Bài giảng Viên gân chi dưới - Phan Vương Huy Đổng
Tóm tắt Bài giảng Viên gân chi dưới - Phan Vương Huy Đổng: ...äp treân maët saân meàm nhö coû, ñöôøng ñaát Khaùm BS neáu coù baát thöôøng giaûi phaãu hoïc Baïn neân laøm gì VIEÂM CAÂN GAN CHAÂN BS khaùm tìm nguyeân nhaân chính xaùc ñeå cho baøi taäp hoaëc mieáng loùt giaøy thích hôïp Thuoác khaùng vieâm, chích corticoid taïi choã Khoâng...ôùc vaø sau taäp, aán ñau, ñau taêng khi böôùc leân doác hay caàu thang Daáu hieäu VIEÂM GAÂN GOÙT Co cô baép chaân laëp ñi laëp laïi gaây ra caùc veát raùch li ti treân gaân goùt Chuû yeáu do quaù taûi vaø caùc yeáu toá nguy cô: Beân trong: cô baép chaân, gaân goùt bò cöùng, yeáu...ñoäng khoâng kyõ, taêng khoái löôïng taäp ñoät ngoät, thay giaøy chaïy, chaïy treân doác Khôùp goái queïo ngoaøi Nguyeân nhaân VÑV chaïy môùi taäp, muùa ballet, aerobic, ñaïp xe Moân theå thao lieân quan HOÄI CHÖÙNG CO RUÙT DAÛI CHAÄU CHAØY Ngöng hoaëc giaûm taäp luyeän Chöôøm...
Nội dung tài liệu Bài giảng Viên gân chi dưới - Phan Vương Huy Đổng, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
BS. PHAN VƯƠNG HUY ĐỔNG VIÊM GÂN GẬP – DUỖI NGÓN CHÂN Là tình trạng viêm các gân có chức năng gập hoặc duỗi các ngón chân, bắt đầu từ các cơ cẳng chân, qua cổ chân và chạy dọc theo mu bàn chân Định nghĩa VIÊM GÂN GẬP – DUỖI NGÓN CHÂN Khởi phát từ từ Đau mu bàn chân, sưng. Đau tăng khi gập và duỗi các ngón, đặc biệt khi chạy. Nhấn vào gân bị viêm thấy đau Trường hợp nặng nghe tiếng cót két, lép bép Đi khập khiễng Dấu hiệu VIÊM GÂN GẬP – DUỖI NGÓN CHÂN Mang giày quá chật, lưỡi giày đè ép lên gân vùng mu chân Nguyên nhân VĐV chạy nhảy nhiều, buộc dây giày quá chật Môn thể thao liên quan VIÊM GÂN GẬP – DUỖI NGÓN CHÂN Ngưng chạy nhảy 1 tuần Chườm lạnh 48-72 giờ, mỗi lần 20 phút Nới lỏng dây giày, cột dây kiểu bậc thang thay kiểu bắt chéo Chêm miếng lót cao su có khoét lỗ trên mu chân Khám BS khi đau trên 2 tuần Bạn nên làm gì Kiểu bắt chéo Kiểu bậc thang VIÊM GÂN GẬP – DUỖI NGÓN CHÂN Kết hợp thuốc kháng viêm – giảm đau thông thường Chích corticoid tại chỗ Tập phục hồi Điều trị chuyên khoa VIÊM BAO HOẠT DỊCH SAU GÓT Viêm bao hoạt dịch thường gặp nhất ở vị trí sau gót, ngay trên chỗ gân gót bám vào xương gót Định nghĩa VIÊM BAO HOẠT DỊCH SAU GÓT Khởi phát từ từ 2-3 tháng Đau, sưng đỏ ngay trên nơi bám gân gót. Ấn đau bao hoạt dịch Trường hợp nặng chỗ sưng cứng hơn, dễ bị cấn đau Dấu hiệu VIÊM BAO HOẠT DỊCH SAU GÓT Mép sau giày đè ép, kích thích bao hoạt dịch Hoạt động thể thao nhiều trên nền các yếu tố nguy cơ: Bên trong: hình dạng xương gót bất thường, bàn chân bẹt, vòm bàn chân cao Bên ngoài: giày cao gót, giày thể thao Nguyên nhân VIÊM BAO HOẠT DỊCH SAU GÓT Ngưng hoạt động gây đau 48-72 giờ, chườm lạnh, tránh mang giày cấn sau gót Dùng miếng chêm hình bánh rán Miếng lót đế giày cho bàn chân bẹt Mang giày