn độc lập 1776 của Mỹ” và “Tuyên ngôn nhân quyền và dân quyền 1791 của cách mạng Pháp”, Hồ Chí Minh đã khái quát và nâng cao thành quyền dân tộc: Tất cả các dân tộc trên thế giới sinh ra đều có quyền bình đẳng,dân tộc nào cũng có quyền sống,quyền sung sướng và quyền tự do“Cái quý nhất của người dân mất nước là độc lập của tổ quốc,tự do của nhân dân”Dân tộc Việt Nam chịu ách đô hộ hàng ngàn năm của phong kiến phương Bắc, hàng trăm năm của Đế quốc Pháp.Vì thế rất khát khao độc lập tự do Nội dung của độc lập dân tộc:1.Độc lập, tự do là khát vọng lớn nhất của các dân tộc thuộc địa. Độc lập hoàn toàn và thật sự trên tất cả các mặt kinh tế, chính trị, quân sự, ngoại giao. Trong nền độc lập, mọi người đều được ấm no, tự do, hạnh phúc.2 Độc lập thật sự phải gắn với hoà bình thật sự. “Nhân dân chúng tôi thành thật mong muốn hoà bìnhkiên quyết chiến đấu đến cùng để bảo vệ những quyền thiêng liêng nhất: toàn vẹn lãnh thổ cho Tổ quốc và độc lập cho đất nước”.3 Độc lập dân tộc phải gắn liền với sự thống nhất toàn vẹn lãnh thổ quốc gia.Tinh thần độc lập tự do được thể hiện trong suốt quá trình hình thành tư tưởng của HCMbản yêu sách 8 điểm, gửi đến Hội nghị hoà bình Vécxây năm 1919, đòi các quyền tự do, dân chủ cho nhân dân Việt Nam - Kế tiếp là thể hiện trong hàng loạt các văn kiện do Người soạn thảo: Chánh cương vắn tắt của Đảng, Lời kêu gọi sau khi thành lập Đảng CSVN (1930)Xác định mục tiêu chính trị của Đảng là1- Đánh đổ ĐQ Pháp và bọn phong kiến2- Làm cho nước Nam được hoàn toàn độc lậpBác về nước chủ trì Hội nghị TW8, sau đó viết thư Kính cáo đồng bào và chỉ rõ: ”Trong lúc này quyền lợi dân tộc giải phóng cao hơn hết thảy”Trong thực tiễn, Bác chỉ đạo thành lập Mặt trận Việt minh, ra báo Việt Nam độc lập, thảo Mười chính sách của Việt minh “Dù có phải đốt cháy cả dãy Trường Sơn cũng phải kiên quyết giành cho được độc lập!”Cách mạng Tháng 8 thắng lợi đã làm cho ý chí đó trở thành hiện thựcNgười đọc bản Tuyên ngôn độc lập“Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập, và thật sự đã thành một nước tự do và độc lập tự do và độc lập. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy” Kháng chiến toàn quốc bùng nổ nổHồ Chủ Tịch ra lời kêu gọi: Hỡi đồng bào toàn quốc!Chúng ta muốn hoà bình, chúng ta phải nhân nhượng. Nhưng chúng ta càng nhân nhượng, thực dân Pháp càng lấn tới, vì chúng muốn cướp nước ta một lần nữa! Rồi Người cùng toàn dân tộc hạ quyết tâm:Không! Chúng ta thà hy sinh tất cả,chứ nhất định không chịu mất nước,nhất định không chịu làm nô lệHễ là người Việt Nam thì phải đứng lên đánh thực dân PhápTóm lại:“Không có gì quý hơn độc lập, tự do” Là tư tưởng, là lẽ sống, là học thuyết của Hồ Chí Minh Đó là lý do chiến đấu, là nguồn sức mạnh làm nên chiến thắng của nhân dân Việt Nam, đồng thời cũng là nguồn động viên đối với các dân tộc bị áp bức trên thế giới 2.2. Chủ nghĩa dân tộc là một động lực lớn ở các nước đang đấu tranh giành độc lậpXuất phát từ vị trí của người dân thuộc địa mất nước Xuất phát từ truyền thống dân tộc Việt Nam Bác đánh giá cao sức mạnh của chủ nghĩa dân tộc theo nghĩa chủ nghĩa yêu nước và tinh thần dân tộc chân chính, coi đó là một động lực lớn Do kinh tế còn lạc hậu, chưa phát triển, nên sự phân hoá giai cấp ở Đông dương chưa triệt đểVì thế, cuộc đấu tranh giai cấp không diễn ra giống như ở phương TâyXét về mặt cấu trúc kinh tế, không giống các xã hội phương Tây thời Trung cổ, cũng như thời cận đại“Đại địa chủ,địa chủ hạng trung và hạng nhỏ ở nước ta chỉ là những tên lùn tịt bên cạnh người cùng tên ở các nước Âu-MỹNông dân gần như chẳng có gì,địa chủ không có vốn lớn.Thợ thuyền không có công đoàn,chủ không có tơrớt”Như vậy, sự xung đột về quyền lợi của họ được giảm thiểuNgười kết luận:Đối với các dân tộc thuộc địa ở phương Đông,chủ nghĩa dân tộc là động lực lớn của đất nướcChủ nghĩa