Bài giảng Vaccine phòng bệnh viêm não Nhật Bản

VACCINE PHÒNG BỆNH VIÊMNÃO NHẬT BẢNGiáo viên hướng dẫn: Nguyễn Ngọc HảiSinh viên thực hiện: Nguyễn Thị Khánh TrangMSSV: 06126160ĐẶT VẤN ĐỀ.NỘI DUNG.II.1. GIỚI THIỆU BỆNH VIÊM NÃO NHẬT BẢN.II.2. VIRUS JE ( JAPANESE ENCEPHALITIS).II.3. VACCINE PHÒNG BỆNH JE.II.3.1. VACCINE JE CHO NGƯỜI.II.3.2. PHÁT TRIỂN VACCINE JE CHO ĐỘNG VÂT (HEO).III. KẾT LUẬN.I. ĐẶT VẤN ĐỀ.Hàng năm có hàng ngàn trường hợp bệnh và chết vì viêm não Nhật Bản.Gánh nặng của bệnh hiện nay là ở các nước đang phát triển ở Châu Á.Bệnh cũng gây thiệt hại nặng nề cho ngành chăn nuôi (heo).Việc nghiên cứu và sản xuất vaccine phòng bệnh viêm não Nhật Bản là cần thiết để chủ động kiểm soát và ngăn ngừa bệnh sớm.Bệnh nhân viêm não tại Hà Nội (2003)Bệnh nhân viêm não Nhật Bản ở Ấn Độ (2005) với 20 ca chết mỗi ngàyII. NỘI DUNG.II.1. GIỚI THIỆU BỆNH VIÊM NÃO NHẬT BẢN ( JE: JAPANESE ENCEPHATILIS) Phát hiện đầu tiên ở Nhật 1871.Muỗi là vật mang truyền bệnh JE.(1938 phân lập virus JE từ muỗi Culex tritaeniorhunchus ), heo là bộ máy khuyếch đại và là hồ chứa của virus JE.Các dòng virus JE được phân lập đầu tiên: Nakayama, Beijing và P3.Hầu hết các dòng đều là hoang dại và được sử dụng trong sản xuất vaccine.Vòng xoắn bệnh lý của virus JEII.2. VIRUS JE.Thuộc giống flavivirus,họ flaviviridae.Mạch đơn RNA.Bề mặt màng có protein M và vỏ bao glycosylate E.Khung đọc mở ORF: 5’-C-prM-E- NS1-NS2A-NS2B-NS3-NS4A-NS4B-NS5-3′. II.3. VACCINE PHÒNG BỆNH JE.II.3.1. VACCINE PHÒNG BỆNH JE CHO NGƯỜI.Chủ yếu có 3 loại:1.Vaccine JE từ não chuột bất hoạt.2. Vaccine JE từ tế bào thận chuột đồng sơ cấp.3. Vacine JE nhược độc, sống.Ngoài ra còn có các vaccine cải tiến.1.Vaccine JE từ não chuột bất hoạt. Sản xuất ở Nga và Nhật từ 1930s. Trong thế chiến II, Mỹ sử dụng dịch nổi 10% của não chuột bị nhiễm bất hoạt bằng fomalin làm vaccine cho quân đội. Giống nakayama được phân lập từ CSF (cerebrospinal fluid) của bệnh nhân được cấy chuyển qua não chuột dùng làm giống sản xuất vaccine. Ngoài ra còn có giống beijing-1(P1). Vaccine beijing-1 hiệu giá kháng thể cao hơn vaccine nakayama, đưa vào công thức với một nửa thể tích.Qui trình sản xuất.Beijing-1 NakayamaNão chuột ba tuần tuổiLi tâm, lọc, kết tủa (protamin sulfate), bất hoạt ( fomalin, lạnh )Máu và dịch nổiLọc tinh sạch, kết tủa (amonium sulfate), li tâm phân tách Vaccine, ổn định với gelatin và sodium glutamate Vaccine dạng lõng, cấp đồng thời với vaccine phòng bệnh sởi, quai bị, rubella.Đường cấp: tiêm dưới da.Liều cấp: Vaccine từ giống beijing-1: 0.5 ml (trẻ em dưới 3 tuổi 0.25ml). Vaccine từ giống kanayama: 1 ml (trẻ em dưới 3 tuổi 0.5 ml).Độ ổn định của vaccine: vaccine làm khô lạnh giữ ở 40C ổn định tối thiểu là một năm, 220C giữ được 90% hoạt lực sau 28 tuần, ở 370C giữ 95% hoạt lực sau 4 tuần. 2. Vaccine JE từ tế bào thận chuột đồng sơ cấp bị bất hoạt. Sản xuất dành riêng cho Trung Quốc (1968 -2000). Giống P3 (được phân lập từ bệnh nhân nhiễm dòng P1 beijing-1) được cấy chuyển khoảng 70 lần trong não chuột và được dùng làm giống nuôi trên tế bào thận chuột sơ cấp (primary hamster kidney: PHK) để sản xuất vaccine.Qui trình sản xuất.3sP3Tế bào PHK một lớpSau 3 ngày, thu hoạch tế bào nhiễm nổi trên mặt Bất hoạt (fomalin 5%)Vaccine, ổn định (albumin người 0.1%) Dạng lõng, màu đỏ-vàng, không dùng kết hợp với các vaccine phòng bệnh khác.