hơi lớn, viền mềm Tập lại sau 4-6 tuần Bạn nên làm gì VIÊM BAO HOẠT DỊCH SAU GÓT Thuốc kháng viêm, chích corticoid tại chỗ Trường hợp nặng sẽ phẫu thuật Điều trị chuyên khoa VIÊM XƯƠNG VỪNG Là tình trạng viêm hoặc tổn thương các xương vừng, hình bầu dục nằm bên trong gân bàn chân. Thường gặp nhất ở dưới ngón chân cái Định nghĩa VIÊM XƯƠNG VỪNG Khởi phát từ từ Đau lòng bàn chân phần dưới ngón cái, có thể lan ra vòm bàn chân Đặc biệt đau trong pha nhấc mũi bàn chân khi chạy Ngón cái thường cứng và yếu Dấu hiệu VIÊM XƯƠNG VỪNG Vi chấn thương xương vừng lặp đi lặp lại trong pha nhấc mũi bàn chân khi chạy Nguyên nhân VĐV chạy đường trường, bóng chuyền (nhảy phát bóng, đập bóng) Môn thể thao liên quan VIÊM XƯƠNG VỪNG Ngưng hoạt động gây đau một tuần Lót miếng đệm nhỏ Kéo dãn ngón chân trước khi chơi thể thao Bạn nên làm gì VIÊM XƯƠNG VỪNG Thuốc kháng viêm, chích corticoid tại chỗ Nẹp không cho ngón cái bật lên Hiếm khi phẫu thuật Điều trị chuyên khoa VIÊM CÂN GAN CHÂN Là tình trạng viêm mô sợi cân dày dưới lòng bàn chân từ gót đến mũi. Viêm gân kéo dài có thể hình thành chồi xương nơi bám vào xương gót Định nghĩa VIÊM CÂN GAN CHÂN Khởi phát từ từ vài tuần hoặc vài tháng Đau phía trong mặt dưới gót chân. Đau nhất khi bước xuống giường buổi sáng, giảm dần trong ngày. Đau tăng khi khiêng nặng Có thể sờ được chồi xương Dấu hiệu VIÊM CÂN GAN CHÂN Động tác nhón gót, bật chân khi chạy hoặc nhảy kéo căng cân gan chân ở vị trí tiếp xúc xương gót Nguyên nhân Các yếu tố nguy cơ: Bên trong: VĐV chạy với bàn chân xoay trong, bàn chân bẹt, gối quẹo trong, vòm bàn chân cao, cứng cơ bắp chân, gân gót Bên ngoài: giày mòn, giày không nâng đỡ vòm bàn chân, đế cứng VIÊM CÂN GAN CHÂN Ngưng sớm các hoạt động gây đau Chườm lạnh 48-72 giờ khi mới đau. Có thể dùng nạng Lót đệm dưới gót Tránh đi chân trần Bạn nên làm gì VĐV chạy đường trường, bất thường giải phẫu học, kém mềm dẻo Môn thể thao liên quan VIÊM CÂN GAN CHÂN Tiếp tục tập các môn không chịu sức nặng như bơi, đạp xe tại chỗ Khi bớt đau, tập kéo dãn gân gót và cân gan chân Khi hết đau, không đi khập khiễng, không đau buổi sáng (khoảng 6 tuần) từ từ trở lại tập chạy, nên tập trên mặt sân mềm như cỏ, đường đất Khám BS nếu có bất thường giải phẫu học Bạn nên làm gì VIÊM CÂN GAN CHÂN BS khám tìm nguyên nhân chính xác để cho bài tập hoặc miếng lót giày thích hợp Thuốc kháng viêm, chích corticoid tại chỗ Không đáp ứng sau 4- 6 tháng có thể phẫu thuật Điều trị chuyên khoa VIÊM GÂN CƠ CHÀY SAU Là tình trạng viêm gân chạy xuống phía sau xương chày từ cơ chày sau đến mặt trong lòng bàn chân. Bao gân hẹp, tình trạng viêm có thể gây co thắt. VĐV không thể chạy đúng kỹ thuật và khó bật nhảy mạnh Định nghĩa VIÊM GÂN CƠ CHÀY SAU Khởi phát từ từ Đau mặt trong cổ chân khi chạy Ấn đau nơi bám gân vào xương ghe và nơi vòng phía sau cổ chân Có thể