dt bản xứ là chủ nghĩa yêu nước và chủ nghĩa dt chân chính, động lực to lớn để phát triển đất nước.Khác với chủ nghĩa xô vanh, chủ nghĩa dt hẹp hũi của các nước lớnTheo Bác, trong cách mạng giải phóng dân tộc, các dân tộc thuộc địa trước hết phải dựa vào sức của chính mình “Người ta sẽ không làm gì được cho người An Nam nếu không dựa trên các động lực vĩ đại, và duy nhất của đời sống xã hội của họ” Phát động chủ nghĩa dân tộc bản xứ nhân danh quốc tế CSKhi chủ nghĩa dân tộc của họ thắng lợi Nhất định chủ nghĩa dân tộc ấy sẽ biến thành Chủ nghĩa quốc tế Báckiếnnghịvới QTCSVấn đề giai cấp và vấn đề dân tộc có mối quan hệ chặt chẽ với nhauNgười rất coi trọng vấn đề dân tộc nhưng luôn đứng trên quan điểm giai cấp để giải quyết vấn đề dân tộc đồng thời đặt vấn đề giai cấp trong vấn đề dân tộc2.3. Kết hợp nhuần nhuyễn dân tộc với giai cấp, độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa yêu nước với chủ nghĩa quốc tếGiải phóng dân tộc tạo tiền đề cho giải phóng giai cấpGiải quyết vấn đề dân tộc trên quan điểm giai cấp,đồng thời đặt vấn đề giai cấp trong vấn đề dân tộc:”Nếu không giải quyết được vấn đề dân tộc giải phóng,không đòi được độc lập,tự do cho toàn thể dân tộc,thì chẳng những toàn thể quốc gia dân tộc còn chịu mãi kiếp ngựa trâu,mà quyền lợi của bộ phận,giai cấp đến vạn năm cũng không đòi lại được”Lợi ích giai giai cấp phải phục tùng lợi ích dân tộcGPDT là vấn đề trên hết,trước hếtGPDT gắn liền với CNXHHCM xác định CM Việt Nam trải qua hai giai đoạn: Làm tư sản dân quyền cách mạng và thổ địa cách mạng để đi tới xã hội cộng sảnNgười khẳng định: Chỉ có CNXH, CNCS mới giải phóng được các dân tộc bị áp bức và những người lao động trên thế giới khỏi ách nô lệ .Nếu nước độc lập mà dân không được hưởng hạnh phúc, tự do, thì độc lập cũng chẳng có ý nghĩa gì.Giành độc lập rồi, phải tiến lên CNXHLàm sao cho dân giàu, nước mạnhMọi người được ăn no, mặc ấm, sung sướng, tự doYêu Tổ quốc, yêu nhân dân phải gắn liền với yêu CNXH, vì có tiến lên CNXH thì nhân dân mình mỗi ngày một ấm no thêm, Tổ quốc mỗi ngày một giàu mạnh thêmDo đó:Tư tưởng Hồ ChíMinh về sự gắn bó giữa độc lập dân tộc và CNXH vừa phản ánh quy luật khách quan của sự nghiệp giải phóng dân tộc trong thời đại cách mạng vô sản, vừa phản ánh mối quan hệ khăng khít giữa mục tiêu giải phóng dân tộc với các mục tiêu giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con người.Độc lập cho dân tộc mình và cho tất cả các dân tộc khácNgười khẳng định:Quyền tự do, độc lập là quyền bất khả xâm phạm của các dân tộc, "dân tộc nào cũng có quyền sống, quyền sung sướng và quyền tự do”Là một chiến sĩ quốc tế chân chính, Người còn đấu tranh cho độc lập của tất cả các dân tộc bị áp bức.Tôn trọng độc lập của các dân tộc khác.Khi ủng hộ quỹ kháng chiến của người Anh, năm 1914, Người nói với bạn:“Chúng ta phải tranh đấu cho tự do, độc lập của các dân tộc khác như là tranh đấu cho dân tộc ta vậy”1930:Người đề nghị đặt tên đảng là ĐCSVN. Vì theo Lênin, dân tộc tự quyết là cách mạng ở mỗi nước không thể do ĐCS của nước khác áp đặt, làm thay. Mỗi ĐCS là thuộc về một dân tộc, phải chịu trách nhiệm trước dân tộc mìnhNgười nêu cao tinh thần dân tộc tự quyết, nhưng không quên nghĩa vụ quốc tếNgười giúp đỡ thành lập các ĐCS ở một số nước Đông Nam Á đầu những năm 30, 50 TK20Ủng hộ cuộc kháng chiến chống Nhật của nhân dân Trung Quốc, chống Pháp của nhân dân Lào và CampuchiaTheo tinh thần “Giúp bạn là giúp mình”Chủ tịch Hồ Chí Minh và Hoàng thân XuphanuvôngTư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề dân tộc vừa mang tính khoa học vừa có tính chất cách mạng sâu sắcNó phù hợp với nhận định của Ăngghen“Những tư tưởng dân tộc chân chính trong phong trào công nhân bao giờ cũng là những tư tưởng quốc tế chân chính”Tóm lại:Chân thành cảm ơn cô và các bạn đã chú ý lắng nghe.