Đường cấp: tiêm dưới da.Liều 0.5 ml, tiêm 2 liều mỗi liều cách 1 tuần.Ổn định ở 370C trong 1 tuần, cất trữ và vận chuyển ở 2-80C, tránh ánh sáng giữ được 24 tháng. 3. Vaccine JE nhược độc, sống. Giống SA 14 bố mẹ (phân lập từ ấu trùng C.pipiens) được cấy truyền 11 lần trên chuột, sau đó được làm yếu qua 100 lần cấy truyền trên tế bào PHK ở 36-370C SA 14-5-3. SA 14-5-3 được cấy dưới da chuột đang bú (cấy truyền 5 lần), sau đó cấy truyền vào tế bào PHK 2 lần thu được SA 14-14-2. SA 14-14-2 khác SA 14 bố mẹ ở 7 acid amin (không gây độc thần kinh).Qui trình sản xuất.Hạt virus SA 14-14-2 cấy truyền lần thứ 6, pha loãngTế bào BHK ( chuột 10-12 ngày tuổi) nuôi cấy tạo tế bào một lớpBổ sung thêm albumin người, gentamicin và kanamycinLọc thu dịch lõng, làm khô lạnh và bổ sung thêm gelatin 1%, sucrose 5%Vaccine có màu cam-đỏ78-96h Có thể tiêm chủng kết hợp với vaccine Bacille Calmette-Guérin (BCG), bệnh sởi hoặc DTP. Liều dùng và đường cấp: lliều 0.5ml cấp dưới da. Ổn định vaccine: làm khô lạnh để ở nhiệt độ phòng giữ được 4 tháng, để ở 2-80C giữ được 1.5 năm. Nên trữ và vận chuyển ở 80C tránh ánh sáng dùng được trong 18 tháng.Các vaccine cải tiến.Vaccine bất hoạt: vaccine SA14-14-2 đưa vào công thức có thêm phèn,vaccine từ tế bào Vero không có bổ sung tá dược.Vaccine DNA: tiêm vào da hoặc cơ các plasmid DNA trần mã hóa cho protein M và E.Vaccine nhược độc.Vaccine vector đậu mùa: chèn 4 gen prM, E,NS1, NS2 vào virus đậu mùa không có khả năng sao chép.Vaccine chimeric.Sản xuất vaccine chimericII. PHÁT TRIỂN VACCINE JE CHO ĐỘNG VẬT.Phát triển giống virus JE nhược độc làm vaccine cho heo. Virus JE được làm yếu bằng cách cấy truyền nhiều lần qua tế bào thận bò sơ cấp. Kết quả tạo được giống S nhược độc, khi tiêm cho heo con mới sinh không gây bất cứ biểu hiện bệnh lý nào, heo nái được tiêm sinh ra heo con bình thường. Giống S đủ an toàn để sản xuất vaccine JE nhược độc cho heoVaccine DNA cho heo. Sử dụng hai plasmid được gắn gen mã hóa cho protein prM và E của virus JE. Hai plasmid này gây miễn dịch như nhau ở chuột và heo. Heo được miễn dịch bằng vaccine DNA với một liều 100-400 μg gây đáp ứng miễn dịch mạnh hơn heo được tiêm hai liều vaccine JEVAX-A. Heo được tiêm hai lần với vaccine DNA biểu hiêm tăng hiệu giá kháng thể HAI (hemagglutination-inhibitory) >100 lần và duy trì được mức còn có thể phát hiện kháng thể HAI ít nhất là 245 ngày. Vaccine DNA làm tăng tế bào B nhớ chuyên biệt cho virus JE và tạo kháng thể bền vững trong một thời gian dài.III. KẾT LUẬNBệnh viêm não Nhật Bản đã được chủ động kiểm soát bằng vaccine.Hiện nay trên thị trường có nhiều loại vaccine JE cho người và động vật có hiệu quả cao. Kết hợp với kỹ thuật di truyền tạo được nhiều vaccine hiệu quả chỉ với một liều duy nhất. Tuy nhiên còn hạn chế ở các nước đang phát triên ở châu Á chưa chủ động sản xuất được vaccine phải nhập từ nước ngoài làm cho giá thành cao ảnh hưởng đến hiệu quả phòng bệnh ở người và động vật.Tài liệu tham khảo©The Medical Journal of Australia 2004 www.mja.com.auJournal of clinical microbiology, Jan. 1975, p. 96-101www.thelancet.com