nghe tiếng cót két, lép bép Dấu hiệu VIÊM GÂN CƠ CHÀY SAU Luyện tập quá mức (over use): tăng đột ngột về số lượng, cường độ, thời gian Yếu tố nguy cơ: Bên trong: bàn chân xoay trong, bàn chân quá dẻo, bàn chân bẹt, gân cơ chày sau yếu, kém mềm dẻo Bên ngoài: mặt sân cứng, giày mòn Nguyên nhân VIÊM GÂN CƠ CHÀY SAU Tránh hoạt động gây đau 2 tuần Tiếp tục tập các bài không liên quan đến gân bị viêm Chườm lạnh 48-72 giờ, sau đó chườm ấm Mang miếng lót trong cho bàn chân bẹt Khi hết triệu chứng, tập chạy trở lại từ từ Bạn nên làm gì VIÊM GÂN CƠ CHÀY SAU Đau nhiều: mang nẹp cổ chân hoặc giày nhựa 2-3 tuần Dùng thuốc kháng viêm Có thể phẫu thuật (cần bất động 5 ngày) Tập phục hồi Điều trị chuyên khoa BẬT GÂN CƠ MÁC Gân cơ mác trượt ra vào rãnh ở xương gót do mạc giữ gân cơ mác bị rách khi lật cổ chân. Trường hợp cấp tính, gân cơ không thể trở lại vị trí bình thường. Tổn thương hồi phục sau khi bất động 5-6 tuần. Không nên cố đẩy gân vào vị trí cũ! Định nghĩa BẬT GÂN CƠ MÁC Đau phía sau cổ chân khi gập duỗi bàn chân Đau nhiều khi gân trượt ra khỏi rãnh Có thể tự làm bật gân bằng cách xoay bàn chân lên trên ra ngoài, hoặc đẩy gân phía sau bằng ngón tay Khớp có thể mất vững Dấu hiệu BẬT GÂN CƠ MÁC Tập nhiều động tác trên cạnh ngoài bàn chân Mạc giữ gân cơ mác bị rách do lật cổ chân Rãnh gân cơ mác nông hơn bình thường Nguyên nhân VĐV ván trượt, patin Môn thể thao liên quan BẬT GÂN CƠ MÁC Đến khám BS ngay Bạn nên làm gì Phẫu thuật, tạo hình nếu cần Mang nẹp 6 tuần Tập phục hồi Điều trị chuyên khoa VIÊM GÂN GÓT Là tình trạng viêm gân cơ rất to từ bắp chân đến gót chân. Gân bị kéo căng lặp đi lặp lại gây ra một chuỗi vết rách li ti làm viêm gân. Tổn thương này rất khó lành vì ít mạch máu nuôi. Viêm gân gót thường gặp sau 30 tuổi do bị lão hóa Định nghĩa VIÊM GÂN GÓT Khởi phát từ từ Sưng đỏ tại chỗ, đau khi vận động Có thể nghe tiếng cót két, lép bép Nếu cố tập luyện sẽ nặng hơn: đau trước và sau tập, ấn đau, đau tăng khi bước lên dốc hay cầu thang Dấu hiệu VIÊM GÂN GÓT Co cơ bắp chân lặp đi lặp lại gây ra các vết rách li ti trên gân gót Chủ yếu do quá tải và các yếu tố nguy cơ: Bên trong: cơ bắp chân, gân gót bị cứng, yếu, vòm bàn chân cao, bàn chân xoay trong Bên ngoài: giày mòn, mặt sân quá cứng, nghiêng, gập ghềnh, thời tiết lạnh Nguyên nhân VĐV chạy đường trường Môn thể thao liên quan VIÊM GÂN GÓT Ngưng hoạt động gây đau, chườm lạnh 20 phút trong 48-72 giờ Sau 72 giờ chườm ấm 7-10 ngày sau tập kéo dãn và sức mạnh Mang giày gót cao 2cm cả 2 bên Tiếp tục tập vận động không ảnh hưởng gân gót như bơi, đạp xe Khám BS nếu không ổn sau 2 tuần Khi chạy trở lại phải kéo dãn trước tập và chườm lạnh sau tập nếu bị đau Bạn nên làm gì VIÊM GÂN GÓT Chụp MRI nếu cần Tìm nguyên nhân để có chương trình tập hay chọn giày thích hợp Dùng miếng chêm gót Trường hợp nặng đặt nẹp 3-6 tuần Có thể phẫu thuật nếu 2-3 tháng chưa ổn định Đặc biệt không nên chích corticoid vào gân gót Điều trị chuyên khoa VIÊM GÂN GÓT Tập phục hồi OSGOOD-SCHLATTER Ở trẻ em, gập gối lặp đi lặp lại có thể kích thích nơi bám gân bánh chè mặt trên trước xương chày. Cơ thể sửa chữa bằng phản ứng tạo xương nơi bám gân, dần dần gồ lên tạo thành lồi củ chày Định nghĩa OSGOOD-SCHLATTER Khởi phát từ từ, đau nhẹ khi bước xuống giường buổi sáng cho đến nặng hơn sau 2 tuần Đau ngay nơi bám gân bánh chè mặt trước xương chày Trẻ không thể chạy nhanh tối đa hoặc đi khập khiễng Đau nhiều khi ngồi xổm đứng dậy, lên cầu thang, leo dốc Dấu hiệu OSGOOD-SCHLATTER Chơi thể thao thường xuyên kết hợp căng cứng chỗ nối gân-cơ, cùng với xương còn mềm nơi bám gân dần dần tạo thành lồi củ xương chày Nguyên nhân VĐV 9-14 tuổi trong các môn chạy nhiều như bóng đá Tỷ lệ nam nhiều hơn nữ Môn thể thao liên quan OSGOOD-SCHLATTER RICE: nghỉ ngơi, chườm lạnh, băng ép, kê cao chi Đến khám BS Bạn nên làm gì Tập vật lý trị liệu tăng cường sức mạnh và độ mềm dẻo Hạn chế chạy nhiều Có thể phẫu thuật lấy chồi xương sụn Điều trị chuyên khoa OSGOOD-SCHLATTER Tập phục hồi HỘI CHỨNG CO RÚT DẢI CHẬU CHÀY Dải chậu chày là một dải gân dày, từ mào xương chậu chạy xuống ngoài đùi và gối đến mặt trước ngoài của xương chày, giúp tăng độ vững khớp gối Nơi viêm thường ở mặt ngoài khớp gối chà xát với dải gân, có thể kèm viêm bao hoạt dịch bên dưới Định nghĩa HỘI CHỨNG CO RÚT DẢI CHẬU CHÀY Khởi phát từ từ Căng cứng mặt ngoài khớp gối, đau chói khi chạy Đau tăng khi chạy xuống dốc hay đi xuống cầu thang Lúc đau nhiều phải bước thẳng chân bên đau Dấu hiệu HỘI CHỨNG CO RÚT DẢI CHẬU CHÀY Gập duỗi khớp gối liên tục, ví dụ chạy Khởi động không kỹ, tăng khối lượng tập đột ngột, thay giày chạy, chạy trên dốc Khớp gối quẹo ngoài Nguyên nhân VĐV chạy mới tập, múa ballet, aerobic, đạp xe Môn thể thao liên quan HỘI CHỨNG CO RÚT DẢI CHẬU CHÀY Ngưng hoặc giảm tập luyện Chườm lạnh 20 phút x3 lần/ngày Tiếp tục tập các động tác không phải gập duỗi gối Tập kéo dãn, tập mạnh 6 lần/ngày Tránh mặt phẳng nghiêng Khám BS nếu sau 2 tuần chưa ổn định Bạn nên làm gì HỘI CHỨNG CO RÚT DẢI CHẬU CHÀY Có thể nẹp gối, chống nạng 3-5 ngày Thuốc kháng viêm Chọn giày thích hợp Có thể chích corticoid Hiếm khi phải phẫu thuật Điều trị chuyên khoa HỘI CHỨNG CO RÚT DẢI CHẬU CHÀY Tập phục hồi VIÊM GÂN BÁNH CHÈ Gân bánh chè nối từ xương bánh chè đến xương chày hay bi viêm ở các VĐV phải nhảy lên xuống nhiều (jumper’s knee) Gđ 1: đau sau tập, không ảnh hưởng thành tích Gđ 2: đau trong và sau tập Gđ 3: đau kéo dài, ảnh hưởng mọi hoạt động Định nghĩa VIÊM GÂN BÁNH CHÈ Khởi phát từ từ Đau ngay dưới xương bánh chè, đặc biệt khi ngồi duỗi chân hay ấn vào Đau sau khi chạy, nhảy Có thể bị đơ gối ở tư thế duỗi một khoảng thời gian Khó làm động tác nhảy Đau thường xuyên ở giai đoạn nặng Dấu hiệu VIÊM GÂN BÁNH CHÈ Nhảy lên xuống liên tục, gân chịu lực căng khi nhảy bật lên và cả khi đáp xuống Cơ đùi yếu, kém mềm dẻo Nguyên nhân VĐV môn bóng chuyền, bóng rổ Môn thể thao liên quan VIÊM GÂN BÁNH CHÈ Nếu chỉ đau trong và sau tập: tự xử trí Ngưng hoạt động gây đau 2-4 tuần Chườm lạnh trong 48-72 giờ Sau 72 giờ chườm ấm Tập đạp xe (chân duỗi thẳng) Từng bước trở lại tập luyện Khám BS nếu đau suốt ngày Bạn nên làm gì VIÊM GÂN BÁNH CHÈ Nghỉ ngơi, chườm lạnh 72 giờ rồi chườm ấm Thuốc kháng viêm Vật lý tri liệu: sức mạnh và độ dẻo Phẫu thuật nếu cần Điều trị chuyên khoa VIÊM GÂN BÁNH CHÈ Tập phục hồi VIÊM GÂN CƠ TỨ ĐẦU Gân cơ tứ đầu nối từ cơ tứ đầu đùi đến xương bánh chè. Viêm gân này ảnh hưởng nhiều đến cơ chế duỗi khớp gối Định nghĩa VIÊM GÂN CƠ TỨ ĐẦU Khởi phát từ từ Đau ngay trên xương bánh chè, đặc biệt khi duỗi chân chống lại lực đối kháng. Kéo dãn cơ tứ đầu đùi cũng đau Cứng cơ sau khi gắng sức Dấu hiệu VIÊM GÂN CƠ TỨ ĐẦU Co cơ tứ đầu liên tục khi chạy, nhảy Cơ tứ đầu yếu, kém mềm dẻo Nguyên nhân Các môn chạy nhảy nhiều Môn thể thao liên quan Nhẹ, trung bình: 2-4 tuần Nặng: đến 12 tuần Phục hồi VIÊM GÂN CƠ KHÉP HÁNG Là tình trạng viêm nơi bám gân cơ khép dài ở vùng xương mu Định nghĩa VIÊM GÂN CƠ KHÉP HÁNG Khởi phát từ từ Đau từ nơi bám gân vào xương mu lan xuống mặt trong đùi. Bắt đầu tập nhẹ bớt đau, tập nhiều đau trở lại Sờ được điểm đau vùng xương mu Đau tăng khi cố gắng khép chân chống lại lực cản Khó chạy hoặc làm động tác khép háng Dấu hiệu VIÊM GÂN CƠ KHÉP HÁNG Động tác khép háng lặp đi lặp lại Nguyên nhân Đặc biệt môn bóng đá, cử tạ, nhảy cao, bóng ném Môn thể thao liên quan VIÊM GÂN CƠ KHÉP HÁNG Ngưng hoạt động gây đau Tập vật lý trị liệu phục hồi Tiếp tục tập các động tác không đau như đạp xe, Trở lại thể thao từ từ Khám BS nếu sau 2 tuần không giảm Bạn nên làm gì VIÊM GÂN CƠ KHÉP HÁNG Thuốc kháng viêm Vật lý tri liệu Có thể chích corticoid Hiếm khi phẫu thuật Điều trị chuyên khoa VIÊM GÂN CƠ GẬP HÁNG Cơ thắt lưng chậu là cơ gập háng chính. Viêm gây cơ này thường kèm viêm túi hoạt dịch bên dưới Định nghĩa VIÊM GÂN CƠ GẬP HÁNG Khởi phát từ từ Đau nơi đầu gân bám vào xường đùi. Khó xác định vị trí ở người có cơ đùi to Đau vùng háng khi gập gối vào bụng chống lại lực cản Dấu hiệu VIÊM GÂN CƠ GẬP HÁNG Động tác gập háng lặp đi lặp lại Nguyên nhân VĐV tập sức mạnh, đặc biệt là nâng tạ Cầu thủ sút bóng, VĐV nhảy cao, nhảy xa Môn thể thao liên quan VIÊM GÂN CƠ GẬP HÁNG Ngưng hoạt động gây đau Tập vật lý trị liệu phục hồi Tiếp tục tập các động tác không đau như đạp xe, Trở lại thể thao từ từ Khám BS nếu sau 2 tuần không giảm Bạn nên làm gì VIÊM GÂN CƠ GẬP HÁNG Thuốc kháng viêm Vật lý tri liệu Có thể chích corticoid Điều trị chuyên khoa Chân thành cảm ơn!
File đính kèm:
bai_giang_vien_gan_chi_duoi_phan_vuong_huy_dong.pdf
